တၢ်မၤလိ ၁၂
ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး
“မ်ပှၤခဲလၢာ်အိၣ်ဒီး . . . တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး” တက့ၢ်.—၁ ပ့းတရူး ၃:၈, NWT.
တၢ်သးဝံၣ် ၉၀ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလိာ်သး
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ဒ် ၁ ပ့းတရူး ၃:၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပအဲၣ်ဒိးရ့ဒီး ပှၤလၢအဒိသူၣ်ဒိသးပှၤ ဒီးသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ပှၤန့ၣ်လဲၣ်.
ပအဲၣ်ဒိးရ့ဒီး ပှၤလၢအဒိသူၣ်ဒိသးပှၤ ဒီးသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ပှၤလီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး အိၣ်ကွၢ်လၢပလီၢ်အဃိလီၤ. အဲၣ်ဒိးစံးဝဲ အဝဲသ့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်ဝဲ ပကတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဒ်လဲၣ် ဒီးပကဆိကမိၣ်ဘၣ်တၢ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ် တချုးလၢ ပဃ့တၢ်မၤစၢၤဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်လၢပလိၣ်ဘၣ်အီၤတဖၣ် ဒီးမၤစၢၤပှၤလီၤ. အဃိ ပှၤလၢအ “ဒိသူၣ်ဒိသး” * ပှၤန့ၣ် ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤအီၤဒိၣ်မးလီၤ.—ဖး ၁ ပ့းတရူး ၃:၈ တက့ၢ်.
၂. ဒ်သိးပကဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါလဲၣ်.
၂ ဒ်ပမ့ၢ်ခရံာ်ဖိအသိး ပအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး မ့တမ့ၢ် ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢပတလၢတပှဲၤအဃိ ပကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ် တညီဘၣ်. (ရိမ့ၤ ၃:၂၃) ညီနုၢ်န့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ဆိကမိၣ်တၢ်ထဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဒ်သိးပကသးအိၣ် ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢး သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ဒီးပဝဲတနီၤနီၤန့ၣ် ခီဖျိလၢ ပဒိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ကဲထီၣ်အသးတဖၣ် လၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤအဃိ ပကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးအဂီၢ် တညီဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ပှၤလၢပခိၣ်ပဃၢၤတဖၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ် လုၢ်ဘၢပှၤသ့လီၤ. လၢမုၢ်နံၤခံကတၢၢ် အဆၢကတီၢ်အံၤန့ၣ် ပှၤအါဂၤ တဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်လၢၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ် “အဲၣ်လီၤအသး” လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁, ၂) တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ်လဲၣ်.
၃. (က) ပမၤအါထီၣ် ပတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ ပမၤအါထီၣ် ပတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးသ့ ခီဖျိလၢ ပကွၢ်လိမၤဒိးယဟိဝၤယွၤ ဒီးအဖိခွါယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံကစၢ် ဒီးမ့ၢ်ပှၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်ကတၢၢ် လၢအပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ်လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၄:၈) ဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ကွၢ်လိမၤဒိးအပၢ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၄:၉) ဖဲအဝဲအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အဝဲပာ်လီၤတၢ်အဒိအတဲာ် လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကမၤလိဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူး ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ အဒိသူၣ်ဒိသးပှၤဂၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ပကွၢ်လိမၤဒိး အဝဲသ့ၣ်အဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယဟိဝၤယွၤ ဒိသူၣ်ဒိသးပှၤဂၤ
၄. ဒ် ယၡါယၤ ၆၃:၇-၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ အခ့အပှၤတဖၣ် အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၄ လံာ်စီဆှံသိၣ်လိပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ အခ့အပှၤတဖၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဒိ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ လၢပျၢၤတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ဖဲအဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ခဲလၢာ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ကစၢ်အသးတမုာ်ဘၣ်” လီၤ. (ယၡါယၤ ၆၃:၇-၉, NWT) လၢခံန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤမၢ ဝံစကၤရယၤတဲဝဲလၢ ဖဲအခ့အပှၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်မၤအၢမၤသီအီၤအခါန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိး ပှၤမၤအၢမၤသီအီၤလီၤ. (ဖး စကၤရယၤ ၂:၈ တက့ၢ်.) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲတၢ်အဒိလၢ အဂ့ၤဒိၣ်မး ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဒိသူၣ်ဒိသး အခ့အပှၤတဖၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယဟိဝၤယွၤအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤအဃိ အဝဲမၤထူၣ်ဖျဲးထီၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအပူၤ လၢကုၢ်အလီၢ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၅)
၅. ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအခ့အပှၤလၢ အထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၅ ဖဲအခ့အပှၤတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ တမ့ၢ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤ သးကညီၤအဝဲသ့ၣ် ယိယိဖိဘၣ်. ကစၢ်ယွၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. အဒိ ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်ကဲကုၢ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူး ဒီးတူၢ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ယဟိဝၤယွၤနၢ်ပၢၢ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲအဃိ အဝဲမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤတဲဝဲ စီၤမိၤၡ့လၢ “ယထံၣ်တ့ၢ် ယပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် သပှၢ်တၢၢ်ဒီး ယနၢ်ဟူအတၢ်ကိးပသူကိးပသီ . . . ယသ့ၣ်ညါအသူၣ်ကိၢ်အသးဂီၤလီၤ. ဒီးယဟဲလီၤ ဒ်သိးယကမၤပူၤမၤဖျဲးအီၤ လၢပှၤအဲၤကူပတူးဖိအစုပူၤ” လီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၃:၇, ၈) ယဟိဝၤယွၤ သးကညီၤအခ့အပှၤတဖၣ်အဃိ အဝဲမၤပူၤဖျဲးထီၣ် အဝဲသ့ၣ်လၢ ကုၢ်အလီၢ်လီၤ. ဒီးအနံၣ်လၢအကယၤတဖၣ် ပူၤကွံာ်အလီၢ်ခံ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီးအဒုၣ်အဒါတဖၣ် အတၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါ လၢကီၢ်တၢ်စံးပာ်အပူၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ယဟိဝၤယွၤမၤဝဲဒ်လဲၣ်. ကစၢ်ယွၤ “သးကညီၤအဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်ကအုကစွါဝဲလၢ အတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဒီးတၢ်မၤအၢမၤနးအပူၤအဃိန့ၣ်လီၤ.” ဖဲအံၤစ့ၢ်ကီး ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးအဃိ မၤစၢၤဝဲ အခ့အပှၤတဖၣ်လီၤ. အဝဲ ဃုထၢထီၣ်ဝဲ စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကမၤပူၤဖျဲး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ အဒုၣ်အဒါတဖၣ် အစုပူၤလီၤ.—စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၂:၁၆, ၁၈, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.
၆. ယဟိဝၤယွၤ ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤလၢအတၢ်ဆိကမိၣ်ကမၣ်တဂၤအဂီၢ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၆ ဖဲယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ် ကမၣ်အခါဒၣ်လဲာ် အဝဲဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဝံယိၤနါအဂ့ၢ်တက့ၢ်. ကစၢ်ယွၤဆှၢလီၤအီၤဆူ ဝ့ၢ်နံၤနဝ့ ဒ်သိးကလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဝဲတၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီးဖဲပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးအခါ ကစၢ်ယွၤ တမၤဟးဂီၤ အဝဲသ့ၣ်လၢၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ဝံယိၤနါန့ၣ် တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤဘၣ် အဝဲ “အသးထီၣ်” တၢ်ခီဖျိလၢ အတၢ်ကတိၤ လၢဝ့ၢ်နံၤနဝ့ ကဟးဂီၤန့ၣ် တဟဲလၢပှဲၤထီၣ်ဘၣ်အဃိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ လၢဝံယိၤနါအဖီခိၣ် ဒီးမၤစၢၤအီၤဒ်သိး ကဆီတလဲ အတၢ်ဆိကမိၣ်အဂီၢ်လီၤ. (ယိၤနါ ၃:၁၀–၄:၁၁) လၢခံန့ၣ် စီၤယိၤနါ နၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤသူအီၤလၢ ကကွဲးလီၤဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤ ဒ်သိးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးအဂီၢ်လီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၅:၄. *
၇. ပမ့ၢ်ကွၢ် ယဟိဝၤယွၤ ရ့ဒီးအခ့အပှၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပနာ်န့ၢ်တၢ်မနုၤသ့လဲၣ်.
၇ ပမ့ၢ်ကွၢ် ယဟိဝၤယွၤ ရ့ဒီးအခ့အပှၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပနာ်သ့လၢ အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လၢအခ့အပှၤတဖၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ် ထံၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် အဝဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ “သ့ၣ်ညါပှၤကညီဖိအသး” အနီၢ်ကီၢ်လီၤ. (၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၆:၃၀) အဝဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ပတၢ်ဆိကမိၣ်, ပတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးပတၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်တဖၣ် ခဲလၢာ်လီၤ. ဒီး ‘တၢ်လ့ပစီလၢအဆူၣ်ကဲၣ်ဆိး, လၢပဒိးတကဲဘၣ်န့ၣ်, တဒုးဒိးဘၣ်ပှၤဘၣ်.’ (၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၃) ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကတိၤအံၤ မၤမုာ်ထီၣ်ပသးဒိၣ်မးလီၤ.
ယ့ၣ်ၡူး ဒိသူၣ်ဒိသးပှၤဂၤ
၈-၁၀. တၢ်မနုၤမၤစၢၤ ယ့ၣ်ၡူးဒ်သိး ကဒိသူၣ်ဒိသး ပှၤဂၤအဂီၢ်လဲၣ်.
၈ ဖဲယ့ၣ်ၡူး ဟဲလီၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အဝဲအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးဒိၣ်မးလီၤ. ဒ်သိးယ့ၣ်ၡူး ကဒိသူၣ်ဒိသးပှၤဂၤအဂီၢ် တၢ်လၢအမၤစၢၤအီၤန့ၣ် အစှၤကတၢၢ် အိၣ်ဝဲသၢမံၤလီၤ. တၢတမံၤန့ၣ် ဒ်ပပာ်ဖျါထီၣ်တ့ၢ်အသိး ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဒ်အပၢ်လၢမူခိၣ်အသိးလီၤ. ဒ်အပၢ်အသိး အဝဲအဲၣ်ဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်လီၤ. ဖဲအပၢ်မၤတၢ်အခါ အဝဲမၤစၢၤဝဲ ကိးမံၤဒဲး ဘၣ်ဆၣ်အ “တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီ [“တၢ်အဲၣ်,” NWT] အိၣ်ဝဲဒီးပှၤကညီဖိ” လီၤလီၤဆီဆီလီၤ. (ကတိၤဒိ ၈:၃၁) တၢ်အဲၣ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးလၢ ကသးစၢၢ်ဆၢဝဲ ပှၤဂၤအတၢ်တူၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
၉ ခံမံၤတမံၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူး သ့ၣ်ညါပှၤသး ဒ်ယဟိဝၤယွၤအသိးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးအတၢ်သူၣ်ဟူးသးဂဲၤတဖၣ်လီၤ. (မးသဲ ၉:၄; ယိၤဟၣ် ၁၃:၁၀, ၁၁) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤသူၣ်အုးသးအုးဒိၣ်မးအခါ အဝဲအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးဒီး မၤမုာ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်အသးလီၤ.—ယၡါယၤ ၆၁:၁, ၂; လူၤကၣ် ၄:၁၇-၂၁.
၁၀ ယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲတနီၤ ဒ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အသိးလီၤ. အဒိ အဝဲဘၣ်ဒိၣ်ထီၣ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အဖှီၣ်အယာ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူး ဘၣ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ်တၢ်ကီကီခဲခဲ ဃုာ်ဒီးအပၢ်စီၤယိၤသးလၢ အကွၢ်လုၢ်ဖိအီၤန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၃:၅၅; မၢ်ကူး ၆:၃) ဒီးဖျါလၢ စီၤယိၤသးသံဝဲ တချုးဖဲ ယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ်မၤ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဒံးဘၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ် တတီၤတီၤန့ၣ်လီၤ. အဃိ ယ့ၣ်ၡူးကတူၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်အုးသးအုး ဖဲပှၤလၢအအဲၣ်ဘၣ်ဝဲတဂၤ သံအခါန့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲအိၣ်ဘၣ်ဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢ အတၢ်နာ် တဒ်သိးဒီးအီၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၇:၅) တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အံၤ ဒီးတၢ်အဂၤတဖၣ် ကမၤစၢၤယ့ၣ်ၡူး ဒ်သိးအဝဲကနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ပှၤမုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤဖိတဖၣ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်သးကညီၤအပူၤ ယ့ၣ်ၡူးလဲၤကိးဝဲ ပှၤနၢ်တဟူတၢ်တဂၤ လၢအယံၤဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ်ဝံၤ မၤဘျါအီၤ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၁)
၁၁. ပထံၣ်ဘၣ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လီၤဆီဒၣ်တၢ် လၢဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်တက့ၢ်.)
၁၁ ပထံၣ်ဘၣ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖဲအဝဲမၤဝဲ တၢ်လီၤလးအခါန့ၣ်လီၤ. အဝဲမၤတၢ်လီၤလးန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲလၢ အမူဒါအိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤဝဲအဃိဘၣ်. အဝဲ “သးကညီၤ” ပှၤလၢ အဘၣ်ကီဘၣ်ခဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၀:၂၉-၃၄; မၢ်ကူး ၁:၄၀-၄၂) အဒိ ထံၣ်တမှံကွၢ် ဖဲယ့ၣ်ၡူးလဲၤကိးဝဲ ပှၤနၢ်တအၢတဂၤ ဆူအယံၤဒီးပှၤဂီၢ်မုၢ် ဝံၤမၤဘျါအီၤအခါ မ့တမ့ၢ် ဖဲအဝဲမၤဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝဲ မုၣ်ကမဲတဂၤ အဖိခွါအခါ ယ့ၣ်ၡူး ကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. (မၢ်ကူး ၇:၃၂-၃၅; လူၤကၣ် ၇:၁၂-၁၅) ယ့ၣ်ၡူးဒိသူၣ်ဒိသး အဝဲသ့ၣ် ဒီးအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်လီၤ.
၁၂. ယိၤဟၣ် ၁၁:၃၂-၃၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ နီၢ်မၢ်သၤဒီးနီၢ်မၤရံအဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၂ ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ နီၢ်မၢ်သၤဒီးနီၢ်မၤရံ အဖီခိၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးထံၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်သးဘၣ်ဒိ လၢအဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါ စီၤလါစရူးသံအခါ “ယ့ၣ်ၡူးအမဲာ်ထံလီၤဝဲလီၤ.” (ဖး ယိၤဟၣ် ၁၁:၃၂-၃၅ တက့ၢ်.) တမ့ၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအသကိး သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤအဃိ အမဲာ်ထံလီၤန့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်သ့လဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲ ကလဲၤမၤသမူထီၣ်က့ၤ စီၤလါစရူးအဃိလီၤ. ခီဖျိလၢယ့ၣ်ၡူးနၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ အသကိးတဖၣ် အသူၣ်ဘၣ်ဒိအသးဘၣ်ဒိ ဒိၣ်မးအဃိ အမဲာ်ထံလီၤဝဲလီၤ.
၁၃. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ်န့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ ပဂီၢ်လဲၣ်.
၁၃ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အဖီခိၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢပဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပတလၢပှဲၤဒ် ယ့ၣ်ၡူးအသိးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ယ့ၣ်ၡူး ရ့ဒီးပှၤဂၤလၢ တၢ်သးကညီၤပူၤအဃိ ပအဲၣ်အီၤလီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၁:၈) ဒီးပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ အဝဲပၢတၢ်လၢ ယွၤအဘီအမုၢ်အပူၤအဃိ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢပဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. တယံာ်လၢၤဘၣ်န့ၣ် အဝဲကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်ကီတၢ်ခဲခဲလၢာ်လီၤ. လၢညါန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကဲဘၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤအဃိ အဝဲမ့ၢ်ပှၤအဂ့ၤကတၢၢ်တဂၤ လၢကမၤစၢၤ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ် ဒီးအတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်လၢ အဟဲကဲထီၣ်အသးလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ပၢအဃိန့ၣ်လီၤ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် စီၤပၤလၢ “အသးကညီၤပဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်” တဂၤအဃိ မ့ၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ လၢပဂီၢ်လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၂:၁၇, ၁၈; ၄:၁၅, ၁၆.
ကွၢ်လိမၤဒိး ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်
၁၄. ဒ် အ့းဖ့းစူး ၅:၁, ၂ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပအဲၣ်ဒိးမၤမနုၤလဲၣ်.
၁၄ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤဒီး ယ့ၣ်ၡူးအဒိအတဲာ်န့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကအဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါအါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ်လီၤ. (ဖး အ့းဖ့းစူး ၅:၁, ၂ တက့ၢ်.) ပတထံၣ် တၢ်အိၣ်လၢပှၤဂၤအသးပူၤ ဒ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအသိးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပဂုာ်ကျဲးစၢး ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် ပှၤဂၤအတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးအတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ် သ့ဝဲလီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၁၁:၂၉) ပတအဲၣ်ဒိးလီၤဂာ် ဒီးပှၤလၢပခိၣ်ပဃၢၤ လၢအအဲၣ်လီၤထဲအသးတဖၣ်ဘၣ်. ပဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်သိးပ ‘သုတကွၢ်တဂၤလၢပတၢ်ဒၣ်ဝဲ, တဂၤလၢပတၢ်ဒၣ်ဝဲ’ တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဒီးပ “ကွၢ်တဂၤလၢ ပှၤဂၤအတၢ်, တဂၤလၢ ပှၤဂၤအတၢ်” လီၤ.—ဖံလံးပံၤ ၂:၄.
(ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၅-၁၉) *
၁၅. လီၤဆီဒၣ်တၢ် မတၤတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလဲၣ်.
၁၅ လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကွၢ်ထွဲကစၢ်ယွၤအသိတဖၣ် ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်စံးဆၢလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၇) ဒ်သိးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မၤစၢၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ကသ့အဂီၢ် ကဘၣ်နၢ်ပၢၢ်စၢၤ အဝဲသ့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၆. တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးတဂၤန့ၣ် ကမၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်.
၁၆ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်လၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးတဂၤန့ၣ် ကဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲကသံကွၢ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်သံကွၢ်တဖၣ် ဒီးကဒိကနၣ်န့ၢ် အဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ ဒီးတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤလီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တနီၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်တဲဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲအဃိ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤ လၢဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ်လီၤ. (ကတိၤဒိ ၂၀:၅) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် မ့ၢ်သးအိၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်နာ်န့ၢ်လိာ်သး, တၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးအတၢ်အဲၣ် ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲလီၤ.—မၤတၢ် ၂၀:၃၇.
၁၇. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤ တဲဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အဝဲသ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၇ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါအါဂၤ တဲဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အဝဲသ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးပှၤဂၤလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ တဲဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် အဲဒလ့ၤ တဲဝဲလၢ “နသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲသ့ၣ် ကနၢ်ပၢၢ်စၢၤနၤအဃိ နတဲဘၣ်တၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် ညီဝဲလီၤ. ဖဲနတဲတၢ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်အခါ နသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး ခီဖျိအဝဲသ့ၣ် မၤဆၢက့ၤဝဲဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.” လၢတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်အပူၤ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ တဲဝဲလၢ “ဖဲယတဲဖျါထီၣ် ယတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အခါ ယထံၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤန့ၣ် အမဲာ်ထံထီၣ်တအၢၣ်ဝဲလီၤ. တၢ်မၤအသးတခါအံၤဒု ယသးပ့ၤနီၣ်အီၤ တန့ၢ်နီတဘျီဘၣ်.”—ရိမ့ၤ ၁၂:၁၅.
၁၈. ပမၤဒိၣ်ထီၣ် ပတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လၢပှၤဂၤအဖီခိၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၈ တမ့ၢ်ထဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် ကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ်ဘၣ်. ပဝဲခဲလၢာ် ပကဘၣ်မၤဒိၣ်ထီၣ် တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမၤအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဂုာ်ကျဲးစၢး နၢ်ပၢၢ်စၢၤနဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ် န့ၣ်တက့ၢ်. ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ပှၤသးစၢ်တဖၣ် လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ, ပှၤလၢအအိၣ်တဆူၣ်တဖၣ်, ပှၤသးပှၢ်တဖၣ်ဒီး ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ် တၢ်သူၣ်အုးသးအုးခီဖျိ ပှၤလၢအအဲၣ်ဘၣ်ဝဲတဂၤ သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤန့ၣ်တက့ၢ်. သံကွၢ်အဝဲသ့ၣ်လၢ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် မၤဒ်လဲၣ် အီၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်တဲဖျါထီၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်န့ၣ် ဒိကနၣ်န့ၢ်အီၤ ဂ့ၤဂ့ၤတက့ၢ်. ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နနၢ်ပၢၢ်စၢၤအဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်သး အနီၢ်ကီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးတသ့ဖဲအသ့မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် န့ၣ်တက့ၢ်. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်နပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်နီၢ်နီၢ်လီၤ.—၁ ယိၤဟၣ် ၃:၁၈.
၁၉. ဖဲပမၤစၢၤပှၤဂၤအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်လဲၣ်.
၁၉ ဖဲပမၤစၢၤပှၤဂၤအခါ ပကဘၣ်ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပှၤတဂၤဒီးတဂၤန့ၣ် တဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်. ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဖျါထီၣ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဘၣ်ဆၣ် မ့မ့ၢ်ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ် တအဲၣ်ဒိး တဲဖျါထီၣ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်ဘၣ်. အဃိ ပအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဘၣ်ဆၣ် ပတကြၢးသံကွၢ် အဝဲသ့ၣ် တၢ်သံကွၢ်လၢ ကမၤမဲာ်ဆှးအီၤတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. (၁ သ့းစၤလနံ ၄:၁၁) ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ် တဲဖျါထီၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်အခါ တမ့ၢ်လၢ ပသးကလီၤပလိာ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် ထီဘိဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲန့ၣ်အခါ ပကဘၣ်နၢ်ပၢၢ်စၢၤ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ်လီၤ. ပအဲၣ်ဒိးကဲ ပှၤလၢအဒိကနၣ်တၢ်ချ့ ဒီးပတအဲၣ်ဒိးကဲ ပှၤလၢအတဲတၢ် ချ့ချ့ဘၣ်.—မးသဲ ၇:၁; ယၤကိာ် ၁:၁၉.
၂၀. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၀ ပအဲၣ်ဒိး ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ တကးဒံးဘၣ် လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ အပူၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဖဲပဟးဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်အခါ ပအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး ကသ့ဒ်လဲၣ်. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလီၤ.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၃၀ ပျၢ်ကွံာ်ပှၤဂၤအတၢ်ကမၣ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 ယဟိဝၤယွၤဒီးယ့ၣ်ၡူး အိၣ်ဒီးတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လၢပှၤဂၤအဖီခိၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးဘၣ်ဃးဒီး ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ အဝဲသ့ၣ် အဒိအတဲာ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒီးပကမၤလိဘၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလဲၣ် ဒီးပမၤအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 1 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– “တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး” မ့တမ့ၢ် “ဒိးဃုာ်တၢ်” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပဂုာ်ကျဲးစၢးနၢ်ပၢၢ်စၢၤ ပှၤဂၤအတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးပအိၣ်ကွၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အလီၢ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၂:၁၅) လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး” ဒီး “တၢ်ဆိကမိၣ်န့ၢ်တၢ် လၢပှၤဂၤအဂီၢ်” န့ၣ်အခီပညီ ဒ်သိးသိးလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 6 ဖဲကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤ လၢအသးတီတဖၣ် အသးဂံၢ်ဘါလီၤစၢ် ဒီးပျံၤတၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်တဂၤစုာ်စုာ်အဖီခိၣ်လီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် နီၢ်ဃးနၤ (၁ ၡမူၤအ့လး ၁:၁၀-၂၀), စီၤအ့ၤလံယၤ (၁ စီၤပၤ ၁၉:၁-၁၈) ဒီးစီၤဧ့ၤဘ့းမ့လ့း (ယံးရမံယၤ ၃၈:၇-၁၃; ၃၉:၁၅-၁၈) အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 65 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– လၢဘီမုၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်န့ၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အါမး လၢပကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. (၁) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဂၤ တဲတၢ်ဒီးပှၤဒီဖိမိၢ်ခံဂၤ လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံအပူၤ (၂) ပှၤဒီဖိပၢ်ခံဂၤ လဲၤဆှၢဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်သးပှၢ်တဂၤဆူ ကါအအိၣ် (၃) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်ခံဂၤ ဒိကနၣ်န့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ အဃ့တၢ်မၤစၢၤတဂၤ လၢတၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အပူၤလီၤ.
