Yang pafundinau anch yidiamu

Yang pafundinau anch yidiamu

MUTU WA MULONG WA KWILEJ WA 9

Rukat ni Kutentam mu Isarel wa Pasak

Rukat ni Kutentam mu Isarel wa Pasak

“Ndiy ukatil kutentam ni uyakin, pansh pawonsu pizwil sens nich rukat rend rudimukina.”​—KUS. 33:5.

MUMINY 3 Usu Wetu, Ruchingej Retu, Kashinsh Ketu

YIDIA MU MUTU WA MULONG WINOU *

1-2. (a) Etu awonsu tukweting kuswir kwa chom ik? (b) Tufanyidin kwikal ni kashinsh ka chom ik?

ETU awonsu tukweting kuswir kwa kwikal akatinau. Ni etu awonsu tukweting kand kuswir kwa kutusadin nich kutentam. Anch alik kutumekeshin tupamp tuvud rukat ni kutentam, tukutwish kwiyov mudi antu a chamwamu ni kushadish ruchingej.

2 Yehova wij anch tukwet kuswir kwa rukat ni kutentam. (Kus. 33:5) Tukutwish kwikal nich kashinsh anch Nzamb wetu wa rukat utukatining ni ukat kutusadin mu mutapu uwamp. Chinech chimekening patok chisu tukata kushinshikin Chijil chapanay Yehova ku muchid wa Isarel kusutil Moses. Anch uziyin mulong antu akwau atusadidin mu mutapu uyimp wakad rukat ni wakad kutentam, shinshikin amboku mutapu umekeshina Chijil cha Moses * yovil ya Yehova piur pa antu end.

3. (a) Mudi murumburilau mu Rom 13:8-10, yom ik tukata kujingunin anch twilej Chijil cha Moses? (b) Mutu wa mulong winou ukwakul ku yipul ik yimwing?

3 Chisu tukata kwilej Yijil ya Moses, tukat kujingunin yovil ya Nzamb wetu wa rukat Yehova. (Tang Rom 13:8-10.) Mu mutu wa mulong winou, tukwilej yijil yikemp yayinkishau in Isarel ni tukwakul ku yipul yilondwilaku ey: Mulong wak tukutwisha kulond anch Chijil chading chimedin pa rukat? Mulong wak tukutwish kulond anch Chijil chading chiyikasikeshin antu kukat kutentam? Mutapu ik wafanyinau antu ading ni yisend ya kutakel kusadin Chijil? Ni Chijil chinech chayikinga pakampwil anany? Yakul ku yipul yiney yikutwish kutukasikesh, kutwinkish ruchingej ni kutukwash kand tuseja piswimp ni Tatukwetu wa rukat.​—Mid. 17:27; Rom 15:4.

CHIJIL CHADING CHIMEDIN PA RUKAT

4. (a) Mulong wak tukutwish kulond anch Chijil cha Moses chading chimedin pa rukat? (b) Mudi mufundinau mu Mateu 22:36-40, yijidik ik yakasikeshinay Yesu?

4 Tukutwish kulond anch Chijil cha Moses chading chimedin pa rukat, mulong rukat rawiy rimubachikining Yehova asala yom yawonsu yikatinay. (1 Yoh. 4:8) Yijil yawonsu yapanay Yehova yading yimedin pa yom yaad​—kumukat Nzamb ni kumukat mutej ney. (Lev. 19:18; Kuv. 6:5; tang Mateu 22:36-40.) Chawiy tukutwish kwikal nich kashinsh anch yijil 600 ni kusut yisadina Chijil cha Moses yimekeshin patok rukat ra Yehova. El tushinshikinany yilakej yimwing.

5-6. Yom ik yikatinay Yehova anch ambay a uruw asala ni yom ik yimeningay Yehova? Let chilakej.

5 Ikal ushinshamena kudi mbay ney wa uruw ni yilama nawamp aney. Yehova ukatining anch ambay a uruw akudisha rukat rikash ni ra rawonsu. (Dis. 2:24; Mat. 19:3-6) Kusochik ap kusotan chidi chisal chiyimp nakash cha kuburen rukat chikutwishay muntu kusal. Chawiy, chijidik cha sambwad cha Yijidik Dikum chajidika kwimik dis. (Kuv. 5:18) Anch mbay wa uruw wasal mwamu warumbuk kal nakash ni wasal kal chitil “kurutu kwa Nzamb.” (Dis. 39:7-9) Mbay wa uruw warumbukinangau ukutwish kunenganan nakash mu mivu yivud.

6 Yehova wijing nawamp mutapu ukatau ambay a uruw kwisadin umwing ni mukwau. Wading ukatin anch amband in Isarel ayisadina mu mutapu uwamp. Ikundj walimishang Chijil wading ufanyidin kumukat mukajend ni kafanyinap kujip uruw mulong wa yom yikemp kwau. (Kuv. 24:1-4; Mat. 19:3, 8) Pakwez, anch kwalank milong yijim ni wajip uruw, wafanyina kumwinkish mukajend mukand wa kujip nich uruw. Mukand winou wamuchidijanga mband chakwel kangal amudimbena makasu anch wasochikang. Chikwau kand, kurutu kwa ikundj kumwinkish mband mukand wa kujip nich uruw, chimeken anch wafanyina bil kuyiman amakurump a musumb. Mwamu amakurump afanyina kuman mutapu wa kuyikwash ambay a uruw chakwel alama uruw wau. Anch ikundj mwin Isarel wajip uruw ni mukajend mulong wa mayingishin ma choy, Yehova kasangarangap. Chawiy, ndiy wamanang mutapu wamanangay mband mar ni kudil kwend, ni ndiy wiyovang mwamu.​—Mal. 2:13-16.

(Tal paragraf wa 7-8) *

7-8. (a) Yehova wayita anvaj kusal yom ik? (Tal chipich cha pa chibur.) (b) Malejan ik twilejina?

7 Chijil chinech chimekeshin kand anch Yehova ukatin anch an ikala ni musangar ni mu diking. Yehova kayitap anvaj ching kwau kuwanyish maswir ma ku mujimbu ma anau pakwez, wayita kand awanyisha maswir mau ma mu spiritu. Anvaj afanyina kusal usu wau wawonsu mulong wa kuyikwash anau chakwel ileja Chijil cha Yehova ni ileja kand kumukat. (Kuv. 6:6-9; 7:13) Diyingishin dimwing didia pakach pa mayingishin masala anch Yehova apupa in Isarel didi anch ading kuyimesh anau mar mu mutapu uyimp nakash. (Jer. 7:31, 33) Anvaj kafanyinap kuyiman anau mudi chom chakad usey chikutwishau kwau kupipej ap kuchisadin mu mutapu uyimp, pakwez afanyina kuyiman mudi adi uswan, chipan chidiokila kudiay Yehova chifanyidinau anvaj kusanger.​—Kus. 127:3.

8 Malejan: Yehova ukat kushinshikin nakash mutapu ukatay mbay wa uruw kumusadin mukwau. Ukatin anch anvaj ayikata anau mulong ndiy ukez kuyirumburish piur pa mutapu uyisadidilau anau.

9-11. Mulong wak Yehova wapana chijil chijidikina ris?

9 Kangal wov ris. Chijidik cha nsudiel cha Yijidik Dikum, chading chijidikin kwov ris, ap kukudish maku mayimp ma kwikal ni chom kanang chidia cha muntu mukwau. (Kuv. 5:21; Rom 7:7) Yehova wapana chijil chinech mulong wa kufundish malejan ma usey​—antu end afanyidin kulam muchim wau charumburik anch manangu mau, yitongijok yau ni yovil yau. Ndiy wij anch yisal yiyimp yikat kudiokal ku yitongijok ni yovil yiyimp ya muntu. (Jnsw. 4:23) Mwin Isarel mwawonsu wakudishang mu muchim wend maku mayimp, wafanyina kamu kuyisadin antu akwau mu mutapu wakad rukat. Chilakej, Mwant David wawila mu mupit winou. Ndiy wading muntu muwamp. Pakwez, dichuku dimwing wamwovila mband wa muntu mukwau ris. Ris rend rawiy ramushikija ku kusal chitil. (Jak. 1:14, 15) David wasotana, ni wasala usu wa kumudimb ikundj mwin mband ni kupwa wamujipa.​—2 Sam. 11:2-4; 12:7-11.

10 Yehova wajinguninang anch mwin Isarel wajip chijil piur pa ris​—Mulong ndiy wijing yom yidia mu muchim wa muntu. (1 Jsng. 28:9) Chijil chading chijidikina ris chayileja antu a Nzamb anch afanyidin kwipuk yitongijok yau yikata kumushikij muntu ku chisal chiyimp. Chakin kamu Yehova udi Tatuku wa rukat mud ik!

11 Malejan: Yehova kakatap kuman mudi mutapu umeningau antu. Pakwez, ndiy ukat kuman kamu mutapu tudia mukach, yitongijok yidia mu muchim wetu. (1 Sam. 16:7) Tukutwishap ap pakemp kumujindjikin yitongijok, yovil ap yisal yetu. Ukat kutuman nawamp ni ukat kutukasikesh mulong wa yom yiwamp. Pakwez, ukatining anch tujingunina ni tulika yitongijok yiyimp kurutu yitushikija ku kusal yom yiyimp.​—2 Jsng. 16:9; Mat. 5:27-30.

CHIJIL CHADING CHIKASIKESHIN KUTENTAM

12. Chijil cha Moses chitufundishin ik?

12 Chijil cha Moses chitufundishin kand anch Yehova ukatining kutentam. (Kus. 37:28; Isay 61:8) Watushila chilakej chiwamp chilejena mutapu tufanyidina kuyisadin antu akwau mu mutapu uwamp. Paziyilangau in Isarel ku yijil yayinkishau kudi Yehova, ndiy wayiyukishang. Palikangau kuziyil ku yijil yend yitentamina, awiy amana mar. Tushinshikinany yijidik yaad pa Yijidik Dikum.

13-14. Yijidik yaad pakach pa Yijidik Dikum yading yitin kusal chom ik, ni kuziyin ku yijil yiney kwading ni yibudikin ik yiwamp kudi in Isarel?

13 Kumwifukwil ching kusu Yehova. Yijidik yaad ya kusambish pakach pa Yijidik Dikum yayileja in Isarel anch afanyidin kumwifukwil ching Yehova ni yayilikisha kwifukwil akish. (Kub. 20:3-6) Yijidik yiney yadingap mulong wa kutaninamu kwa Yehova. Pakwez, yading mulong wa kutaninamu kwa antu end. Pashalangau antu end ashinshamena kudi ndiy, awiy ading ni mashakamin mawamp. Pakwez, chisu chifukwilangau anzamb a michid yikwau, amananga mar nakash.

14 Tong bil piur pa yom yayishikena in Kanan. Awiy ifukwilang anzamb akad mwom pa ndond pa kumwifukwil Nzamb mwom ni wakin. Mudi chibudikin, awiy ashikena kwikal antu a chamwamu mudi akish au. (Kus. 115:4-8) Mulong wading mutapu wau wa kwifukwil, chawiy chasala anch iyandjika mu yisal ya masandj ni kuyipesh anau. Chilik chimwing kand, pamulikangau Yehova kudi in Isarel ni kwifukwil akish, ikalang kwau antu a chamwamu ni ameshikishang majuku mau mar. (2 Jsng. 28:1-4) Antu amwing ading ni ulabu alikang yijil ya Yehova piur pa kutentam. Asadinanga nayimp usu wau mulong wa kuyimesh antu aziyina mar. (Ezek. 34:1-4) Yehova wayibabesha in Isarel anch afanyidin kuyirumburish antu asalang nayimp amband nau an akad kwikal mu diking. (Kuv. 10:17, 18; 27:19) Chinyim ni chinech, Yehova wayiyukishang antu end pashalangau ashinshamena kudi ndiy ni payisadinangau antu akwau nich kutentam.​—1 Ant 10:4-9.

Yehova utukatin ni ukat kuman chisu turishina ni kuburen kutentam (Tal paragraf wa 15)

15. Malejan ik twilejina piur pa Yehova?

15 Malejan: Tukutwishap kumufish nich Yehova anch antu alondina anch amusadidin alik mbil jend ni asambish kuyisal antu end nayimp. Pakwez, Yehova utukatin ni ukat kuman chisu turishina ni kuburen kutentam. Ukat kwiyov nayimp nakash mulong wa kusansan kwetu kusutamu mutapu ukatay maku kwiyov anch mwanend umen mar. (Isay 49:15) Ap anch kakukangeshangap kapamp kamwing yom yiyimp kutushiken, pa chisu chiwanyidina ukez kayirumburish in kusal yitil akad kukarumuk mulong wa mutapu wayisadilau antu akwau.

MUTAPU IK WAFANYINAU KUSADIN CHIJIL?

16-18. Chijil cha Moses chading chisambin piur pa milong ik, ni malejan ik tukutwisha kwilejinaku?

16 Chijil cha Moses chading chilejen yom yivud piur pa mashakamin ma in Isarel, chawiy chading cha usey anch amakurump atonday Yehova ayirumburisha antu end nich kutentam. Ading ni chisend cha kurumburish kadiap kwau ching milong piur pa difukwil dia Yehova pakwez ading kand afanyidin kurumburish piur pa kupwitamijan kwa antu ni piur pa milong yikwau. Tushinshikinany yilakej yidia kwinshin ey.

17 Anch mwin Isarel wamujip mukwau, kafanyinap kumujip kapamp kamwing. Amakurump a musumb wend afanyina kukimbijol piur pa mutapu washikena ubaj winou kurutu kwa kukwat mupak anch afanyidin kumujip muntu winou ap bwat. (Kuv. 19:2-7, 11-13) Amakurump arumburishang kand milong kushalijan yikata kushikenang mu mwom pichuku pichuku​—arumburishang milong yijikena kudi antu avud ap milong yitadina uruw. (Kub. 21:35; Kuv. 22:13-19) Padingau amakurump kupwish milong nich kutentam ni paziyinangau in Isarel ku Chijil, antu awonsu ataninangamu ni muchid wamutumbishang Yehova.​—Lev. 20:7, 8; Isay 48:17, 18.

18 Malejan: Mashakamin mawonsu ma mwom madi ma usey kudi Yehova. Ukatin anch twikala antu atentamina ni akweta rukat mu mashakamin metu nau antu akwau. Ni ukat kushinshikin yom tulondina ni tusadina, ap chisu tudia ayinetu mu chikumbu.​—Heb. 4:13.

19-21. (a) Mutapu ik wafanyinau amakurump nau ankalansambu kuyisadin antu a Nzamb? (b) Chijil cha Moses chading chiyichidijin antu mutapu ik, ni malejan ik twilejidinaku?

19 Yehova wading ukatin kuyichidij antu end ku yibachikin yiyimp ya michid yading piswimp. Chawiy wayita amakurump nau ankalansambu kusadin Chijil pakad kasolikany. Chawiy, antu arumburishang kadingap kafanyidina kuyisadin antu mu mutapu uyimp ap wa chisum. Pakwez ading afanyidin kukat kutentam.​—Kuv. 1:13-17; 16:18-20.

20 Yehova wading ni ranaken mulong wa antu end, chawiy chatekay yijil mulong wa kuyikangesh antu amwing kuyisadin akwau mu mutapu uyimp. Chilakej, Chijil chasalang anch chikasikana kumudimben muntu makasu anch wasalang chom chiyimp. Muntu wafundangau wading ni mbil ja kwijik nany wamufundang. (Kuv. 19:16-19; 25:1) Ni kurutu amufisha nich, chading chitin atuman anch akep aad mulong wa kupan uman. (Kuv. 17:6; 19:15) Chawiy, chading nchik anch mwin Isarel wasalang mulong amumanang kwend kudi kaman umwing? Muntu wasalang mulong kafanyinap kutong anch kakumupupap piur pa mulong wasalangay. Yehova wading kumanang yom yawonsu. Mu dijuku, tatuku wading ni ulabu, pakwez ulabu winou wading ni mimbu. Mu kupwitamijan kumwing kwading mu majuku, amakurump a musumb ading ni chisend cha kuya mu dijuku kukwat mupak wa nsudien.​—Kuv. 21:18-21.

21 Malejan: Yehova udi chilakej chiwamp nakash; kwikil chom chikatay kusal pakad kutentam. (Kus. 9:7) Ukat kuyifut antu awonsu akata kuziyil kwi mbil jend, pakwez ukat kuyipup antu akata kusadin nayimp usu wau mu mutapu uyimp. (2 Sam. 22:21-23; Ezek. 9:9, 10) Antu amwing akutwish kusal yom yiyimp ni kutong anch kakuyipupap kwau pakwez anch Yehova waman anch chisu chawanyin kal, ukat kusal anch ayirumburish antu inay. (Jnsw. 28:13) Ni anch kakarumukinap, afanyidin kwijik kamu anch “chidi chom cha wom nakash kuwil mu makas ma Nzamb mwom.”​—Heb. 10:30, 31.

CHIJIL CHADING CHIYICHIDIJIN PAKAMPWIL ANANY?

Amakurump ading afanyidin kwimburij rukat ra Yehova mulong wa antu end ni kutentam kwend, chisu chapwishangau milong ya kupwitamijan (Tal paragraf wa 22) *

22-24. (a) Chijil chading chiyichidijin pakampwil anany, ni yom ik twilejidinaku piur pa Yehova? (b) Kubabesh ik tutanina mu Kubudik 22:22-24?

22 Chijil chayichidijang pakampwil antu ading akad diking, mudi an anshon adiaafu ni aeny. Ayileja ankalansambu a mu Isarel anch: “Kangal wez warumburishany nayimp mulong wa mweny, ap mulong wa mwan anshon, ap kangal watambulany yidjal ya mwadiamufu mu chizu.” (Kuv. 24:17) Yehova wamekesha anch umubangidin muntu win mwawonsu wading wakad diking. Ni wayipupang antu ayimeshang antu inay mar.​—Tang Kubudik 22:22-24.

23 Chijil chading kand chichidijin antu a mu dijuku chakwel kangal atijana mu dijuku. (Lev. 18:6-30) Chinyim nau antu a michid yading yiyinyingumukina, ading kwitiyang chisal chinech, antu a Yehova ading afanyidin kuman chisal chinech mudi mwachimanangau kudi Yehova​—anch chidi chitakanena.

24 Malejan: Yehova ukatin anch antu inkishinay yisend ayibangina nich rukat antu atakedilau. Ukisin nakash antu a mu dijuku ap a mash mamwing kwatijan, ni ukatin anch antu awonsu, pakampwil antu akat diking ayisadina nich kutentam ni ayikinga.

CHIJIL CHADING ‘MWIZWIZWIMB WA YOM YIWAMP YIKWEZA KURUTU’

25-26. (a) Mulong wak tukutwish kulond anch rukat ni kutentam yidi mudi kupim ni mwom? (b) Mu mutu wa mulong ukulondulaku wa mitu ya milong yiney yom ik tukwisambina?

25 Rukat ni kutentam yidi mudi kupim ni mwom; pa divu, mwom ukutwishap kwikalaku pakad kupim ap kupim pakad mwom. Anch tukwet kashinsh anch Yehova ukat kutusadin nich kutentam, rukat retu mulong wendendiy rikat kukul. Anch twamukat Nzamb ni twakat yijil yend yitentamina, tukat kwikal abachikinau kuyikat antu akwau ni kuyisadin mu mutapu utentamina.

26 Chijil cha Moses chayikwashang in Isarel kwikal ni urund wa piswimp ni Yehova. Pakwez, antu a Nzamb kadandamenap kwikal mwinshin mwa Chijil kupwa kwa Yesu kupan yakupesh ya difut, achiswikana kudi chom chiwamp nakash. (Rom 10:4) Kambuy Paul uchimekeshin Chijil mudi ‘mwizwizwimb wa yom yiwamp yikweza kurutu.’ (Heb. 10:1) Mutu wa mulong ukulondulaku wa mitu ya milong yiney, ukwisambin chom chimwing pakach pa yom yiney yiwamp ni ndond yikweta rukat ni kutentam mu chikumangen cha win Kristu.

MUMINY 109 Tukatijanany Nakash ni Muchim Umwing

^ par. 5 Winou udi mutu wa mulong wa kusambish mu mitu ya milong yinying yikwisambina mulong wak tufanyidin kwikal nich kashinsh anch Yehova utubangidining. Kwashal kal mitu ya milong yisatu yikubudika mu nimero wa Chinong cha Kalam cha Ngond wa 5, 2019. Mitu ya milong yin yawiy ey: “Rukat ni Kutentam mu Chikumangen cha Win Kristu,” “Rukat ni Kutentam Pantaliken ni Yom Yiyimp,” ni “Kuyongoj Antu Akatau Kusal Nayimp.”

^ par. 2 KURUMBURIL KWA MAZU KANANG: Yijil 600 ni kusut yapanay Yehova kudi in Isarel kusutil Moses akat kuyitazuk anch “Chijil,” “Chijil cha Moses,” “Yijil ya Moses,” ni “yijidik.” Chikwau, mikand yitan ya kusambish yidia mu Bibil (Disambishil djat ku Kuvurik Yijil) ayitazukining yisu yimwing anch Chijil. Yisu yimwing dizu dined akat kudisadin kand mulong wa kwisambin Mifund yawonsu ya Hebereu.

^ par. 60 CHIPICH CHA PA CHIBUR: Yehova ukatin anch an ikala mu diking payilidinau ni kuyifundish nich rukat kudi anvajau

KURUMBURIL KWA YIPICH: Pisukinay yakudia, maku mwin Isarel ukat kusanger mambamb mawamp pamwing ni mwanend mband. Kwinyim, tatuku umufumbin mwanend ikundj kulam amikoku.

^ par. 64 KURUMBURIL KWA YIPICH: Nich rukat amakurump adia ku chis cha musumb amukwashin mwadiamufu ni mwanend wasadilangau mu mutapu uyimp kudi mwin kwisak wa mu musumb.