Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 12

Tuikale tuditeka pa muaba wa bakuabu

Tuikale tuditeka pa muaba wa bakuabu

“Nuenu bonso nuikale . . . nuditeka pa muaba wa bakuabu.”​—1 PET. 3:8.

MUSAMBU WA 90 Tukoleshangane

KADIOSHA *

1. Bilondeshile 1 Petelo 3:8, bua tshinyi bitu bituenza disanka patudi munkatshi mua bantu badi baditeka pa muaba wetu?

BITU bituenza disanka patudi munkatshi mua bantu badi baditeka pa muaba wetu ne baditatshisha bua bualu buetu. Badi baditatshisha bua kumanya mutudi tumvua ne tuela meji. Badi badianjila kumona bitudi nabi dijinga ne batuambuluisha kumpala mene kua tuetu kubalomba diambuluisha. Tutu banange bantu badi ‘baditeka pa muaba wetu.’ *​—Bala 1 Petelo 3:8.

2. Bua tshinyi tudi ne bua kudienzeja bua kuditeka pa muaba wa bakuabu?

2 Tuetu bena Kristo bonso tudi basue kuditeka pa muaba wa bakuabu. Kadi mu bulelela, kabitu anu bipepele to. Bua tshinyi? Tshia kumpala, tudi bapange bupuangane. (Lomo 3:23) Tutu ne tshibidilu tshia kuditatshisha anu buetu nkayetu. Ke bualu kayi, tudi ne bua kudienzeja bua kuditatshisha bua bakuabu. Tshibidi, bitu bikolela bamue ba kutudi bua kuditeka pa muaba wa bakuabu bua malu akadi mabafikile anyi bua mudibu bakole. Tshisatu, tudi mua kubanga kulonda bantu badi batunyunguluke. Mu matuku a ku nshikidilu aa, bantu ba bungi kabena baditeka pa muaba wa bakuabu to, kadi ‘mbadinangi.’ (2 Tim. 3:1, 2) Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kutantamena malu adi atupangisha bua kuditeka pa muaba wa bakuabu aa?

3. (a) Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kuikala kuditeka pa muaba wa bakuabu? (b) Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu etshi?

3 Tuetu bidikije Yehowa Nzambi ne Muanende Yezu Kristo, nebituambuluishe bua kuikala kuditeka pa muaba wa bakuabu. Yehowa udi Nzambi wa dinanga, ne udi tshilejilu tshitambe buimpe tshia kuditatshisha bua bakuabu. (1 Yone 4:8) Yezu uvua muidikije ngikadilu ya Tatu wende mu mushindu mupuangane. (Yone 14:9) Pavuaye pa buloba, wakaleja mudi muntu mua kumvuila bakuabu luse. Mu tshiena-bualu etshi netuanji kumona mudi Yehowa ne Yezu baditeka pa muaba wa bakuabu. Pashishe netumone mutudi mua kubidikija.

YEHOWA UTU UDITATSHISHA BUA BAKUABU

4. Mmunyi mudi Yeshaya 63:7-9 uleja ne: Yehowa utu uditatshisha bua mushindu utu batendeledi bende bumvua?

4 Bible udi wamba ne: Yehowa utu uditatshisha bua mushindu utu batendeledi bende bumvua. Tshilejilu, mona muvua Yehowa umvua pavua bena Isalele mu ntatu mikole. Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: “Mu makenga abu onso, uvua ukenga pende.” (Bala Yeshaya 63:7-9.) Pashishe Yehowa wakalua kuamba ku butuanganyi bua muprofete Zekâya ne: padibu bakengesha bantu bende, mbienze anu bu ne: badi bamukengesha yeye. Wakambila batendeledi bende ne: “Muntu yonso udi ukulenga udi ulenga kamonyi ka dîsu dianyi.” (Zek. 2:8) Bushuwa, etshi ntshilejilu tshimpe menemene tshia mudi Yehowa uditatshisha bua bantu bende!

Yehowa wakumvuila bena Isalele luse, kubapatulaye mu bupika mu Ejipitu (Tangila tshikoso 5)

5. Fila tshilejilu tshia bualu buvua Yehowa muenze bua kuambuluisha batendeledi bende bavua bakenga.

5 Yehowa kena anu umvuila batendeledi bende badi bakenga luse to, udi wenza kabidi bualu kampanda bua kubambuluisha. Tshilejilu, pavua bena Isalele bakenga mu bupika mu Ejipitu, Yehowa uvua umvua makenga abu, biobi kumusaka bua kuajikija. Wakambila Mose ne: “Bulelela, ndi mumone dikenga dia bantu banyi . . . , ne ndi mumvue muadi udibu badila . . . ; ndi mumanye bimpe makenga adibu nawu. Nempueke bua kubasungila mu tshianza tshia bena Ejipitu.” (Ekes. 3:7, 8) Bu muvua Yehowa mumvuile bantu bende luse, wakabapatula mu bupika. Bidimu nkama ya bungi pashishe pakavua bena Isalele mu Buloba Bulaya, bakatuilangana ne buluishi. Ntshinyi tshivua Yehowa muenze? “Uvua ubumvuila luse bua mikemu ivuabu batua bua bantu bavua babakengesha ne bantu bavua babenzela malu mabi.” Musangu eu kabidi, luse luakamusaka bua kubambuluisha. Wakatuma balumbuluishi bua kubasungila kudi baluishi babu.​—Bal. 2:16, 18.

6. Fila tshilejilu tshia muvua Yehowa muleje muvuaye uditatshisha bua mushindu uvua muntu uvua kayi ne meji mimpe umvua.

6 Yehowa utu uditatshisha bua mushindu udi bantu bende bumvua, nansha padi meji abu kaayi mimpe to. Tuangate tshilejilu tshia muprofete Yona. Nzambi uvua mumutume bua kumanyisha bena Niniwe mukenji wa dibutuka. Pakanyingalalabu, Nzambi wakapangadija bua kubenga kubabutula. Kadi dipangadika adi kadivua disankishe Yona to. “Wakafiika munda bikole” bualu dîyi dia buprofete divuaye mumanyishe kadivua dikumbane to. Kadi Yehowa wakamuleja lutulu, kumuambuluishaye bua kuakaja meji ende. (Yona 3:10–4:11) Yona wakalua kumvua tshivua Yehowa musue kumulongesha, ke Yehowa kulua kumuambila too ne bua kufunda malu au bua diakalenga dietu.​—Lomo 15:4. *

7. Mushindu uvua Yehowa muenzele batendeledi bende malu udi utushindikila tshinyi?

7 Mushindu uvua Yehowa muenzele bena mu tshisamba tshiende malu udi utushindikila ne: udi uditeka pa muaba wa batendeledi bende. Mmumanye ntatu ne makenga bidi nabi yonso wa kutudi. Yehowa ‘mmumanye muoyo wa muntu bushuwa.’ (2 Kul. 6:30) Mmumanye meji etu onso, mutudi tudiumvua, ne malu atudi mua kuenza ne atudi katuyi mua kuenza. ‘Kakulekela bua tutetshibue ne diteta ditudi katuyi mua kutantamena’ to. (1 Kol. 10:13) Mulayi eu udi utukolesha bushuwa!

YEZU UTU UDITATSHISHA BUA BAKUABU

8-10. Mmalu kayi manene avua mua kuikala mambuluishe Yezu bua kuditatshisha bua bakuabu?

8 Pavua Yezu pa buloba, uvua uditatshisha bikole bua bantu bakuabu. Kudi malu a bungi avua mua kuikala mamuambuluishe bua kuenza nanku. Tuakule bua asatu a kudiwu. Bua kumpala, anu bu mutukadi baleje, Yezu uvua muleje ngikadilu ya Tatuende wa mu diulu mu mushindu mupuangane. Uvua munange bantu anu bu Tatuende. Nansha muvuaye usanka bua bintu bionso bivuaye muambuluishe Yehowa bua kuenza, ‘uvua nangananga mutambe kunanga bana ba bantu.’ (Nsu. 8:31) Dinanga divua dimusaka bua kuditeka pa muaba wa bakuabu.

9 Buibidi, Yezu uvua mua kumanya tshivua mu mioyo ya bantu anu bu Yehowa. Uvua mua kumanya mudi bantu bumvua ne tshivua tshibasaka bua kuenza malu kampanda. (Mat. 9:4; Yone 13:10, 11) Ke bualu kayi pavuaye ujingulula ne: bantu bavua babungame, luse luvua lumusaka bua kubasamba.​—Yesh. 61:1, 2; Luka 4:17-21.

10 Buisatu, Yezu muine uvua mutuilangane ne imue ntatu ivua bantu nayi tshikondo atshi. Tshilejilu, bidi bimueneka ne: Yezu uvua mukolele mu dîku divua dipele. Pavuaye wenza mudimu ne Jozefe, tatuende mudishi, wakalonga mua kuenza midimu ya bianza ivua ilomba makanda. (Mat. 13:55; Mâko 6:3) Bidi bimueneka ne: Jozefe wakafua kumpala kua Yezu kutuadijaye mudimu wende wa diyisha. Nunku Yezu uvua mua kuikala mumvue kanyinganyinga ka difuisha. Uvua mumanye kabidi mutubi padi bena mu dîku bonso kabayi bitabuja malu a muomumue. (Yone 7:5) Malu onso aa ne makuabu kabidi avua mambuluishe Yezu bua kumvua ntatu ya bantu ne mutubu bumvua.

Yezu mumvuile mpudi matshi luse, mumukokele ku luseke, umondapa (Tangila tshikoso 11)

11. Ndîba kayi divua mushindu uvua Yezu uditatshisha bua bakuabu utamba kumueneka? Umvuija. (Tangila tshimfuanyi tshia pa tshizubu.)

11 Mushindu uvua Yezu uditatshisha bua bakuabu uvua utamba kumueneka pavuaye wenza bishima. Yezu kavua wenza bishima anu bua kukumbaja mukenji to. Pavuaye umona bantu bakenga, ‘luse luvua lumukuata.’ (Mat. 20:29-34; Mâko 1:40-42) Tshilejilu, elabi meji bua muvua Yezu mumvue pavuaye mukokele mpudi matshi ku luseke bua kumondopa, anyi pavuaye mubishe muana mulela umue wa mukaji mukamba. (Mâko 7:32-35; Luka 7:12-15) Yezu uvua uditeka pa muaba wa bantu bonso abu ne uvua musue kubambuluisha.

12. Mmunyi mudi Yone 11:32-35 uleja muvua Yezu muditeke pa muaba wa Mâta ne Mariya?

12 Yezu uvua muditeke pa muaba wa Mâta ne Mariya. Pavuaye mumone muvuabu banyingalala bua lufu lua muanabu Lazalo, “wakapuekesha binsonji.” (Bala Yone 11:32-35.) Yezu kakadila anu bualu uvua mujimije mulunda wende to, bualu si uvua mumanye ne: neamubishe. Kadi wakadila bualu uvua mumanye muvua balunda bende bakenga ne biakamulenga ku muoyo.

13. Mmunyi mudibi bitukankamija patudi tumanya muvua Yezu uditeka pa muaba wa bakuabu?

13 Kumanya muvua Yezu uditeka pa muaba wa bakuabu kudi kutuambuluisha bikole. Bushuwa katuena bapuangane bu yeye to. Kadi tudi bamunange bualu uvua wenzela bakuabu malu ne luse. (1 Pet. 1:8) Bidi bitukankamija bua mukadiye ukokesha mpindieu bu Mukalenge wa Bukalenge bua Nzambi. Ukadi pa kumbusha makenga onso. Bu muvua Yezu muntu pa buloba, mmukumbane bua kulongolola malu mabi onso adi bukokeshi bua Satana bukebele bantu. Mu bulelela, tudi ba diakalenga bualu tudi ne Mukokeshi udi “mua kutumvuila mu matekete etu.”​—Eb. 2:17, 18; 4:15, 16.

IDIKIJA YEHOWA NE YEZU

14. Bilondeshile Efeso 5:1, 2, muoyo wetu udi utusaka bua kuenza tshinyi?

14 Patudi tuela meji ku tshilejilu tshia Yehowa ne tshia Yezu, muoyo wetu udi utusaka bua kuditeka pa muaba wa bakuabu bikole. (Bala Efeso 5:1, 2.) Katuena mua kumanya tshidi mu mioyo ya bantu bu bobu to. Nansha nanku, tudi mua kuditatshisha bua kumanya mudi bakuabu bumvua ne bidibu nabi dijinga. (2 Kol. 11:29) Katuena tuenza malu bu bantu bena budinangi badi mu buloba ebu to. Tuetu tudi tuditatshisha bua kubenga ‘kutangila anu malu etu nkayetu, kadi tudi tutangila kabidi malu a bakuabu.’​—Filip. 2:4.

(Tangila tshikoso  15-19) *

15. Mbanganyi badi nangananga ne bua kuditeka pa muaba wa bakuabu?

15 Bakulu ba mu tshisumbu ke badi nangananga ne bua kuditeka pa muaba wa bakuabu. Mbamanye ne: nebalue kufila luapolo lua mudibu benzela mikoko malu. (Eb. 13:17) Mbimpe bakulu bikale bumvuila bena Kristo nabu bua kumona mua kubambuluisha. Mmunyi mudi bakulu mua kuleja mudibu baditeka pa muaba wa bakuabu?

16. Mukulu udi uditeka pa muaba wa bakuabu utu wenza tshinyi? Bua tshinyi bidi ne mushinga?

16 Mukulu udi uditeka pa muaba wa bakuabu udi ufila dîba diende bua kuambuluisha bena Kristo nende. Udi ubela nkonko, pashishe ubateleja ne ntema yonso ne lutulu kabidi. Bidi nangananga ne mushinga padi umue wa ku mikoko ya Nzambi eyi ujinga kuleja malu adi mamutonde, kadi upangila miaku mimpe ya kumvuija mudiye umvua. (Nsu. 20:5) Padi mukulu witaba bua kufila dîba diende bua kuambuluisha bena Kristo nende, badi bamueyemena, bulunda buabu budi bukola ne dinanga diabu kabidi.​—Bien. 20:37.

17. Ntshinyi tshidi bena Kristo ba bungi batamba kuanyisha kudi bakulu? Fila tshilejilu.

17 Bena Kristo ba bungi badi bamba ne: ngikadilu udibu batamba kuanyisha kudi bakulu ndiditeka diabu pa muaba wa bakuabu. Bua tshinyi? Adelaide udi wamba ne: “Mbipepele bua kubakuatshila malu, bualu udi mumanye ne: nebakumvue.” Udi wamba kabidi ne: “Udi mua kujingulula ne: badi baditeka pa muaba webe ku malu adibu benza paudi uyukila nabu.” Muanetu mukuabu wa balume udi uvuluka ne dianyisha wamba ne: “Ngakamona binsonji bitengebela mu mêsu a mukulu kampanda pamvua mmukuatshila lutatu luanyi. Tshiena mua kupua bualu abu muoyo to.”​—Lomo 12:15.

18. Leja mutudi mua kudienzeja bua kuditeka pa muaba wa bakuabu.

18 Mu bulelela, ki mbakulu nkayabu badi ne bua kuditeka pa muaba wa bakuabu to. Tuetu bonso tudi mua kudienzeja bua kuikala ne ngikadilu eu. Mushindu kayi? Dienzeja bua kumanya ntatu idi nayi bena mu dîku dienu ne bena Kristo nebe. Ikala utabalela bansonga mu tshisumbu, bantu badi basama, bakulakaje, ne bantu badi bafuishe. Ikala ubebeja mudibu. Bateleja ne ntema yonso padibu bakuambila mudibu bumvua. Bambuluisha bua bamone ne: udi umvua bushuwa ntatu idibu nayi. Enza tshiudi mua kuenza bua kubambuluisha. Patudi tuenza nunku, tudi tuleja mutudi babanange mu bienzedi.​—1 Yone 3:18.

19. Bua tshinyi ki mbimpe kukolesha malu patudi tukeba kuambuluisha bakuabu?

19 Ki mbimpe kukolesha malu patudi tukeba kuambuluisha bakuabu to. Bua tshinyi? Bualu bantu kabatu benza malu mushindu wa muomumue padibu mu ntatu to. Kudi batu basue kukuatshilangana ntatu yabu, ne batu kabayi basue. Nunku nansha tuetu basue kuambuluisha muntu, katumuedi nkonko idi mua kumutondesha nsombelu to. (1 Tes. 4:11) Nansha padi muntu utukuatshila bualu buende, tudi mua kumona ne: katuena ne lungenyi lumue nende mu malu onso to. Kadi mbimpe tumanye ne: ke mudiye yeye umvua. Tudi ne bua kuikala ne lukasa ku diteleja ne lujoko ku diakula.​—Mat. 7:1; Yak. 1:19.

20. Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu tshialonda?

20 Tudi basue kuditeka pa muaba wa bakuabu mu tshisumbu, kadi tudi kabidi basue kuenza nunku mu mudimu wetu wa diyisha. Mmunyi mutudi mua kuditeka pa muaba wa bakuabu patudi tuvuija bantu bayidi? Netumone bualu ebu mu tshiena-bualu tshialonda.

MUSAMBU WA 130 Tuikale tubuikidilangana

^ tshik. 5 Yehowa ne Yezu batu baditeka pa muaba wa bakuabu. Mu tshiena-bualu etshi netumone malongesha atudi tupetela ku tshilejilu tshiabu. Netumone kabidi bua tshinyi bidi ne mushinga bua kuditeka pa muaba wa bakuabu ne mutudi mua kuenza nanku.

^ tshik. 1 DIUMVUIJA: ‘Kuditeka pa muaba wa bakuabu’ kudi kumvuija kukeba kumanya mudibu badiumvua ne kumvua mudibu badiumvua amu. (Lomo 12:15) Mu tshiena-bualu etshi, ‘kuditeka pa muaba wa bakuabu’ ne ‘kuditatshisha bua bakuabu’ bidi biumvuija tshintu tshimue.

^ tshik. 6 Yehowa wakenzela kabidi bantu bakuabu ba lulamatu malu ne luse pavuabu batekete mu mikolo anyi pavuabu ne buôwa. Ela meji a tshilejilu tshia Hana (1 Sam. 1:10-20), tshia Eliya (1 Bak. 19:1-18), ne tshia Ebede-meleke (Yel. 38:7-13; 39:15-18).

^ tshik. 65 DIUMVUIJA DIA TSHIMFUANYI: Bisangilu bia ku Nzubu wa Bukalenge bidi bitupetesha mpunga ya bungi ya kulejangana buwetu. Tudi tumona (1) mukulu uyukila ne disanka ne muambi wa lumu luimpe utshidi muana ne mamuende, (2) tatu ne muanende wa bakaji bambuluisha muanetu wa bakaji mukulakaje bua kufikaye ku mashinyi ende, ne (3) bakulu babidi bateleja ne ntema muanetu wa bakaji udi ukeba buludiki.