1-2. (a) Haʼátʼíísh bídin daniidlı̨́? (b) God éí haʼátʼíí nihił bééhózin doo nihóʼní?

TʼÁÁ áníiltso ayóóʼóʼóʼní bídin daniidlı̨́, áádóó yáʼátʼéehgo nihaa nitsáhákees doo, daniidzin. Tʼáá áłahjįʼ kótʼéii nihąą yitʼı̨́įgo éí tʼáadoo bą́ą́h niidlínígóó ádaa tsídííkos áádóó chohooʼı̨́ nihee ádin łeh.

² Ayóóʼánihidóʼní índa yáʼátʼéehgo ánihiʼdilʼı̨́į doo niidzinígíí éí Jiihóvah nihá yaa ákonízin. (Ps. 33:5) God ayóóʼánihóʼní áádóó aheełtʼéego nihaa nitsáhákees doo nihóʼní. Díí éí Ízrel dineʼé Mózes binahjįʼ bee hazʼáanii yeidiníʼánę́ę bee bééhózingo áyiilaa. Łaʼ éí doo ayóóʼáshidóʼníi da, doodaiiʼ atíshiʼdilʼı̨́ danízin. Niísh ákónítʼé? Mosaic Law * éí Jiihóvah bidineʼé ayóóʼáyóʼníigi nił ííshjání íidoolííł.

3. (a) Romans 13:​8-10 áníigi éí Mosaic Law bídahwiilʼaahgo haʼátʼíí yee nanihinitin? (b) Haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

³ Mosaic Law baa íhwiilʼaahgo éí Jiihóvah God tʼáá íiyisí ayóóʼóʼóʼníinii nilı̨́įgo nihił bééhoyoozįįh. (Romans 13:​8-10 yíníłtaʼ.) Ízrel dineʼé bee hazʼáanii bá ályaa yę́ę tʼáá díkwíhígo dadíníilʼįįł. Éí haʼátʼíí biniyé ayóóʼóʼóʼní binahjįʼ ályaagi, aheełtʼéego aa nitsáhákeesgo alą́ąjįʼ áyósingi, chooʼı̨́ dooleełgi áádóó diné bee baa áháyą́ą́ ńtʼéeʼgi baa ídahwiidiilʼááł. Áko nihíká adoolwołgo haʼííníilníi doo, áádóó nihił chohooʼı̨́, índa Nihizhéʼé ayóóʼánihóʼníinii áhánígo adínihóltąʼ doo.—Acts 17:27; Rom. 15:4.

4. (a) Mosaic Law haʼátʼíí biniyé ayóóʼóʼóʼní bee hadítʼé? (b) Matthew 22:​36-40 góneʼ Jesus haʼátʼíí ííshjání áyiilaa?

⁴ Mosaic Law éí ayóóʼóʼóʼní bee hadítʼé, háálá Jiihóvah éí ayóóʼóʼóʼní yee tʼáá ałtsoní áyoolííł. (1 John 4:8) Bee hazʼáanii tʼáá altso Jiihóvah áyiilaaígíí naakigo íiyisí beʼiilʼı̨́į doo, éí Diyin God índa bił kééhwiitʼíinii ayóóʼííníʼníi doo. (Lev. 19:18; Deut. 6:5; Matthew 22:​36-40 yíníłtaʼ.) Tʼááłaʼí níʼánígo 600dóó baʼaan bikʼeh óʼooʼníiłii éí Jiihóvah bibee ayóóʼóʼóʼniʼ yee nanihinitin. Ííshją́ą́ łaʼ dadíníilʼįįł.

5. Jiihóvah éí ahídzískéii haitʼéego ałhaa nitsíjíkees doo hóʼní?

⁵ Nichʼooní tʼáadoo binaʼíloʼí áádóó naʼáłchíní baa áhólyą́. Jiihóvah éí ahídzískéii ayóóʼáhiʼjóʼníigo hóyoołkáał doo hóʼní. (Gen. 2:24; Matt. 19:​3-6) Adilyéii éí ayóó átʼéego bee atízhdoolííł. Háálá adilyéii doo álʼı̨́į da níigo neeznáago bikʼeh óʼooʼníiłii tsostsʼid góneʼ biiʼ yisdzoh. (Deut. 5:18) Adilyé éí God bikʼijįʼ asziihii átʼé, áádóó hachʼooní yéigo bee atízhdoolíiłii átʼé. (Gen. 39:​7-9) Éí ląʼí nááhaigóó hachʼooní bíniʼ bee jiidoołʼaał.

6. Jiihóvah haʼátʼíí yaa ákonízin? Łaʼ chʼíníʼaah.

⁶ Jiihóvah éí ahastiin dóó eʼasdzą́ą́ ałhaa nitsékeesgi yaa ákonízin. Ízrel dineʼé eʼasdzą́ą́ dajílíinii tʼáá yéigo Jiihóvah hąąh bíniʼ. Ahastiin łaʼ bee hazʼáanii bił nilíinii éí beʼasdzą́ą́ ayóóʼáyóʼníi doo, áádóó tʼóó kóníshéhígíí biniinaa doo bitsʼázhdoogáał da. (Deut. 24:​1-4; Matt. 19:​3, 8) Ahéʼáskéegi tʼáá yéigo bichʼįʼ anáhóótʼiʼ silı̨́įʼgo hweʼasdzą́ą́ bił ałtsʼáʼiitʼaash ájiilaago éí naaltsoos bikʼehgo ałtsʼáʼiitʼaashii bazhdoołtsos. Éí asdzánígíí doo tʼáá ádzaagóó bikʼi hátʼáah da doo biniyé ákótʼéego ázhʼdoolííł. Tʼah doo naaltsoos baa jiltsoosgóó éí hastóí alą́ąjįʼ naazíinii bił hozhdoolnih, éí ahéʼáskéegi há hashtʼedeidoolíiłgi yeeda háká adoojah. Ahastiin éí beʼasdzą́ą́ bił ałtsʼáʼdeeshtʼash tʼóó niizı̨́įʼgo, Jiihóvah éí doo há hashtʼééyoodlíił da ńtʼééʼ, ndi hastóí alą́ąjįʼ naazíinii ákweʼé choyoołʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ. Jiihóvah éí eʼasdzą́ą́ yóóʼabiʼdootʼánígíí yichago áádóó bijéí neezgaigo yiyiiłtsą́.—Mal. 2:​13-16.

7-8. (a) Jiihóvah éí azhéʼé dóó amá haʼátʼíí bee hazʼáanii hąh niinílá? (Naaltsoos bikááʼdę́ʼígíí níníłʼı̨́.) (b) Haʼátʼíí bee naʼnitinii bídahwiilʼą́ą́ʼ?

⁷ Bee hazʼáanii áyiilaago ałdóʼ ííshjání ííłʼı̨́įgo Jiihóvah éí áłchíní baa áháyą́ągo bił dahózhǫ́ǫ doo nízin. Azhéʼé dóó amá éí haʼáłchíní yáʼátʼéehgo dínóohséełgi bee baa áhojilyą́ą doo hałní. Diyin kʼehgo yigáał dooleełgi ałdóʼ hąąh silá. Éí haʼáłchíní Jiihóvah ayóóʼádayóʼníi doo, áádóó bee hazʼáanii yaa ahééh danízin doogo bee nazhnitin doo. (Deut. 6:​6-9; 7:13) Łaʼ Ízrel dineʼé tʼóó bááhádzidgo baʼáłchíní atídayííłʼįįd, áko biniinaa Jiihóvah atíhoolaa. (Jer. 7:​31, 33) Áłchíní éí tʼáá ádzaagi naadeełii nahalingo átʼéegi doo baa nitsáhákees da. Ndi, éí aa yílyáii átʼé, Jiihóvah nihainíláhígíí éí ayóóʼóóʼníi doo.—Ps. 127:3.

⁸ Yee Naʼnitinii: Jiihóvah éí ahastiin dóó eʼasdzą́ą́ ałhaa nitsékeesgi yaa ákonízin. Azhéʼé dóó amá éí haʼáłchíní ayóóʼádajóʼníi doo hóʼní. Haʼáłchíní ádajoołʼįįłgi yee haa nídootʼįįł.

9-11. Jiihóvah éí haʼátʼíí biniyé doo adázhnoolníi da níigo bee hazʼáanii áyiilaa?

⁹ Doo adázhnoolníi da. Neeznáago bikʼeh óʼooʼníiłii akéeʼdi yisdzohígíí aaníigo éí náánáłaʼda binaalyeʼé doo bidázhnoolníi da. (Deut. 5:21; Rom. 7:7)  Jiihóvah éí hajéí índa hontsékees baa ádaa áhojilyą́ą doo biniyé díí bee hazʼáanii áyiilaa. Bił bééhózingo éí doo yáʼáshóonii éí ajéí índa nitsáhákees bitsʼą́ą́dóó hahwiileeh. (Prov. 4:23) Ízrel dineʼé łaʼ doo yáʼáshóonii yidánoolniihgo diné doo yáʼátʼééhgóó yaa tsídíkos. Naatʼáanii David éí diné yáʼátʼéehii jílı̨́ı̨́ ńtʼéeʼ ndi, doo yáʼátʼéhígi ájiidzaa. Náánáłaʼ diné beʼasdzą́ą́ bidázhnoosníiʼgo biniinaa yéigo ajisih. (Jas. 1:​14, 15) David éí azhdíílá, asdzą́ą́ bichʼooní binahojizʼą́ągo biniinaa biʼdiisyı̨́.—2 Sam. 11:​2-4; 12:​7-11.

¹⁰ Łaʼ Ízrel dineʼé éí adáhonooní biniinaa bee hazʼáanii kʼíítíhgo Jiihóvah bił bééhózin, haalá Jiihóvah éí hajéí biiʼ hólóonii yooʼı̨́. (1 Chron. 28:9) Adázhnoolníigo éí doo yáʼátʼééhgóó tsízdíkos, áádóó doo yáʼátʼéhígi ájiitʼįįh. Dooládóʼ Nihizhéʼé Jiihóvah ayóóʼánihóʼníigo nihaa áhályą́ą́ lá!

¹¹ Yee Naʼnitinii: Jiihóvah éí ajéí haisííd. Haʼátʼíí shı̨́ı̨́ baa neidáhígíí, baa nitsíkeesii índa bíká laanaa niidzinii yooʼı̨́. (1 Sam. 16:7) Nihijéí biiʼdę́ę́ʼ yáʼádaatʼéehii háidéezʼı̨́ı̨́ʼ, áádóó bee ániitʼée doo nihóʼní. Jiihóvah éí doo yáʼádaatʼéehii doo ádiiʼníił da biniyé haʼátʼíí baa nitsíikeesii bee ádaa áhwiilyą́ą doo nihóʼní.—2 Chron. 16:9; Matt. 5:​27-30.

12. Mosaic Law haʼátʼíí yee naʼnitin?

¹² Mosaic Law yee naʼnitingo Jiihóvah éí tʼáá ákogi éʼétʼéii ayóóʼáyóʼní. (Ps. 37:28; Isa. 61:8) Jiihóvah éí tʼáá ałtso diné yáʼátʼéehgo yá áánííł, éí biniinaa bedaʼiilʼı̨́. Ízrel dineʼé bee hazʼáanii yikʼeh dahółʼı̨́įgo éí Jiihóvah hakʼihadlí. Doo akʼeh dahojíłʼı̨́ı̨́góó éí hachʼįʼ nidahwiiʼná. Neeznáago bikʼeh óʼooʼníiłii sinilígíí naakigo dadíníilʼįįł.

13-14. (a) Neeznáago bikʼeh óʼooʼníiłii áłtsé dóó naaki góneʼígíí haʼátʼíí ní? (b) Ízrel dineʼé díí bikʼeh dahojíłʼı̨́įgo haitʼéego háká eelwod doo ńtʼééʼ?

¹³ Jiihóvah tʼéiyá bichʼįʼ hodílzin. Neeznáago bikʼeh óʼooʼníiłii sinilígíí áłtsé áádóó naaki góneʼ yisdzohígíí éí diyin náánáłaʼ óolzin dooleełgi dooda ní. Ízrel dineʼé éí Jiihóvah tʼéiyá dazhdósin doo. (Ex. 20:​3-6) Díí bikʼehgo óʼooʼníiłii éí diné bíká adoolwoł biniyé ályaa, Jiihóvah éí doo bá ályaa da. Áko God dazhdósin áádóó bikééʼ nijizı̨́įgo éí yáʼátʼéehgo hoł nahazʼą́, ndi náánáłaʼ diyin bichʼįʼ nidahojiłáago éí hachʼįʼ nidahwiiʼná.

¹⁴ Kéínan dineʼé éí edaʼalyaii yichʼįʼ nidahałáá ńtʼééʼ, Diyin hináanii éí ndagaʼ. Tʼóó baaʼihgo ałhaa nijildeeh áádóó áłchíní dazhdiłidgo náádaʼjiiłniihgo nidahojiłáá ńtʼééʼ. Áko biniinaa doo ádahojilyą́ą́góó tʼóó baaʼihígi ádajoonííł ńtʼééʼ. (Ps. 115:​4-8) Ízrel dineʼé éí Jiihóvah doo dajíistsʼą́ą́ʼgóó edaʼalyaii yichʼįʼ nidahałáago yaa nídiikai. Kódajiidzaago bił dahaghanígíí áádóó tʼáá hó ałdóʼ tʼóó baaʼihígi átʼéego ádazhdiilyaa. (2 Chron. 28:​1-4) Bídahólníihii éí Jiihóvah yee hasʼánígíí doo deiniizı̨́įʼ da. Óhólnííh bee dahólóonii éí baa dahojoobaʼíii índa doo dabidziilii atídeiłʼı̨́. (Ezek. 34:​1-4) Sáanii dóó áłchíní tʼáadoo áchʼą́ą́h yee ádáoneʼii atídajiłʼı̨́įgo éí hóyéeʼgo há haʼdoodzih. (Deut. 10:​17, 18; 27:19) Jiihóvah bikʼeh dahojíłʼı̨́įgo áádóó ałhaa dajijoobaʼgo éí hakʼihadlí.—1 Ki. 10:​4-9.

15. Jiihóvah átʼéiigi haʼátʼíí yee naʼnitin?

¹⁵ Yee Naʼnitinii: Łaʼ diné éí Jiihóvah bá naashʼaʼ daaní, ndi doo yikʼeh dahółʼı̨́į da, áádóó diné atídeiłʼı̨́, ndi éí Jiihóvah doo bee bikʼíhátʼáah da. Tʼáá nahdi nihaa nitsáhákees  ndi, Jiihóvah éí ayóóʼánihóʼní. Amá beʼawééʼ tiʼhoonííh yaa ákonízinii biláahdi átʼéego Jiihóvah éí nihijéí neezgaiígi bił bééhózin. (Isa. 49:15) Azhą́ doo tsı̨́įłgo nihá hashtʼeidoolíił da ndi, bichʼįʼ hoolzhish éí díí nihichʼįʼ nidahwiiłnánígíí éí hóyéeʼgo há haʼdoodzih.

16-18. Mosaic Law éí haanéelą́ąʼjįʼ iiná bídéétʼiʼ? Áádóó haʼátʼíí yee naʼnitin?

¹⁶ Mosaic Law éí Ízrel dineʼé tʼáá ałtsojįʼ beʼiinaʼ siláagi bídéétʼiʼ ńtʼééʼ. Hastóí álą́ąjįʼ naazíinii éí Jiihóvah bidineʼé yéigo baa dajistiʼgo tʼáá ákogi átʼéego bá nidahojiyiiʼaah ńtʼééʼ. Éí diyin kʼehgo oodááł doodaiiʼ saad haleehgo, índa łaʼda átíhoʼdiilʼįįhgo bee á nidahojiiʼaah. Kweʼé łaʼ baa haneʼ.

¹⁷ Ízrel dineʼé náánáłaʼ yiyiisxı̨́įgo, doo tʼáá akǫ́ǫ́ bidiʼyoolyéeł da. Éí kin dahshijaaʼ nijigháhídóó hastóí álą́ąjįʼ naazíinii éí áłtsé ndaʼałkaah, áadi índa ajiisxínígíí hó diyoolyééł daatsʼíhígi bééhoozįįh. (Deut. 19:​2-7, 11-13) Hastóí álą́ąjįʼ naazíinii éí díkwíígóó shı̨́ı̨́ á nidahodiyiiʼaah, éí kéyah baa saad dahólǫ́ǫ́góó, índa ahéʼéskéegi saad nídahadleehgóó ádaatʼéii. (Ex. 21:35; Deut. 22:​13-19) Díí hastóí tʼáá ałtso aheełtʼéego yaa nitsídaakeesgo áádóó Ízrel dineʼé akʼeh dahółʼı̨́įgo há yáʼátʼééh. Kótʼéego hoł hazʼą́ągo éí Jiihóvah bee baa haʼniih.—Lev. 20:​7, 8; Isa. 48:​17, 18.

¹⁸ Yee Naʼnitinii: Jiihóvah éí tʼáá ałtsoní íiʼníiłgi ílı̨́įgo yinéłʼı̨́. Diné tʼáá ałtso aheełtʼéego baa nitsíikees áádóó ayóóʼííníiʼníi doo nihóʼní. Nihighangi doo bináłí da ndi, baa yéiiltiʼii índa baa neidáhígíí yaa ákonízin.—Heb. 4:13.

19. God bidineʼé haitʼéego bá nídahwiitʼaah ńtʼééʼ?

¹⁹ Ízrel dineʼé binaagóó kéédahatʼíinii doo yáʼátʼéehii yaa naakaiígíí biniinaa Jiihóvah éí bidineʼé yaa áhályą́ą doo nízin ńtʼééʼ. Jiihóvah éí hastóí álą́ąjįʼ naazíinii, índa ándahwiiʼaahii éí bee hazʼáanii aheełtʼéego bikʼehgóó ádaʼjoolíił doo hóʼní. Hashké tʼáágééd áádóó tʼáá naʼníleʼdii éí dooda. Tʼáá ákogi éʼétʼéii ayóóʼádajóʼníi doo.—Deut. 1:​13-17; 16:​18-20.

20-21. Jiihóvah éí haʼátʼíí achʼą́ą́h siʼą́ągo áyiilaa, áádóó haʼátʼíí yee naʼnitin?

²⁰ Jiihóvah éí diné yaa aʼááh nízin, áko doo haitʼéegoda atíhoʼdilʼı̨́į da doo biniyé bee hazʼáanii áyiilaa. Łaʼda tʼáá ádzaagóó bikʼihodiitʼaah. Bee hazʼáanii bikʼehgo éí hakʼihodiiʼánígíí hoł bééhózin doogo bee há ahóótʼiʼ. (Deut. 19:​16-19; 25:1) Ánihwiiʼaahii tʼah doo níhóʼaahgóó, ooʼíinii nidiltʼéego hodoolnih. (Deut. 17:6; 19:15) Ooʼíinii tʼááłáʼígoshąʼ? Ajisihígíí doo tʼóó shééʼdoolnih jinízin da  doo, háálá Jiihóvah éí ájíítʼįįdgi yiyiiłtsą́. Hooghan hazʼą́ągi azhéʼé bóhólnííh, ndi tʼáá ałtsojįʼ doo hóhólníih da. Háálá hooghan hazʼą́ągi saad hólǫ́ǫgo éí hastóí álą́ąjįʼ naazíinii áká iijahgo kʼéédahałdǫǫh.—Deut. 21:​18-21.

²¹ Yee Naʼnitinii: Jiihóvah éí diné tʼáá ałtso aheełtʼéego yaa nitsékees, díí éí bedaʼiilʼı̨́į doogo nihá ádzaa. (Ps. 9:7) Bibee hazʼáanii yikʼeh dahółʼínígíí éí yáʼátʼéehgo yá áánííł. Bídahólníihii doo dajoobaʼígíí atííłʼı̨́. (2 Sam. 22:​21-23; Ezek. 9:​9, 10) Doo yáʼátʼéehii ádajíítʼįįdii yénáálniiʼ áádóó baa hoolzhiizhgo yee haa nídóotʼįįł. (Prov. 28:13) Doo aa hojoobaʼ tʼóó náás dajíłtʼéehgo éí “Diyin God hináanii bílákʼezhdootłishgi tʼáá íiyisí” bikʼeʼíyéeʼgo átʼéegi hoł béédahodoozįįł.—Heb. 10:​30, 31.

22-24. (a) Bee hazʼáanii háí íiyisíí bikʼéstiʼ, áádóó Jiihóvah átʼéiigi haʼátʼíí yee naʼnitin? (b) Exodus 22:​22-24 haʼátʼíí ní?

²² Tʼáadoo áchʼą́ą́h yee ádáoneʼii, éí áłchíní bizhéʼé ádaadinii, sáanii bąąh ádahasdįįdii índa déʼéyóní, bee hazʼáanii bichʼą́ą́h hólǫ́ǫ doo biniyé ályaa. Ízreldi ánihwiiʼaahii áhoʼdooʼniid: “Déʼéyóní, doodaiiʼ áłchíní bizhéʼé ádaadinii nabikʼíyátiʼgo doo tʼáá ádzaagóó bitsʼą́ą́ʼ nidoohgis da, áádóó asdzání bąąh áhásdįįdii biʼééʼ doo bitsʼą́ą́ʼ ąąh nidoołtsos da.” (Deut. 24:17) Jiihóvah éí doo dabidziilii índa  baa dahojoobaʼíii ahánígo yaa ákonízin. Atídabiłʼíinii atíyiilaa.—Exodus 22:​22-24 yíníłtaʼ.

²³ Hooghan hazʼą́ągi ałdóʼ bee hazʼáanii hakʼidaastiʼ. Éí áhánígo akʼéí nilíinii ashtéézh bee doo yáʼáshxónígi álʼíinii ádaatʼéii. (Lev. 18:​6-30) Ízrel binaagóó kéédahatʼíinii éí kódaatʼéii tʼáadoo bił ádaatʼéhí da. Ákondi Jiihóvah bidineʼé éí Jiihóvah bintsékeesígíí bee nidabidiʼnitin. Kódaatʼéego baa ooldahígíí deijoołáa doo.

²⁴ Yee Naʼnitinii: Jiihóvah éí hastóí alą́ąjįʼ naazíinii éí diné ayóóʼádajóʼníigo baa ádahojilyą́ą doo hóʼní. Baaʼihgo ashtéézh bee doo yáʼáshxónígi álʼíinii ádaatʼéii yijoołá, áko bichʼą́ą́h hadoodzihii ádinii íiyisíí baa áháyą́.

25-26. (a) Ayóóʼóʼóʼní dóó tʼáá ákogi éʼétʼéii haitʼéego ahéheestłʼǫ́? (b) Tʼahádóó haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

²⁵ Nízdizihgi dóó iináagi ahéheestłʼónígi átʼéego ayóóʼóʼóʼní dóó tʼáá ákogi éʼétʼéii ahéheestłʼǫ́. Łaʼ tʼáágéedgo éí doo bíighah da. Jiihóvah éí aheełtʼéego aa nitsíkeesgi baa ákoniizįįhgo éí ayóóʼííníiʼníigi dínísééh. God índa bibee hazʼáanii ayóóʼííníiʼníigo éí ayóóʼíʼííníiʼní áádóó aheełtʼéego aa nitsíikees yiidleeh.

²⁶ Ízrel dineʼé éí Mosaic Law bíká análwoʼgo Jiihóvah yéédahósin ńtʼééʼ. Jesus éí daaztsą́ą́dóó bikʼijįʼ bee hazʼáanii yę́ę nizhníłtʼiʼ. Éí bitséskʼeh góneʼ yáʼátʼéhígíí łaʼ ninátʼą́. (Rom. 10:4) Yilʼaadii Paul éí bee hazʼáanii yę́ę kótʼé níigo yee haadzííʼ, “Yáʼátʼéehii hodooleełígíí . . . tʼóó bichahaʼoh átʼé.” (Heb. 10:1) “Dı̨́ı̨́ʼ Sinilgo 2 Góneʼígíí” tʼah baa nídadíitʼįįł. Éí yáʼádaatʼéehii hodooleeł yiłnínígíí, áádóó Jiihóvah bidineʼé áłah nádleehígíí bibee ayóóʼóʼóʼniʼ índa aheełtʼéego ałhaa nitsídaakeesgi ałdóʼ baa nídadíitʼįįł.