1. Pwata sia kan sani le nóm ren ekkewe aramas mi ekieki meefiach me nónnómuch me ren 1 Petrus 3:8?

SIA kan sani le nóm ren ekkewe aramas mi ekieki meefiach me nónnómuch. Ra achocho le meefieni meefiach ren ar weweiti met sia ekieki me meefi. Ra ekieki osupwangach me eisinikich ika ra tongeni awora álillis, me fán ekkóch ra féri ena me mwen ach sisaamwo fen tingorer. Sia aúcheani chókkewe mi fitikich le eánifengenni “eu chök memef.” *​—Álleani 1 Petrus 3:8.

2. Pwata neman epwe weires ngenikich ach sipwe meefieni meefien ekkewe ekkóch?

² Kich Chón Kraist meinisin sia mochen pwári ach meefieni meefien ekkewe ekkóch. Nge ren enletin, neman a tongeni weires ach sipwe féri. Pwata? Pokiten sise unuséch. (Rom 3:23) Ina popun mi lamot sipwe fiu ngeni ewe ekiek mi pwúkún nóm rech aramas, ina ach ekieki chék pwisinkich. Pwal och, a weires ngeni ekkóch ar repwe meefi meefien ekkewe ekkóch pokiten nónnómur lón ar mámmááritá are met a fis ngeniir me lóóm. Pwal och, sia pwal tongeni tipetipeló ren ekiekin aramas ekis meinisin. Lón ekkeei ránin lesópwólóón, chómmóng rese kan ekieki meefien ekkewe ekkóch. Nge ra “ekieki chök püsin ir.” (2 Tim. 3:1, 2) Met a tongeni álisikich le pworacho ngeni ekkena sókkun ekiek mi eppetikich le pwári ach ekieki meefien ekkewe ekkóch?

3. (a) Ifa usun epwe múrinnéló ach ekieki meefien ekkewe ekkóch? (b) Met sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?

³ Sia tongeni émúrinnéló ach ekieki meefien ekkewe ekkóch  ren ach áppirú Jiowa Kot me Néún we, Jesus Kraist. Jiowa, ewe Koten tong, a isetiw leenien áppirú mi fókkun múrinné ren an ekieki meefien aramas. (1 Joh. 4:8) Jesus a unusen áppirú napanapen Seman we. (Joh. 14:9) Lupwen a nóm wóón fénúfan, a pwári ifa usun emén a tongeni eáni tong. Lón ei lesen, sipwe akkomw nengeni ifa usun Jiowa me Jesus ra pwári ar ekieki meefien aramas. Mwirin sipwe pwóróus wóón ifa usun sipwe tongeni áppirúúr.

4. Ifa usun Aisea 63:7-9 a pwáraatá pwe Jiowa a ekieki meefien néún kewe chón angang?

⁴ Ewe Paipel a áiti ngenikich pwe Jiowa a ekieki meefien néún kewe chón angang. Áwewe chék, nengeni meefian lupwen ekkewe chón Israel lóóm ra kúna riáfféú. Iei met Aisea 63:9 NW, a apasa: “Fán meinisin ar kewe riáfféú, a pwal meefi riáfféú.” (Álleani Aisea 63:7-9.) Mwirin och fansoun, ewe soufós Sekaraia a atoura alon Jiowa we pwe lupwen aramas ra kirikiringaw ngeni néún aramas, i pwisin a meefi weiresiir. A erá: ‘Chokewe mi atapakemi ra atapa fituken lon mesei.’ (Sek. 2:8) A ifa me échún ena kapas áwewe usun úkúkún án Jiowa tongei néún kewe aramas!

5. Apwóróusa eú pwóróus ren ifa usun Jiowa a mwékút le álisi néún kewe aramas mi riáfféú.

⁵ Jiowa ese chék tongei me weweiti meefien néún kewe chón angang mi riáfféú, nge a pwal mwékút le álisiir. Áwewe chék, lupwen ekkewe chón Israel ra riáfféú ren ar fétek lón Isip, Jiowa a meefi ar riáfféú me a mwékút le angasereló. Iei met a ereni Moses: “Üa küna riaföün nei aramas . . . o rongorong ar siö . . . üa pwal silei ar weires meinisin. Iwe, üa feitiu pwe üpwe angaseer seni chon Isip.” (Eks. 3:7, 8) Pokiten Jiowa a tongei me weweiti meefien néún kewe aramas, iwe a angasereló seni ar slave. Fitepúkú ier mwirin, chón oputer kewe ra mauner lón ewe Fénúen Pwon. Met Jiowa a féri? A “tongeäsiniir pokiten ar riaföü ren chokewe mi ariaföüür o aweiresiir.” Iwe, án Jiowa tongei néún kewe aramas a amwékútúsefáli le álisiir. A tinaló ekkewe soukapwúng pwe repwe amanawa ekkewe chón Israel seni chón oputer kewe.​—Souk. 2:16, 18.

6. Apwóróusa pwóróusen án Jiowa ekieki meefien emén ese pwúng minne a ekieki.

 ⁶ Jiowa a pwal pwári an ekieki meefien néún kewe aramas pwal mwo nge lupwen ese kan pwúng minne ra ekieki. Nengeni pwóróusen Sona. Kot a tinaló néún na soufós an epwe atoura án Kot pwóróusen kapwúng wóón Ninifa. Lupwen ra aier, Kot a filatá an esap chúen nireló. Iwe nge, Sona ese pwapwa ren ena. A “oput o song ren” pokiten ese pwénútá an we oesini usun katalóón ena telinimw. Nge Jiowa a mosonottam ngeni Sona me álisi an epwe ekkesiwili ekiekin. (Sona 3:10–4:11) Iwe mwirin, Sona a weweiti met Jiowa a áiti ngeni, me Jiowa a pwal mwo nge néúnéú an epwe makkeetiw minne a fis pwe sipwe tongeni káé seni lón ei fansoun.​—Rom 15:4. *

7. Met féfférún Jiowa ngeni néún kewe aramas a alúkúlúkú ngenikich?

⁷ Féfférún Jiowa ngeni néún kewe aramas lóóm, a alúkúlúkúkich pwe a chúngú meefiach. A silei metekin letipach me riáfféún emén me emén kich. Jiowa ‘echök a silei leluken aramas meinisin.’ (2 Kron. 6:30) A weweiti minne sia ekieki, alóllóólun meefiach, me ach kewe apwangapwang. I ‘esap mwütätä ngenikich pwe sipwe tolong lon sokun sosot mi lap seni ach tufich.’ (1 Kor. 10:13) A ifa me oururun letipach ren ach silei ena!

8-10. Met a álisi Jesus le tongei me ekieki meefien aramas?

⁸ Lupwen Jesus a nóm wóón fénúfan, a fókkun ekieki meefien aramas. A wor úlúngát mettóch a álisi lón an tongeer. Áeúin, usun met sia fen pwóróus me mwan pwe Jesus a unusen áppirú napanapen Seman we lón láng. Jesus a tongei aramas usun chék Seman we. Inaamwo ika a pwapwa ren meinisin met ekkewe a álisi Jiowa le féri, nge a ákkáeúin “pwapwa ren ekewe aramasen fanüfan.” (SalF. 8:31) Tong a amwékútú Jesus an epwe ekieki meefien aramas.

⁹ Oruuan, Jesus a tongeni álleani masouen letipen aramas usun chék Jiowa. A tongeni silei met aramas ra meefi me met a amwékútúúr le féri mettóch. (Mat. 9:4; Joh. 13:10, 11) Ina minne, lupwen Jesus a silei pwe aramas ra luketatakkis, an tong a amwékútú le oururuur.—Ais. 61:1, 2; Luk. 4:17-21.

¹⁰ Aúlúngátin, a pwisin fis ngeni Jesus ekkóch ekkewe weires mi fis ngeni aramas. Áwewe chék, Jesus a mááritá lón eú famili mi wéúngaw. A káé ewe sókkun angang mi áweires seni ar angangfengen me Josef. (Mat. 13:55; Mark. 6:3) Usun itá Josef a máló lón ewe atun me mwen án Jesus poputááni an angangen afalafal. Ina popun ese mwáál Jesus a meefi eletipechoun an má seni emén attongean. Me Jesus a silei nónnómun eú famili mi tipefesen lón ar lúkú Kot. (Joh. 7:5) Ekkena mettóch me pwal met me lúkúúr ese mwáál ra álisi Jesus le weweiti weiresin aramas me meefier.

11. Ineet ewe atun a kon pwápwááló án Jesus ekieki meefien aramas? Áweweei. (Ppii ewe sasing wóón péén.)

¹¹ Án Jesus ekieki meefien aramas a pwáló lupwen a féri ekkewe manaman. Jesus ese fériir pokiten chék a meefi pwe ina wisan. Nge a fériir pwe ‘a fokun tongeei’ chókkewe mi riáfféú. (Mat. 20:29-34; Mark. 1:40-42) Áwewe chék, anchangei meefien Jesus lupwen a panaló ewe mwán seni ewe pwiin aramas me suuki selingan, are lupwen a amanawasefáli néún ewe fefin we áláemén mi má  seni pwúlúwan. (Mark. 7:32-35; Luk. 7:12-15) Jesus a meefi meefien chókkana me mochen álisiir.

12. Ifa usun Jesus a pwári pwe a meefieni meefien Marta me Maria me ren Johannes 11:32-35?

¹² Jesus a pwári pwe a meefieni meefien Marta me Maria. Lupwen Jesus a kúna ar kechiweiti Lasarus mongeer we mi máló, “Jesus a kechü.” (Álleani Johannes 11:32-35.) Jesus a silei pwe epwele amanawasefáli Lasarus, ina popun an kechiw esap pokiten an esap chúen kúna Lasarus, nge a kechiw pokiten a weweiti me chúng letipan ren letipetaan chiechian kana mi áchengicheng.

13. Ifa usun ach silei pwe Jesus a meefieni meefien aramas a apéchékkúlakich?

¹³ Sia feiéch seni ach káé usun napanapen Jesus, an meefieni meefien aramas. Pwúngún pwe kich sise usun unuséchún. Nge, sia tongei ren féfférún ngeni aramas. (1 Pet. 1:8) Ach silei pwe Jesus a nennemenem iei lón an Kingen án Kot we Mwú, a apéchékkúlakich. Ekiseló chék epwele amóeló meinisin riáfféú. Pokiten Jesus a fen piin eáni manawen emén aramas, iwe a fókkun fich an epwe wisen álisi aramas le chikar seni efeiengawen án Satan nemenem. Enlet, sia feiéch ren ach néúni ena sounemenem ese “tongomang ngeni ach apwangapwang.”​—Ipru 2:17, 18; 4:15, 16.

14. Met a chúng letipach le féri me ren Efisos 5:1, 2?

¹⁴ Lupwen sia ekieki án Jiowa me Jesus leenien áppirú, a chúng letipach le pwal alapaaló ach pwári pwe sia meefieni meefien aramas. (Álleani Efisos 5:1, 2.) Sise usur le tongeni álleani masouen letipen aramas. Nge sia tongeni achocho le weweiti meefier me minne mi lamot ngeniir. (2 Kor. 11:29) Chón ei fénúfan ra chék ekieki pwisin iir, nge kich sia achocho ach sisap ‘chök ekieki en me an feiöch, nge sia pwal ekieki feiöchün chienach.’​—Fil. 2:4.

15. Ié kewe a ákkáeúin lamot ar repwe pwári pwe ra meefieni meefien aramas?

¹⁵ A ákkáeúin lamot ngeni ekkewe mwán mi ásimaw ar repwe pwári ar meefieni meefien aramas. Ra silei pwe repwe etittin me ren Kot ren napanapen ar túmún ngeni néún kewe siip. (Ipru 13:17) Mi lamot repwe weweiti meefien chiener kewe Chón Kraist pwe repwe tongeni álisiir. Ifa usun ra tongeni pwáraatá pwe ra meefieni meefien aramas?

16. Met emén mwán mi ásimaw mi meefieni meefien pwiin kewe Chón Kraist epwe féri, me pwata a lamot ena?

¹⁶ Emén mwán mi ásimaw mi meefieni meefien pwiin kewe Chón Kraist, a awora fansoun fán iter. A kan kapas eis ngeniir me aúselingéch ngeniir fán mosonottam. A ákkáeúin lamot ena ika emén me lein ekkena siip mi aúchea a mochen uwawu alóllóólun meefian nge ese silei ifa usun epwe áweweei an na osukosuk. (SalF. 20:5) Ika emén mwán mi ásimaw a tipemecheres le awora fansoun ngeni pwiin kewe, iwe epwe péchékkúleló ewe chiechi, tong me lúkúlúkfengen lefiler.​—Föf. 20:37.

17. Met chómmóng pwiich kewe ra apasa ren ewe napanap ra kon aúcheani seni ekkewe mwán mi ásimaw? Apwóróusa eú pwóróus.

¹⁷ Chómmóng pwiich kewe ra erá pwe ewe napanap ra fókkun aúcheani seni ekkewe mwán mi ásimaw lón ewe mwichefel, ina ar ekieki meefien aramas. Pwata? Iei alon Adelaide: “A mecheresiló ai upwe fós ngeniir pokiten ua silei pwe repwe weweitiei. Ua tongeni esilla pwe ra meefieni meefiei ren napanaper lupwen ua fós ngeniir.” Iei met emén Chón Kraist mwán a aúcheani seni emén mwán mi  ásimaw: “Ua kúna cháicháiwuun lemesan ren an ekieki nónnómui. Ua kan chechchemeni met ena a fis.”​—Rom 12:15.

18. Ifa usun sipwe ámááraatá ewe napanap meefieni meefien aramas?

¹⁸ Pwúngún pwe esap chék ekkewe mwán mi ásimaw repwe pwári ar meefieni meefien aramas. Kich meinisin sia tongeni ámááraatá ena napanap. Ifa usun? Ren ach achocho le weweiti ekkewe weires chón ach famili me pwiich kewe Chón Kraist ra nóm faar. Áfánni ekkewe sáráfé lón ewe mwichefel, me pwal ekkewe mi semmwen, ekkewe chinnap, me chókkewe mi má seniir attongeer. Eisiniir ika ifa usur. Aúselingéch lupwen ra erenuk meefier. Ámmeef ngeniir pwe ka wesewesen weweiti nónnómur. Awora óm álillis úkúkún óm tongeni. Lupwen sia féri ekkena, sia pwári ach tong enlet.​—1 Joh. 3:18.

19. Pwata a lamot sipwe tipemecheres lupwen sia achocho le álisi aramas?

¹⁹ Mi lamot sipwe tipemecheres lupwen sia achocho le álisi ekkewe ekkóch. Pwata? Pokiten a kan sókkóló minne emén me emén ra féri atun ra nóm fán osukosuk. Ekkóch me leir ra sani ar repwe fós usun ar osukosuk, nge ekkóch rese mochen. Ina minne, inaamwo ika sia mochen álisiir, nge mi lamot sipwe túmúnú ach sisap eáni ekkewe kapas eis epwe ássáwer are aosukosuker. (1 Tes. 4:11) Ikaamwo ekkewe ekkóch repwe uwawu meefier, nge neman esap iteitan epwe kúkúri letipach. Nge, mi lamot sipwe chechchemeni pwe ina pwisin meefier. Sipwe mwittir ngeni rong me mmang le kapas.​—Mat. 7:1; Jas. 1:19.

20. Met sipwe pwóróus wóón lón en lesen mwirin ei?

²⁰ Me lúkún ach pwári ach meefieni meefien chón ewe mwichefel, sia pwal mochen pwári ena napanap mi múrinné lón ach angangen afalafal. Ifa usun sipwe tongeni pwári ena napanap lón ach álisi aramas le wiliti chón fel ngeni Kot? Sipwe pwóróus usun ena lón en lesen mwirin ei.