Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 9

Bix tu yeʼesil yaabilaj yéetel justicia Jéeoba tiʼ u kaajil Israel

Bix tu yeʼesil yaabilaj yéetel justicia Jéeoba tiʼ u kaajil Israel

«Le Yuumtsiloʼ u yaakuntmaj baʼax tubeel, bey xan baʼax toj; ¡le luʼumaʼ chuup yéetel yaakunaj!» (SAL. 33:5).

KʼAAY 3 Maʼ saajkeniʼ tumen Jéeoba in muukʼ

TIʼ BAʼAX KUN TʼAAN *

1, 2. 1) ¿Baʼax ku tsʼíiboltik tuláakal máak? 2) ¿Baʼax jach k-creertik?

TULÁAKLOʼON k-kʼáat ka eʼesaʼaktoʼon yaabilaj yéetel ka tratartaʼakoʼon yéetel justicia. Wa maʼatech u yeʼesaʼaltoʼon yaabilaj yéetel ku beetaʼal baʼaloʼob kʼaastak toʼoneʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-chiʼichnaktaleʼ yéetel jeʼel k-tuklik mix baʼal k-biilaleʼ.

2 Jéeobaeʼ u yojel tuláakal máak ku tsʼíiboltik ka yaabiltaʼak yéetel ka tratartaʼak maʼalob (Sal. 33:5). Jach k-creertik letiʼeʼ u yaabiltmoʼon yéetel maʼ u kʼáat ka beetaʼaktoʼon baʼax kʼaasiʼ. Lelaʼ bey u yeʼesik le Ley tu tsʼáaj tiʼ Moisesoʼ. Wa lubaʼan a wóol tumen ka wuʼuyik maʼ yaabiltaʼanech wa tumen ku beetaʼaltech baʼax kʼaaseʼ, yaan u líikʼil a wóol kéen a wil bix u yaʼalik u Ley Moisés, * Dioseʼ u yaabiltmaj le máaxoʼob meyajtikoʼ.

3. 1) Jeʼex u yaʼalik Romailoʼob 13:8 tak 10, ¿baʼax k-naʼatik kéen k-xakʼalxokt u Ley Moisés? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

3 Kéen k-xakʼalxokt u Ley Moiseseʼ k-ilik jach u yaabiltmoʼon Dios (xok Romailoʼob 13:8-10). Teʼ xookaʼ yaan k-xakʼaltik jujunpʼéel tiʼ le leyoʼob tu tsʼáaj Jéeoba tiʼ le israelitaʼoboʼ yéetel yaan k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ: ¿Baʼaxten k-aʼalik u Ley Moiseseʼ ku yeʼesik u yaabilaj Jéeoba? ¿Baʼaxten k-aʼalik ku péeksikoʼob u beetoʼob baʼax maʼalob? ¿Bix unaj u meyaj kaʼach tiʼ le máaxoʼob tsʼaʼan páajtalil tiʼoboʼ? ¿Máaxoʼob maases ku kanáantaʼaloʼob tumen le Leyoʼ? U núukil le kʼáatchiʼobaʼ yaan u líiʼskoʼob k-óol, yaan u tsʼáaiktoʼon esperanza yéetel yaan u yáantkoʼon k-maas bisba yéetel Jéeoba, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ (Bax. 17:27; Rom. 15:4).

LEYOʼOB KU YEʼESIK U YAABILAJ JÉEOBA

4. 1) ¿Baʼaxten k-aʼalik u Ley Moiseseʼ ku yeʼesik u yaabilaj Jéeoba? 2) Jeʼex u yaʼalik Mateo 22:36 tak 40, ¿máakalmáak le kaʼapʼéel mandamientoʼob maas nuuktak tu yaʼalaj Jesusoʼ?

4 ¿Baʼaxten k-aʼalik le Leyoʼ ku yeʼesik u yaabilaj Jéeoba? Tumen letiʼeʼ ku beetik tuláakal baʼal yoʼolal u yaabilaj (1 Juan 4:8). Le maas tiʼ seiscientos mandamientoʼob yanoʼob ichil le Leyoʼ ku yeʼesik u kʼaʼanaʼanil u beetaʼal kaʼapʼéel baʼal: u yaabiltaʼal Dios yéetel u yaabiltik máak u yéet wíinikil (Lev. 19:18; Deu. 6:5; xok Mateo 22:36-40). Le oʼolal cada junpʼéeleʼ ku yeʼesik u yaabilaj Jéeoba. Koʼoneʼex ilik jujunpʼéel baʼaxoʼob eʼesik.

5, 6. 1) ¿Baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beet le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax jach ku beetik u cuentail Jéeoba? Tʼaanen tiʼ junpʼéel baʼax uchaʼan.

5 Leyoʼob tsʼaʼan utiaʼal maʼ u tusik u núup máak yéetel bix unaj u kanáantaʼal le paalaloʼoboʼ. Jéeobaeʼ u kʼáat ka u yaabiltuba le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob tuláakal u kʼiinil u kuxtaloʼoboʼ (Gén. 2:24; Mat. 19:3-6). Junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob jach ku beetik u muʼyaj máakoʼ letiʼe ka tuʼusuk tumen u núupoʼ. Le oʼolal le u siete baʼax ku yaʼalik le Leyoʼ letiʼe maʼ u tusik u núup máakoʼ (Deu. 5:18). Le máax ku tusik u núupoʼ ku «kʼebanchajal tu táan [Dios]», tsʼoʼoleʼ ku beetik u sen muʼyaj le máax ku tuʼusloʼ (Gén. 39:7-9). Yaan máaxoʼob ku tuʼusloʼobeʼ ku xáantal yaachajaʼan u yóoloʼob.

6 Jéeobaeʼ jach ku beetik u cuentail bix u biskuba le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Tu kaajil Israel kaʼacheʼ, jach ku yilik ka tratartaʼak maʼalob le atantsiloʼoboʼ. Le íichamtsil ku beetik baʼax ku yaʼalik le Leyoʼ ku yaabiltik u yatan yéetel maʼatech u divorciarkuba tiʼ chéen yoʼolal baʼaloʼob mejentak (Deu. 24:1-4; Mat. 19:3, 8). Chéen baʼaleʼ, wa ku divorciarkuba tiʼ tu yoʼolal junpʼéel nojoch talamileʼ, unaj u tsʼáaik junpʼéel u juʼunil divorcio tiʼ. Le juʼunaʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ u yaʼalaʼal wa letiʼ núupkʼebanchaji. Tsʼoʼoleʼ táanil tiʼ u tsʼáaik le juʼun tiʼoʼ, le íichamtsiloʼ unaj u tʼaan táanil yéetel u nuuktakil le kaajoʼ. Beyoʼ letiʼobeʼ ku páajtal u yáantkoʼob utiaʼal maʼ u pʼatkubaʼob. Kex ku tsʼaʼabal le áantajoʼobaʼ, yaan tiʼ le israelitaʼoboʼ tu pʼataj u yatanoʼob chéen utiaʼal ka jel tsʼoʼokok u beeloʼob yéetel yaanal. Jéeobaeʼ yaachaj u yóol ka tu yilaj bix úuchik u muʼyajoʼob ka pʼaʼatoʼob tumen u yíichamoʼob (Mal. 2:13-16).

Jéeobaeʼ u kʼáat ka u yuʼub le mejen paalaloʼob kanáantaʼanoʼoboʼ bey xan ka líiʼsaʼakoʼob yéetel yaabilaj tumen u taataʼob (Ilawil le xóotʼol 7 yéetel 8). *

7, 8. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ le taatatsiloʼob unaj u beetkoʼoboʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu yáax táan juʼunil le revistaaʼ). 2) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon leloʼ?

7 Le Ley xanoʼ ku yeʼesik bix kanáantaʼabik le mejen paalaloʼob tumen Jéeobaoʼ. Letiʼeʼ maʼ chéen tu yaʼalaj tiʼ le taatatsiloʼob ka u tsʼáaʼob le baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼoboʼ, baʼaxeʼ tu yaʼalaj xan ka u kaʼansoʼobtiʼob baʼax ku yaʼalik le Leyoʼ. Le oʼolal le taatatsiloʼoboʼ unaj u kaʼansik tiʼ u paalaloʼob baʼax ku yaʼalik le Ley tuláakal súutukil utiaʼal u yaabiltikoʼob xan Diosoʼ (Deu. 6:6-9; 7:13). Junpʼéel baʼax oʼolal castigartaʼab le israelitaʼob tumen Jéeobaoʼ letiʼe úuchik u beetkoʼob u sen muʼyaj u paalaloʼoboʼ (Jer. 7:31, 33). Juntúul israelitaeʼ maʼ unaj u mixbaʼalkúuntik u paalal wa u beetik baʼaloʼob kʼaastak tiʼiʼ, baʼaxeʼ unaj u yilik bey junpʼéel siibal tsʼaʼantiʼ tumen Jéeobaeʼ yéetel unaj u kanáantik yéetel yaabilaj (Sal. 127:3).

8 Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon: Jéeobaeʼ jach ku yilik bix u biskuba le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Ku yaʼalik tiʼ le taatatsiloʼob ka u yaabilt u paalaloʼoboʼ, tumen letiʼeʼ yaan u kʼáatik cuenta tiʼob yoʼolal bix u tratartikoʼob.

9-11. ¿Baʼaxten tu tsʼáaj Jéeoba u leyil maʼ u tsʼíiboltik máak baʼax maʼ u tiaʼaliʼ?

9 U leyil maʼ u tsʼíiboltik máak baʼax maʼ u tiaʼaliʼ. Le u diez mandamientooʼ ku yaʼalik maʼ unaj u tsʼíiboltik máak baʼax maʼ u tiaʼaliʼ (Deu. 5:21; Rom. 7:7). Yéetel le leyaʼ Jéeobaeʼ tu kaʼansaj tiʼ le máaxoʼob meyajtik unaj u kanáantik u tuukuloʼob bey xan le baʼaxoʼob ku tsʼíiboltkoʼoboʼ. U yojel tu tuukul máak ku síijil u beetik baʼax kʼaas (Pro. 4:23). Wa juntúul israelita ku chaʼik u yokol kʼaakʼas baʼaloʼob tu tuukuleʼ, yaan u xuʼulul u yeʼesik yaabilaj tiʼ u maasil. Lelaʼ bey úuchik tiʼ rey David. Letiʼeʼ maʼ kʼasaʼan kaʼachiʼ, baʼaleʼ juntéenjeakeʼ tu tsʼíiboltaj u núupchital yéetel juntúul koʼolel tsʼokaʼan u beel, le baʼax tu tsʼíiboltoʼ tu beetaj u lúubul tiʼ kʼeban (Sant. 1:14, 15). Tsʼoʼoleʼ tu yóotaj u tus u yíicham le koʼolel utiaʼal ka chilak tu yéeteloʼ, tu tsʼookeʼ tu beetaj u kíimsaʼal le íichamtsil tiʼ junpʼéel baʼateltáambaloʼ (2 Sam. 11:2-4; 12:7-11).

10 Jéeobaeʼ ku páajtal u yilik baʼax yaan tu puksiʼikʼal máak, le oʼolal wa juntúul israelita ku káajal u tsʼíiboltik baʼax maʼ u tiaʼaleʼ, ku yilik (1 Cró. 28:9). Le leyoʼ ku kaʼansik tiʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ, unaj u kanáantkoʼob maʼ u yantal kʼaakʼas tuukul tiʼob utiaʼal maʼ u beetkoʼob baʼax kʼaas. ¿Máasaʼ lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ juntúul Taatatsil jach yaan u naʼat yéetel jach u yaabiltmaj máak?

11 Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon: Jéeobaeʼ maʼ chéen ku yilik bixoʼoniʼ, ku yilik tak baʼax yaan t-puksiʼikʼal (1 Sam. 16:7). Maʼ tu páajtal k-taʼakiktiʼ baʼax k-tuklik mix le baʼaxoʼob k-beetkoʼ. Ku yilik le baʼaxoʼob maʼalobtak k-beetkoʼ yéetel ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ u xuʼulul k-beetik. Baʼaleʼ u kʼáat ka k-kan k-kʼaj óolt le baʼaloʼob kʼaastak maʼ unaj u yokol t-tuukuloʼ yéetel ka k-controlartba utiaʼal maʼ k-beetik baʼax kʼaas (2 Cró. 16:9; Mat. 5:27-30).

LEYOʼOB KU YEʼESIK U JUSTICIA JÉEOBA

12. ¿Baʼax ku yeʼesik u Ley Moisés?

12 U Ley Moiseseʼ ku yeʼesik xaneʼ Jéeobaeʼ u yaabiltmaj baʼax toj (Sal. 37:28; Isa. 61:8). Letiʼeʼ tu yeʼesaj baʼax táakaʼan ichil u beetaʼal baʼax maʼalob tu yoʼolal u maasil. Ku bendecirtik kaʼach le israelitaʼob kéen u beetoʼob baʼax ku yaʼalik u leyoʼoboʼ, baʼaleʼ ku chaʼik u muʼyajoʼob kéen u beetoʼob baʼaloʼob kʼaastak. Koʼoneʼex ilik uláakʼ kaʼapʼéel tiʼ le mandamientoʼoboʼ.

13, 14. 1) ¿Baʼax ku yaʼalik le yáax kaʼapʼéel mandamientoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax utsil tu kʼamaj le israelitaʼob úuchik u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le kaʼapʼéel leyaʼ?

13 Leyoʼob ku yaʼalik unaj u adorartaʼal chéen Jéeoba. Le yáax kaʼapʼéel mandamientoʼoboʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob unaj u adorartikoʼob chéen Dios yéetel maʼ unaj u adorartikoʼob yaanal diosoʼobiʼ (Éxo. 20:3-6). Le baʼax ku yaʼalik le leyaʼ maʼatech u taasik utsil tiʼ Jéeoba, baʼaxeʼ letiʼe israelitaʼob kʼamik u yutsiloʼ. Kéen u beetoʼob baʼax ku yaʼalik Dioseʼ ku bin utsil tiʼob, baʼaleʼ kéen joʼopʼok u adorartikoʼob u dios uláakʼ kaajoʼobeʼ ku bin kʼaasil tiʼob.

14 Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax úuch tiʼ u kajnáaliloʼob Canaanoʼ. Letiʼobeʼ tu adorartoʼob beetbil diosoʼob, maʼ tu yóotoʼob u adorartoʼob le u jaajil Dios kuxaʼanoʼ (Sal. 115:4-8). Ichil le baʼaxoʼob ku beetkoʼob utiaʼal u adorartik u diosoʼoboʼ táakaʼan tuláakal baʼaloʼob suʼtsiltak yaan yil yéetel núupkʼeban yéetel u kíimsik u paalaloʼob utiaʼal u kʼubkoʼob tiʼ u diosoʼob. Ka joʼopʼ xan u beetaʼal tumen le israelitaʼob beyoʼ, jach tu beetoʼob u muʼyaj u familiaʼob (2 Cró. 28:1-4). Le máaxoʼob tsʼaʼan páajtalil tiʼoboʼ xuʼul u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Jéeoba, píit máanoʼob tiʼ u páajtaliloʼob yéetel tu beetoʼob u muʼyaj le óotsiloʼoboʼ (Eze. 34:1-4). Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ u kaajal yaan u castigartik le máaxoʼob kun beetik kʼaas tiʼ le koʼoleloʼob yéetel tiʼ le paalaloʼoboʼ (Deu. 10:17, 18; 27:19). Baʼaleʼ tu bendecirtaj le israelitaʼob le ka tu beetoʼob baʼaloʼob maʼalobtakoʼ (1 Rey. 10:4-9).

Jéeobaeʼ u yaabiltmoʼon yéetel ku yilik kéen beetaʼaktoʼon baʼax maʼ maʼalobiʼ. (Ilawil le xóotʼol 15).

15. ¿Baʼaxoʼob k-kanik yoʼolal Jéeoba?

15 Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon: Yaan máaxoʼob ku yaʼalikoʼob táan u meyajtikoʼob Jéeobaeʼ ku beetkoʼob u muʼyaj u maasil, baʼaleʼ maʼ tiʼ Jéeoba yaan u culpailiʼ. Letiʼeʼ u yaabiltmoʼon yéetel ku yilik le baʼaxoʼob k-muʼyajtikoʼ. Jach ku yaatal u yóol kéen u yil k-muʼyaj, maas tiʼ le bix u muʼyaj juntúul maamatsil kéen u yil u muʼyaj u chaambaleʼ (Isa. 49:15). Maʼ xaaneʼ Dioseʼ maʼ ken u castigart tu séebaʼanil le máaxoʼob beetik baʼaloʼob kʼaastak yéetel maʼatech u arrepentiroʼoboʼ, chéen baʼaleʼ yaan u kʼuchul u kʼiinil u beetik.

BIX UNAJ U TSʼOʼOKBESAʼAL LE LEYOʼ

16-18.  1) ¿Baʼaxoʼob xan ku yaʼalik u Ley Moisés unaj u beetaʼal? 2) ¿Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon?

16 U Ley Moiseseʼ ku nuʼuktik kaʼach tuláakal u kuxtal le israelitaʼoboʼ. U nuuktakil le kaajoʼ maʼ chéen ku kaʼanskoʼob baʼax ku yaʼalik le leyoʼ, baʼaxeʼ ku juzgaroʼob kéen beetaʼak baʼax kʼaas wa kéen kíimsaʼak wa máax. Le oʼolal unaj u beetkoʼob jach baʼax ku yaʼalik le leyoʼ. Koʼoneʼex ilik jujunpʼéel bix tu beetiloʼob.

17 Wa juntúul israelita ku kíimsik wa máaxeʼ, maʼatech u kíimsaʼal xan tu séebaʼanil. U nuuktakil le kaajoʼ ku jach ilkoʼob bix úuchik, táanil tiʼ u yaʼalikoʼob wa yaan u kíimsaʼal (Deu. 19:2-7, 11-13). Tsʼoʼoleʼ ku kʼaʼabéettal xan u yáantajoʼob kéen yanak junpʼéel talamil yoʼolal taakʼin wa kéen yanak talamil tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ (Éxo. 21:35; Deu. 22:13-19). Kéen beetaʼak baʼax toj tumen u nuuktakil le kaaj yéetel kéen beetaʼak baʼax ku yaʼalik le ley tumen u maasil israelitaʼoboʼ ku kʼamkoʼob yaʼab utsiloʼob, tsʼoʼoleʼ ku tsʼáaikoʼob nojbeʼenil tiʼ Jéeoba (Lev. 20:7, 8; Isa. 48:17, 18).

18 Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon: Jéeobaeʼ u kʼáat ka xiʼiktoʼon utsil tiʼ tuláakal baʼax k-beetik. U kʼáat ka k-tratart u maasil yéetel yaabilaj bey xan ka k-beet baʼax toj. Ku yilik baʼaxoʼob k-aʼalik yéetel baʼaxoʼob k-beetik, tak kéen yanakoʼon t-juunal (Heb. 4:13).

19-21. 1) ¿Bix unaj u tratartaʼal u maasil tumen u nuuktakil le kaajoʼ? 2) ¿Baʼax leyil tsʼaʼan utiaʼal u beetaʼal baʼax toj mantatsʼ? 3) ¿Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon?

19 Le kaajoʼob yanoʼob tu baʼpach u kaajil Israeloʼ yaʼab u beetaʼal baʼaloʼob kʼaastak kaʼachiʼ. Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat ka beetaʼak xan baʼaloʼob kʼaastak ichil u kaajaliʼ, le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ u nuuktakil le kaaj maʼ u yéeyikoʼob tiʼ máax ken u yeʼes u yutsiloʼob. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan tiʼobeʼ unaj u juzgarkoʼob tubeel u maasil yéetel yaabilaj (Deu. 1:13-17; 16:18-20).

20 Yoʼolal u chʼaʼ óotsilal Jéeobaeʼ, tu tsʼáaj leyoʼob utiaʼal ka beetaʼak baʼax toj. Junpʼéeleʼ maʼatech u tsʼáaik tuʼux u yaʼalaʼal baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contra wa máaxiʼ. Jeʼex kéen taʼakak u pool máakeʼ tsʼaʼan u derechoil u yojéeltik máax takik u pool (Deu. 19:16-19; 25:1). Tsʼoʼoleʼ utiaʼal ka aʼalaʼak wa tiʼ letiʼ anchaj u culpaileʼ unaj u yantal kex kaʼatúul máax jaajkúuntik (Deu. 17:6; 19:15). ¿Kux túun wa beetaʼab baʼax kʼaas tumen wa máax, baʼaleʼ chéen juntúul máax ile? Le máak beet baʼax kʼaasoʼ maʼ unaj u tuklik wa maʼ kun ojéeltbiliʼ, tumen ilaʼab tumen Jéeoba baʼax tu beetaj. Le taatatsiloʼob xanoʼ tsʼaʼab páajtalil tiʼob ichil le familiaoʼ. Baʼaleʼ kéen yanak talamiloʼob maʼ tu páajtal u yutskíintikoʼobeʼ, u nuuktakil le kaaj kun chʼaʼtuklik baʼax kun beetbiloʼ (Deu. 21:18-21).

21 Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon: Jéeoba eʼesiktoʼon baʼax unaj k-beetik, letiʼeʼ mix juntéen ku beetik baʼax maʼ maʼalobiʼ (Sal. 9:7). Ku bendecirtik le máaxoʼob ku chúukpajal u yóol u beetoʼob baʼax ku yaʼalikoʼ, baʼaleʼ ku castigartik le máaxoʼob ku píitmáanoʼob tiʼ le páajtalil tsʼaʼantiʼoboʼ (2 Sam. 22:21-23; Eze. 9:9, 10). Maʼ xaaneʼ yaan máaxoʼob beetik baʼaloʼob kʼaastakeʼ maʼatech u jáan castigartaʼaloʼob tu yoʼolal, chéen baʼaleʼ yaan u castigartaʼaloʼob tumen Jéeoba teʼ kʼiin ken u yil maʼaloboʼ (Pro. 28:13). Wa maʼ tu arrepentiroʼobeʼ yaan u yilkoʼob «jach sajbeʼentsil u lúubul máak tu kʼab le kuxaʼan Diosoʼ» (Heb. 10:30, 31).

¿MÁAXOʼOB MAAS KU KANÁANTAʼALOʼOB TUMEN LE LEYOʼ?

U nuuktakil le kaajoʼ unaj u yeʼeskoʼob u yaabilaj Jéeoba tiʼ le máakoʼoboʼ bey xan u beetkoʼob baʼax toj kéen u yáantoʼob u maasil. (Ilawil le xóotʼol 22). *

22-24. 1) ¿Máaxoʼob maas ku kanáantaʼaloʼob tumen le Leyoʼ? 2) ¿Baʼax k-kanik yoʼolal Jéeoba? 3) ¿Baʼax ku yaʼalik Éxodo 22:22 tak 24 maʼ unaj k-beetkiʼ?

22 Le Leyoʼ maases ku kanáantik le paalaloʼob kimen u taataʼoboʼ, le koʼoleloʼob kimen u yíichamoʼoboʼ bey xan le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ. Tuláakal le juezoʼob yanoʼob Israeloʼ unaj u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le leyaʼ: «Maʼ a beetkeʼex mix junpʼéel baʼax maʼ tubeel yéetel le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ, mix tiʼ le j-maʼ taataʼoboʼ; mix a chʼaʼikeʼex u nookʼ le x-kimen íicham tu yoʼolal [u] pʼaax» (Deu. 24:17). Jéeobaeʼ tu kanáantoʼob yéetel tu kʼáataj cuenta tiʼ le máaxoʼob beet kʼaas tiʼoboʼ (xok Éxodo 22:22-24).

23 Utiaʼal u kanáantik le familiaoʼ, le Leyoʼ ku yaʼalik maʼ unaj u núupchital juntúul máak yéetel u láakʼtsiliʼ (Lev. 18:6-30). Le kaajoʼob yanoʼob tu baʼpach u kaajil Israeloʼ maʼ kʼaas u yilkoʼob lelaʼ. Baʼaleʼ le israelitaʼoboʼ unaj u yilkoʼob kaʼach jeʼex u yilik letiʼoʼ, junpʼéel baʼal kʼaas ku bin tu contra le leyoʼ.

24 Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon: Jéeobaeʼ ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob tsʼaʼan páajtalil tiʼoboʼ unaj u kanáantkoʼob tubeel le máaxoʼob kʼubéentaʼantiʼoboʼ. U pʼekmaj xan u núupchital máak yéetel u láakʼtsil, u kʼáat ka kanáantaʼak yéetel ka beetaʼak baʼax toj tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ, maases le máaxoʼob minaʼan máax kanáantkoʼoboʼ.

LE LEYOʼ «U YOOCHEL LE MAʼALOB BAʼALOʼOB KUN TAALOʼOBOʼ»

25, 26. 1) ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ le yaabilaj yéetel le justiciaoʼ bey jeʼex le kuxtal yéetel u chʼaʼik u yiikʼ máakoʼ? 2) ¿Baʼax ken k-xakʼalt teʼ tuláakʼ xook kun jóoʼsbil teʼ jaats xookoʼobaʼ?

25 Jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ, le yaabilaj yéetel le justiciaoʼ bey jeʼex le kuxtal yéetel u chʼaʼik u yiikʼ máakoʼ. Kéen k-il bix k-tratartaʼal yéetel justicia tumen Dioseʼ, k-maas yaabiltik. Tsʼoʼoleʼ wa maas k-yaabiltik Dios bey xan u leyoʼobeʼ, maas yaan k-yaabiltik u maasil yéetel yaan k-tratartikoʼob tubeel.

26 U Ley Moiseseʼ áantajnaj utiaʼal u biskuba Jéeoba yéetel le israelitaʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ xuʼul u meyaj ka tsʼoʼok u kíimil Jesús, tumen kʼeʼex yéetel junpʼéel baʼax maas maʼalob (Rom. 10:4). Apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ le Leyoʼ «u yoochel le maʼalob baʼaloʼob kun taaloʼoboʼ» (Heb. 10:1). Le uláakʼ xook tsʼaʼan ichil le jaatsaʼ, yaan u tʼaan tiʼ jujunpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob maʼalobtakoʼ yéetel tiʼ u kʼaʼabéetil u yeʼesaʼal yaabilaj yéetel justicia ichil le múuchʼuliloʼ.

KʼAAY 109 Koʼoneʼex paklan yaabiltikba

^ xóot’ol 5 Lelaʼ letiʼe yáax tiʼ le kanpʼéel xookoʼob kun tʼaanoʼob tiʼ baʼaxten jeʼel u páajtal k-creertik yaabiltaʼanoʼon tumen Jéeobaeʼ. Le uláakʼ óoxpʼéeloʼ yaan u jóoʼsaʼal tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan mayo tiʼ 2019. Leloʼobaʼ yaan u tʼaanoʼob tiʼ bix u yeʼesik Jéeoba yaabilaj yéetel justicia teʼ múuchʼuliloʼ, baʼax unaj u beetik le ancianoʼob utiaʼal u kanáantkoʼob le mejen paalaloʼob utiaʼal maʼ u beetaʼal kʼaas tiʼoboʼ yéetel baʼax unaj u beetik le taatatsiloʼob utiaʼal u kanáantik u paalaloʼoboʼ, u tsʼookeʼ yaan k-ilik bix jeʼel k-líiʼsik u yóol le máaxoʼob beetaʼab kʼaas tiʼob tu mejentakiloʼoboʼ.

^ xóot’ol 2 BAʼAX KU TSOʼOLOL: U Ley Moiseseʼ ku taasik maas tiʼ seiscientos baʼaxoʼob unaj u beetik le israelitaʼoboʼ. Yaan kʼiineʼ ku yaʼalaʼaltiʼ Ley, Ley tsʼaʼab tiʼ Moisés yéetel mandamientoʼob. Tsʼoʼoleʼ u yáax cinco libroil le Biblia, Génesis tak Deuteronomiooʼ, ku yaʼalaʼal xan Ley tiʼob. Yaan kʼiineʼ ku yaʼalaʼal Ley xan tiʼ tuláakal le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ.

^ xóot’ol 60 DIBUJO: Juntúul maamatsileʼ kiʼimak u yóol táan u tsikbal yéetel u paalal táan u beetkoʼob le janaloʼ. Le taatatsiloʼ táan u kaʼansik u hijo u kanáant le tamanoʼoboʼ.

^ xóot’ol 64 DIBUJO: U nuuktakil le kaajoʼ táan u yáantkoʼob yéetel yaabilaj juntúul koʼolel kimen u yíicham yaan juntúul u chan hijo tsʼoʼok u yoklaʼaloʼob tumen juntúul j-koonol.