1. Mun’owu wa 1 Petelo 3:8, ekuma tuzolelanga kala vamosi ye wantu ana betokanenanga e wete dieto?

TUZOLANGA kala vamosi ye wantu ana betokanenanga e wete dieto. Bevavanga kuyisia vana fulu kieto kimana babakula e ngindu ye mpasi zeto. Bezayanga e nsatu zeto yo kutusadisa, ezak’e ntangwa vitila nkutu twabalomba lusadisu. Tuvutulanga matondo kwa wantu ana ‘bekalanga yeto e ntwadi muna mpasi ye kiese.’ *—Tanga 1 Petelo 3:8.

2. Ekuma dikadilanga diampasi mu tokanena wete dia wantu ankaka?

² Wau vo tu Akristu, yeto awonso tuzolele songa walakazi kw’akaka, i sia vo, kuyisia vana fulu kiau. Kansi, ke ntangwa zawonso ko dikalanga diasazu mu vanga wo. Ekuma? Kimosi muna kuma i kia sia vo tu wantu alembi lunga. (Roma 3:23) Muna kuma kiaki, tufwete sianga e ngolo za venga e fu kia tokanenanga kaka e wete dia yeto kibeni. Vana ntandu, dilenda kala diampasi kw’akaka mu yeto mu songa walakazi mu kuma kia mpila twasansukila ye mambu mankaka twawanana mau muna zingu. Tulenda mpe sambukila e fu ya wantu ana batuzungidi. Mu lumbu yayi yambaninu, ayingi ke betokanenanga wete dia wantu ankaka ko, kadi bakituka “akwa kizola.” (2 Tim. 3:1, 2) Adieyi dilenda kutusadisa mu sunda mambu mekutukakidilanga mu tokanena e wete dia wantu ankaka?

3. (a) Adieyi dilenda kutusadisa mu tokanenanga wete dia wantu ankaka? (b) Adieyi tuvovela mu longi diadi?

³ Dimosi muna mambu malenda kutusadisa mu tokanenanga wete dia wantu ankaka i tanginina Yave wa Nzambi yo  Mwan’andi Yesu Kristu. Yave i Nzambi a zola, una se mbandu ambote muna diambu ditadidi tokanena wete dia wantu ankaka. (1 Yoa. 4:8) Yesu watangininanga e kiwuntu kia Se diandi mu mpila yalunga. (Yoa. 14:9) Vava kakala ova ntoto, wasonga una muntu kalenda songela nkenda kw’akaka. Mu longi diadi, tuvovela ntete una Yave yo Yesu besongelanga vo betokanenanga e wete dia wantu ankaka. I bosi, tubadika una tulenda tanginina e mbandu au.

4. Aweyi e sono kia Yesaya 63:7-9 kisongelanga vo Yave otokanenanga e wete dia selo yandi?

⁴ O Nkand’a Nzambi ukutulonganga vo Yave otokanenanga e wete dia selo yandi. Kasikil’owu, badika una Yave kamonanga vava Aneyisaele bakalanga mu mpasi. E Diambu dia Nzambi divovanga vo: “Muna mpasi zau zawonso i kamwene mpasi.” (Tanga Yesaya 63:7-9.) Kuna kwalanda, muna nzil’a Zakariya wa ngunza, Yave wasonga vo vava nkangu andi wamweswanga e mpasi diakala nze yandi wamweswanga e mpasi. Yave wavovesa selo yandi vo: ‘Kadi on’okunuviakana, oviakene ngengele a disu diame.’ (Zak. 2:8) E mvovo miami mikutusadisanga mu toma bakula una Yave ketokanenanga e wete dia nkangu andi.

5. Yika e nona kisonganga una Yave kasadisila selo yandi bakala mu mpasi.

⁵ Yave ke fwilanga kaka selo yandi nkenda ko. Kansi, ovanganga mpe diambu muna kubasadisa. Kasikil’owu, vava Aneyisaele bakala muna ubundu kuna Engipito, Yave wabakula e mpasi zau yo vanga diambu muna kubavevola. Yave wavovesa Mose vo: “Mbwene mbangam’a nkangu ame. . . , ngwidi kazu kiau . . . Nzeye mpasi zau. Nkulumukini yabakôla vana koko kwa Angipito.” (Luv. 3:7, 8) Wau vo Yave wafwila nkangu andi e nkenda, wabakûla muna ubundu. Vioka mvu miayingi, Aneyisaele banuaniswa kwa mbeni vava bakala kuna Nsi a Nsilu. Adieyi Yave kavanga? Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Wamona ntantu muna bumu kiau muna kuma ki’awana bababangika, yo kubatokanisa.” Mu nkumbu wau mpe, e nkenda zafila Yave mu sadisa o nkangu andi. Wafila afundisi muna tanina Aneyisaele vana moko ma mbeni zau.—Afu. 2:16, 18.

6. Yika e nona kisonganga vo Yave otokanenanga e wete dia wantu ankaka kana nkutu vava bekalanga ye ngindu zabendomoka.

 ⁶ Yave otokanenanga e ngindu za nkangu andi kana nkutu vava bekalanga ye ngindu zabendomoka. Yindula e nona kia Yona. Yave wantuma kenda samuna e nsangu za lufundisu kwa esi Nineve. Vava baviluka o ntima, Nzambi wabaka e nzengo za lembi kubafwasa. Kansi, Yona kayangalela nzengo zazi ko. Yona ‘wafunga o makasi’ wau vo ungunza wandi ke walungana ko. Yave wasonga luzindalalu kwa Yona yo kunsadisa mu singika e ngindu zandi. (Yona 3:10–4:11) Kuna kwalanda, Yona wabakula dina Yave kazola kunlonga. Yave wansadila nkutu mu soneka o lusansu lwalu muna wete dieto.—Roma 15:4. *

7. E mpila ina Yave kakadila yo nkangu andi nkia diambu ikutukwikidisanga?

⁷ E mpila ina Yave kakadila yo nkangu andi ikutukwikidisanga vo otokanenanga e wete dia selo yandi yawonso. Ozeye e mpasi zina konso muntu mu yeto kenuananga zau. Nkand’a Nzambi uvovanga vo Yave “ozeye ntima mia wan’a wantu.” (2 Tus. 6:30) Obakulanga e ngindu zeto, makani ma ntima mieto ye lutovoko lweto. Yave ‘ke yambula ko vo twatontwa e ntonta ina ke tulendi zizidila ko.’ (1 Kor. 10:13) E mvovo miami mia lufiaulwisu kikilu!

8-10. Nkia mambu masadisa Yesu mu tokanena e wete dia wantu ankaka?

⁸ Ekolo kakala ova ntoto, Yesu watokanenanga kikilu e wete dia wantu ankaka. Vena ye mambu tatu mafila Yesu mu tokanena e wete dia wantu ankaka. Diantete, nze una tuyikidi kala, Yesu watanginina e kiwuntu kia Se diandi mu mpila yalunga. Nze Se diandi, Yesu watoma zolanga mpe wantu. Kana una vo wakala ye kiese kia sadisa Yave mu vanga lekwa yawonso, edi diatoma kuntwasila e kiese i wan’a wantu. (Nga. 8:31) Zola kwafila Yesu mu tokanena e wete dia wantu ankaka.

⁹ Dianzole, Yesu wazayanga mana mena muna ntima mia wantu, nze Yave. Ediadi disongele vo wazayanga e ngindu ye makani ma ntima mia wantu. (Mat. 9:4; Yoa. 13:10, 11) Muna kuma kiaki, vava Yesu kabakulanga vo wantu ntima miabudika bakala miau mu kuma kia mpasi, e nkenda zamfilanga mu kubafiaulwisa.—Yes. 61:1, 2; Luka 4:17-21.

¹⁰ Diantatu, Yesu wamonanga mpe ezaka mpasi zina o wantu bamonanga. Kasikil’owu, nanga mase ma Yesu asukami yovo amputu bakala. Yesu walongoka e salu kia moko vava kasalanga kumosi yo Yosefe wa se diandi dia nsansi. (Mat. 13:55; Maku 6:3) Vana ntandu, nanga Yosefe wafwa vitila Yesu kayantika e salu kiandi kia samuna e nsangu zambote. Muna kuma kiaki, Yesu wamona e ntantu za fwilwa muntu ona katoma zolanga. Yesu wazaya mpe e mpasi za kala mu nzo yavambana muna nsambila. (Yoa. 7:5) E mambu mama ye mankaka mpe masadisa Yesu mu bakula e mpasi ye ngindu za wantu.

11. Nkia ntangwa e nkenda za Yesu zatoma moneka? Sasila. (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

¹¹ E nkenda za Yesu zatoma moneka vava kavanganga e masivi. Yesu kavanganga masivi mama ko muna lungisa kaka e mbebe andi. Wavanganga wo kadi ‘wafwilanga e nkenda’ kw’awana bakalanga mu mpasi. (Mat. 20:29-34; Maku 1:40-42) Kasikil’owu, yindula una Yesu kamona vava kakatula muntu mosi wafwa matu vana vakala e ndonga yo kunwuka. Yindula mpe una kamona vava kafutumuna o  mwan’amosi kaka wa nkento wafwila yakala. (Maku 7:32-35; Luka 7:12-15) Yesu wayisia vana fulu kia wantu awaya yo kubasadisa.

12. Mun’owu wa sono kia Yoane 11:32-35, aweyi Yesu kasongela e nkenda kwa Mareta yo Maria?

¹² Yesu wafwila Mareta yo Maria e nkenda. Vava kamona e ntantu bakala zau mu kuma kia lufwa lwa Lazaro wa mpangi au, “Yesu obetomwene kinsanga.” (Tanga Yoane 11:32-35.) Yesu kadila kaka ko mu kuma kia lufwa lwa nkundi andi, kadi wazaya wo vo okumfutumuna. Kansi, Yesu wadila kadi wabakula e ntantu zina akundi andi bakala zau.

13. Ekuma dinina dia lukasakeso mu zaya vo Yesu wafwilanga wantu e nkenda?

¹³ O zaya vo Yesu wafwilanga wantu e nkenda dia lufiaulwisu kikilu kwa yeto. Dialudi vo ke tu wantu alunga ko nze Yesu. Kana una vo i wau, e nkenda kasonganga kwa wantu zikutufilanga mu toma kunzola. (1 Pet. 1:8) Tukasakeswanga mu zaya vo oyalanga se Ntinu muna Kintinu kia Nzambi. Ke kolo ko osukisa e mpasi zawonso zatwasa luyalu lwa Satana. Yesu wakubama kikilu kena mu sadisa wantu bemweswanga e mpasi, kadi yandi mpe wazingila kala ova ntoto nze muntu. Kieleka, diakiese kikilu mu kala yo Ntinu ona olenda “fwila lutovoko lweto e nkenda.”—Ayib. 2:17, 18; 4:15, 16.

14. Mun’owu wa sono kia Efeso 5:1, 2, adieyi e mbandu a Yave yo Yesu ifwete kutufila mu vanga?

¹⁴ O longoka e mbandu a Yave yo Yesu dikutufilanga mu vanga mawonso mu songa vo tutokanenanga e wete dia wantu ankaka. (Tanga Efeso 5:1, 2.) Nswaswani yo yau, ke tulendi zaya ko mana mena muna ntima mia wantu. Kana una vo i wau, tulenda vava bakula e ngindu ye nsatu za wantu. (2 Kor. 11:29) Nswaswani ye wantu a nza ana besonganga e fu kia loko, ‘ke tuvavanga kaka wete dia yeto kibeni ko, kansi wete dia akaka mpe.’—Fili. 2:4.

15. Aki nani i wantu antete bafwete tokanenanga e wete dia wantu ankaka?

¹⁵ Akuluntu yau i wantu antete bafwete tokanenanga e wete dia mpangi zau muna nkutakani. Bazeye wo vo mbalu betá kwa Yave muna mpila bekadilanga ye mameme mandi. (Ayib. 13:17) Muna sadisa ampangi, akuluntu bafwete vavanga kuyisia vana fulu kia mpangi zau. Aweyi akuluntu balenda songela vo betokanenanga e wete dia wantu ankaka?

16. Adieyi kevanganga o nkuluntu una vo nkwa walakazi? Ekuma dinina diamfunu?

¹⁶ O nkuluntu una vo nkwa walakazi ovaulanga e ntangwa ya kala vamosi ye mpangi zandi. Okubayuvulanga e yuvu yo kubawinikina kuna luzindalalu lwawonso. Ediadi diamfunu kikilu musungula vava mpangi kevavanga ziula o ntima kansi kazeye ko dina kevova. (Nga. 20:5) Vava o nkuluntu kevaulanga e ntangwa ya kala vamosi ye mpangi zandi, ediadi disadisanga ampangi mu kumbunda e vuvu, wokesa e kikundi yo zola muna yandi.—Mav. 20:37.

17. Nkia fu ampangi betoma yangalelanga muna akuluntu? Yika e nona.

¹⁷ Mpangi zayingi bevovanga vo e fu betoma yangalelanga muna akuluntu i ngolo bevanganga za kuyisia vana fulu kia mpangi zau. Ekuma? Mpangi Adelaide wavova vo: “Diasazu dikalanga mu mokena yau, kadi ozeye wo vo betoma bakula e ngindu zaku.” Wakudikila vo: “Olenda bakula vo wete diaku betokanenanga muna mpila bevovelanga ekolo bemokenanga yaku.” Mpangi mosi ayakala osungamenanga dina diavangama lumbu kimosi. Wavova vo: “Ekolo yazayisanga e ntokani zame kwa nkuluntu, yamona e mansanga mayantika vaika muna meso  mandi. Kivilakananga diambu diadi ko.”—Roma 12:15.

18. Aweyi tulenda songela vo tutokanenanga e wete dia wantu ankaka?

¹⁸ Ke akuluntu kaka ko bafwete tokanenanga e wete dia wantu ankaka. Yeto awonso tulenda songa e fu kiaki. Aweyi tulenda wo vangila? Muna vavanga bakula e mpasi zina yitu ye mpangi zeto benuananga zau. Songanga vo otokanenanga e wete dia aleke muna nkutakani, ambevo, anunu ye awana bafwilwa azolw’au. Mokenanga yau mu zaya una bena. Toma winikinanga vava bekuzayisanga e ntokani zau. Ubasonga vo obakulanga kikilu e mpasi zau. Vanga mawonso olenda muna kubasadisa. Avo ovangidi wo, osonga vo zola kwakieleka una kwau.—1 Yoa. 3:18.

19. Ekuma tufwete kadilanga ye umbakuzi vava tuvavanga sadisa akaka?

¹⁹ Tufwete kalanga ye umbakuzi vava tuvavanga sadisa akaka. Ekuma? Kadi o wantu mu mpila yaswaswana bebadikilanga e mpasi zikubabwilanga. Akaka ke bemonanga nsoni ko za zayisa e ntokani zau, kansi akaka nsoni bemonanga za zayisa e mambu mau kwa wantu ankaka. Kana una vo tuzolele kubasadisa, tufwete venga kubayuvula e yuvu ilenda kubafusulwisa e nsoni yovo kubakendeleka. (1 Tes. 4:11) Kana nkutu vava akaka beziulanga e ntima miau, dilenda kala vo ke tuyangalele ko dina bevovanga. Avo diadi divangamene, tufwete sungamena vo ezazi i ngindu zau. Tuzolele kala ye nzaki za wá, ke za vova ko.—Mat. 7:1; Yak. 1:19.

20. Nkia diambu tuvovela muna longi dilanda?

²⁰ Vana ntandu a songa e nkenda muna nkutakani, tuzolele mpe songa nkenda muna salu kia umbangi. Aweyi tulenda songela e nkenda muna salu kia kitula wantu se alongoki? Tuvovela e diambu diadi muna longi dilanda.