Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Yatiyätati?

¿Yatiyätati?

Nayrïr patak maranakan utjkäna uka sinagoganaka. Aka dibujonjja, nayrïr patak maranakan Gamala markankir mä sinagogajj kunjamänsa ukaw uñjasi. Uka markajj Galilea Qotat 10 kilometronak jayankänwa. Sinagoganakajj kunjamänsa ukwa aka dibujon amuysna.

¿Kunjamsa sinagoganakajj utjañ qalltäna?

GRIEGO arut sinagoga sasin jaqokipaski uka arojja, “asamblea” jan ukajj “tantachasiña” sañ muni. Uka utanakar sinagoga sasin uñtʼañajj walikïskiwa, ukanakanwa judionakajj Diosat yateqañatakisa Jupar adorañatakis nayra tiempotpach tantachasipjjerïna. Hebreo Arut Qellqatanakanjja, janiw uka utanakat qhanpach parlaskiti. Ukampis Griego Arut Qellqatanakarjamajja, sinagoganakajj nayrïr patak maranakan utj-jjänwa.

Yatjjatat walja jaqenakajja, “judionakajj Babilonia markankapkäna uka tiemponwa sinagoganakajj utjañ qalltäna” sasaw sapjje. Mä librojj akham sarakiwa: “Babiloniar apat judionakajja, jan Templonëjjasina, jan markapankjjasina, wali llakitäsin chuymachtʼatäñ munasaw awisajj Qellqatanak liytʼañatak tantachasipjjerïna, inas Sábado urun tantachasipjjerïchïna” sasa (Encyclopaedia Judaica). Judionakajj markapar kuttʼjjapjjäna ukhajja, Diosat mayisiñatakisa Qellqatanak liytʼañatakis tantachasisipkakïnwa, ukatwa jakir sarjjapjjäna uka lugaranakan sinagoganak utjayañ qalltapjjäna.

Nayrïr patak maranakanjja, sinagoganakanwa Medio Oriente cheqana, Israelana, Mediterráneo jakʼan jakir judionakajj Diosar yupaychañataki, ukat yaqha jaqenakamp parlañatak tantachasipjjerïna. Universidad Hebrea de Jerusalén ukan yatichiri Lee Levine sat profesorajj akham siwa: “[Sinagogaruw] yateqerisa, santo manqʼanak manqʼañatakisa, juicionak apañatakisa, markatak qollqe churañatakis sarapjjerïna. Ukanarakwa política toqeta, jan ukajj yaqha toqenakat parlañatakis tantachasipjjerïna” sasa. Ukat akham sarakiwa: “Diosar yupaychañatakiw sinagoganakan jukʼamp tantachasipjjerïna” sasa. Ukatwa Jesusajj sinagoganakar sarapunirïpachäna (Mar. 1:21; 6:2; Luc. 4:16). Ukanwa jaqenakar yatichirïna, chʼamañchtʼarakirïna. Cristiano congregacionajj utj-jjäna ukhasti, apóstol Pablojj ukhamarakiw sinagoganakar sarirïna. Niyakejjay Diosat yatjjatañ munir jaqenakajj uka utanakar sarapjjerïchïnjja, Pablojj mä markar purïna ukhajj sinagogaruw nayraqat yatiyir sarirïna (Hech. 17:1, 2; 18:4).