Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

CHIBAABA CHAKUDIZA 12

Toñojokelenuñaku Antu Amakwawu

Toñojokelenuñaku Antu Amakwawu

“Wejima wenu . . . dakamenenuña.”—1 PET. 3:8.

KAMINA 90 Dikoleshenuña

NSAÑU YIDI MUCHIBAABA *

1. Kwesekeja na 1 Petulu 3:8, muloñadi chitwatiyilaña kuwaha kushakama nawantu atwakamenaña?

TWATIYAÑA kuwaha neyi tunakushakama nawantu atwakamenaña. Afwilaña kwiluka yuma yitunakutoñojoka nichitunakutiya. Elukaña yuma yitunakukeña nawa atukwashaña henohu kanda tuyileji kukala kutukweti. Twayitiyaña kuwaha nikuyisakilila antu ‘atwakamenaña.’ *Tañenu 1 Petulu 3:8.

2. Muloñadi chitwatela kuzatila nañovu hakwila nawu tumwekesheña wushona?

2 Etu akwaKristu twakeñaña kumwekesha wushona hela kudakamena. Hela chochu, twatela kuzata nañovu kulonda tumwekesheña wushona nikwakamena akwetu. Muloñadi? Muloña twawanina wanyi. (Rom. 3:23) Kakavulu twatoñojokaña hayuma yitwakeñaña etu aweni. Dichi twatela kuzata nañovu kulonda tutoñojokeleñaku akwetu. Nawa etu amakwawu chatukalilaña kutiyila antu wushona muloña wanochu chatukulishawu hela muloña wayuma yatumwekeneni kunyima. Hadaha, tunateli kuluwankana nayilwilu yawantu itwashakamaña nawu. Munanu mafuku akukuminina, antu amavulu hiyakamenaña akwawuku. Ilaña “[adikeña] awenawu.” (2 Tim. 3:1, 2) Chumanyi chinateli kutukwasha kulonda iyi yuma yibuleña kutukañesha, kwakamena nikutoñojokelaku akwetu?

3. (a) Tunateli kuyakamena ñahi akwetu chikupu? (b) Tukuhanjekadi muchinu chibaaba?

3 Neyi tumwimbujola Yehova niMwanindi, Yesu Kristu, tukuyakamenaña akwetu chikupu. Yehova hiNzambi wakukeña nawa wamwekesha chitunateli kwakamena akwetu. (1 Yow. 4:8) Yesu wadiña nakwimbujola yilwilu yaTata yindi. (Yow. 14:9) Hadiñayi heseki, wamwekesheli chitunateli kumwekeshela antu wushona. Muchinu chibaaba, tukusambila kuhanjeka chadiña nakuyakamenawu antu amakwawu kudi Yehova niYesu. Kuhiñahu, tukuhanjeka chitunateli kuyimbujola.

YEHOVA WATOÑOJOKELAÑAKU ANTU AMAKWAWU

4. Isaya 63:7-9 yamwekeshaña ñahi nawu Yehova wakamenaña chatiyañawu antu jindi?

4 Bayibolu yatudizishaña nawu Yehova wakamenaña chatiyañawu ambuña indi. Chakutalilahu, shinshikenu chatiyili Yehova hampinji yahitileñawu aIsarela mukukala. Izu daNzambi dahoshaña nawu: “Mwejima mwakabiluwu wena, dimu mwakabiliyi yena nawa.” (Tañenu Isaya 63:7-9.) Nkumininaku, Yehova wazatishili kaprofwetu Zekariya kushimuna nindi neyi antu jindi anakuyikabisha, watiyaña neyi yena diyi anakukabishawu. Yehova wayilejeli ambuñindi nindi: “Muloña muntu wukukunkeyi, nakunki hakantu kadisu [dami].” (Zek. 2:8) Yehova wamwekesheli chikupu nindi wadiña nakuyitoñojokelaku antu jindi.

Yehova wayifumishili aIsarela muwuduñu muEjipitu muloña wawushona (Talenu paragilafu 5)

5. Shimunenu chakutalilahu chinakumwekesha Yehova chakwashiliyi ambuña indi adiña nakukabakana.

5 Yehova watiyilaña wushona ambuña indi akabakanaña, nawa wayikwashaña. Chakutalilahu, mpinji yakabakeneñawu aIsarela muwuduñu muEjipitu, Yehova wamweni yihuñu yawu, dichi wayikwashili. Yehova wamulejeli Mosi nindi: “Chalala namoni antu ami . . . chakumonawu ihuñu, natiyi chakudilawu . . . , ami neluki chakabañawu. Nasuluki dehi munu niyipulwishi kudi aEjipitu.” (Kwid. 3:7, 8) Muloña wakwila Yehova wayitiyilili antu jindi wushona, wayifumishili muwuduñu. Chimwahitili yaaka, hampinji yadiñawu Mwituña daChikaninu, aIsarela atachikili kuyilukuka kudi ayilumbu jawu. Yehova welili ñahi? “Muloña muchima waYehova wamufutumukili chaabiluwu nawena ayikabishili, ayimwesheli yihuñu.” Yehova wayitiyilili cheñi antu jindi wushona nawa wayikwashili. Watumini ansompeshi kulonda ayipulwishi aIsarela kudi ayilumbu jawu.—Ansomp. 2:16, 18.

6. Shimunenu chakutalilahu chinakumwekesha Yehova chatiyililiyi wushona muntu wumu wadiña nakutoñojoka mwaluwa.

6 Yehova wakamenaña chatiyañawu antu jindi hela chakwila atoñojokaña mwaluwa mpinji yikwawu. Shinshikenu chuma cheliliyi Yona. Nzambi wamutumini iwu kaprofwetu kuya nakushimuna mazu awunsompeshi kudi antu amuNineve. Chabalumukiliwu mumuchima, Nzambi wayijilumwini wanyi. Ilaña Yona watiyili kutama chabuliliyi kuyijilumuna. “Wazuwili” muloña wakwila wuprofwetu windi wakwila nawu Nineve akumujilumuna washikijeweli wanyi. Ilaña Yehova wadiwunjikili nawa wamukwashili Yona kuhimpa yitoñojoka yindi. (Yona 3:10–4:11) Mukuhita kwampinji, Yona welukili mwatalishiliyi Yehova nawa amuzatishili kusoneka mukanda windi kulonda wutukwashi.—Rom. 15:4. *

7. Yehova chayakamenañayi ambuña indi chatukwashaña kwilukadi?

7 Yehova chakamenañayi antu jindi chatukwashaña kwiluka nawu watiyilaña ambuña indi wushona. Weluka yihuñu nimakabi itwahitañamu hamuntu-hamuntu. Yehova “weluka nyichima yawanyana kawantu.” (2 Kushi. 6:30) Weluka yuma yitwatoñojokaña, yuma yekala mumuchima wetu nikuzeyazeya kwetu. Nawa “[hakatuleka] kuhita mukweseka kwabadika kweseka [kutunateli] kuumikaku.” (1 Kor. 10:13) Awa mazu atukundejaña chikupu.

YESU WATOÑOJOKELAÑAKU ANTU AMAKWAWU

8-10. Yumanyi yamukwashili Yesu kwakamena antu amakwawu?

8 Yesu chadiñayi namujimba wawuntu heseki, wadiña nakwakamena antu amakwawu. Kudi yuma yisatu yamukwashili Yesu kwakamena antu amakwawu. Chatachi, neyi chitwahosha hakusambila, Yesu wadiña nakumwekesha yilwilu yaTata yindi wamwiwulu. Kufwana Tata yindi, Yesu wadiña wakeña antu. Hela chakwila wadiña nakuzañalala hayuma yejima yamukwashiliyi Yehova kuleña, Yesu “[watiyileña] kuwaha nawanyana kawantu.” (Yish. 8:31) Kukeña kwamuletesheli Yesu kutoñojokelaku antu amakwawu.

9 Chamuchiyedi, Yesu wadiña nakumona yuma yadiña munyichima yawantu neyi chamonañayi Yehova. Welukileña yuma yadiña nakutoñojokawu antu nichatiyileñawu. (Mat. 9:4; Yow. 13:10, 11) Dichi, Yesu wadiña nakuyikundeja antu neyi yamona nindi ananeñi.—Isa. 61:1, 2; Luka 4:17-21.

10 Chamuchisatu, Yesu niyena wamweni kukala kwamweneñawu antu. Chakutalilahu, Yesu amukulishili kudi anvwali atuzweñi. Yesu wadiña nakuzatila hamu naYosefu, tata yindi wakuwanamu, dichi wadizili chakuzata nyidimu yakola. (Mat. 13:55; Maku 6:3) Chinamwekani neyi Yosefu wafwili henohu Yesu kanda yatachiki mudimu windi wakushimwina. Dichi Yesu watela watiyili chichatiyakanaña kufwisha muntu itwakeña. Nawa welukili chichekalaña kushakama nawantu amuchisaka abula kukuhwelela yuma yoyimu. (Yow. 7:5) Iyi yuma niyuma yikwawu yatela yamukwashili Yesu kwiluka kukala kwamweneñawu antu nichatiyileñawu.

Yesu namutiyili mputamesu wushona dichi namufumishi mwizaza dawantu kulonda yamuukili kwakankawindi (Talenu paragilafu 11)

11. Mpinjinyi yamwekesheliyi Yesu nindi wadiña nakutoñojokelaku antu? Lumbululenu. (Talenu mwevulu wudi hakava.)

11 Yihayamisha yakoñeliyi Yesu yadiña nakumwekesha nawu wadiña nakwakamena antu. Yesu wadiña nakukoña yihayamisha muloña wadiña nakutiyila antu adiña nakukabakana “wushona.” (Mat. 20:29-34; Maku 1:40-42) Chakutalilahu, toñojokenu chatiyiliyi Yesu mpinji yamufumishiliyi mputamesu mwizaza dawantu kulonda yamuukili kwakankawindi hela hasañwiliyi mwana weyala wumu hohu wamumbanda nfwila. (Maku 7:32-35; Luka 7:12-15) Yesu wayitiyilili awa antu wushona dichi wayikwashili.

12. Yowanu 11:32-35 yamwekeshaña ñahi Yesu chayakameneniyi aMata naMariya?

12 Yesu wayakameneni aMata naMariya. Chamweniyi ananeñi hakujimbesha manakwawu Lazaru, “Yesu wadilili.” (Tañenu Yowanu 11:32-35.) Bayi neyi Yesu wadilili muloña wakwila ibwambu dindi wadikundiliyi nindi wafwiliku. Ilaña Yesu wadilili muloña wakwila wamweni amabwambu jindi chaneñeliwu hansañu wakufwa kwaLazaru. Hela chochu, welukili nindi wukumusañula Lazaru.

13. Muloñadi chichatukoleshelaña kwiluka netu Yesu watiyilaña antu wushona?

13 Chatukoleshaña chikupu hakwiluka netu Yesu wadiña nakutiyila antu wushona. Hela chochu, hitwawanina neyi chadiñayi Yesuku. Ilaña twamukeña muloña wadiña nakuyitiyila antu wushona. (1 Pet. 1:8) Chatukoleshaña kwiluka netu Yesu hiMwanta wunakuyuula Wanta waNzambi. Keña yafumishihu makabi ejima. Chineli Yesu wadiña muntu hanu heseki, yena diyi wunashikilimu kuyamwina antu kuyihuñu nimakabi anakuleta chiyuulu chaSatana. Hikukooleka chikupu kwikala naNyuli ‘watiyishishaña kuzeyazeya kwetu.’—Heb. 2:17, 18; 4:15, 16.

MWIMBUJOLENU YEHOVA NIYESU

14. Kwesekeja na Aefwesesa 5:1, 2 kutoñojokelaku akwetu kwatuleñelaña kwiladi?

14 Neyi tutoñojokaña chikupu chamwekeshañayi Yehova niYesu wushona, chatuleñelaña ninetu kuzata nañovu kulonda tuyimwekesheleña akwetu wushona. (Tañenu Aefwesesa 5:1, 2.) Hitwamonaña munyichima yawantu neyi chamonañayi Nzambi niYesuku. Hela chochu, tunateli kweseka kutiya chinakutiyawu antu amakwawu niyuma yakeñañawu. (2 Kor. 11:29) Kwambukaku nawantu adikeña amukaayi, twafwilaña “yuma bayi [yatutiyishaña] kuwaha [etu] aweni hohuku, chiña yuma yatiyishaña kuwaha [niakwetu].”—Fwi. 2:4.

(Talenu maparagilafu 15-19) *

15. Anyi atela kwakamenaña akwawu nankashi?

15 Sweje-e akulumpi muchipompelu atela kuyakamenaña antu amakwawu. Eluka nawu akalumbulula hamudimu wayinkawu wakwakamena nyikoku yaYehova. (Heb. 13:17) Akulumpi neyi anakukwasha akwawu akwakwitiya, atela kwikala nawushona. Akulumpi anateli kuyakamena ñahi akwawu?

16. Chumanyi chelañayi mukulumpi wukweti wushona, nawa chumichi chalemenadi?

16 Mukulumpi wukweti wushona wekalaña nampinji yakuhanjeka nawamanakwindi akwaKristu niahela. Wayihulaña malwihu nikuyitiyilila nakanañachima nawa wadiwunjikaña neyi anakulumbulula. Chumichi chalema nankashi sweje-e neyi mukoku wumu nakukeña kuhosha yuma yidi kumuchima ilaña chinakumukalila kuhosha. (Yish. 20:5) Neyi mukulumpi yekalaña nampinji yakuhanjeka nawamanakwindi, anateli kumukuhwelela, akwikala nawubwambu wakola nawa akwikala adikeña mukachi kawu.—Yil. 20:37.

17. Amanakwetu niahela amavulu ahosha nawu alemesha chilwilwinyi mudi akulumpi? Hanenu chakutalilahu.

17 Amanakwetu niahela amavulu ahoshaña nawu chilwilu chimu chalema chatela kwikala nawakulumpi muyipompelu hikutiyila wushona antu amakwawu. Muloñadi? Muhela Adelaide wahosheli nindi: “Chaswayi kuhanjeka nawu, muloña wuneluki neyi akukutiyilila.” Wabombelelihu nindi: “Wunateli kwiluka neyi akwakamenaña nanochu chinakwakulawu hampinji yiwunakuhanjeka nawu.” Manakwetu wumu wasakililaña chamwililiwu kudi mukulumpi, dichi wahosheli nindi: “Namweni mumesu amukulumpi munenzali madilu mpinji yinamulejeleña kukala kunamweneña. Nukwanukaña chumichi mpinji yejima.”—Rom. 12:15

18. Tunateli kuyakamena ñahi antu amakwawu?

18 Bayi neyi akulumpi diwu atela kwakamena hohu akwawuku. Wejima wetu twatela kwikala nanichi chilwilu. Munjilanyi? Twesekenu kutoñojoka hakukala kunakumonawu antu amuchisaka chetu niakwetu akwakwitiya. Akamenenuña atumpululu adi muchipompelu, antu akata, atushinakaji niantu anafwishi antaña jawu. Yihulenu chinakuhandawu. Yitiyililenu nakanañachima mpinji yanakulumbululawu kukala kuyanakumona. Mwekeshenuña nenu muneluki kukala kuyanakuhitamu. Yikwashenu muyuma yinakankiliwu neyi mukutwesha. Neyi twila mwenimu, dikwila nawu tunakumwekesha kukeña kwalala munyidimu.—1 Yow. 3:18.

19. Muloñadi chitwatela kubulila kwikala akalisha neyi tunakukwasha amakwawu?

19 Neyi tunakukeña kukwashaku amakwawu, twatela kwikala abula kukalisha. Muloñadi? Muloña neyi antu anakuhita mukukala ekalaña nayitoñojoka yambokamboka. Amakwawu akeña kuhosha hakukala kwawu ilaña amakwawu akeñaña wanyi kuhosha hakukala kunakumonawu. Dichi, hela chakwila tunakukeña kuyikwasha, bayi tuyihulaña malwihu anateli kuyitiyisha nsonyiku. (1 Tesa. 4:11) Hela chakwila amakwawu anateli kutuleja kukala kunakumonawu, hitunateli kwiteja yuma yejima yikutulejawuku. Hela chochu, twatela kwiluka netu dichinakutiyawu. Twatela kunyakalaña kutiya ilaña tulabeña kuhosha.—Mat. 7:1; Yak. 1:19.

20. Chumanyi chitwakahanjekahu muchibaaba chinalondelihu?

20 Kubombela hakwakamena antu amakwawu muchipompelu, twatela cheñi kumwekesha ichi chilwilu nimumudimu wakushimwina. Tunateli kwakamena ñahi antu amakwawu neyi tunakwilisha atumbanji? Tukahanjeka iyi nsañu muchibaaba chinalondelihu.

KAMINA 130 Danakenenuña

^ para. 5 Yehova niYesu atoñojokelañaku chatiyañawu antu amakwawu. Achinu chibaaba chikushimuna yuma yitunateli kudizila kudi wena. Chikushimuna cheñi muloña waweni wutwatela kudakamenaña nichitunateli kudakamena.

^ para. 1 MWATALISHA IDI IZU: ‘Kudakamena’ kwatalisha mukwiluka chinakutiyawu antu amakwawu nikudifwikija neyi iyetu tunakutiya neyi chinakutiyawu wena. (Rom. 12:15)

^ para. 6 Yehova wayitiyilili wushona antu amakwawu ashinshika aneñeli hela atiyileña woma. Toñojokenu nsañu yaHana (1 Sam. 1:10-20) Elija (1 Anya. 19:1-18), niEbedi Meleki (Yere. 38:7-13; 39:15-18).

^ para. 65 KULUMBULULA NYEVULU: Neyi tunakupompa Hetala daWanta chatukwashaña kudikolesha wumu namukwawu. Tunakumona (1) mukulumpi nakuhanjika namukwakushimwina wakansi niamama yindi, (2) tata yawantu nimwanindi anakutwala muhela wakula dehi kumotoka, (3) nawa akulumpi ayedi anakutiyilila nakanañachima kudi muhela wunakukeña wukwashu.