1. 1 Pedro 3:8 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq kusisqa tarikunchik allinninchikta maskaq runakunawan kaspanchik?

LLAPALLANCHIKMI kusisqa tarikunchik llakipayakuq utaq allinninchikta maskaq runakunawan kaspanchik. Paykunaqa rantinchikpi churakuspankum imayna tarikusqanchikta yachanankupaq kallpanchakunku. Chaymantapas imapas pisipuwasqanchikta musyaspankum yanapaykuwanchik manaraqpas mañakuchkaptinchik. Anchatam chaninchanchik ‘wawqi-paninta hina kuyawaqninchikkunataqa’ * (qaway 1 Pedro 3:8).

2. ¿Imanasqataq wakiqninchikpaqqa sasa kanman llakipayakuq kayqa?

² Llapallanchikmi hukkuna llakipayariykuytaqa munanchik. Ichaqa wakinpim sasa kanman. ¿Imanasqa? Pantaq runa kasqanchikraykum, chaymi kallpanchakunanchik kikillanchikpaq imapas munaq mana kanapaq (Rom. 3:23). Wakiqninchikpaqqa sasataqmi kanman imayna uywasqa kasqanchikrayku. Wakiqninchikñataqmi mana llakipayakuq kachwan kay tukupay punchawkunapi kikillankupaq munaq runakunapa chawpinpi kawsasqanchikrayku (2 Tim. 3:1, 2). ¿Imam yanapawachwan wakin runakuna hina mana kananchikpaq, aswanqa hukkunapa imayna tarikusqankuta yachaypi kallpanchakunapaq?

3. (1) ¿Imam yanapawasun hukkunawan llakipayakuq kanapaq? (2) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasunchik?

³ Llakipayakuq kanapaqqa Jehova Diostawan Jesustam qatipakunanchik.  Jehova Diosqa kuyakuqmi chayna kasqantam sutillata qawachiwanchik (1 Juan 4:8). Jesuspas taytan hina kuyakuqllañam (Juan 14:9). Kay pachapi kachkaspan llakipayakuq kasqanwanmi qawachirqa runakunaqa runamasinkuta llakipayay atisqankumanta. Kay yachachikuypim yachasunchik Jehova Dioswan Jesus llakipayakuq kasqankuta imayna qawachisqankumanta. Yachasuntaqmi paykunata imayna qatipakunamantapas.

4. Isaias 63:7-9 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Jehova Dios sutillata qawachiwanchik llakipayawasqanchikta?

⁴ Jehova Diosqa runankunapa imayna tarikusqantam qawachkan. Chaytaqa sutillatam musyanchik ñawpaq tiempopi Israel runakunapa ñakarisqanta qawaspan imayna tarikusqanmanta yachaspanchik. Bibliam niwanchik: “Runankunapa ñakarisqankunatam paypas ñakarirqa”, nispa (qaway Isaias 63:7-9). Achka watakuna pasayta llaqtan ñakarichisqa kaptinmi Jehova Diosqa nirqa paytapas ñakarichichkanmanku hina kasqanta, chaymi willakuqnin Zacariasnintakama llaqtanta nirqa: “Pipas qamkuna llapchaykuqqa, ñawi ruruytam llapchaykun”, nispa (Zac. 2:8). ¿Manachu kaywanqa taytanchik Jehova Dios sutillata qawachiwachkanchik ancha llakipayawasqanchikta?

5. Serviqninkuna ñakariptinku Jehova Dios imayna yanapasqanmanta willarimuy.

⁵ Serviqninkuna ñakariptinqa Jehova Diosqa manam llakipayayllachu-llakipayan, aswanqa tukuytam ruwan paykunata yanapananpaq. Israel runakuna Egipto nacionpi sirviente hina kachkaptinkum, Jehova Dios ñakarisqankuta qawaspan llakikurqa, chaymi chay nacionmanta hurqurqa. Moisestam nirqa: “Llaqtaypa Egipto nacionpi ñakarisqantam qawachkani, [...] waqasqankutam uyarichkani, yachanitaqmi nanaypi kasqankutapas. Chaymi uraykamuni Egipto runakunamanta libranaypaq”, nispa (Ex. 3:7, 8). Llaqtanta llakipayasqanraykum ñakarichiqninkunamanta libraykurqa. Achka watakuna pasaytam, chaskisqanku allpapi kachkaptinku muyuriqninpi nacionkuna contrankupi hatarirurqaku. ¿Imatam Jehova Diosqa ruwarurqa? Bibliam niwanchik: ‘[Jehova] Diosmi  paykunata llakipayarirqa ñakariypi hinaspa llakikuypi kaptinku’, nispa. Serviqninkunata llakipayasqanraykum chay kutipipas paykunataqa yanaparqa, chaymi kamachikuqkunata hatarichirqa ñakarichiqnin runakunamanta librananpaq (Juec. 2:16, 18).

6. ¿Imaynatam Jonastaqa Jehova Dios yanapaykurqa pantachkaptinpas?

⁶ Serviqninkuna pantaptinkupas Jehova Diosqa imayna tarikusqankuta qawaspanmi yanapaykun. Chaytam ruwarqa Jonaswan. Jehova Diosqa Ninive nacionpi runakuna chinkachisqa kanankumanta willakunanpaqmi paytaqa kacharqa. Ninive runakuna wanakusqankuraykum Jehova Diosqa paykunata pampachaykurqa. Jonasñataqmi willakusqan mana cumplikusqanrayku “anchata piñakururqa”. Jehova Dios llakipayakuq kasqanraykum Jonastaqa yanaparqa mana chayna tarikunanpaq (Jon. 3:10–4:11). Punchaw pasasqanman hinam, Jonasqa mana allin ruwasqanmanta cuentata qukururqa. Diosñataqmi tukuy ima pasakusqanta qillqachirqa kunan tiempopi yanapawananchikpaq (Rom. 15:4). *

7. ¿Imanasqataq Jehova Dios llakipayawananchikmantaqa mana iskayrayananchikchu?

⁷ Jehova Dios serviqninkunata llakipayasqanmantaqa manam iskayrayananchikchu, ñawpaq runankunata llakipayasqanrayku. Payqa yachachkanmi imawan ñakarisqanchikta hinaspa imakuna llakichiwasqanchiktapas. Jehova Diosllam ‘llapa runakunapa sunquntaqa riqsin’ (2 Cron. 6:30). Yachantaqmi ima piensasqanchiktawan imayna kasqanchikta, mana ruway atisqanchiktapas allintapunim yachan. Chaymi payqa mana saqinqachu mana aguantay atinanchikkama tentasqa kananchiktaqa (1 Cor. 10:13). ¿Manachu chayta yachayqa sunqunchikta tiyaykachin?

8-10. ¿Imakunataq Jesusta yanaparqa sasachakuyniyuq runakunata yanapaykunanpaq?

⁸ Jesusqa kay pachapi kachkaspanmi runakuna sunqunkupi imayna tarikusqanta yachaykuyta munarqa. Chaynaqa karqa taytanta qatipakusqanraykum. Taytan hinam paypas runakunata kuyarqa. Taytanta tukuy ima ruwaypi yanapasqan kusichiptinpas chay llapallan unanchasqan kaqkunamanta astawanraqmi runakunata kuyarqa (Prov. 8:31). Runakunata kuyasqanraykum Jesusqa paykunata llakipayarqa.

⁹ Taytan hinataqmi Jesusqa runakuna sunqunpi imayna kasqanta qawarqa, huk rimaypiqa yacharqam ima piensasqankutawan imayna tarikusqankuta (Mat. 9:4; Juan 13:10, 11). Chaymi, pipas llakisqa hinaspa hukmanyasqa kasqanta qawaspanqa, chaylla asuykuq sunqunta tiyaykachinanpaq (Is. 61:1, 2; Luc. 4:17-21).

¹⁰ Chaymantapas, llapallan runakuna hinam Jesuspas sasachakurqa. Yaqapaschá ayllun wakcha kasqanrayku. Chaymantapas, uywakuqnin taytan Joseywanmi carpintero karqaku, chay llamkayqa sasachá karqa (Mat. 13:55; Mar. 6:3). Llakisqataqchá tarikurqa uywakuqnin taytan Josey wañukuptin, payqa wañukurqa Jesus manaraq willakuyta qallarichkaptinmi. Hinaspapas mana iñiq wawqinkunawanchá hukmanyasqa tarikurqa (Juan 7:5). Tukuy kay sasachakuykuna pasasqanmi hukkuna imayna tarikusqankuta yachananpaq yanaparqa.

11. ¿Imaynatam Jesusqa llakipayakuq kasqanta qawachirqa? (Qaway qaranpi kaq dibujota).

¹¹ Jesusqa llakipayakuq kasqantam qawachirqa  milagrokunata ruwaspan. Chaytaqa ruwarqa manam hikutasqachu, ruwarqaqa runakunata llakipayarisqanraykum (Mat. 20:29-34; Mar. 1:40-42). Chaytaqa sutillam qawachirqa mana uyariq chaynataq mana rimaq runata sapallanpi hampispan, hinaspa viudapa wawanta kawsarichispan (Mar. 7:32-35; Luc. 7:12-15). Jesusqa paykunapa rantinpi churakuspanmi llakipayaspan yanapaykurqa.

12. Juan 11:32-35 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Jesusqa Lazaropa paninkuna llakipayasqanta qawachirqa?

¹² Amistadnin Lazaro wañukuptinmi, Jesusqa Lazaropa paninkunata llakipayarqa. Martawan Maria waqasqankuta qawaspanmi ‘Jesuspas waqarqa’ (qaway Juan 11:32-35). Jesusqa waqarqa manam amistadnin Lazaro wañukusqanraykullachu, payqariki yacharqam kawsarichiy atisqanta. Waqarqaqa Lazaropa paninkuna waqasqanta qawaspanmi.

13. ¿Imanasqataq kusisqa tarikunchik llakipayakuq Jesus kasqanmanta yachaspanchik?

¹³ Ñuqanchikqa pantaqmi kanchik Jesusmantaqa. Chaywanpas llakipayakuq kasqanmanta yachaymi yanapawanchik. Hinaspapas paytam kuyanchik runakunata llakipayasqanrayku (1 Ped. 1:8). Kusisqam tarikunchik kamachiwaqninchik kasqanta chaynataq manapas unaymantaña ñakariykuna chinkachinanta yachaspanchik. Jesusqa kay pachapi ñuqanchik hina kasqanraykum allinta yachan runakunata satanas ñakarichisqanta. Ancha kusisqam tarikunchik kamachiwaqninchik Jesus ‘llakipayakuq’ kasqanta yachaspanchik (Heb. 2:17, 18; 4:15, 16).

14. Efesios 5:1, 2 nisqanman hinaqa, ¿ima ruwananchikpaqmi kallpanchakunanchik?

¹⁴ Jehova Dios hinaspa Jesus llakipayakuq kasqanta yachayninchikqa kallpanchawanchikmi llakipayakuq kanapaq (qaway Efesios 5:1, 2). Ñuqanchikqa runakunapa sunqunpi ima kasqantaqa manam yachayta atinchikchu, ichaqa imayna tarikusqankutam musyachwan (2 Cor. 11:29). Ñuqanchikqa manam kunan tiempopi runakuna hina kaytaqa munanchikchu, aswanqa apostol Pablopa nisqanman hina kasukunanchikpaqmi kallpanchakunchik, paymi nirqa: “Amayá kikillaykichikpa allinnikichiktachu maskaychikqa, aswanqa wakinnikichikpa allinnintayá”, nispa (Filip. 2:4).

15. ¿Pikunam aswan llakipayakuq kananku?

¹⁵ Punta apaqkunaqa astawanmi kallpanchakunanku llakipayakuq kanankupaq. Jehova Diosmi paykunamanta cuentata mañanqa imayna serviqninkuna cuidasqankumanta (Heb. 13:17). Iñiqmasinkuta yanapanankupaqqa llakipayakuqmi kananku. ¿Imaynatam chayna kasqankuta qawachinmanku?

16. ¿Imakunatam punta apaqkuna ruwananku, hinaspa imanasqam chay ruwasqankuqa ancha allin?

¹⁶ Punta apaqkunaqa tiempochakunankum iñiqkunata llakipayakuywan yanapanankupaq. Imapas paykunaman willasqankutam sumaqllata hinaspa kuyapayakuywan uyarinanku. Wakin iñiqkunaqa rimayta munaspankupas wakinpiqa manchapakunkum, chayraykum sumaqllata uyarinanku (Prov. 20:5). Punta apaqkuna iñiqkunapaq tiempochakuspankuqa aswanraqmi paykunawan kuyanakunqaku (Hech. 20:37).

17. ¿Imatam anchata chaninchanku iñiqmasinchikkunaqa punta apaqkunamanta? Rimariy wakin iñiqmasinchikkuna ima nisqankumanta.

¹⁷ Achka iñiqmasinchikkunam ninku punta apaqkuna iñiqkunapa imayna tarikusqanta yachanankupaq kallpanchakusqankuta anchata chaninchasqankumanta. ¿Imanasqa? Adelaide iñiqmasinchikmi nin: “Llakipayakuq punta apaqkunawan rimayqa sumaqmi, kuyakuqllaña kasqankurayku”, nispa. Ninraqmi: “Imayna rimasqankunawanmi sutilla musyakunki  qampa rantiykipi churakusqankuta”, nispa. Punta apaqwan rimasqanta yuyarispanmi huk iñiqmasinchikpas nin: “Sasachakuyniykunata punta apaq iñiqmasinchikman willaykuptiymi wiqin atipaykurqa. Chaytaqa manam qunqasaqchu”, nispa (Rom. 12:15).

18. ¿Imaynatam llakipayakuq kasqanchikta qawachichwan?

¹⁸ Llapallanchikmi hukkunawan llakipayakuq kananchik, manam punta apaqkunallachu. ¿Imaynatam llakipayakuq kasqanchikta qawachichwan? Sasachakuypi tarikuq ayllunchik utaq iñiqmasinchikkunata yanapaykuspam. Aswanraqmi yanapaykunanchik musu-sipaskunata, unquqkunata, yuyaqkunata hinaspa wañukuqpa ayllunkunata. Imayna tarikusqankuta tapuspanchikqa niwasqanchiktam sumaqllata uyarinanchik. Sunqunkupi imayna kasqankuta yachay munasqanchiktam sutillata qawachinanchik. Chaymantapas atisqanchikman hinayá yanapaykusun. Kaykunata ruwaspaqa kuyakuq kasqanchiktam qawachichkanchik (1 Juan 3:18).

19. ¿Imanasqataq mana chaynallatachu pitapas yanapananchik?

¹⁹ Hukkunata yanapaspanchikqa qawananchikmi llapallanku mana chaynalla kasqankuta. Wakinkuqa manam sasachakunkuchu imapas willawananchikpaqqa, wakinkuñataqmi mana chayllaqa ima sasachakuyninkutapas willawachwanchu. Chayraykum yanapaspanchikqa hukmanyanankupaq hinaqa mana tapupayanachu (1 Tes. 4:11). Imayna tarikusqankuta willawasqanchikqa ichapas piensasqanchikwanqa mana tupanqachu. Chayna kaptinpas manam piñarikunachu, aswanqa allin uyariqmi kananchik hinaspa manam chayllaqa imatapas rimarunachu (Mat. 7:1; Sant. 1:19).

20. ¿Imamantam yachasunchik qatiqnin yachachikuypi?

²⁰ Llakipayakuq kasqanchiktaqa manam iñiqmasinchikkunallamanchu qawachinanchik, willakuq rispapas qawachinanchikmi. Willakuspanchik hinaspa Diosmanta pitapas yachachispanchik, ¿imaynatam llakipayakuq kasqanchikta qawachichwan? Chaymantam yachasunchik qatiqnin yachachikuypi.