1-2. (a) Ka moka ga rena re nyaka’ng? (b) Re ka kgodišega ka’ng?

KA MOKA ga rena re nyaka go ratwa e bile re nyaka go swarwa ka toka. Ge e ba re sa ratwe e bile re sa swarwe ka toka, re ka ikwa re se na mohola e bile re se na kholofelo.

² Jehofa o a tseba gore re nyaka go ratwa le go swarwa ka toka. (Ps. 33:5) Re ka kgodišega gore Modimo o re rata kudu e bile o nyaka gore re swarwe gabotse. Ge re lebeledišiša Molao wo Jehofa a ilego a o nea Baisiraele a diriša Moshe, re kgona go bona gabotse gore Jehofa o rata batho kudu. Ge e ba o ikwa o nyamišwa ke gore ba bangwe ga ba go rate goba ba go swara gampe, hle naganišiša kamoo Molao wa Moshe * o bontšhago gore Jehofa o rata bahlanka ba gagwe.

3. (a) Go ya ka Baroma 13:8-10, re ithuta’ng Molaong wa Moshe? (b) Re tlo araba dipotšišo dife sehlogong se?

³ Ge re ithuta Molao wa Moshe, re bona gore ruri Jehofa Modimo o tloga a rata batho. (Bala Baroma 13:8-10.) Sehlogong se re tlo ithuta ka melao e mmalwa yeo e bego e neilwe Baisiraele, ke moka re arabe dipotšišo tše: Ke ka baka la’ng re ka re Molao wa Moshe o be o theilwe leratong? Ke ka baka la’ng re ka re Molao wo o be o kgothaletša batho go bontšha toka? Bao ba bego ba na le matla a bolaodi ba be ba swanetše go diriša Molao woo bjang? Le gona Molao woo o be o šireletša bomang kutšwanyana? Dikarabo tša dipotšišo tše di ka re homotša, tša re nea kholofelo le go re thuša go batamela kgauswi kudu le Tatago  rena wa legodimong.—Dit. 17:27; Baroma 15:4.

4. (a) Ke ka baka la’ng re ka re Molao wa Moshe o be o theilwe leratong? (b)  Go ya ka Mateo 22:36-40, Jesu o ile a bolela gore re swanetše go kwa ditaelo dife?

⁴ Molao wa Moshe o be o theilwe leratong ka gobane dilo ka moka tšeo Jehofa a di dirago o di dira ka gobane a tutuetšwa ke lerato. (1 Joh. 4:8) Jehofa o ile a thea melao yeo ka moka go ditaelo tše pedi tše bohlokwa. Ya pele ke ya gore o rate Modimo gomme ya bobedi ke ya gore o rate moagišani wa gago. (Lef. 19:18; Doit. 6:5; bala Mateo 22:36-40.) Ka gona, re ka letela gore molao o mongwe le o mongwe wa melao e 600 le e mengwe yeo e lego Molaong wa Moshe e re rute se sengwe ka lerato la Jehofa. Ga bjale a re ithuteng ka mehlala yeo e tla re thušago go kwešiša taba ye gabotse.

5-6. Jehofa o nyaka gore banyalani ba dire’ng, gona Jehofa o bona’ng? Nea mohlala.

⁵ Botegela molekane wa gago, e bile o hlokomele bana ba gago. Jehofa o nyaka gore banyalani ba ratane kudu gomme lerato la bona le swarelele. (Gen. 2:24; Mat. 19:3-6) Se sengwe sa dilo tšeo di kwešago bohloko kudu ke ge molekane a ka dira bohlotlolo. Ke ka baka leo Molao wa bošupa go Melao e Lesome o bego o ganetša motho go dira bohlotlolo. (Doit. 5:18) Ge motho a hlotlola o “direla Modimo sebe” e bile o kweša molekane wa gagwe bohloko kudu. (Gen. 39:7-9) Molekane yoo a ka fetša mengwaga e mentši a ekwa bohloko bja gore molekane wa gagwe ga se a mmotegela.

⁶ Jehofa o a bona gore banyalani ba swarana bjang. O be a nyaka gore basadi ba Baisiraele ba swarwe gabotse. Monna yo a bego a hlompha Molao wa Moshe o be a swanetše go rata mosadi wa gagwe le gona o be a se a swanela go mo hlala ka mabaka a go se kwagale. (Doit. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Eupša ge go be go ka ba le bothata bjo bogolo gomme a hlala mosadi wa gagwe, o be a swanetše go mo nea lengwalo la tlhalo. Lengwalo leo le be le šireletša mosadi gore a se ka a latofatšwa ka gore o dirile bootswa. Le gona pele monna yoo a ka nea mosadi wa gagwe lengwalo la tlhalo, o be a swanetše go ya go banna ba bagolo ba motse. Seo se be se tla nea banna bao sebaka sa gore ba leke go thuša banyalani bao gore ba lokiše mathata lenyalong la bona. Ge monna a be a hlala mosadi wa gagwe ka mabaka a go se re selo, ga se ka mehla Jehofa a bego a tsena ditaba gare. Eupša o be a bona bohloko bjo mosadi yoo a bego a bo kwa gomme a mo kwela bohloko.—Mal. 2:13-16.

7-8. (a) Jehofa o be a laetše batswadi gore ba dire’ng? (Bona seswantšho sa letlakala la ka ntle.) (b) Ke’ng seo re ithutago sona?

⁷ Molao wa Moshe o be o bontšha le gore Jehofa o nyaka gore bana ba thabe le go šireletšega. Jehofa o ile a laela batswadi gore ba hlokomele bana ba bona ka dilo tša nama le go ba thuša go ba le tswalano e botse le yena. Batswadi ba be ba swanetše go diriša sebaka se sengwe le se sengwe go thuša bana ba bona go rata Jehofa le go rata Molao wa gagwe. (Doit. 6:6-9; 7:13) Se sengwe sa dilo tšeo di ilego tša dira gore Jehofa a otle Baisiraele ke gore ba be ba tlaiša ba bangwe ba bana ba bona ka tsela e sehlogo kudu. (Jer. 7:31, 33) Batswadi ba be ba se ba swanela go hlokomologa bana ba bona. Eupša ba be ba swanetše go ba swara bjalo ka bohwa ka ge e le dimpho tše di tšwago go Jehofa.—Ps. 127:3.

⁸ Seo re ithutago sona: Jehofa o lebeletše kamoo banyalani ba swaranago ka gona. O nyaka gore batswadi ba rate bana ba bona, e bile o tlo ba ahlola ge e ba ba sa ba sware gabotse.

9-11. Ke ka baka la’ng Jehofa a ile a nea Baisiraele molao wa gore ba se ke ba duma tša ba bangwe?

 ⁹ O se ke wa duma tša ba bangwe. Molao wa mafelelo go Melao e Lesome o be o thibela batho go duma dilo tša ba bangwe. (Doit. 5:21; Baroma 7:7) Jehofa o be a beile molao wo gore a rute batho ba gagwe thuto ye e bohlokwa: Ba be ba swanetše go šireletša dipelo tša bona, e lego dilo tšeo ba di naganago le maikwelo a bona. Jehofa o a tseba gore ge motho a nagana ka dilo tše mpe le go duma dilo tša ba bangwe, mafelelong o tlo dira sebe. (Die. 4:23) Ge e ba Moisiraele a be a ka no tšwela pele a duma dilo tša ba bangwe le go nagana ka dilo tše mpe, o be a ka feleletša ka go se sware batho ba bangwe gabotse. Kgoši Dafida o ile a dira phošo yeo. Le ge e be e le monna wa go loka, o ile a duma mosadi wa monna yo mongwe gomme mafelelong a dira sebe. (Jak. 1:14, 15) Dafida o ile a dira bohlotlolo, a leka go fora monna wa mosadi yoo, ke moka a laela gore a bolawe.—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

¹⁰ Jehofa o be a bona ge Moisiraele a tshetše molao wa go se dume tša ba bangwe, ka gobane o kgona go bona dipelo. (1 Dikor. 28:9) Molao wa mabapi le go se dume tša ba bangwe o be o ruta Baisiraele gore ba be ba swanetše go phema go nagana ka dilo tšeo di ka dirago gore ba dire sebe. Ruri molao wo o bontšha gore Jehofa o bohlale e bile ke Tate yo lerato!

¹¹ Seo re ithutago sona: Jehofa ga a lebelele feela seo re lego sona ka ntle. Eupša o bona le seo se lego ka dipelong tša rena. (1 Sam. 16:7) Re ka se mo fihlele dilo tšeo re di naganago, maikwelo a rena le dilo tšeo re di dirago. Jehofa o lebelela dilo tše dibotse tšeo re di dirago e bile o re kgothaletša go dira dilo tšeo. Eupša o nyaka gore re tsebe dilo tšeo di dirago gore re feleletše re nagana ka dilo tše mpe gomme re di pheme pele di ka re diriša sebe.—2 Dikor. 16:9; Mat. 5:27-30.

12. Molao wa Moshe o re ruta’ng ka Jehofa?

¹² Molao wa Moshe o re ruta le gore Jehofa o rata toka. (Ps. 37:28; Jes. 61:8) Jehofa o re beetše mohlala o mobotse wa go swara ba bangwe ka toka. Ge Baisiraele ba be ba ekwa melao ya gagwe, o be a ba šegofatša kudu. Ge ba be ba sa kwe melao ya gagwe ya go loka, ba be ba tlaišega. A re boleleng ka melao e mengwe e mebedi yeo e lego Melaong e Lesome.

13-14. Melao e mebedi ya mathomo Melaong e Lesome e be e laetše Baisiraele gore ba dire’ng, gona ba be ba tla holega bjang ge ba ka e kwa?

¹³ Rapela Jehofa a nnoši. Melao e mebedi ya mathomo Melaong e Lesome e be e laetše Baisiraele gore ba rapele Jehofa a nnoši le gore ba se ke ba rapela medimo ya diswantšho. (Ek. 20:3-6) Melao yeo e be e sa hole Jehofa, eupša e be e hola Baisiraele. Ge Baisiraele ba be ba botegela Jehofa, dilo di be di ba sepelela gabotse. Eupša ge ba be ba rapela medimo ya ditšhaba tše dingwe, ba be ba tlaišega.

¹⁴ Nagana ka Bakanana. Ba be ba rapela medimo ya go se phele go e na le go rapela Modimo wa therešo le yo a phelago. Seo se be se dira gore ba bonagale e le mašilo. (Ps. 115:4-8) Borapedi bja bona bo be bo akaretša mekgwa e šišimišago ya thobalano le go dira dihlabelo ka bana. Ka mo go swanago, ge Baisiraele ba be ba sa kwe Jehofa ka go rapela medingwana, seo se be dira gore le bona ba bonagale e le mašilo e bile ba be ba kweša malapa a bona bohloko. (2 Dikor. 28:1-4) Banna bao ba bego ba etelela setšhaba pele ba be ba sa latele melao ya Jehofa ya go loka. Ba be ba diriša matla a bona gampe e bile ba gatelela batho bao ba sa kgonego go itwela. (Hesek. 34:1-4) Jehofa o ile a lemoša Baisiraele gore o be a tlo otla batho bao ba swarago bahlologadi le ditšhiwana gampe. (Doit. 10:17, 18; 27:19) Eupša o be a šegofatša  batho ba gagwe ge ba be ba mmotegela e bile ba swarana ka toka.—1 Dikg. 10:4-9.

15. Re ithuta’ng ka Jehofa?

¹⁵ Seo re ithutago sona: Ge batho bao ba ipolelago gore ba hlankela Jehofa ba sa kwe melao ya gagwe e bile ba tlaiša batho ba gagwe, ga se ra swanela go sola Jehofa. Jehofa o a re rata e bile o a bona ge re swarwa gampe. O re šokela go feta mma yo a šokelago ngwana wa gagwe ge a ekwa bohloko. (Jes. 49:15) Le ge Jehofa a ka se tsene ditaba gare gona bjale, eupša ka nako ya gagwe o tlo otla batho bao ba sa itsholego bao ba re swarago gampe.

16-18. Molao wa Moshe o be o ama ditaba dife tše dingwe, gona re ka ithuta’ng go wona?

¹⁶ Molao wa Moshe o be o ama Baisiraele dilong tše dintši, ka gona go be go le bohlokwa gore banna ba bagolo ba ahlole Baisiraele ka toka. Ba be ba na le boikarabelo bja go hlokomela setšhaba dilong tša moya le go ahlola melato e itšego. Ela hloko mehlala e latelago.

¹⁷ Ge Moisiraele a be a ka bolaya motho yo a itšego, o be a sa no bolawa di tloga fase. Banna ba bagolo ba motseng wa gabo Moisiraele yoo ba be ba nyakišiša taba yeo pele ba ka ahlola gore o swanelwa ke go bolawa. (Doit. 19:2-7, 11-13) Le gona banna ba bagolo ba be ba ahlola ditaba tše dingwe tšeo di bego di direga letšatši le letšatši, go swana le ge batho ba be ba lwela thoto, ba na le mathata lenyalong le tše dingwe. (Ek. 21:35; Doit. 22:13-19) Ge banna ba bagolo ba be ba dira dilo ka toka e bile Baisiraele le bona ba theetša Molao, batho ka moka ba be ba holega. Seo se be se dira gore leina la Jehofa le retwe.—Lef. 20:7, 8; Jes. 48:17, 18.

¹⁸ Seo re ithutago sona: Selo se sengwe le se sengwe seo re se dirago se bohlokwa go Jehofa. Jehofa o nyaka gore re bontšhe toka le lerato ge re dirišana le ba bangwe. E bile o šetša dilo tšeo re di bolelago le tšeo re di dirago. Le ge re le noši o a re bona.—Baheb. 4:13.

19-21. (a) Banna ba bagolo le baahlodi ba be ba swanetše go swara batho ba Modimo bjang? (b) Molao wa Moshe o be o šireletša batho bjang, gona re ithuta’ng ka Jehofa?

¹⁹ Jehofa o be a nyaka go šireletša setšhaba sa gagwe mekgweng e mebe ya ditšhaba tše dingwe. Ke ka baka leo a ilego a laela banna ba bagolo le baahlodi gore ba ahlole setšhaba sa gagwe ka toka. Eupša bao ba bego ba ahlola ba be ba swanetše go swara setšhaba seo gabotse, ba se ke ba se swara gampe goba makgwakgwa.—Doit. 1:13-17; 16:18-20.

²⁰ Jehofa o kwela batho ba gagwe bohloko, ke ka baka leo a beilego melao ya go ba šireletša gore ba se swarwe gampe. Ka mohlala, Molao o be o dira gore go be thata gore motho a latofatšwe ka maaka. Motho yo a bego a latofatšwa o be a na le tshwanelo ya go tseba gore o latofatšwa ke mang. (Doit. 19:16-19; 25:1) Le gona pele a ka bonwa molato go be go nyakega bonyenyane dihlatse tše pedi. (Doit. 17:6; 19:15) Go thwe’ng ge e ba Moisiraele a be a ka  dira sebe gomme a bonwa ke motho o tee feela? O be a se a swanela go nagana gore a ka se ahlolwe. Jehofa o tla be a bone seo a se dirilego. Ka lapeng, Jehofa o be a neile botate matla a go laola, eupša matla a bona a be a lekanyeditšwe. Ge ka lapeng go be go ka ba le bothata, banna ba bagolo ba motse ba be ba na le boikarabelo bja go ahlola bothata bjoo.—Doit. 21:18-21.

²¹ Seo re ithutago sona: Jehofa o re beela mohlala o mobotse kudu. Selo se sengwe le se sengwe seo a se dirago o se dira ka toka. (Ps. 9:7) O šegofatša bao ba phelago ka melao ya gagwe, eupša o otla bao ba dirišago gampe matla a bona a go laola. (2 Sam. 22:21-23; Hesek. 9:9, 10) Batho ba bangwe ba ka dira dilo tše mpe gomme gwa bonagala eka ba ka se otlwe, eupša Jehofa o tla ba ahlola ka nako e swanetšego. (Die. 28:13) Ge batho bao ba ka se itshole, kgauswinyane ba tlo bona gore ‘go a boifiša go wela ka diatleng tša Modimo yo a phelago.’—Baheb. 10:30, 31.

22-24. (a) Molao wa Moshe o be o šireletša bomang kutšwanyana, gona seo se re ruta’ng ka Jehofa? (b)  Re hwetša temošo efe go Ekisodo 22:22-24?

²² Molao wa Moshe o be o šireletša batho bao ba bego ba sa kgone go itšhireletša, ba bjalo ka ditšhiwana, bahlologadi le badiiledi. Jehofa o be a laetše baahlodi ba Baisiraele gore: “O se ke wa kgopamiša kahlolo ya modiiledi goba ya tšhiwana, le gona o se ke wa tšea kobo ya mohlologadi ya ba seswareledi.” (Doit. 24:17) Molao wo o bontšha gore Jehofa o be a tloga a na le taba le batho ba mohuta woo setšhabeng.  Le gona, o be a otla batho bao ba bego ba swara ditšhiwana, bahlologadi le badiiledi gampe.—Bala Ekisodo 22:22-24.

²³ Molao o be o šireletša ditho tša lapa ka gobane o be o thibela batho go ba le thobalano le batho bao ba tswalanago le bona. (Lef. 18:6-30) Go fapana le batho ba ditšhaba tše dingwe bao ba bego ba se na bothata bja go ba le thobalano le batho bao ba tswalanago le bona, Baisiraele ba be ba swanetše go lebelela sebe seo kamoo Jehofa a se lebelelago ka gona. Se be se swanetše go ba šišimiša.

²⁴ Seo re ithutago sona: Jehofa o nyaka gore batho bao ba nago le matla a bolaodi ba rate batho ka moka bao ba ba etelelago pele. O hloile batho bao ba tlaišago ba bangwe ka thobalano. E bile o nyaka gore batho ka moka ba šireletšege le go swarwa ka toka, kudukudu bao ba sa kgonego go itwela.

25-26. (a) Ke ka baka la’ng re ka re lerato le toka ke monwana le lenala? (b) Re tlo ithuta’ng sehlogong se se latelago go dihlogo tše?

²⁵ Lerato le toka ke monwana le lenala. Motho a ka se be le lerato gomme a se be le toka. Ge re kgodišegile gore Jehofa o re swara ka toka, re mo rata le go feta. Le gona ge re rata Modimo e bile re rata le melao ya gagwe ya go loka, seo se dira gore re rate ba bangwe gomme re ba bontšhe toka.

²⁶ Kgwerano ya Molao wa Moshe e ile ya thuša Baisiraele gore ba be le segwera sa kgauswi kudu le Jehofa. Eupša Molao wa Moshe o ile wa se sa šoma ka morago ga gore Jesu a phethagatše Molao, ke moka wa tšeelwa legato ke molao o mokaone kudu. (Baroma 10:4) Moapostola Paulo o ile a hlalosa Molao wa Moshe gore ke “moriti wa dilo tše dibotse tše di tlago go tla.” (Baheb. 10:1) Sehlogo se se latelago go dihlogo tše se tla hlalosa tše dingwe tša dilo tšeo tše dibotse, e bile se tlo hlalosa kamoo go lego bohlokwa go bontšha lerato le toka ka phuthegong.