Skip to content

Skip to table of contents

STADI ATIKOL 9

Mose Ena Taravatu ese Iehova Ena Lalokau Bona Hahemaoro Goeva Ia Hahedinaraia

Mose Ena Taravatu ese Iehova Ena Lalokau Bona Hahemaoro Goeva Ia Hahedinaraia

[Iehova] ese kara maoromaoro, bona kota maorona ia ura henia.”​SAL. 33:5.

ANE 3 Goada, Helaro, Abidadama

INAI ATIKOL ENA POINT BADANA *

1-2. (a) Ita ura ma haida ese ita be edena bamona idia kara henia? (b) Dahaka ita diba momokani?

ITA IBOUNAI ita ura taunimanima ese ita idia lalokau henia. Bona ita ura ma haida ese ita idia kara namo henia. Bema hanaihanai lalokau bona hahemaoro goeva karana be lasi, do ita mamia ita be anina lasi.

2 Iehova ia diba ita ura taunimanima ese ita idia lalokau henia bona ita dekenai hahemaoro maoromaoro idia karaia. (Sal. 33:5) Ita diba momokani iseda Dirava be ita ia lalokau henia bada bona ia ura taunimanima be maka tamona dekenai ita idia kara henia. Iehova ese Mose amo Israela besena dekenai ia henia Taravatu ita laloa dobu neganai, unai ita lalopararalaia. Bema oi mamia ma haida be oi idia lalokau henia lasi bona kara namo henia lasi, Iehova ese Mose ena Taravatu * amo iena taunimanima ia laloa dalana mani oi laloa.

3. (a) Roma 13:8-10 ena hereva bamona, Mose ena Taravatu ita stadilaia neganai dahaka ita dibaia? (b) Edena henanadai be inai atikol ese do ia haerelaia?

3 Mose ena Taravatu ita stadilaia neganai iseda lalokau Diravana Iehova ena hemami ita dibaia. (Roma 13:8-10 duahia.) Inai atikol ai Dirava ese Israela taudia dekenai ia henia Taravatu haida do ita herevalaia bona inai henanadai do ita haerelaia: Dahaka dainai ita gwau diba Taravatu ena badina be lalokau? Dahaka dainai Taravatu be hahemaoro goeva karana ia hahedinaraia? Taravatu idia henia taudia be edena dala ai Taravatu idia badinaia? Taravatu ese daidia ia gimaia? Unai henanadai edia haere ese ita ia hagoadaia, helaro ia henia, bona ita ia durua iseda lalokau Tamana kahirakahira ita lao totona.​—Kara 17:27; Roma 15:4.

TARAVATU ENA BADINA BE LALOKAU

4. (a) Dahaka dainai ita gwau diba Mose ena Taravatu ena badina be lalokau? (b) Mataio 22:36-40 ena hereva bamona, Iesu ese edena taravatu ia herevalaia?

4 Ita gwau diba Mose ena Taravatu ena badina be lalokau, badina Iehova be lalokau. (1 Ioa. 4:8) Iehova be badina badadia rua dekenai unai taravatu ia karaia, idia be Dirava lalokau henia bona dekena tauna lalokau henia karana. (Lev. 19:18; Deu. 6:5; Mataio 22:36-40 duahia.) Iehova ena lalokau dainai ita gwau diba Taravatu ibounai 600 bona ma haida ia atoa. Mani haheitalai haida ita itaia.

5-6. Iehova ena ura headava taudia dekenai be dahaka, bona Iehova be dahaka ia diba? Haheitalai ta gwauraia.

5 Emu adavana sibona lalokau henia, bona emu natudia oi naria. Iehova ia ura headava taudia ese idia ta ta idia lalokau heheni bona unai lalokau ia noho hanaihanai be namo. (Gen. 2:24; Mat. 19:3-6) Heudahanai karana be kara dika rohorohona. Unai dainai, Taravatu Ten amo taravatu namba seven ese heudahanai karana ia taravatua. (Deu. 5:18) “Dirava ena vairana” ai unai be kara dika badana. (Gen. 39:7-9) Unai kara dika ia karaia tauna ena adavana be lagani momo lalonai do ia mamia ena adavana ese ia lalokau henia lasi.

6 Iehova be headava taudia huanai idia vara gaudia ibounai ia diba. Ia ura Israela tatau ese edia hahine idia kara namo henia. Unai taravatu ia matauraia tauna be ena hahine do ia lalokau henia bona ena hahine do ia divos henia kava lasi. (Deu. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Bema tau be kara dika badana ta ia karaia dainai ena hahine ia divos henia, namona be hahine dekenai divos pepana ia henia. Unai pepa ese hahine do ia gimaia unai amo ma haida ese ia do idia gwauraia dika lasi. To, tau ese divos pepa be hahine dekenai ia do henia lasi neganai, tau ese elda taudia ida ia herevahereva be namo. Unai dala amo, elda taudia be reana dala do idia tahua headava taudia idia durua idia divos lasi totona. Bema Israela tauna ta be badina namona ta lasi dainai iena hahine ia divos henia, nega haida Iehova ese elda taudia bona peroveta taudia ia gaukaralaia lasi unai hekwakwanai idia hamaoromaoroa totona. To, Iehova be Israela hahinedia edia taitai ia itaia bona edia hisihisi ia mamia.​—Mal. 2:13-16.

(Paragraf 7-8 itaia) *

7-8. (a) Iehova ena ura tama sina dekenai be dahaka? (Rau 1 ai ia noho laulau itaia.) (b) Dahaka gaudia ita dibaia?

7 Taravatu ese ia hahedinaraia Iehova ia ura natudia idia moale bona namo idia abia. Iehova ese tama sina ia haganidia natudia edia ura gaudia idia henia sibona lasi, to idia durudia Dirava idia tura henia totona. Tama sina be dala idauidau ai edia natudia do idia durua Iehova ena Taravatu idia lalopararalaia bona ia idia lalokau henia karana idia dibaia. (Deu. 6:6-9; 7:13) Iehova ese Israela besena ia panisia ena badina ta be, edia natuna memero bona kekeni be lahi dekenai idia bouboulaia. (Ier. 7:31, 33) Namo lasi tama sina idia laloa edia natudia be anina lasi dainai idia kara auka henidia bona dadaraia. To idia be Iehova amo idia mai harihari gaudia dainai idia lalodia bada be namo.​—Sal. 127:3.

8 Ita dibaia gaudia: Iehova be headava tau bona hahine idia kara heheni dalana ia itaia. Ia ura tama sina ese edia natudia idia lalokau henia, bona bema tama sina ese edia natudia idia kara auka henia, Iehova ese idia do ia hahemaoro henia.

9-11. Dahaka dainai Iehova ese ma ta ena kohu ura henia dikadika ena taravatu ia atoa?

9 Mataganigani lasi. Taravatu Ten ena taravatu ginigabena ese mataganigani karana o ma ta ena kohu ura henia dikadika karana ia taravatua. (Deu. 5:21; Roma 7:7) Iehova ese idia dekenai unai taravatu ia henia, mai anina bada gauna ta ia hadibaia totona​—anina be edia kudouna, lalohadai, bona hemami idia gimaia be namo. Ia diba lalohadai bona hemami dikadia ese kara dikadia ia havaraia. (Aon. 4:23) Bema Israela tauna ta be ena kudouna ai ura dikadia ia abia, ia be ma haida do ia kara namo henia lasi. Hegeregere, King Davida be unai bamona tarapu lalonai ia moru. Ia be tau namona, to nega ta tau ta ena hahine ia ura henia dikadika. Iena ura dikadia dainai ia kara dika. (Iam. 1:14, 15) Davida be ia heudahanai, bena unai murinai ia ura unai hahine ena adavana ia koia, bona gabeai unai tauna ia hamasea.​—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

10 Israela tauna ta be ta ena kohu ia ura henia dikadika neganai taravatu ia utua unai. Iehova be iseda kudouna ia itaia diba. (1 Siv. 28:9) Unai taravatu ese ia hahedinaraia taunimanima ese kara dikadia idia havaraia lalohadai idia dadaraia be namo. Momokani Iehova be aonega bona lalokau Tamana!

11 Ita dibaia gaudia: Iehova be ta ena toana ia laloa sibona lasi, to ena kudouna ia itaia diba. (1 Sam. 16:7) Iehova amo iseda lalohadai, hemami, bona kara ita hunia diba lasi. Ia be ita ia hagoadaia kara namodia ita karaia totona. To ia ura lalohadai dikadia ese idia havaraia dika ita dibaia bona ita dadaraia.​—2 Siv. 16:9; Mat. 5:27-30.

HAHEMAORO GOEVA IA HAHEDINARAIA TARAVATU

12. Mose ena Taravatu be dahaka ia hahedinaraia?

12 Mose ena Taravatu ese ia hahedinaraia Iehova be hahemaoro goevana ia ura henia. (Sal. 37:28; Isa. 61:8) Iehova be haheitalai namona ia hahedinaraia badina ia ese taunimanima be maka tamona dekenai ia kara henidia. Bema Israela taudia be Iehova ese ia henidia taravatu idia badinaia, idia ia hanamoa. To kara maoromaoro taravatudia idia badinaia lasi neganai, Iehova be idia ia hahemaoro henidia. Taravatu Ten amo taravatu ginigunadia rua mani ita herevalaia.

13-14. Taravatu Ten amo taravatu ginigunadia rua be dahaka ia herevalaia, bona Israela taudia be unai taravatu idia badinaia neganai dahaka namo idia davaria?

13 Iehova sibona ita tomadiho henia. Taravatu Ten amo taravatu ginigunadia rua ese Israela taudia ia hagania Iehova sibona idia tomadiho henia totona bona kaivakuku tomadiho henia karana idia dadaraia be namo. (Eso. 20:3-6) Unai taravatu be Israela taudia edia namo totona. Iena taunimanima be ia idia badinaia neganai, namo idia davaria. To idau bese edia dirava idia tomadiho henia neganai, hisihisi idia abia.

14 Kanana taudia mani oi laloa. Idia be Dirava momokanina idia tomadiho henia lasi, to kaivakuku idia tomadiho henia. Unai dainai, idia be sibona idia hahemaraia. (Sal. 115:4-8) Edia tomadiho karadia lalonai, matabodaga karadia idia karaia bona lahi dekenai edia natudia idia bouboulaia. Unai hegeregerena, Iehova idia dadaraia bona kaivakuku idia tomadiho henia neganai, sibona idia hahemaraia bona edia ruma bese lalonai hisihisi idia havaraia. (2 Siv. 28:1-4) Unai nega ai idia noho gunalaia taudia ese Iehova ena kara maoromaoro taravatudia idia dadaraia. Edia dagi idia gaukaralaia kerere ogogami bona manoka taudia idia kara henia totona. (Ese. 34:1-4) Iehova ese Israela taudia ia hamaoroa ia ese tama sina lasi natudia bona vabu idia dagedage henia taudia do ia hahemaoro henidia. (Deu. 10:17, 18; 27:19) Bema iena taunimanima be ia idia badinaia bona ma haida idia kara namo henia, idia do ia hanamoa.​—1 Kin. 10:4-9.

Iehova be ita ia lalokau henia bona taunimanima ese ita idia hahisia neganai, unai ia itaia (Paragraf 15 itaia)

15. Iehova ena kara amo dahaka gaudia ita dibaia?

15 Ita dibaia gaudia: Bema haida idia gwau idia be Iehova idia hesiai henia to iena kara maoromaoro taravatudia idia dadaraia bona iena taunimanima idia hahisia, namo lasi ita gwau unai be Iehova ena kerere. To, Iehova be ita ia lalokau henia bona taunimanima ese ita idia hahisia neganai, unai ia itaia. Sina ta ese ena natuna ena hisihisi ia mamia hegeregerena, Iehova be ita abia hisihisi ia mamia danu. (Isa. 49:15) Ena be karaharaga unai hisihisi do ia kokia lasi, to ia be idia helalo-kerehai lasi kara dika taudia edia kara dainai idia do ia hahemaoro henia.

EDENA DALA AI TARAVATU IDIA BADINAIA?

16-18. Mose ena Taravatu ese dahaka gaudia ma haida ia herevalaia, bona unai amo dahaka gaudia ita dibaia?

16 Mose ena Taravatu be Israela taudia edia mauri lalonai idia karaia gaudia ibounai ia herevalaia. Unai dainai, Iehova ese ia abia hidi tau badadia ese iena taunimanima do idia hahemaoro henia mai maoromaoro ida be namo. Idia be Iehova tomadiho henia karadia sibona dekenai lasi, to headava bona taravatu utua karadia dekenai hahemaoro do idia karaia. Mani haheitalai haida ita itaia.

17 Bema Israela tauna ta ese ta ia alaia mase, unai ala-ala tauna be maoromaoro do idia hamasea lasi. Siti ena elda taudia be unai ala-ala karana ena badina do idia tahua namonamo, unai amo do idia diba ala-ala tauna idia hamasea be maoro eiava lasi. (Deu. 19:2-7, 11-13) Elda taudia be mauri lalonai idia vara gaudia hegeregere, taunimanima rua huanai ia vara hepapahuahu karana bona headava lalonai idia vara hekwakwanai idauidau dekenai edia hahemaoro do idia karaia. (Eso. 21:35; Deu. 22:13-19) Bema elda taudia be mai maoromaoro ida idia hahemaoro bona Israela taudia be Taravatu idia badinaia, idia ibounai be namo do idia davaria bona Israela besena ibounai be Iehova idia matauraia.​—Lev. 20:7, 8; Isa. 48:17, 18.

18 Ita dibaia gaudia: Iehova be iseda mauri lalonai idia vara gaudia ia laloa bada. Ia ura mai maoromaoro bona lalokau ida taunimanima ita kara henia. Ita sibona ita noho neganai ita herevalaia herevadia bona ita karaia karadia ia itaia.​—Heb. 4:13.

19-21. (a) Edena dala ai siti ena elda taudia bona hahemaoro taudia ese Dirava ena taunimanima idia kara henia? (b) Edena dala ai Mose ena Taravatu ese taunimanima ia gimaia, bona unai amo dahaka gaudia ita dibaia?

19 Iehova ia ura Israela badinai idia noho idau bese taudia edia kara dikadia amo iena taunimanima ia gimaia. Unai dainai, elda taudia bona hahemaoro taudia be mai maoromaoro ida Taravatu idia badinaia. To hahemaoro idia karaia taudia ese taunimanima do idia kara auka henidia lasi bona hahisidia lasi. Kara maoromaoro do idia ura henia be namo.​—⁠Deu. 1:13-17; 16:18-20.

20 Iehova be ena taunimanima ia hebogahisi henidia. Unai dainai taravatu ia atodia unai amo hahemaoro idia karaia taudia be maka tamona dekenai ena taunimanima idia kara henia. Hegeregere, Taravatu ese kerere lasi tauna ia gimaia unai amo ia do idia samania koikoi lasi. Danu kerere lasi tauna be mai ena maoro ia idia samania taudia ia dibaia totona. (Deu. 19:16-19; 25:1) Bona ia idia samania taudia edia hereva idia hamomokania totona, witnes taudia rua ese unai idia hamomokania be namo. (Deu. 17:6; 19:15) To bema Israela tauna ta be taravatu utua karana ta ia karaia bona ia hamomokania tauna be tamona neganai, unai be edena bamona? Namo lasi ia laloa ia karaia karana dainai panisi do ia abia lasi. Iehova be ia karaia karana ia itaia vadaeni. Ruma bese lalonai tama be mai ena maoro to ena maoro be mai ena hetoana. Ruma bese lalonai hekwakwanai idia vara neganai, siti ena elda taudia be mai edia maduna unai hekwakwanai idia hamaoromaoroa bona hahemaoro idia karaia totona.​—Deu. 21:18-21.

21 Ita dibaia gaudia: Iehova be haheitalai hereadaena; ia karaia gaudia ibounai be maoromaoro sibona. (Sal. 9:7) Iena kara maoromaoro taravatudia idia badinaia taudia ia hanamoa, to edia dagi idia gaukaralaia kerere taudia do ia hahemaoro henidia. (2 Sam. 22:21-23; Ese. 9:9, 10) Haida be kara dika idia karaia bona idia ura lasi panisi idia abia dainai idia hunia, to Iehova be nega korikori ai idia do ia hahemaoro henia. (Aon. 28:13) Bema idia helalo-kerehai lasi, do idia laloparara ‘mauri Diravana ena imana amo panisi idia abia be gari gauna.’​—Heb. 10:30, 31.

MOSE ENA TARAVATU ESE DAIDIA IA GIMAIA?

Hekwakwanai ta ia vara neganai, elda taudia be Iehova ena lalokau bona hahemaoro goeva karana iena taunimanima dekenai ia hahedinaraia (Paragraf 22 itaia) *

22-24. (a) Taravatu be daidia ia gimaia, bona Iehova dekenai dahaka gaudia ita dibaia? (b) Esodo 22:22-24 ai dahaka sisiba ia noho?

22 Taravatu ese tama sina lasi natudia, vabu bona idau bese taudia ia gimaia. Dirava ese Israela ai idia noho hahemaoro taudia dekenai ia gwau: “Idau taudia bona ogogami taudia do umui kota henidia mai maoromaoro danu, idia do umui hadikaia lasi. Vabu ena dabua do umui abia lasi, abiatorehai ena davana totona.” (Deu. 24:17) Iehova be ogogami taudia ia laloa bada. Bona bema ta be unai bamona taudia ia kara auka henidia, unai tauna be Dirava ese do ia panisia.​Esodo 22:22-24 duahia.

23 Unai Taravatu ese ruma bese taudia ia gimaia (incest) karadia idia karaia lasi totona. Unai be hegeregere, tama be ena natuna kekeni o natuna mero be ena taihuna ida ia mahuta hebou karana. (Lev. 18:6-30) Israela badinai idia noho besedia be unai bamona kara idia karaia. Unai dainai, ena taunimanima ese unai kara idia inai henia be namo, Iehova ese unai kara ia inai henia hegeregerena.

24 Ita dibaia gaudia: Iehova ia ura dagi bona maduna idia abia taudia ese edia henunai idia noho taudia ibounai do idia laloa bada. Ia ese tama be ena natuna kekeni o natuna mero be ena taihuna ida ia mahuta hebou karana ia inai henia momokani. Bona ia ura unai hekwakwanai idia davaria taudia ibounai ia gimaia bona idia totona kota maoromaoro do ia karaia.

TARAVATU BE “DO IDIA MAI GAU NAMODIA EDIA LAULAU SIBONA”

25-26. (a) Dahaka dainai ita gwau diba lalokau bona hahemaoro goeva be laga bona mauri bamona? (b) Stadi gabena ai dahaka do ita herevalaia?

25 Lalokau bona hahemaoro goeva be laga bona mauri bamona, bema tanobada ai unai gaudia be lasi taunimanima ta do ia mauri diba lasi. Bema ita diba Iehova be mai maoromaoro ida ita do ia kara henia, unai ese iseda lalokau ia totona ia habadaia. Dirava ita lalokau henia bona iena kara maoromaoro taravatudia ita badinaia neganai, unai ese ita do ia hagoadaia ma haida ita lalokau henia bona mai maoromaoro ida ita kara henidia.

26 Mose ena Taravatu ese Israela taudia ia durua Iehova ida edia hetura karana idia hagoadaia totona. To, Dirava ena taunimanima be unai Taravatu henunai idia noho lasi badina Iesu ena mauri davalaia boubouna ese unai Taravatu ena gabu ia abia. (Roma 10:4) Aposetolo Paulo ia gwau unai Taravatu be “do idia mai gau namodia edia laulau sibona.” (Heb. 10:1) Stadi gabena ese unai gau namodia do ia herevalaia bona Keristani kongrigeisen ai lalokau bona hahemaoro goeva karana ena badina do ia herevalaia danu.

ANE 109 Kudouna amo Lalokau Ita Hahedinaraia

^ par. 5 Atikol foa amo inai stadi atikol ese do ia hahedinaraia dahaka dainai ita abia dae Iehova be ita ia laloa bada. Stadi atikol toi be May 2019 Gima Kohorona Stadi ese do ia hahedinaraia. Unai stadi edia sinado be, “Keristani Kongrigeisen ai Lalokau Bona Hahemaoro Goeva,” “Kara Gageva Negana ai Lalokau Bona Hahemaoro Goeva” bona “Natuna Hadikaia Karadia amo Dika Idia Davaria Taudia Hagoadaia Dalana.”

^ par. 2 HEREVA ENA ANINA: Iehova ese Mose amo Israela taudia dekenai ia henia taravatu 600 bona ma haida idia gwauraia, “Taravatu,” “Mose ena Taravatu,” bona “hahegani.” Danu Baibel ena buka ginigunadia faiv (Genese ia lao Deuteronomi) be idia gwauraidia Taravatu bukadia. Nega haida unai hereva idia gaukaralaia Heberu Toretoredia ai idia noho taravatu ibounai idia herevalaia totona.

^ par. 60 LAULAU EDIA HEREVA: Rau 1 ai, Israela sina ta be ena natuna kekenidia ida aniani idia hegaegaelaia noho lalonai edia herevahereva karana idia moalelaia. Tama ese ena natuna mero dekenai mamoe naria dalana ia hadibaia.

^ par. 64 LAULAU EDIA HEREVA: Rau 24 ai, siti ena elda taudia be mai lalokau ida vabu ta mai ena natuna idia durua badina hoihoi tauna ta ese idia ia kara auka henia.