1. Avale 1 Pierre 3:8 a liti, amu jé bia nye’e bi too a bôte ba yeme tebe été jangan, a ba ba wô’ô bia mintaé?

BIA nye’e bi too a bôte ba yeme tebe été jangan, a ba ba wô’ô bia mintaé. Môt a tebe été jangan a jeñe na a yem avale bia wô’ôtan a mam me ne bia nlem. To’o bia sili ke nye jôm, émien a bôndé fe’e ya volô bia. Ôwé, bia nye’e avale bôt ete, amu be bili “minleme ya mvam.” *​—Lañe’e 1 Pierre 3:8.

2. Amu jé e nji bo tyi’ibi na bi tebe été bôte bevok?

² Mbôle bi ne Bekristen, bia bese bia yiane jeñe na bi tebe été bôte bevok a bi minleme ya mvam. Jam ete e nji bo tyi’ibi. Amu jé bia jô nalé? Amu na bi be’e metyi ya abé. (Bero. 3:23) Nalé a bo na, bi dañe simesane ve biabebien, ajô te bia yiane ve ngule na bi simesane fe bôte bevok. Jam afe e ne na, mam me nga kui bia ényiñ aso bongô me ne bo na, bi dañe fase ve éndangan. Bi ne fe teme bi nga vu bôte ba bômane bia. Melu ma su’ulane bia nyiñe ma, abui bôt e nji bisi ba bevok; ve da viane “nye’e bebien.” (2 Tim. 3:1, 2) Aval avé bi ne dañe mam me ne bo na bi kate tebe été bôte bevok a mvamane be?

3. (a) Aval avé bi ne ke ôsu a liti fulu ya mvamane bôte bevok? (b) Jé bia zu yen ayé’é di?

³ Nge bia vu Yéhôva ba Yésus, wônaa bia ye tu’a mvamane bôte bevok. Yéhôva a ne Zambe ya nye’an, jôm ete nje nnye a ve bia éve’ela ja dañ mfa’a ya yeme tebe été  bôte bevok. (1 Jean 4:8) Yésus a nga tune mefulu me Ésaa. (Jean 14:9) Éyoñ a mbe si va, a nga liti avale ba mvamane bôte bevok. Ayé’é di, bia zu taté yen avale Yéhôva ba Yésus be nga tebe été bôte bevok. Mvuse ya valé bia ye yen avale bi ne vu be.

4. Aval avé Ésaïe 63:7-9 a liti na Yéhôva a yeme tebe été bebo bisaé bé?

⁴ Bible a ye’ele bia na Yéhôva a yeme tebe été bebo bisaé bé. Éve’an é ne na, melu mvus, Yéhôva a nga wô’ô nlem mintaé éyoñ ayoñ Israël é nga tôbane minjuk. Kalate Zambe a jô na: “Nju’u ôse be nga yen, nnye fe a nga yen nju’ été.” (Lañe’ Ésaïe 63:7-9.) A nga beta fe jô a zene ya nkulu mejô Zacharie na, éyoñ bôte bé ba tôbane minjuk, a ne ane émien nnye a tôbane minju’u mite. Nde a nga jô bebo bisaé bé na: “Nyô a nambe mia, nnye a nambe nyia dise [wom].” (Zac. 2:8) Nga éve’ela éte ja liti na Yéhôva a yeme mvamane bebo bisaé bé?

5. Kate’ avale Yéhôva a nga volô bebo bisaé bé melu mvus.

⁵ Yévôva a nji su’u ve na a wô’ô bebo bisaé bé ba tôbane minju’u éngôngol. A liti fe de a mimboan. Éve’an é ne na, éyoñ bone b’Israël be mbe be tôba’an étibela’a minkôm Égypte, Yéhôva a nga yene nju’u wop, ane a nga zu volô be. A nga jô Moïse na: “Me yeneya fo’o ékpwe’ele ya bôte bam . . . , a me wô’ôya miñyône miap . . . amu m’ayen alune dap; a me soya yôp a zu nyii be mo me bôte ya Égypte.” (Nk. 3:7, 8) Mbôle Yéhova a nga tebe été bebo bisaé bé, jôm ete nje a nga vaa be minkôm. Éyoñ mintete mimbu mi lôteya, bone b’Israël be nga beta tôbane mewosane Si ya Ntiñetan. Nde Yéhôva a nga bo aya? A nga wô’ô be éngôngol éyoñ a nga yene be yônô’ô amu “be nga tibili be a ndeñele be.” Nkoon éngôngo ñwô ô nga beta tindi Yéhôva na a volô bebo bisaé bé. A nga belane betyi’i mejô asu na be nyii bebo bisaé bé mo besiñe bap.​—Bm. 2:16, 18, Mfefé Nkôñelan.

6. Va’a éve’an ja liti aval avé Yéhôva a yeme tebe été môt to’o éyoñ a nji bi mbamba ñyenane mam.

 ⁶ Yéhôva a yeme tebe été bebo bisaé bé to’o éyoñ be nji bi mbamba ñyenane mam. Tame yen éve’ela Jonas. Yéhôva a nga lôme nye na a ke kate foé ya ntyi’ane mejô tisone ya Ninive. Éyoñ bôte ya Ninive be nga kôñelane minlem, Yéhôva ve jamé be. Ve Jonas a nji wô’ô nalé mvaé. “A nga dañe wô’ abé, a yaa” amu nkulan ajô wé ô nji tôéban. Yéhôva a nga volô nye a ôjibi ôse na a sôan ôsimesane wé. (Jonas 3:10–4:11) Jonas a nga kañese melebe me Yéhôva, mvuse ya valé Yéhôva a nga bo na émien a tili nlañe wé Bible asu mfi wongan.​—Bero. 15:4. *

7. Jé bia tu’a wô’ô éyoñ bia yen avale Yéhôva a nyiñ a bebo bisaé bé?

⁷ Éyoñ bia yen avale Yéhova a nyiñ a bebo bisaé bé, bia tu’a wô’ô na a yeme tebe été jangan. A yem minju’ môt ase ya be bia a tôbane mie, a mintaé mi ne bia nlem. Bible a jô na Yéhôva a “yem minlem mi bone be bôt.” (2 Mka. 6:30) A yem mam mese ma ndeñele bia a minné miangan. “A ye bo te me’ete na [bi] yen meve’ele m’adañe ma [bi] ne ngule ya jibi.” (1 Bec. 10:13) Nga mejô mete ma ve bia ngule nyul?

8-10. Mam mevé me nga volô Yésus na a yeme tebe été bôte bevok?

⁸ Éyoñe Yésus a mbe si va, a nga kôme liti na a yeme tebe été bôte bevok. Jé é nga volô nye na a bo de? Bia zu lañe ve mam mela. Jam ôsu, Yésus a nga kôme vu mefulu m’Ésaa. A mbe a nye’e bôte fo’o ve ane Ésaa wé. É ne été na, a nga wô’ô mvaé ya saé a Yéhôva nté A mbe a té biôm bise, ve ‘bone be bôte mbe Yésus a nga dañe yene mvaé.’ (Min. 8:31) Nye’an ñwô ô nga volô Yésus na a yeme tebe été bôte bevok.

⁹ Jame baa, ane Yéhôva, Yésus a ne ngule ya lañe mam me solô môte nlem. A ne ngule ya yem amu jé môt a bo jame si jame ka, nge ke amu jé a wô’ôtan anô si anô ka. (Mt. 9:4; Jean 13:10, 11) Ajô te éyoñ a mbe a yene’e bôt be too éngôngol, mvam é mbe é tindi’ nye na a volô be minlem.​—És. 61:1, 2; Luc 4:17-21.

¹⁰ Jame lale, Yésus émien a nga tôbane minjuk éyoñ a nga be si va. Bi ne simesane na, Yésus a nga yaé nda bôt é mbe azoé. Ésaa ntoñe wé (Joseph) a nga yé’ele nye bisaé bi mo. (Mt. 13:55; Marc 6:3, Mfefé Nkôñelan) Éko éziñ fe na Joseph a nga wu ôsusua na Yésus a taté ésaé nkañete jé. Ajô te, bi ne jô na Yésus a yeme mintaé bia wô’ô éyoñ bia dimili môt bia nye’e. A yeme fe jam mbo ésaé Yéhôva a ne wô’ôtan éyoñ ba bibu’a ya nda bôte jé be nji bo ñyebe wua. (Jean 7:5) Mam mete a mevo’o mefe, mme me nga yiane volô Yésus na a yeme tebe été bingôngole bi bôt.

11. Éyoñ évé Yésus a mbe a dañe liti na a yeme tebe été bôte bevok? Timi’in. (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla.)

¹¹ Yésus a mbe a dañe liti na a yeme tebe été bôte bevok éyoñ a mbe a bo’o mesimba. A nji be a bo’o de ane mvôla. A mbe a bo’o de amu a mbe a ‘wô’ô bôt éngôngol.’ (Mt. 20:29-34; Marc 1:40-42) Tame ve’ele simesane aval a nga  wô’ôtan éyoñ a nga vaa ndôndo’o bôt été na a ke saé wô, a éyoñ a nga wômôlô atyi’i mone nkuse minga. (Marc 7:32-35; Luc 7:12-15) Yésus a mbe a wô’ô bôte bete éngôngol, jôm ete nje a mbe a kômbô’ô volô be.

12. Jean 11:32-35 a liti na Yésus a nga tebe été Marthe ba Marie aval avé?

¹² Yésus a nga mvamane Marthe ba Marie. Bible a jô na “a nga yi” éyoñ a nga yene be be yônô’ô ndôme jabe Lazare. (Lañe’e Jean 11:32-35.) Yésus a nji yône Lazare fo’o ve amu a mbe a jemba’ane nye. A mbe a yeme’ na a zu wômôlô nye. Ve Yésus a nga yôn amu a nga tebe été bemvôé bé, Marthe ba Marie.

13. Aval avé bia bi ngule nyôl éyoñ bia yeme na Yésus a yeme tebe été bôte bevok?

¹³ E yeme na Yésus a mvamane bôte bevok a ve bia ngule nyôl. E ne été na bi nji bo ane nye, bi bi ne bebo mam abé. Ve bia nye’e Yésus amu a mbe a mvama’ane bôte bevok. (1 P. 1:8) Bia bi ngule nyôl éyoñ bia simesane na a nto Njôô ya Éjôé Zambe, a na a mbeme mane zu vaa minju’u mise ya émo ji. Yésus nnye fo’o a yiane bo de amu nye’e fe a nga nyiñe si va, a tôbane minju’ ane bia. Nga bia wô’ô mvaé ya bi aval Njôô ete, môt a kôme “yem ate’e dangan”?​—Beh. 2:17, 18; 4:15, 16, Mfefé Nkôñelan.

14. Jé bi ne ntindane ya bo éyoñ bia lañ Beéphésien 5:1, 2?

¹⁴ Éve’ela Yéhôva ba Yésus ja tindi bia na bia fe bi tu’a kômbô tebe été bôte bevok. (Lañe’e Beéphésien 5:1, 2.) Bi vo’o fo’o lañe minleme mi bôt ane be. Ve to’o nalé, bi ne jeñ na bi yemelane miñyiane mi môt, a mam me ne nye nlem. (2 Bec. 11:29) A lôte na bi vu nsisim ôkôlôte ya mbia émo nyi, bia yiane jeñ a ngul ése na bi ‘bo te fombô ve mam mangan, ve na bi fombô fe mam me bôte bevok.’​—Beph. 2:4.

15. Beza ba yiane dañe liti éve’ela mfa’a ya mvamane bôte bevok?

¹⁵ Bemvendé ya akônda mbe be ne bôte ba yiane dañe liti éve’ela mfa’a ya yeme tebe été bôte bevok. Be nji yiane vuane na Yéhôva a vôé ki a ajô ya mintômba mié. (Beh. 13:17) Asu na be yeme volô bobejañe ya akônda, bemvendé ba yiane taté tebe été jap. Aval avé be ne bo de?

16. Mvendé é ne mvam ja bo aya, a amu jé nalé a ne mfi?

¹⁶ Mvendé é ne mvam ja lôt éyoñ a bobenyañ a bekale bé ya akônda. A sili be minsili, a nyoñe fe éyoñ ya vô’ôlô be. Bemvendé ba yiane dañe bo de éyoñe ba yene na mojañ éziñ a bili jam ya kate be, ve a nji bi bifia bia yian asu na a kôme kate be jam ébien da ndeñele nye. (Min. 20:5) Éyoñ bemvendé ba lôt éyoñ a bobejañ ya akônda, nalé a bo na be dañe tabe be ndi, na be tu’a nye’e be, a na minkañ mi ne zañe jab mi tu’a yem.​—Mam. 20:37.

17. Bobejañ a besita ba jô na ba dañe nye’e bemvendé amu jé? Va’a éve’an.

¹⁷ Bobejañ a besita ba jô na ba dañe nye’e bemvendé amu ba yeme tebe été bôte bevok. Amu jé fulu éte ja nambe bobejañ? Adelaïde a jô na: “Ja bo na môt a laan a be tyi’ibi amu a yeme na ba ye wô’ô nye. Éyoñ wo laan a be, da kôme  yené na ba tebe été jôé.” Mojañ mfe a jô na: “Me nga teme mili’i me nga kui mvendé mis éyoñ me nga kate nye nju’u wom. Me vo’o vuane jam ete môs éziñ.”​—Bero. 12:15.

18. Aval avé bi ne liti na bia mvamane bobejañ?

¹⁸ E ne été na sa ke bemvendé étam mbe ba yiane bi fulu mvam. Môt ase ya be bia a yiane jeñe na a bi fulu éte. Aval avé bi ne mvamane bôt? Tame ve’ele jeñe na ô yem minju’u bobejañ ya akônda a bibu’a ya nda bôte jôé ba tôbane mie. Subu’u bisoé ya akônda dôé bebé, nyoñe’e fe ngab a minkôkon, benya bôtô, a bôte be ndeme bi awu. Jeñe’e na ô yeme nge be ne mvo’é. Tuka’a nyoñ éyoñ ya vô’ôlô éyalan jap. Bo’o na be kôme wô’ôtane na wo wô’ô be mintaé a na wo tebe été jap. Bo’o fe jam ese ô ne ngule ya bo asu na ô volô be. Éyoñ wo bo nalé, wo liti be nya nye’ane.​—1 Jean 3:18.

19. Amu jé bia yiane jeñe na bi yeme tebe été môt ase?

¹⁹ Ve bia yiane tabe ntyel éyoñ bia volô môt a tele minju’ été. Amu jé? Amu bôte ba selan. Bôte béziñ ba kañete minju’u miabe tyi’ibi, ba bevo’o ki ba ba’ale minju’u miabe nlem. Nde ñhe éyoñ bia jeñe na bi volô bôt, bi nji yiane sili be minsili mi ne ndeñele be, nge vaa be éjijine jap. (1 Bet. 4:11) A nde fe, éyoñ môt a yooé bia nleme wé, e ne kui na bi kate wô’ô nye nge ke kañese ôsimesane wé. Te vuane na môt ate a kate ve avale nye a wô’ôtan. Ajô te, bo’o avôle ya vô’ôlô a ôtete’e ya kobô.​—Mt. 7:1; Jc. 1:19.

20. Jé bia ye yen ayé’é ya sondô a zu?

²⁰ Nté bia ke ôsu a mvamane bobejañ ya akônda, bia yiane fe liti mbamba fulu ate éyoñ bia kañete. Aval avé bi ne tebe été bôte bia kañete? Bia ye bi éyalan ya nsili ôte ayé’é ya sondô a zu.