Bai na kontenido

Bai na kontenido

ARTÍKULO DI ESTUDIO 9

Kon Yehova A Demostrá Amor i Hustisia den Israel di Antigwedat

Kon Yehova A Demostrá Amor i Hustisia den Israel di Antigwedat

“E ta stima hustisia i huisio; mundu ta yen di e miserikòrdia [òf, “amor leal,” NW] di SEÑOR.”—SAL. 33:5.

KANTIKA 3 Nos Refugio, Nos Speransa, Nos Konfiansa

UN BISTA ADELANTÁ *

1-2. (a) Kiko nos tur ke? (b) Di kiko nos por ta sigur?

NOS tur ke pa hende stima nos i trata nos na un manera hustu. Si kada bes nos ta sufri inhustisia i hende ta trata nos malu, nos por sinti nos desesperá i ku nos no ta bal nada.

2 Yehova sa ku nos ta anhelá amor i hustisia. (Sal. 33:5) Nos por tin sigur ku Yehova stima nos mashá i ku e ke pa hende trata nos na un manera hustu. Nos por mira esaki ora nos analisá e Lei ku Yehova a duna e nashon di Israel. Si bo ta sinti bo kibrá pasobra hende ta trata bo na un manera inhustu i sin amor, por fabor, wak kon e Lei di Moises * ta mustra ku Yehova ta interesá den kada un di nos.

3. (a) Segun Romanonan 13:8-10, kiko nos ta siña ora nos analisá e Lei di Moises? (b) Kua ta e preguntanan ku e artíkulo akí lo kontestá?

3 Ora nos analisá e Lei di Moises, nos ta ripará kuantu nos Dios, Yehova, ta stima nos. (Lesa Romanonan 13:8-10.) Den e artíkulo akí, nos lo trata algun di e leinan ku Yehova a duna e nashon di Israel, i nos lo kontestá e siguiente preguntanan: Dikon nos por bisa ku e Lei tabata basá riba amor? Dikon nos por bisa ku e Lei a promové hustisia? Kon ansiano i hues mester a apliká e Lei? I ken spesialmente e Lei a protehá? E kontesta riba e preguntanan ei por duna nos konsuelo i speransa i hala nos mas serka di nos Tata amoroso.—Echo. 17:27; Rom. 15:4.

UN LEI BASÁ RIBA AMOR

4. (a) Dikon nos por bisa ku e Lei di Moises tabata basá riba amor? (b) Segun Mateo 22:36-40, kua dos mandamentu Hesus a enfatisá?

4 Dikon nos por bisa ku e Lei di Moises tabata basá riba amor? Pasobra amor ta motivá tur loke Yehova ta hasi. (1 Huan 4:8) Tur e mas ku 600 leinan ei ta basá riba dos mandamentu fundamental: stima Dios i stima bo próhimo. (Lev. 19:18; Deu. 6:5; lesa Mateo 22:36-40.) Pues, lógikamente nos por ferwagt ku kada un di e leinan ei ta revelá un faseta di Yehova su amor. Laga nos wak algun ehèmpel.

5-6. (a) Kiko Yehova ke pa tur pareha kasá hasi? (b) Di kiko Yehova ta masha pendiente? Duna un ehèmpel.

5 Keda leal na bo kasá, i kuida bo yunan. Yehova ke pa tur pareha kasá kultivá un amor fuerte pa otro ku ta dura pa restu di nan bida. (Gén. 2:24; Mat. 19:3-6) Adulterio ta un di e kosnan di mas kruel ku un hende por hasi kontra su kasá. P’esei, e di shete mandamentu di e Dies Mandamentunan a prohibí adulterio. (Deu. 5:18) Ora un hende kometé adulterio, e ta “peka kontra Dios” i ta hùrt su kasá masha hopi. (Gén. 39:7-9) E kasá inosente ta sintié traishoná i e doló ei por keda pa hopi aña.

6 Yehova ta masha pendiente di e manera ku pareha kasá ta trata otro. E tabata ke pa foral e esposanan israelita haña bon trato serka nan kasá. Un esposo ku a respetá e Lei lo a stima su esposa i lo no a divorsiá di dje pa kualke kos chikitu. (Deu. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Pero si un problema serio a surgi i e esposo kier a divorsiá di su esposa, e mester a duna su esposa un karta di divorsio. Si e esposa kier a kasa atrobe, e karta lo a proteh’é kontra e akusashon falsu di ta kometé inmoralidat. Ademas, e esposo aparentemente mester a konsultá ku e ansianonan di e stat promé ku e duna su esposa e karta di divorsio. Asina e ansianonan tabatin un oportunidat pa yuda e pareha salba nan matrimonio. No ta tur biaha Yehova a intervení—kisas via ansiano òf profeta—ora un israelita a divorsiá di su esposa pa motibu egoista. Pero Yehova tabata mira sí kuantu e esposa a sufri i yora, i e tabata sinti su doló.—Mal. 2:13-16.

Yehova tabata ke pa e mayornan israelita lanta nan yunan ku amor i pa e muchanan sinti nan safe (Wak paragraf 7-8) *

7-8. (a) Ki mandamentu Yehova a duna tur mayor? (Wak e plachi riba portada.) (b) Kiko nos ta siña for di esei?

7 E Lei ta mustra tambe ku Yehova ta hopi interesá den e bienestar di mucha. El a duna tur mayor e mandamentu pa perkurá pa tantu e nesesidatnan físiko komo spiritual di nan yunan. Nan mester a probechá di tur oportunidat pa yuda nan yunan stima Yehova i komprondé i apresiá su leinan. (Deu. 6:6-9; 7:13) Un di e motibunan pakiko Yehova a kastigá e israelitanan ta pasobra algun di e mayornan a hasi kos horibel ku nan yunan. (Yer. 7:31, 33) E mayornan israelita no mester a mira nan yunan komo algu ku nan por a maltratá òf neglishá, sino komo un herensia, esta, un regalo di Yehova ku nan mester a balorá.—Sal. 127:3.

8 Loke nos ta siña: Yehova ta wak bon kon pareha kasá ta trata otro. Yehova ke tambe pa un mayor stima su yunan, i lo e husg’é si e maltratá su yunan.

9-11. Dikon Yehova a duna e nashon di Israel e lei pa no kudishá?

9 No kudishá. E último di e Dies Mandamentunan a bisa pa no kudishá, esta, pa no deseá kos di otro hende. (Deu. 5:21; Rom. 7:7) Yehova a duna e nashon di Israel e lei ei pa siña nan un lès importante: Nan mester a protehá nan pensamentunan i sintimentunan, esta, nan kurason. Yehova sa ku mal pensamentu i sintimentu ta hiba na mal kondukta. (Pro. 4:23) Si un israelita a permití mal deseo krese den su kurason, probablemente lo e no a trata otro hende ku amor. Tuma, por ehèmpel, Rei David. E tabata un bon hende, pero na un okashon, el a deseá e kasá di un otro hòmber. Su mal deseo a hiba na piká. (Sant. 1:14, 15) David a kometé adulterio, el a purba di gaña esposo di e muhé i despues el a laga mata e esposo.—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

10 Yehova por lesa kurason, pues, e tabata sa ora un israelita a kibra e lei di no kudishá. (1 Kró. 28:9) E lei ei a yuda e israelitanan komprondé ku nan mester a evitá pensamentu ku ta hiba na mal kondukta. Esta un Tata sabí i amoroso Yehova ta!

11 Loke nos ta siña: Yehova no ta wak aparensia so. E ta wak nos kurason, esta, e persona ku di bèrdat nos ta di paden. (1 Sam. 16:7) Yehova ta mira tur loke nos ta pensa, sinti i hasi. No tin nada ku nos por skonde p’e. E ta buska e bon kualidatnan ku tin den nos kurason, i e ta yuda nos sigui desaroyá nan. Pero, tambe e ke pa nos identifiká nos mal pensamentunan i kontrolá nan promé ku nan hiba na mal kondukta.—2 Kró. 16:9; Mat. 5:27-30.

UN LEI KU A PROMOVÉ HUSTISIA

12. Kiko e Lei di Moises ta siña nos?

12 E Lei di Moises ta siña nos tambe ku Yehova stima hustisia. (Sal. 37:28; Isa. 61:8) Yehova ta e ehèmpel perfekto di kon pa trata hende na un manera hustu. Ora e israelitanan a obedesé su leinan, el a bendishoná nan. Pero ora nan no a sigui su normanan hustu i rekto, nan a sufri e konsekuensianan. Laga nos analisá dos lei mas di e Dies Mandamentunan.

13-14. (a) Kiko e promé dos mandamentunan a rekerí? (b) Kon e israelitanan lo a benefisiá si nan a obedesé e mandamentunan ei?

13 Adorá Yehova so. E promé dos di e Dies Mandamentunan a rekerí pa e israelitanan adorá Yehova so i a prohibí nan di adorá imágen. (Éks. 20:3-6) Yehova no a duna e mandamentunan ei pa benefisiá su mes, sino pa bienestar di su pueblo. Ora e israelitanan tabata leal na Yehova, tabata bai bon ku nan. Pero ora nan a adorá e diosnan di e nashonnan, a bai malu ku nan.

14 Tuma, por ehèmpel, e kananeonan. En bes di adorá e Dios bibu i berdadero, nan a adorá imágen sin bida. Esei a rebahá nan. (Sal. 115:4-8) Nan tabata kometé akto seksual repugnante i hasi sakrifisio horibel di mucha komo parti di nan adorashon. Asina tambe, e israelitanan a rebahá nan mes i a kousa nan famia daño ora nan a desobedesé Yehova pa bai adorá imágen. (2 Kró. 28:1-4) E israelitanan ku mester a kuida e pueblo a rechasá Yehova su normanan hustu. Nan a hasi mal uso di nan poder i a oprimí hende débil i vulnerabel. (Eze. 34:1-4) Yehova a spièrta e israelitanan ku lo e husga tur esnan ku a hasi kos inhustu kontra hende muhé i mucha indefenso. (Deu. 10:17, 18; 27:19) Di otro banda, Yehova a bendishoná su pueblo ora nan tabata leal na dje i tabata trata otro na un manera hustu.—1 Rei. 10:4-9.

Yehova stima nos, i e sa ora nos ta sufri inhustisia (Wak paragraf 15)

15. Kiko nos ta siña tokante Yehova?

15 Loke nos ta siña: Nos no por kulpa Yehova ora hende ku ta pretendé di sirbié no ta sigui su normanan i ta hasi otro hende daño. Sinembargo, Yehova ta stima nos, i e sa ora nos ta sufri inhustisia. E ta sinti nos doló, asta mas ku un mama ku ta wak su bebi sufri. (Isa. 49:15) Kisas no ta tur biaha Yehova ta resolvé un inhustisia mesora. Ma na e debido tempu, e persona ku a peka i ku no a arepentí lo tin ku duna kuenta na Yehova pa loke el a hasi.

KON ANSIANO I HUES MESTER A APLIKÁ E LEI?

16-18. (a) E Lei di Moises tabatin di haber ku ki aspekto di bida di e israelitanan? (b) Kiko nos por siña for di esei?

16 E Lei di Moises tabatin di haber ku vários aspekto di bida di e israelitanan. P’esei, tabata importante pa e ansianonan nombrá husga Dios su pueblo na un manera hustu. Nan no mester a husga asuntu spiritual so, pero tambe kaso sivil i kriminal. Ban wak e siguiente ehèmpelnan.

17 Si un israelita a mata un hende, esaki no tabata ke men ku outomátikamente lo el a pèrdè su bida. E ansianonan di su stat mester a investigá e kaso promé, kaba disidí si e meresé kastigu di morto. (Deu. 19:2-7, 11-13) Banda di esei, nan mester a husga vários asuntu di bida diario tambe, manera desakuerdo tokante propiedat i asta problema entre hende kasá. (Éks. 21:35; Deu. 22:13-19) Ora e ansianonan tabata hustu i e israelitanan tabata obedesé e Lei, henter e nashon a benefisiá i esei a onra Yehova.—Lev. 20:7, 8; Isa. 48:17, 18.

18 Loke nos ta siña: Tur aspekto di nos bida ta importante pa Yehova. E ke pa nos trata otro na un manera hustu i amoroso. I e ta tuma nota di loke nos ta bisa i hasi, asta ora nos ta nos so na kas.—Heb. 4:13.

19-21. (a) Kon e ansianonan i huesnan mester a trata Dios su pueblo? (b) Kua ta algun lei ku a protehá Yehova su pueblo kontra inhustisia? (c) Kiko nos ta siña for di nan?

19 E nashonnan rònt di e pueblo di Israel tabata hopi korupto, i Yehova no tabata ke pa su pueblo imitá nan mal ehèmpel. P’esei e tabata ke pa tur ansiano i hues apliká e Lei na un manera imparsial. Pero na mes momento, nan no mester tabata strèn òf infleksibel. Mas bien, nan mester a stima hustisia.—Deu. 1:13-17; 16:18-20.

20 Yehova tin kompashon ku su pueblo, p’esei el a establesé lei pa protehá hende kontra inhustisia. Por ehèmpel, bou di e Lei tabata difísil pa un hende bira víktima di akusashon falsu. Kon asina? Pa kuminsá, e akusado tabatin e derecho di sa ta ken a akus’é. (Deu. 19:16-19; 25:1) Ademas, por lo ménos dos testigu mester a duna testimonio promé ku por a deklará e akusado kulpabel. (Deu. 17:6; 19:15) Awor, kiko si un israelita a kometé un delitu pero tabatin un testigu so? E no mester a pensa ku lo e no a haña kastigu, pasobra Yehova a mira loke el a hasi. Laga nos konsiderá un ehèmpel kon e Lei a protehá asta famia kontra inhustisia. Por ehèmpel, un tata tabatin outoridat, pero su outoridat tabatin límite. Den sierto kaso di problema familiar, e ansianonan di e stat mester a intervení i tuma un desishon final riba e asuntu.—Deu. 21:18-21.

21 Loke nos ta siña: Yehova ta nos ehèmpel perfekto; tur loke e hasi ta hustu. (Sal. 89:14) E ta rekompensá hende leal ku ta biba segun su normanan, pero e ta kastigá tur hende ku ta hasi mal uso di nan poder. (2 Sam. 22:21-23; Eze. 9:9, 10) Tin biaha por parse ku un hende ta hasi malu sin haña kastigu, pero na su debido tempu, Yehova lo husg’é. (Pro. 28:13) I si e no arepentí, lo e ripará pronto ku “ta un kos teribel pa kai den man di e Dios bibu.”—Heb. 10:30, 31.

KEN SPESIALMENTE E LEI A PROTEHÁ?

E ansianonan mester a imitá Yehova su amor pa hende i pa hustisia ora nan tabata resolvé desakuerdo (Wak paragraf 22) *

22-24. (a) Ken spesialmente e Lei a protehá, i kiko esei ta siña nos tokante Yehova? (b) Ki spièrtamentu nos ta haña na Éksodo 22:22-24?

22 E Lei a protehá spesialmente hende ku no por a protehá nan mes, manera huérfano, biuda i estranhero. Tur hues di Israel mester a obedesé e siguiente mandamentu: “No trose e hustisia ku un estranhero òf huérfano tin derecho riba dje, ni tuma bistí di un biuda komo garantia.” (Deu. 24:17) Yehova tabatin un kariño spesial pa hende vulnerabel, òf indefenso, i el a kastigá tur hende ku a trata nan malu.—Lesa Éksodo 22:22-24.

23 Ademas, pa protehá famia, e Lei a prohibí tur tipo di insesto, esta, relashon seksual entre hende ku ta famia yegá di otro. (Lev. 18:6-30) E nashonnan rònt di e pueblo di Israel tabata tolerá òf asta aseptá insesto, pero pa Yehova e tabata un delitu repugnante. I e tabata ke pa su pueblo tin su punto di bista.

24 Loke nos ta siña: Yehova ke pa e personanan ku e duna sierto outoridat mustra interes i amor na tur esnan bou di nan kuido. Yehova ta odia tur tipo di abusu seksual i ke hasi sigur ku tur hende, spesialmente esnan mas vulnerabel, òf indefenso, ta haña protekshon i ta ser tratá na un manera hustu.

E LEI, “UN SOMBRA DI E KOSNAN BON KU LO A BINI”

25-26. (a) Dikon nos por bisa ku amor i hustisia ta manera rosea i bida? (b) Kiko nos lo trata den e siguiente artíkulo di e seri akí?

25 Bo por kompará amor i hustisia ku rosea i bida. Meskos ku rosea i bida no por eksistí sin otro riba tera, asina tambe amor i hustisia ta inseparabel. P’esei, ora nos ta konvensí ku Yehova ta trata nos na un manera hustu, nos amor p’e ta krese. I ora nos ta stima Dios i su normanan hustu, nos lo sinti nos motivá pa stima otro hende i trata nan na un manera hustu.

26 E Lei di Moises a yuda e israelitanan tin un relashon mas será ku Yehova. Sinembargo, Hesus a pone fin na e Lei ora el a kumpli kuné, i e Lei a ser remplasá pa algu muchu mas mihó. (Rom. 10:4) Apòstel Pablo a bisa ku e Lei tabata “un sombra di e kosnan bon ku lo a bini.” (Heb. 10:1) E siguiente artíkulo di e seri akí lo trata algun di e bon kosnan ei i e importansia di amor i hustisia den e kongregashon kristian.

KANTIKA 109 Stima Otro Intensamente di Kurason

^ par. 5 E artíkulo akí ta e promé di un seri di kuater artíkulo di estudio. Kada un di nan lo yuda nos komprondé dikon nos por tin sigur ku Yehova ta stima nos. E otro tres artíkulonan lo sali den E Toren di Vigilansia di mei 2019. E artíkulonan akí lo mustra kon Yehova ta demostrá amor i hustisia den e kongregashon kristian, kon e ansianonan por protehá e kongregashon i mayornan por protehá nan yunan di abusu seksual, i tambe kon nos por konsolá esnan ku tabata víktima di e tipo di abusu akí tempu ku nan tabata mucha.

^ par. 2 SPLIKASHON: Yehova a duna e israelitanan mas ku 600 lei mediante Moises. Hende ta referí na e leinan ei komo: “e Lei,” “e Lei di Moises” i “e mandamentunan.” Hopi biaha, e ekspreshon “e Lei” ta referí na e promé sinku bukinan di Beibel, esta, di Génesis te ku Deuteronomio. I tin biaha, e ta referí na henter e Skritura Hebreo.

^ par. 60 DESKRIPSHON DI PLACHI: Un mama israelita ta kòmbersá ku su yu muhénan miéntras ku nan ta prepará kuminda. Den fondo, e tata ta siña su yu hòmber kon pa kuida e karnénan.

^ par. 64 DESKRIPSHON DI PLACHI: Ku amor e ansianonan na porta di stat ta yuda un biuda i su yu ku un komersiante lokal a trata malu.