1. ¿Chumngelu müna falintukefiyiñ feychi pu che inaniekefilu ñi feypin 1 Pedro 3:8?

MÜNA ayüwülkeeiñmu müleal kakelu che iñchiñ taiñ duamnieetew. Kidu engün ayüniey taiñ kümelkaleal, fey eluwkey kimal taiñ chum duamkülen ka chem taiñ rakiduamkülen. Kafey inaduamkey chem taiñ duamnieel, fey kellukeeiñmu taiñ “kelluen” pinon mu rume. Müna falintukefiyiñ feychi pu che pengelkelu taiñ duamnieetew. * Biblia feypi: “Fey, kom eymün kiñewkülemün tamün rakiduam mu, welukonkechi duamniewmün, piwkeyewmün peñiwen ka lamngenwen reke, kutranpiwkeyewmün ka ñom piwkengeaymün” (1 Pedro 3:8, TNM).

2. ¿Chumngelu küdawtuafuiñ inaduamnieafiel ñi chum duamkülen kakelu che?

² Iñchiñ pu kristianongen, ayükeiñ inaduamnieafiel ñi chum duamkülen ta kakelu che. Welu kiñeke mu küdawtuafuiñ taiñ femal. ¿Chumngelu? Ngüneduamaiñ kiñeke dungu. Kom iñchiñ kulpafe chengeiñ (Rom. 3:23). Feymu taiñ pinon mu rume, eluwküleiñ taiñ kidutu duamuwal müten. Kafey chumngechi taiñ tremümngen ka chem taiñ rupan mongen mu, küdawtuafuiñ duamnieafiel ta kakelu che. Ka rakiduamürpuafuiñ feychi pu che reke poyekenofilu ta Jewba. Tüfachi afaelchi antü mu, fentren che duamkelafi kakelu che mu. Doy may, ‘tati pu che kisutu kimkawünngey’ (2 Tim. 3:1, 2). Welu duamfali famentuafiel tüfa taiñ duamnieafiel pu che, ¿chem kelluaeiñmu taiñ femürpual?

3. 1) ¿Chumafuiñ taiñ doy duamnieafiel ta kakelu che? 2) Feytachi chillkatun mu, ¿chem ngüneduamaiñ?

³ Taiñ doy duamnieafiel ta kakelu che, ¿chumaiñ? Inayentuafiyiñ ta Jewba ka tañi Fotüm Jesus. Chaw Jewba piwkeyen-ngey,  fey doy inayentufali tañi chumngechi duamniefiel pu che (1 Juan 4:8). Jesus müna küme inayentukefi chumngen tañi Chaw (Juan 14:9). Mülepalu Mapu mu, Jesus pengeli chumngechi ñi kutranpiwkeyecheal. Feytachi chillkatun mu, ngüneduamaiñ Jewba ka Jesus ñi chumngechi duamniefiel ta kakelu che. Fey ka ngüneduamaiñ chumngechi inayentuafuiñ ñi femün engu.

4. Jewba rume inaduamniefi chum duamkülen tañi pu che, Isaías 63:9 ¿chumngechi pengelkeeiñmu tüfa?

⁴ Biblia kimeltukey Chaw Jewba inaduamniefi chum duamkülen tañi pu che. Rakiduamaiñ ñi chum duamnagün Jewba wedake dungu rupalu pu israelche kuyfi. Biblia feypi: “Kutrankawlu engün, kidu ka kutrantupiwkey. Ka kidu ñi werken mew montulfi engün. Tañi piwkeyen mu ka kutranpiwkeyechen mu kidu ngillanentufi engün, ka kom feychi kuyfi antü mu witrañpüramfi ka yefi engün” (Isaías 63:9; 63:7, 8). Rupalu ta antü, ti pelon wentru Sakaria mu, Jewba feypi wedalkangekelu tañi pu che, kidu ta wedalkangekelu trokiwkey. Jewba feypifi tañi pu che: “Chuchi rume tamün topaetew topañmaenew reke tañi kuralnge” (Zac. 2:8). Tüfa, ¡müna küme pengeli Jewba ñi duamniefiel tañi pu che!

5. Nütramkange chumi ta Jewba ñi kelluafiel tañi pu che kutrankawmekelu.

⁵ Jewba re kutranpiwkeyelafi müten tañi pu che kutrankawmekelu. Doy may Jewba eluwkey tañi kelluafiel engün. Ngüneduamaiñ ñi rupan kuyfi. Pu israelche konangekefuy Egipto mapu mu, fey müna kutrankawkefuyngün. Welu Jewba ngüneduami fente ñi weda rupameken engün, feymu eluwi tañi kelluafiel. Jewba feypifi ta Moyse: “Rüfkünu may iñche ngüneduamkefiñ tañi pu che ñi kutrankawmeken [...], ka allkükefiñ ñi llellipumekeetew engün ñi weñangkün mu [...], küme kimniefiñ ñi kutrankawkülen engün. Montulmeafiñ engün Egipto ñi kuwü mu” (Éx. 3:7, 8). Jewba fente kutranpiwkeyefilu kay tañi pu che, montulfi engün ñi konangewenoal. Fentren tripantu rupalu, pu israelche mülekefuy tati Feypikünuelchi Mapu mu, fey wedalkaeyew tañi pu kayñe. ¿Chumi Jewba? Kidu ngüneduamfi ñi  kutrankawmeken pu israelche fente wedalkangelu, feymu kutranpiwkeyefi engün. Feley llemay, fente kutranpiwkeyefilu kay Jewba tañi pu che, eluwi tañi kelluafiel engün. Fey wüli ta kues ñi montulafiel pu israelche tañi pu kayñe mu (Juec. 2:16, 18).

6. Jewba inaduamniefi chum duamkülen tañi pu che welurakiduamkülele engün rume, ¿chem nütram kimeltueiñmu tüfa?

⁶ Jewba inaduamniefi chum duamkülen tañi pu che welurakiduamkülele engün rume. Ngüneduamaiñ ñi rupan ta Jona. Jewba werküfi tüfachi pelon wentru ñi feypiafiel pu ninifeche tañi apümkangeal. Wiñorakiduamtulu engün, Jewba eluwi tañi apümkanoafiel. Welu Jona ayülay tüfa. Fey ngüneduamlu ñi femtripanoal tañi feypikünuel, “kisutu rume lladkütuwi [illkutuwi]”. Welu Jewba ñochi piwkengey Jona mu, fey kellufi tañi küme elkünutual tañi rakiduam (Jona 3:10–4:11). Rupalu ta antü, Jona kimürpuy chem ñi küpa kimeletew Jewba. Kafey Jewba tañi pin mu, Jona wirintukuy chem tañi rupan iñchiñ taiñ kimeltungeal (Rom. 15:4). *

7. Jewba ñi chumkefiel tañi pu che, ¿chem kimeltukeeiñmu?

⁷ Chaw Jewba ñi chumkefiel tañi pu che kimeltukeeiñmu tañi duamniefiel kom tañi pu poyekeetew. Jewba kimniey kiduke iñchiñ kutrankawken ka taiñ weñangküken. Kidu llemay küme kimniey chem ñi mülen pu che tañi piwke mu (2 Crón. 6:30). Taiñ Fütra Chaw kimniey kom taiñ rakiduam, taiñ chum duamkülen ka chem taiñ pepilkenoel. Kafey ‘tunte puwle taiñ newentuleal, kidu eluñmalayay taiñ doy fütra kintukaduamngeal’ (1 Kor. 10:13, TNM). ¡Müna yafüluwün-ngey taiñ feypikünuetew tüfa!

8-10. Jesus müna duamniefi pu che, ¿chem küla dungu kellueyew tañi femngechi femal?

⁸ Mülepalu Mapu mu, Jesus müna duamniefi tati pu che. Ngüneduamaiñ küla dungu tañi kelluetew femngechi femal. Kiñe, Jesus müna küme inayentukefi ñi chumngen tañi Chaw. Jesus müna piwkeyefi pu che, Jewba reke. Kafey kellufi tañi Chaw ñi dewmayal kom tati mülelu. Tüfa ayüwüleyew, welu dewmangelu pu che doy ayüwi Jesus (Prov. 8:31). Fente tañi piwkeyechen, Jesus inaduamniefi chum duamkülen pu che.

⁹ Epu, Jewba reke, Jesus kimniey chem ñi mülen pu che ñi piwke mu ka chem tañi rakiduamkülen (Mat. 9:4; Juan 13:10, 11). Feymu Jesus ngüneduamfilu ñi kutrantupiwkelen pu che, yafültukufi engün (Is. 61:1, 2; Luka 4:17-21).

¹⁰ Küla, Jesus ka rupay wedake dungu mu femngechi ñi rupaken pu che. Rakiduamaiñ tüfa. Jesus tremi kiñe pofre familia mu peno. Kafey küdawkey tañi malle chaw Jose engu, fey newenke küdaw femkey (Mat. 13:55; Mar. 6:3). Kafey we eluwlu Jesus ñi amuldungual, Jose dew lawyey chi. Feymu Jesus kimürpuy ñi fente weñangkün-ngen ta layeluwün. Kafey kiñeke ñi pu che ta Jesus trür feyentukelafuy kidu reke (Juan 7:5). Kom feytachi dungu ka kakelu dungu ñi rupan ta Jesus kellueyew ñi kimal ñi chum duamkülen pu che ka chem tañi rupaken engün.

11. Jesus, ¿chumül pengeli ñi duamniefiel pu che? (Inaduamnge ti adentun wenulelu).

¹¹ Jesus femlu afmatun dungu, doyelchi may pengeli ñi duamniefiel pu che. Kidu femlay afmatun dungu re femün mu müten. Doy may kutrankawmekelu pu che “Jesus ta kutranduamyeeyew” (Mat. 20:29-34; Mar. 1:40-42). Jesus kiñeñpüle nentufi kiñe pilu wentru,  fey tremoltufi. Ka wiñomongeltufi ñi kiñen püñeñ ta kiñe lantu domo. ¿Chumngelu femi tüfa? ¿Chem duam mu nengümeyew ta Jesus ñi femal tüfa? (Mar. 7:32-35; Luka 7:12-15). Jesus kutranpiwkeyefi feychi pu che ka ayüy ñi kelluafiel engün.

12. Juan 11:32-35, ¿chumngechi pengeli Jesus ñi duamniefiel Marta engu Maria?

¹² Jesus ka duamniefi Marta engu Maria. Kidu pefilu fente ñi weñangkülen engu Lasaru ñi lan mu, “Jesus ngümay” (papeltunge Juan 11:32-35). Jesus kimniefuy ñi wiñomongeltuafiel ta Lasaru, feymu ngümalay rakiduamlu ñi pewetunoafiel. Doy may, Jesus inaduamfi fente ñi kutrankawmeken Marta engu Maria ñi lan mu ta Lasaru, feymu ngümay.

13. Kimfiel Jesus ñi duamniecheken, ¿chumngelu yafültukukeeiñmu?

¹³ Müna yafültukukeeiñmu kimfiel ñi duamniecheken ta Jesus. Iñchiñ trürlaiñ Jesus mu welulkakelu kay iñchiñ. Welu fente tañi kutranpiwkeyechen, piwkeyeniefiyiñ ta Jesus (1 Ped. 1:8, 9). Müna yafültukukeeiñmu kimfiel Jesus ñi Longko Ülmenkülen Chaw Dios tañi Ngünenien mu. Pichilewechi antü mu, kidu apümay kom wedake dungu. Kafey, Jesus mülepalu Mapu mu rupay wedake dungu mu, feymu doy küme kimniey chumngechi küme elkünutual kom ñi wedalkael Weküfü tañi ngünenieel, fey taiñ küme feletual. Feley llemay, taiñ Longko Ülmen Jesus eluwkey “taiñ kutranpiwkeyeaetew taiñ kutrankawkeelchi ngañwadün dungu mew”, ¡müna küme dungu llemay! (Eb. 2:17, 18; 4:15, 16).

14. Ñi feypin Efesio 5:1, 2, ¿chem eluwküleiñ taiñ femal?

¹⁴ Doy rakiduamliyiñ ñi femün Jewba ka Jesus, eluwaiñ taiñ doy duamnieafiel ta kakelu che. Biblia feypi: “Feymu llemay inayentunierpufimün ta Chaw Ngünechen, sakin pu fotüm ka ñawe reke, ka amulemün tamün piwkeyechen mu, Kristo reke taiñ piwkeyeetew, ka iñchiñ taiñ duam mu wülkünuy ñi mongen kiñe mañumtun ka chalintukun, kiñe küme nümün reke Chaw Ngünechen mew” (Efesio 5:1, 2, TNM). Iñchiñ kimlaiñ chem ñi mülen pu che tañi piwke mu chumngechi ñi femken Jewba ka Jesus. Welu eluwafuiñ pepilal ñi chum duamkülen ta che ka chem ñi duamnieel engün (2 Kor. 11:29). Famülke mu pu che kidutu duamuwkey müten, welu iñchiñ eluwküleiñ inayal tüfachi ngülam: “Iney no rume ayükilpe kisu müten tañi küme feleael, welu may ka femngechi kakelu tañi ayülngeael ñi küme feleael engün” (Filip. 2:4).

15. ¿Iney engün doyelchi may müley ñi duamnieafiel ta kakelu che?

¹⁵ Doyelchi may pu longkolelu müley tañi duamnieafiel pu peñi ka pu lamngen ufisa reke felelu. Chaw Jewba elfalkünufi pu longkolelu tüfachi küdaw, feymu kidu engün kimniey ñi ramtukadungungeal tañi femün mu (Eb. 13:17). Ñi kelluafiel pu peñi ka pu lamngen, pu longkolelu müley ñi inaduamnieafiel ñi chum duamkülen engün. Pu longkolelu, ¿chumngechi pengelafuy ñi duamniefiel pu peñi ka pu lamngen?

16. ¿Chumngechi pengelkey pu longkolelu tañi duamniecheken? ¿Chumngelu falin-ngey tüfa?

¹⁶ Pu longkolelu, ¿chumngechi pengelkey ñi duamniecheken? Eluwkey ñi trür müleal pu peñi ka pu lamngen engün. Nütramkawün mu, ramtukefi ka küme allkütukefi engün. Ti longkolelu doyelchi may müley ñi femngechi femal, kiñe peñi kam kiñe lamngen ayüfule ñi nütramkayal ka kimnole chumngechi tañi feypial ñi nien ta piwke mu (Prov. 20:5). Feymu pu longkolelu ayüwünkechi eluwlu ñi kelluafiel pu peñi ka pu lamngen, welukonkechi doy maneluwkey, weniyewkey ka doy piwkeyewkey (Hecho 20:37).

17. Fentren peñi ka lamngen, ¿chem doy falintuñmakefi pu longkolelu? Feypinge kiñe rupan dungu.

 ¹⁷ Fentren peñi ka lamngen feypikey ñi doy falintuken pu longkolelu tañi duamniecheken. ¿Chumngelu? Kiñe lamngen Adelaide pingey, feypi: “Kimnielu kay iñche tañi pepilaetew pu longkolelu, doy eluwken tañi nütramkayafiel engün. Tañi chumngechi wiñoldungukeetew nütramkafiel mu, kimürpuafun tañi rüf duamnieetew”. Kiñe peñi müna mañumkülelu feypi: “Kiñe longkolelu llangkünagi tañi külleñu petu tañi allkütunieetew tañi chem rupameken iñche. Rumel longkontukuniean tüfa” (Rom. 12:15).

18. ¿Chumngechi pengelafuiñ taiñ duamniecheken?

¹⁸ Welu kom iñchiñ müley taiñ duamnieafiel ta kakelu che, pu longkolelu müten no. ¿Chumngechi femafuiñ tüfa? Eluwaiñ kimal chem küdawngechi dungu ñi rupaken taiñ pu che ka taiñ pu peñi ka lamngen. Duamnieafiyiñ pu wechekeche trawünche mu, pu kutran, pu füchakeche ka pu layeluwlu. “¿Chumlekafuymi?” piafiyiñ. Fey nütramkale engün tañi chumlen, küme allkütuafiyiñ llemay. Pengelelafiyiñ taiñ rüf küpa kimün tañi chem rupameken engün. Kafey “chem rume duamnielmi, iñche kelluaeyu” piafiyiñ. Femliyiñ kom tüfachi dungu, pengelkünuaiñ taiñ rüf piwkeyechen (1 Juan 3:18).

19. ¿Chumngelu kom femngechi kellulayafuiñ pu che?

¹⁹ Kakerumey ñi chumken pu che rupalu wedake dungu mu, feymu kom femngechi kellulayafuiñ. Rupale kiñe weda dungu, kiñeke che müna ayükey tañi nütramkayal, welu kakelu che müte ayükelay ñi femal. Feymu ayüliyiñ rume taiñ kelluafiel pu che, ramtukalayafiyiñ taiñ yewelkanoafiel engün (1 Tes. 4:11). Kafey, kiñeke che feypieliyiñmu tañi chum duamkülen, trür femngechi rakiduam nielayafuiñ. Welu longkontukuaiñ, feychi che kidu tañi rakiduam feypimekeeiñmu. Ayüleiñ taiñ wüne allkütual, fey taiñ dungufemnoal (Mat. 7:1; Sant. 1:19).

20. ¿Chem ngüneduamaiñ küpalechi chillkatun mu?

²⁰ Ayünieiñ duamnieafiel taiñ pu peñi ka taiñ pu lamngen, welu ka ayünieiñ duamnieafiel pu che amuldungun mu. Küpalechi chillkatun mu ngüneduamaiñ chumngechi duamnieafuiñ pu che taiñ amuldungukeel.