Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

MWAHA WOOHUSERYA 9

Osivela ni Ekhaikhai mu Isarayeli Akhalai

Osivela ni Ekhaikhai mu Isarayeli Akhalai

“Aphiya anachuna wookololowa ni ekhayikhayi. Elapo ya vathi yoosareya osivela waya.”—SAL. 33:5.

NCIPO 3 Yehova Onnanivaha Ikuru ni Ewehereryo

YEEYO NNAHAALAAHU OHUSERYA *

1-2. (1) Tiheeni oothene ahu nnachunaahu? (2) Tiheeni nnaphwanelaahu ororomela?

OOTHENE ahu ninnachuna osiveliwa. Nave oothene ninnachuna nikhalihiwaka mwaphaama. Wakhala wi wiiliwiili hinnooniheryiwa osivela ni ekhaikhai nnamwiisoona okhala ooceecheya ni oohikhala echweenevo.

2 Yehova oosuwela wi hiyo ninnachuna osivela wawaaca ni ekhaikhai. (Sal. 33:5) Nnaphwanela ororomela wi Muluku ahu onnanisivela moopwaha nave owo onachuna wi nikhalihiweke moophwanelela. Eyo enakhala yawooneya vaavaa nnathokororyaahu moopwacha Malamulo Yehova aavanheiye nloko na Aisarayeli orweela mwa Mose. Wakhala wi munniisoona okhala ookhulumuwa nthowa nawi akina hiyookhalinheeni moosivela naari mweekhaikhai, khwoo muthokororye mukhalelo Nlamulo na Mose * nnooniheryaaya wi Yehova onnaapwacha achu awe.

3. (1) Ntoko etharihiwaaya mu Aroma 13:8-10, tiheeni nnahuserya vaavaa nnathokororyaahu Nlamulo na Mose? (2) Makoho taani mwaha ola onahaalaaya waakhula?

3 Vaavaa nnahuseryaahu Nlamulo na Mose, ninnasuwela moonelo woosivela wa Muluku ahu, Yehova. (Mwaalakhanye Aroma 13:8-10.) Mmwaha yoola, nnahaala othokororya pahiru malamulo a vakhaani yaawo yaavahiwe Aisarayeli nave naakhule makoho ala: Ntakhara heeni nnanwerya oloca wi Nlamulo naathipeleya mu osivela? Ntakhara heeni nnanwerya oloca wi Nlamulo naanavuwiha ekhaikhai? Mmukhalelo taani yaale yaarino olamulelo yaaweheryiwaaya wi epharihele Nlamulo? Taani xaxaxa nlamulo naakhapelelaaya? Maakhulo a makoho yaala anamuniruuhela nihakararyo, onivaha ewehereryo, ni onaacameliha wa Tiithi ahu osivela.—Saw. 17:27; Aro. 15:4.

NLAMULO NA MOSE NAATHIPELEYA MU OSIVELA

4. (1) Ntakhara heeni nnanwerya oloca wi Malamulo a Mose yaathipeleya mu osivela? (2) Ntoko elociwaaya mu Mateu 22:36-40, malamulo taani Yesu aaceenyenreiye?

4 Hiyo nnanwerya oloca wi Nlamulo na Mose naathipeleya mu osivela nthowa nawi osivela tomuceenyenrye Yehova opaka ichu soothene. (1 Yoh. 4:8) Yehova aahitikitherya malamulo oothene yaapaka makupa mu Nlamulo na Mose mu malamulo meeli ookhweleya—omusivela Muluku, ni omusivela mwaacamani. (Muk. 19:18; Malam. 6:5; mwaalakhanye Mateu 22:36-40.) Mwawiihiiha nnaweherya wi nlamulo ti nlamulo mwa malamulo yaala 600 ni makina, annanihusiha echu vooloca sa osivela wa Yehova. Haya noone sootakiherya sa vakhaani.

5-6. Tiheeni Yehova onachuneiye wi atheli oothene epake, nave tiheeni Yehova onasuweleiye? Mvahe yootakiherya.

5 Mukhale oororomeleya wa oothelana anyu, nave mwaakhapelele anamwane anyu. Yehova onaweherya wi atheli yunnuwihe osivela waya yeerihaka okhala woolipa wi wiikhaleleru mu okumi aya woothene. (Map. 2:24; Mat. 19:3-6) Yoocheka yeeyo ehinooniherya osivela muchu aahaaleiye opaka mararuwo. Ni nthowa noophwanelela, nlamulo naneethanu napiili mwa Malamulo Khumi naanakhwatiiha oraruwa. (Malam. 5:18) Ti yoocheka “omutxhekela Muluku” nave echu yootakhala omweerela oothelana. (Map. 39:7-9) Yoowo oothelana awe opanke mararuwo akhweya onahaala woona wiicela ntakhara ohiroromeleya yoowo mu iyaakha sincipale.

6 Yehova onnoona mukhalelo atheli anakhalihanaaya mukina ni mukhweiye. Xaxaxa owo aachuna wi athiyana a nloko na Aisarayeli yaawo yaatheliwe ekhalihiweke phaama. Mulopwana oothela yoowo aacicimiha Nlamulo annamusivela mwaariye nave haaphwanela omwalanano ni mathowa vyakala. (Malam. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Nyenya wakhala wi nookhumelela nikacamiho ntokotoko nave owo anachuna omwalanano, owo aaphwanela omwinnya mwaariye ekaarata yoomwalanano. Ekaarata eyo yaanamukhapelela muthiyana orweela wa wootheriwa opaka mararuwo. Mwawaacererya, mulopwana ahaakumve omwinnya mwaariye ekaarata yoomwalanano, owo aaphwanela waakoha asitokweene a epooma. Mmukhalelo yoowo asitokweene awo yahaala okhalano ekari ya omukhaviherya mutheli ovulusa othela waya. Vaavaa mulopwana muisarayeli aamwalaneiye ni mwaariye ni mathowa ammoori, wiiliwiili Yehova heeravo echu. Nyenya, owo aanoona ophiyerya mweeryo taani muthiyana aahooseyeiye ni inleiye, nave Yehova aanoona wiicela wa muthiyana.—Malak. 2:13-16.

Yehova aachuna wi anamwane ekhale awaakiheya ni ookhapeleleya vaavaa awo yaaphuiwaaya moosivela ni ohusihiwa ni asitiithi aya (Moone iparakrafo 7-8) *

7-8. (1) Tiheeni Yehova onaalamuleleiye asitiithi opaka?(Moone eruku ya ekaapa.) (2) Tiheeni nnahuseryaahu?

7 Yehova onachuna wi anamwane ekhaleke oohakalala ni ookhapeleleya. Yehova onnaalamulela asitiithi wi yaavakuleleke anaaya ohiya pahiru soothowa saya soomwiilini nyenya tho soothowa saya soomunepani. Asitiithi yaaphwanela opharihela ekari eri yoothene wi yakhaviherye anamwanaaya wiiwexexa ni ovaha esisapo Malamulo a Yehova ni ohuserya osivela yaawo. (Malam. 6:6-9; 7:13) Nthowa nimoha naamweerinhe Yehova waalaka Aisarayeli naari nawi awo yaanaakhaliha anamwane aya mmukhalelo woonanara. (Yer. 7:31, 33) Asitiithi yaaphwanela owoonaka anaaya, ohiya ntoko echu vyakala yeeyo yaaphwanelaaya ohikhapelelaka naari okhalihaka moonanara, nyenya ntoko yoohiyeryiwa, yoovaha yeeyo yaarweela wa Yehova wi evahiweke esisapo.—Sal. 127:3.

8 Nihusiheryo: Yehova onnavarerya mukhalelo atheli anakhalihanaaya mukina ni mukhweiye. Owo onachuna wi asitiithi yaasiveleke anamwanaaya, nave owo onahaala waathoriha asitiithi yaawo anaakhaliha anaaya moonanara.

9-11. Ntakhara heeni Yehova aahivaha nlamulo naawatiiha okhala a nrima?

9 Ohikhalele nrima. Nlamulo nookuchula mwa Malamulo Khumi naanakhwatiiha okhalela nrima, naari wunnuwiha nchuno noonanara wa echu ya muchu mukina. (Malam. 5:21; Aro. 7:7) Yehova aahivaha nlamulo nenla wi ahusihe echu yoochuneya —achu we yaaphwanela okhapelelaka murima aya, eyo tiwi, muupuwelo, moonelo aya ni sawaanyiherya saya. Owo oosuwela wi meerelo oonanara anapacerya ni muupuwelo ni moonelo woonanara. (Masi. 4:23) Waakhanle wi Muisarayeli oheemererya soochuna soonanara wunnuwa mmurimani mwawe owo aanwerya waakhalihaka akina mmukhalelo woohisivela. Ntoko yootakiherya, Mwene Tavite aahipaka yoocheka yeela. Mweeparipari, owo aari mulopwana aphaama. Nyenya mu elukuluku ekina, owo aahimukhalela nrima mwaara a mulopwana mukina. Yoochuna awe yaamweeriha ocheka. (Tiy. 1:14, 15) Tavite aahipaka mararuwo, eererya onwoka iya a muthiyana, nave voocharela amwiipa.—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

10 Yehova aanasuwela vaavaa Muisarayeli aahiweleleiye nlamulo vooloca sa nrima—Owo onnasuwela muupuwelo ni moonelo ahu. (1 Math. 28:9) Nlamulo vooloca sa ohikhala a nrima naahaaleela achu awe wi yaaphwanela osepa muupuwelo yoowo waahaala oweeriha opaka echu yoonanara. Ela ennooniherya osivela ni miruku sa Tiithi ahu, Yehova!

11 Mahusiheryo: Yehova onnoona opwaha mukhalelo wa mwiili wa muchu. Owo onoona yeeyo nryaahu mpuwa, mmurimani mwahu. (1 Sam. 16:7) Hiwaavo muupuwelo, moonelo naari meerelo anakhala oovitheya wa yene. Owo onnanivarerya nave onachuna saphaama wa hiyo. Nyenya Yehova onachuna wi nsuwele nave nivareryele muupuwelo woonanara ohaakumve oneeriha opaka yoonanara.—2 Math. 16:9; Mat. 5:27-30.

MATHIPELO A NLAMULO YAAWO YAACEENYERYA EKHAIKHAI

12. Tiheeni Nlamulo na Mose nnaceenyeryaaya?

12 Nlamulo na Mose ninnanihusiha wi Yehova onnasivela ekhaikhai. (Sal. 37:28; Isa. 61:8) Owo oovaha yootakiherya yoophaameya mmukhalelo wa waakhaliha akina mwaphaama. Vaavaa Aisarayeli yiiwelelaaya malamulo yaawo Yehova aavahereryeiye, owo aanaareeliha. Elukuluku awo yahaacharihaaya malamulo awe eekhaikhai ni awookololowa, awo yaanahooxeya. Muthokororye malamulo meeli anarweela mu Malamulo Khumi.

13-14. Malamulo meeli oopacerya mu Malamulo Khumi tiheeni yaalocaaya, nave mphurelo taani Aisarayeli yaakhenlaaya mu wiiwelela yaawo?

13 Mmulapele pahiru Yehova. Malamulo meeli oopacerya a Malamulo Khumi yaaloca wi Aisarayeli emulapeleke pahiru Yehova nave hiyeemereryiwa waalapela amuluku oopachiwa. (Muk. 20:3-6) Tahi wi Malamulo ale yaamuruuhela mphurelo Yehova. Ohiya yeeyo, Malamulo awo yaruuhela mphurelo wa achu awe. Vaavaa achu awe yaatitelelaaya okhala oororomeleya wa yene, awo yaanakhala a wiichaala. Elukuluku awo yaalapelaaya amuluku a maloko makina, awo yaanahooseya.

14 Muupuwele vooloca sa Akanani. Awo yaalapela amuluku ahirino ekumi opwaha omulapela Muluku eeparipari ni mukumi. Ntoko yookhumelela, awo yaahiimaneiha mukhataaya. (Sal. 115:4-8) Ntoko makupa a malapelo, awo yaahiivoliiherya mu meerelo a okonihana nave yaanaapaha anamwanaaya ntoko mikucho. Mwawiihiiha, vaavaa Aisarayeli yaamuhin’yaaya Yehova nave ethanla waalapela amuluku oopachiwa, awo yiimaneiha mukhataaya nave yaahiruuhela imusi saya makacamiho. (2 Math. 28:1-4) Yaale yaarino olamulelo yaahikhooca malamulo eekhaikhai a Yehova. Awo yaanapharihela moonanara owerya waya nave yaanaahooxa ooceecheya. (Ezek. 34:1-4) Yehova aahaalopola Aisarayeli wi aahaala waalaka yaale yaahooxa athiyana ni anamwane yahaawerya wiisaakiha. (Malam. 10:17, 18; 27:19) Moohiyana, Yehova aanaareeliha achu awe vaavaa awo yaakhalaaya oororomeleya wa yene nave yaakhalihanaaya mweekhaikhai.—1 Mam. 10:4-9.

Yehova onnanisivela nave onnasuwela vaavaa nihinakhalihiwaahu mweekhaikhai (Moone eparakrafo 15)

15. Tiheeni nnahuseryaahu vooloca sa Yehova?

15 Mahusiheryo: Yehova haanono nthowa vaavaa yaale analoca wi annamulapela ahinacharihaaya malamulo awe nave anaahoosaaya achu awe. Nto, Yehova onnanisivela nave onnasuwela vaavaa nihinakhalihiwaahu mweekhaikhai. Owo onnoona wiicela wahu vatokovene ompwaha mai yoowo onahooxeya wa nikwiya nawe. (Isa. 49:15) Naamwi owo ahiyaaka weeravo echu mwawaakuveya, mu elukuluku yoophwanelela, owo onahaala waathoriha aweera soonanara yaawo ahicharunwe soocheka mmukhalelo aakhalinhaaya akina.

NLAMULO NAAPHARIHELIWA HAI?

16-18. Nlamulo na Mose naaphariheleya mmikhalelo taani sa okumi, nave tiheeni nnahuseryaahuvo?

16 Nlamulo na Mose naanakhapelela mikhalelo mincipale mu ikumi wa Muisarayeli, mwawiihiiha waari woophwanelela wi atokweene yaawo yaathanliwe wi yaahooleleke achu a Yehova ethoriheke mmukhalelo wawookololowa. Awo yaahikhalano murici wa othoriha ohiya pahiru mmiyaha soomunepani nyenya tho mu ohiiwanana ni nlala. Moone sootakiherya sinacharela.

17 Wakhala wi Muisarayeli oomwiipha muchu, tahi wi iiphiwa mwaapure mwaapure. Asitokweene a epooma awe yaaphwanela otholathola mikhalelo soothene ehaakumve olakelela waakhanle wi aanaphwanela wiiphiwa. (Malam. 19:2-7, 11-13) Asitokweene tho yaanathoriha miyaha mincipale sa okumi wa nihiku ti nihiku—moorweela wa orehererya miyaha vooloca sa sookhalano ni ohiiwanana wa atheli. (Muk. 21:35; Malam. 22:13-19) Vaavaa asitokweene yaakhalaaya ekhaikhai nave Aisarayeli eniiwelela Malamulo, muchu ti muchu aanaphwanya mphurelo, nave nloko naanamuruuhela Yehova ncicimiho.—Onam. 20:7, 8; Isa. 48:17, 18.

18 Mahusiheryo: Mikhalelo soothene sa okumi ahu ti sookhweleya wa Yehova. Owo onachuna wi nikhale eekhaikhai ni osivela vaavaa nnaakhalihaahu akina. Nave owo onnoona yeeyo nnalocaahu ni nnapakaahu, naamwi nri meekhihu owaani.—Ahe. 4:13.

19-21. (1) Mmukhalelo taani atokweene ni alipa oothoriha yaakhalihaaya achu a Muluku? (2) Nlamulo na Mose naakhapelela hai xaxaxa achu, nave tiheeni nnahuseryaahuvo?

19 Yehova aachuna waavulusa achu awe mu ovolowela woonanara wa maloko awaacamela. Mwawiihiiha owo aachuna wi asitokweene ni alipa oothoriha ephariheleke Malamulo moohikhala nthalu. Mwa yeeyo, yaale yaathoriha hiyaaphwanela waakhaliha achu a Yehova moonanara naari waahooxa. Moohiyana, awo yaaphwanela osivela ekhaikhai.—Malam. 1:13-17; 16:18-20.

20 Yehova taikharari ni achu awe, mwa yeeyo owo aahivahererya malamulo wi achu ehikhalihiweke moonanara. Ntoko yootakiherya, Nlamulo hineemererya wi muchu athorihiwe moorweela mwa wootheriwa echu yoonanara ohipankeiye. Mulipa oomwaakiha muchu yoowo ootheriwe aanakhalano ophwanelela wa omusuwela muchu omoothenrye. (Malam. 19:16-19; 25:1) Nave ahaakumve ophwanyeriwa nthowa, vookuchula anamoona eeli yaaphwanela ovahererya sawooniherya. (Malam. 17:6; 19:15) Hanka vooloca sa Muisarayeli yoowo aamwiipha muchu nave ooniwa pahiru ni namoona mmoha? Owo haaphwanela wuupuwela wi hi alakiwe wa yoonanara opankeiye. Yehova aahoona yeeyo opankeiye. Mu emusi, asitiithi yaavahiwa olamulelo, nyenya olamulelo owo waanakhalano mphimo. Mu miyaha mikina sa veemusini, asitokweene a epooma yaanakhalano murici wa ovolowela ni opaka yoolakelela yookuchula.—Malam. 21:18-21.

21 Mahusiheryo: Yehova oovaha yootakiherya yaphaama; hiyaavo onapakeiye ehiri yeekhaikhai. (Sal. 9:7) Owo onnaareeliha yaawo anakhala mwawiiwanana ni malamulo awe, nyenya owo onnaalaka yaale anapharihela moonanara owerya waya. (2 Sam. 22:21-23; Ezek. 9:9, 10) Akina annapaka ichu mmukhalelo woonanara nave enakhala wi avuluwa mu yoolaka, nyenya vaavaa Yehova onalakeleleiye elukuluku yoophwanelela, onahaala weeriha wi elakiwe. (Masi. 28:13) Nave wakhala wi awo hacharunwe, mwawaakuveya annasuwela wi “ti wawoopiha omorela mmatani wa Muluku ookumi.”—Ahe. 10:30, 31.

TAANI XAXAXA NLAMULO NAAMUKHAPELELAAYA?

Vaavaa yaathokororyaaya miyaha, atokweene yaaphwanela otakiheryaka osivela ni ekhaikhai ya Yehova ntakhara achu awe (Moone eparakrafo 22) *

22-24. (1) Taani xaxaxa nlamulo naamukhapelelaaya, nave tiheeni nnahuseryaahu vooloca sa Yehova? (2) Olopola taani onaphwanyeya mu Mukwaha 22:22-24?

22 Xaxaxa Nlamulo naanaakhapelela yaale yahaawerya wiikhapelela mukhataaya, ntoko ikwaasuni, anaamukhwele, ni anamarwa. Alipa oothoriha mu Isarayeli yaanalamuleliwa: “Ohivirikanye othorihiwa wa namarwa nari ekwaasuni nari okusha ikuwo sa naamukhwele ntoko mweemesheryo.” (Malam. 24:17) Yehova aanooniherya opwacha wa soochuna sa achu yaawo yaari oohikhapeleleya mmucecheni. Owo aanaalaka yaale yaakhaliha moonanara.—Mwaalakhanye Mukwaha 22:22-24.

23 Nlamulo naanaakhapelela aveemusini orweela wa meerelo oothene a omukoniha mmusi. (Onam. 18:6-30) Moohiyana ni achu a maloko makina yaarukurenrye Aisarayeli, yaawo yeemererya naari yaavuwiha meerelo yaawo, achu a Yehova yoona mikhalelo seiho sa nlala mmukhalelo Yehova ooneiye—ntoko saweera soothanyeya.

24 Mahusiheryo: Yehova onachuna wi yaale arino mirici yooniheryeke osivela moopwacha wa oothene yaale anaahoolelaaya. Owo onniica okonihana woonanara nave onachuna wi oothene, xaxaxa yaale ahinawerya wiisakiha, yaakheleke okhapelela ni ekhaikhai.

NLAMULO “MURISHI WA ICHU SAPHAAMA IYO INOORWA”

25-26. (1) Ntakhara heeni nnanwerya oloca wi osivela ni ekhaikhai siri ntoko nwiya ni ekumi? (2) Tiheeni nnahaalaahu othokororya mmwaha wa muhoolo wa miyaha seiya?

25 Osivela ni ekhaikhai ori ntoko nwiya ni ekumi; veelaponi yavathi, voohikhala emoha ya ichu seiha ekina tho heni ekhale. Vaavaa nnakhalaahu oolekecheya wi Yehova onnanikhaliha mweekhaikhai, osivela wahu ntakhara yoowo onnannuwa. Nave vaavaa nnamusivelaahu Muluku ni osivela malakiheryo awe awookololowa, ninnaceenyeryeya waasivela akina ni waakhaliha yaawo mweekhaikhai.

26 Nlamulo na Mose naahaakhaviherya Aisarayeli okhalano onthamwene wawaacameleya ni Yehova. Mwawiihiiha, achu a Muluku hiyaaphwanela wiiwelela Nlamulo na Mose Yesu amanle okhwaaniherya nlo, nave nlo nooraceelihiwa ni echu yaphaamasa. (Aro. 10:4) Murummwa Paulo aahithariha Nlamulo ntoko “muurushi wa ichu saphaama iyo inoorwa.” (Ahe. 10:1) Mwaha wa muhoolo mu nikupa na miyaha seiya onahaala othokororya ochuneya wa osivela ni ekhaikhai mmuloko Weekristu.

NCIPO 109 Osivela Onarweela Vathi va Murima

^ par. 5 Mwaha ola ti woopacerya wa miyaha misese seiyo nnahaalaahu othokorororya vooloca sa ntakhara heeni ninnaphwanela ororomela wi Yehova onnanipwacha. Miyaha mikina miraru, sinahaala ophwanyeya mu Mulipeleli a Maiyu a 2019. Miru sa miyaha seiho ti “Osivela ni Ekhaikhai Mmuloko Weekristu,” Osivela ni Ekhaikhai mu ohoolela otakhala, ni “Ovaha Nlipiho wa Yaale Anaphuciwa.”

^ par. 2 MASU ATHARIHIWE: Malamulo 600 ni malamulo mancipale yaawo Yehova aavanheiye Aisarayeli moorweela wa Mose atharihiwe ntoko “Nlamulo,” “Nlamulo na Mose” ni “malamulo.” Mwawaacererya, aliivuru athanu oopacerya a Piipiliya (Mapacereryo ophiyerya Malamulo) wiiliwiili analociwa ntoko Nlamulo. Mu ikwaha ikina nsu nla ninnaphariheliwa wi ilociwe Soorepa soothene sooveereliwa sa Ehepiri.

^ par. 60 ERUKU VA EKAAPA: Elukuluku onarehereryeiye yoolya, mai yoowo ori Muisarayeli onnachekula ni anaawe aasithiyana, nave tiithi onnamuvyakiha mwanawe amwaamulopwana okhapelela epucepuche.

^ par. 64 ERUKU VA EKAAPA: Asitokweene a epooma annavahererya nikhaviheryo noosivela wa naamukhweli vamoha ni mwanawe yaawo ahinakhalihiwa phaama ni mulipa otumiha a vamucecheni.