1. Inoñnaga ni kaat 1 Pétrô 3:8, inyuki di yé di ba maséé i ba lôñ ni bôt ba ntôñ ni yom di nôgda, yak ni loñge yés?

DI NGWÉS di ntégbaha ngéda ni bôt ba ba ntôñ ni yom di nôgda, ba tôñôk ki ni loñge yés. Ba mboñ biliya i nok bés, i yimbe i yom di nhoñol ni i di nôgda. Ba yé ba hégda i yom di gwé ngôñ, ba ti ki bés mahôla​—ngim mangéda ibabé le di bat bo. Di nlôôha diihe bôt ba ba ñunda le ba ‘ntôñ’ * bés.​—Añ 1 Pétrô 3:8.

2. Inyuki di nlama boñ biliya inyu kônôô bape ngoo?

² Bés bikristen, di nlama kônôô bôt bape ngoo, tole noode nôgda yom ba nôgda. I pot maliga, hala a mbéna bé ba jam li ntomb. Inyuki? Pog, inyule di yé bikwéha bi bôt. (Rôma 3:23) Di ngwééna lem i tôñ ndik bésbomede, jon di nlama boñ biliya i jôs yo. Iba, bahogi ba nla nok ndutu i kônôô bape ngoo inyule ba bi niiga bé bo i boñ hala bo boñge, tole inyu mam ba bi boma i niñ yap. Ni aa, i nla ba le maboñok ma bet ba nkéña bés mon ma ntinde bés i bana lem i. Munu dilo di nsôk dini, ngandak bôt i ntôñ bé ni yom bape ba nôgda. Maselna ni hala, ba ‘ntôñ ndigi bomede.’ (2 Timôtéô 3:1, 2) Kii i nla hôla bés i yémbél mam ma nkéñ bés i tôñ ni yom bôt bape ba nôgda?

3. (a) Lelaa di nla kônde hol mu lem i nôgda i yom bape ba nôgda? (b) Kii di ga wan munu i yigil ini?

³ I yom i nla hôla bés i hôlôs lem i nôgda i yom bape ba nôgda i yé i nigle Yéhôva Djob bo Man wé Yésu  Kristô. Yéhôva a yé Djob li gwéha, a nti ki bés ndémbél i nlôôha lam i mut a ntôñ bôt bape. (1 Yôhanes 4:8) Yésu a bi kôna libak li Isañ i nya yôni. (Yôhanes 14:9) Ngéda a bé hana isi, a bi unda lelaa mut binam a yé le a kônôô bape ngoo. Munu yigil ini, di ga wan lelaa Yéhôva bo Yésu ba ñunda le ba ntôñ ni yom bape ba nôgda. Mbus di ga wan lelaa di nla kôna ndémbél yap.

4. Lelaa kaat Yésaya 63:7-9 i ñunda le Yéhôva a ntôñ ni yom bagwélél bé ba nôgda?

⁴ Bibel i niiga bés le Yéhôva a ntôñ ni yom bagwélél bé ba nôgda. Kiki hihéga, di béñge i yom Yéhôva a bi nôgda ngéda nlômbi Israel u bé boma ngandak manoodana. Bañga i Djob i nkal le: “Ikété bikuu gwobisôna ba tehe, hala a ba kuu inyu yé.” (Añ Yésaya 63:7-9, MN.) Mbus ni njel mpôdôl Sakaria, Yéhôva a kal le ngéda ba bé tééñga litén jé, hala a bé kiki bo le nyen ba bé tééñga. Yéhôva a kal bagwélél bé le: “Mut a ntihba bé, wee a ntihba ndigi hitéé hi jis [jem.]” (Sakaria 2:8) Kinje hihéga hilam hi ñunda nduña Yéhôva a gwé inyu litén jé!

5. Ti hihéga hi hi ñunda lelaa Yéhôva a bi lôl bagwélél bé ba ba bé nok ndutu mahôla.

⁵ Yéhôva a nkônôô ndik bé bagwélél bé ba ba nok ndutu ngoo. A nyoñ ki bitelbene inyu lo bo mahôla. Kiki hihéga, ngéda bon ba Israel ba bé nok ndutu kiki minkol i Égiptô, Yéhôva a bé nôgda njôghe yap, hala a bi tinde nye i mélés yo. Yéhôva a kal Môsi le: “Me mal yaga tehe ndééñga i loñ yem . . . , me mal ki nok nlondok wap . . . me nyi njôghe yap. Me mal ki sôs, le me sôñ bo i moo ma bôt ba Égiptô.” (Manyodi 3:7, 8) Kiki Yéhôva a bé kônôô litén jé ngoo, hala a bi tinde nye i kobol bo minkôm. Nwii ndi nwii i mbus, ngéda ba bé i Hisi Likak, baoo ba bon ba Israel ba bi leñ bo gwét. Kii Yéhôva a bi boñ? A “ba nok njôghe inyu miñumnde nwap, lakii ba ba tééñga ni kép bo.” Ñ, Yéhôva a bi tiimba nôgda i yom litén jé li bé nôgda, jon a yoñ bitelbene inyu hôla jo.  A bi om bakéés i kobol bon ba Israel i moo ma baoo bap.​—Bakéés 2:16, 18.

6. Ti hihéga hi hi ñunda lelaa Yéhôva a bi tôñ ni yom Yôna a bé nôgda, tolakii mahoñol mé ma bé bé malam.

⁶ Yéhôva a ñunda le a ntôñ ni yom bagwélél bé ba nôgda​—yak ngéda mahoñol map ma téé bé. Di béñge hihéga hi Yôna. Nyambe a bi om mpôdôl nu i legel nwin u mapuna ikolba litén li Ninivé. Ngéda ba bi tam béba yap, Djob a bi tjé ha bé bo. Ndi, Yôna a bé bé maséé ni makidik ma. A “kala ni hiun” inyule mbañ a bi legel inyu tjiba i tison i, i bi yon bé. Ndi Yéhôva a bi hônba Yôna a hôla ki nye i kodol mahoñol mé. (Yôna 3:10–4:11) Kiki ngéda i bé tagbe Yôna a bi nok jam Yéhôva a bé niiga nye, kayéle Yéhôva a bi gwélél nye inyu tila ñañ u inyu yés.​—Rôma 15:4. *

7. Maboñok ma Yéhôva ipañ bagwélél bé ma nkwés bés nkaa ni kii?

⁷ Ngéda di ntehe maboñok ma Yéhôva ipañ bagwélél bé, di nôgda toi le a bé kônôô bo ngoo. A nyi njôghe ni ndutu i hiki wada wés. Yéhôva a “nyi miñem mi bon ba bôt bobasôna.” (2 Miñañ 6:30) A nok mahoñol més ma kété kété, mam di nôgda toi, ni minwaa nwés. Ni ki le, “a’ nwas bé [bés] le [di] kôs manoodana ma nloo ngui [yés].” (1 Korintô 10:13) Kinje mbônga u ntina makénd!

8-10. Mambe mam ma bi hôla Yésu i tôñ bôt bape?

⁸ Ngéda a bé hana isi kiki mut binam, Yésu a bé lôôha tôñ bôt bape. I ndék yosôna, mam maa ma bi tinde nye i tôñ bôt bape. Pog, kiki di mbôk kal, Yésu a bi kôna libak li Isañ nungingii i nya i yôni. Kiki Isañ, Yésu a bé gwés bôt. Tolakii a bé kon maséé inyu gwom gwobisôna a bi hôla Yéhôva i boñ, Yésu “a bé lôôha gwés bon ba bôt.” (Bingéngén 8:31, MN.) Gwéha i bi tinde Yésu i tôñ ni yom bôt bape ba bé nôgda.

⁹ Iba, kiki Yéhôva, Yésu a bé añ miñem. A bé yi mahoñol ma bôt, ni yom ba bé nôgda toi. (Matéô 9:4; Yôhanes 13:10, 11) Jon ngéda Yésu a bé yimbe le bôt ba bé yodop, lem i tôñ bôt i bé tinde nye i ti bo hogbe.​—Yésaya 61:1, 2; Lukas 4:17-21.

¹⁰ Aa, Yésu nyemede a bi kôs mandutu mahogi bôt ba mboma. Kiki hihéga, Yésu a bi nañ lihaa li li bé lama ba liyep. Mu kiki a bé sal ni Yôsep, nlôm nyañ, Yésu a bi nigil bibôlô bi ngui. (Matéô 13:55; Markô 6:3) I nene le Yôsep a bi wo ndék ngéda ilole Yésu a ntéé nson wé. Yak Yésu a bi nok njôghe i nimis mut a ngwés. A bi niñ ni lôknyañ i i bééna bé hémle yada ni nye. Jon a nla nok i bôt ba mboma nya ndutu i. (Yôhanes 7:5) Mam ma ni mape ki ma bé le ma hôla Yésu i nok mandutu ma bôt ni mam ba bé nôgda.

11. Imbe ngéda Yésu a bé lôôha tôñ bôt? Toñol. (Béñge titii i lipep li bisu.)

¹¹ Nduña Yésu inyu bôt i bé nene téntén mu manyaga a bé boñ. Yésu a bé boñ bé mam ma hélha ndik inyule i bé béda le a boñ mo. Ndi yak inyule a bé ‘kon bôt ba ngoo.’ (Matéô 20:29-34; Markô 1:40-42) Kiki hihéga, noode le hégda i yom Yésu a bi nôgda inyu mut ndok, nu a mbuubaha a ma kena nye haa ni limut, tole i yom a bi nôgda mbus  a tugul pom man yik muda. (Markô 7:32-35; Lukas 7:12-15) Yésu a bé kônôô i bôt ba ngoo, a gwéhék ki hôla bo.

12. Lelaa kaat Yôhanes 11:32-35 i ñunda le Yésu a bi nok i yom Marta bo Maria ba bé nôgda?

¹² Yésu a bi unda le a nok i yom Marta bo Maria ba bé nôgda. Ngéda a bi tehe njôghe yap mbus nyemb manyañ wap Lasarô, “Yésu a ee.” (Añ Yôhanes 11:32-35.) A bi ee ndik bé inyule a bi nimis liwanda jé li ñem nyuu. A bé yi le a ntugul nye hanano. Ndi, Yésu a bi ee inyule a bé tibil nok njôghe i mawanda mé.

13. Inyuki hala a ntina makénd i yi le Yésu a nôgda i yom di nôgda?

¹³ I yi le Yésu a bé nok yom bôt ba bé nôgda, i nlôôha bane bés nseñ. I yé ntiik le di ta bé peles kii nye. Ndi, di ngwés nye inyu ngôô a bééna inyu bape. (1 Pétrô 1:8) Hala a nti bés makénd i yi le a yé Kiñe i Ane Djob i len ini. Ndék ngéda, wee a mélés mandutu momasôna. Yésu nyen a kôli hôla bôt ba binam i mélés mambabaa énél Satan i bi lona bo, inyule yak nye a bi ba mut binam. Ñ, kinje nsima di gwé i bana Kiñe i i nla ‘nok bibomb gwés.’​—Lôk Héber 2:17, 18; 4:15, 16.

14. Inoñnaga ni kaat Éfésô 5:1, 2, kii di nôgda ngôñ i boñ?

¹⁴ Ngéda di nwan ndémbél Yéhôva bo Yésu ba bi ti bés, hala a ntinde bés i boñ biliya i kôna bo. (Añ Éfésô 5:1, 2.) I yé maliga le di nla bé añ miñem mi bôt kiki bo. Ndi, di nla yéñ nok i yom bape ba nôgda, ni i yom i nkon bo ngôñ. (2 Korintô 11:29) Maselna ni bôt ba nkoñ isi ba ba ntôñ ndigi bomede, di mboñ biliya le di “tôñ bañ ndigi inyu [yés bésbotama], ndi [le di] tôñ inyu bôt bape.” ​—Filipi 2:4.

15. Téntén bonjee ba nlama unda le ba nok yom bôt bape ba nôgda?

¹⁵ Téntén mimañ mi likoda mi nlama unda le mi nok i yom bôt bape ba nôgda. Ba nyi le b’a timbhe bisu bi Yéhôva inyu mbegee ba gwé i tat mintômba nwé. (Lôk Héber 13:17) Inyu hôla lôk kéé yap i bôlôm ni i bôda, mimañ mi nlama nok bo. Lelaa mimañ mi nla pam i unda le mi nok yom ba nôgda?

16. Kii mañ u u nkon bape ngoo u mboñ, inyuki hala a yé nseñ?

¹⁶ Mañ u gwé nduña inyu bape u ntégbaha ngéda ni lôk kéé yé i bôlôm ni bôda. A mbat bo mambadga, a yoñok ki ngéda i emble bo. Hala a nlôôha ba nseñ téntén ibale ntômba wada mu bémba u gwé ngôñ i yiblene nye ñem wé, ndi u nyi bé bimbe bibuk u gwélél inyu toñol yom u nôgda. (Bingéngén 20:5) Ngeñ mañ likoda u ntégbaha ngéda ni bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda, u nkônde bôdôl bo ñem, u nyila mawanda ni bo, u gwéhék ki bo.​—Minson mi baôma 20:37.

17. Kii ngandak bilôk bikéé i bôlôm ni i bôda i ndiihe yak mimañ? Ti hihéga.

¹⁷ Ngandak bilôk bikéé i bôlôm ni i bôda i nkal le, i lem i nlôôha lémél bo yak mimañ i yé i tôñ ni yom bape ba nôgda. Inyuki? Adelaide a nkal le: “I yé jam li ntomb i kwel ni bo, inyule u nyi le b’a nok we. Mandimbhe map ma ñunda yaga le ba nôgda i yom u nôgda.” Mankéé nu munlôm wada a mbigda le: “Me bi tehe mis ma mañ wada ma nyon  ni gwiiha ngéda me bé añle nye i jam li bi pémél me. Me ga hôya bé i titii i kekikel.”​—Rôma 12:15.

18. Lelaa u nla hôlôs lem i tôñ bôt bape?

¹⁸ I yé ntiik le, mimañ nwotama bé nwon mi nlama tôñ ni yom bôt bape ba nôgda. Bés bobasôna di nla hôlôs lem i. Lelaa? Noode nok mandutu bôt boñ ba lihaa, ni bilôk bikéé bi mbuu ba mboma. Yoñ ngéda ni boñge ba wanda ba likoda, bakokon, miñunuk mi bôt ni i bet ba nimis mut ba gwéhék. Bat bo lelaa mam ma nke. Soho u tibil ki emble bo ngéda ba mpot. Unda bo le u ntibil nok i yom ba nôgda. Boñ kii yosôna u nla inyu hôla bo. Ngéda di mboñ hala, di ñunda bañga gwéha.​—1 Yôhanes 3:18.

19. Inyuki di nlama bé ba déñ déñ ngéda di nlôl bôt bape mahôla?

¹⁹ Di nlama bé ba déñ déñ ngeñ di noode hôla bôt bape. Inyuki? Inyule bôt ba nôgda bé njiiha nya yada. Bahogi ba nhoo pahal yom ba nôgda, ki le bape ba ngwés bé añal mandutu map. Jon di nlama ba bebee i lôl bo mahôla, ndi di yoñ yihe ni mambadga ma nla tééñga bo. (1 Tésalônika 4:11) Yak ngéda bape ba yé bebee i pahlene bés yom ba nôgda, i nla pam le di bana bé litehge jada. Ha ngéda i, di nlama neebe le hala nyen ba nôgda toi. Di nlama ba bebee i emble, di tiñhaga i pot.​—Matéô 7:1; Yakôbô 1:19.

20. Kii di ga tehe i yigil i noñ?

²⁰ U héya le di nlama tôñ bôt ikété likoda, di nlama ki unda lem lam i likalô. Lelaa di nla unda le di ntôñ ni yom bôt bape ba nôgda ngéda di nyoñ ngaba nson u yilha bôt banigil? Di ga wan jam li yigil i noñ.