Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 12

Pangizani Kuti Musatsalakana Anango

Pangizani Kuti Musatsalakana Anango

“Monsene khalani na manyerezero mabodzi ene.”—1 PED. 3:8.

NYIMBO 90 Tiwangisane

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1. Mwakubverana na 1 Pedhru 3:8, thangwi yanji tisakomerwa kukhala na anthu akuti asatitsalakana mbaticitira pinthu pyadidi?

IFE TISAKOMERWA tingakhala na anthu akuti asatitsalakana mbaticitira pinthu pyadidi. Iwo asawangisira toera kubvesesa mabvero athu na manyerezero athu. Midzidzi inango iwo asatipasa pinafuna ife peno kutiphedza ngakhale mbatidzati kuaphemba. Ife tisakomerwa kukhala na anthu akuti ‘asatibvera ntsisi.’ *Lerini 1 Pedhru 3:8.

2. Thangwi yanji tisafunika kuwangisira toera kubvera anango ntsisi?

2 Ninga Akristu, tonsene tisafuna kubvera ntsisi anango. Mbwenye, toera kucita pyenepi tisafunika kuwangisira. Thangwi yanji? Thangwi yakutoma ndi yakuti ndife anthu akusowa ungwiro. (Aroma 3:23) Natenepa tisafunika kuwangisira toera kucalira cipendamiro cakunyerezera pya ife basi. Mbwenye m’midzidzi inango, pisanentsa kwa anango kubvera ntsisi andzawo thangwi ya dziko idabalwa iwo peno makhaliro awo akale. Kusiyapo pyenepi, ife tisakhuyiwambo na makhaliro a anthu anatizungulira. Mu ntsiku zino zakumalisa, anthu azinji nee asabvera anango ntsisi. M’mbuto mwace, iwo ‘asafunika okhene.’ (2 Tim. 3:1, 2) Mphapo ninji pinafuna kutiphedza toera kukunda mabvero anewa mbatitsalakana mabvero a anango?

3. (a) Tinacitanji toera kupitiriza kubvera anango ntsisi? (b) Tinapfundzanji mu nsolo uno?

3 Ife tinapitiriza kubvera anango ntsisi tingatowezera Yahova Mulungu na Mwanace, Yezu Kristu. Yahova ndi Mulungu waufuni, pontho asapereka citsandzo cadidi cakutsalakana anango. (1 Juw. 4:8) Yezu atowezerambo n’khaliro unoyu wa Babace. (Juw. 14:9) Pikhali iye pa dziko yapantsi, iye apangiza kuti anthu anakhala tani a ntsisi. Mu nsolo uno, pakutoma tinapfundza kuti Yahova na Yezu apangiza tani citsalakano kuna anango. Buluka penepo tinapfundza kuti tinatowezera tani citsandzo cawo.

CITSANDZO CA YAHOVA CAKUTSALAKANA ANANGO

4. Lemba ya Izaiya 63:7-9 isapangiza tani kuti Yahova asatsalakana atumiki ace?

4 Bhibhlya isatipfundzisa kuti Yahova asatsalakana atumiki ace. Mwacitsandzo, onani kuti Yahova apibva tani mu ndzidzi wakuti Aizraeli akhatamba nyatwa zizinji. Bhibhlya isalonga: ‘Mu ndzidzi ukathabuka mbumba yace iye aibvera ntsisi.’ (Lerini Izaiya 63:7-9.) Mukupita kwa ndzidzi, kubulukira kwa mprofeta Zakariya, Yahova alonga kuti atumiki ace angatsalakanwa mwakuipa, pisakhala ninga ndiye anatsalakaniwa munjira ineyi. Yahova apanga atumiki ace: ‘Ule anakusosani, ali kudzokonya n’diso mwanga.’ (Zak. 2:8, Tradução do Novo Mundo da Bíblia Sagrada) Musapibva tani thangwi ya njira idatsalakana Yahova atumiki ace!

Yahova abvera ntsisi mbapulumusa Aizraeli akhali mu ubitcu ku Ejitu (Onani ndima 5)

5. Perekani citsandzo cinapangiza kuti Yahova acitanji toera kuphedza atumiki ace akhathabuka.

5 Yahova asacita pizinji kupiringana kubvera ntsisi atumiki ace anathabuka. Iye asacita pinthu toera kuaphedza. Mwacitsandzo, mu ndzidzi ukathabuka Aizraeli ku Ejitu, Yahova aabvera ntsisi mbakulumizika toera kuapulumusa. Yahova alonga kuna Mose: ‘Ine ndaona kuthabuka kwa mbumba yanga na kukhuwa kwawo, thangwi ya kuthabuswa kwawo. Ndaona kubva kwawo kupha. Natenepa ndisafuna kuapulumusa m’manja mwa Aejitu.’ (Eks. 3:7, 8) Nakuti Yahova abvera ntsisi mbumba yace, iye aibulusa ku ubitcu. Pakupita pyaka pizinji, mu Dziko Yakupikirwa, Aizraeli athimbana na nyamalwa. Kodi Yahova acitanji? Iye ‘akhaabvera ntsisi pakubulira kwawo na pikhasoswa iwo na ale akhaathabusa mbaapwaza.’ Ntsisi zacitisa pontho Yahova kuphedza mbumba yace. Iye atuma atongi toera aende kapulumusa Aizraeli m’manja mwa anyamalwa awo.—Aton. 2:16, 18.

6. Perekani citsandzo cakuti Yahova atsalakana tani munthu unango wakuti akhali na manyerezero akuphonyeka.

6 Yahova asatsalakana atumiki ace maseze m’midzidzi inango asanyerezera mwakuphonyeka. Nyerezerani pidacitikira Yona. Mulungu atuma mprofeta unoyu toera aende kamwaza mphangwa za kufudzwa kwa anthu a ku Ninive. Pidatcunyuka iwo, Mulungu aalekerera mbakhonda kuafudza. Mbwenye Yona nee akomerwa na cisankhulo ceneci. Iye “aipirwa napyo pikulu pyene” thangwi yakukhonda kukwanirisika kwa profesiya idalonga iye. Mbwenye Yahova apirira na pidacita Yona mbam’phedza toera kucinja maonero ace. (Yona 3:10–4:11) Yona abvesesa pikhapfundziswa iye, ndi thangwi yace aphatisirwa na Yahova mbalemba mphangwa zenezi toera kutiphedza.—Aroma 15:4. *

7. Njira idatsalakanira Yahova mbumba yace isatipasa cinyindiro cipi?

7 Njira idatsalakanira Yahova mbumba yace isapangiza kuti iye asabvera ntsisi atumiki ace. Iye asaona nyatwa zinatamba m’bodzi na m’bodzi wa ife. Mwandimomwene Yahova ‘asadziwa piri m’mitima ya anthu.’ (2 Pya dziko. 6:30) Iye asadziwa pinanyerezera ife, mabvero athu na pinacimwana ife kucita. Ndi thangwi yace, “iye nkhabe kudzatawirisa kuti [tithimbane] na mayesero akuti nee [tinakwanisa] kuapirira.” (1 Akor. 10:13) Pikiro ineyi isatiwangisa kakamwe.

CITSANDZO CA YEZU CAKUTSALAKANA ANANGO

8-10. Ndi pinthu pipi pidaphedza Yezu toera atsalakane anango?

8 Pikhali Yezu pa dziko yapantsi, iye akhatsalakana kakamwe anango. Pana pinthu pizinji pidaphedza Yezu toera kutsalakana anango, mbwenye cincino tendeni tione pitatu. Cakutoma, ninga tapfundza, Yezu akhatowezera mwadidi makhaliro a Babace wakudzulu. Ninga Babace, Yezu akhafuna anthu. Maseze Yezu akomerwa na basa yakuphedza Yahova toera kucita pinthu, mbwenye iye ‘akhakomerwa kakamwe na ana a anthu.’ (Mis. 8:31) Ufuni waphedza Yezu toera kutsalakana anango.

9 Caciwiri, ninga Yahova, Yezu akhaona piri m’mitima ya anthu. Iye akhadziwa pifuno pya anthu na mabvero awo. (Mat. 9:4; Juw. 13:10, 11) Natenepa, pikhaona Yezu kuti anthu akhali akutsukwala, iye akhaabvera ntsisi mbaaphedza.—Iza. 61:1, 2; Luka 4:17-21.

10 Cacitatu, Yezu athimbanambo na nyatwa zinango zikhathimbana na anthu. Mwacitsandzo, Yezu akuzwa pa banja yakutcerenga. Yezu apfundza na babace adankuza, Zuze, kuti anaphata tani basa mwaphinga. (Mat. 13:55; Marko 6:3) Pisaoneka kuti Zuze afa ndzidzi ungasi Yezu mbadzati kumalisa basa yace yakumwaza mphangwa. Natenepa, Yezu anentseka kakamwe thangwi ya kulowa kwa nyakufunika wace. Pontho Yezu akhadziwa kuti ndi pyakunentsa kukhala na acibale akuti asakhulupira pinthu pyakusiyana. (Juw. 7:5) Makhaliro anewa na anango aphedza Yezu toera kubvesesa nyatwa na mabvero a anthu.

Tingatsalakana mwadidi anango, mipingo isathambaruka (Onani ndima 15-19)

11. Kodi citsalakano ca Yezu cikhaoneka makamaka mu ndzidzi upi? Fokotozani. (Onani cithundzithundzi patsamba yakutoma.)

11 Citsalakano ca Yezu cikhaoneka makamaka mu ndzidzi ukhacita iye pirengo. Yezu nee akhakakamizwa toera kucita pirengo. Iye ‘akhabvera ntsisi’ ale akhathabuka. (Mat. 20:29-34; Marko 1:40-42) Mwacitsandzo, nyerezerani kuti Yezu apibva tani pidakwata iye mamuna wakukhonda kubva pakati pa mwinji mbaenda naye pakhundu toera kumuwangisa peno pidalamusa iye muli akufa mwana m’bodzi basi wa nkazi wakuti akhali nzice. (Marko 7:32-35; Luka 7:12-15) Yezu abvera ntsisi anthu anewa mbaaphedza.

12. Lemba ya Juwau 11:32-35 isapangiza tani ntsisi zikhali na Yezu kuna Marta na Mariya?

12 Yezu abvera ntsisi Marta na Mariya. Pidaona iye kuti iwo akhali akutsukwala thangwi yakulowa kwa m’bale wawo Lazaro, ‘Yezu alira.’ (Lerini Juwau 11:32-35.) Iye nee alira basi ene thangwi yakuluza xamwali wace, thangwi iye akhadziwa kuti anamulamusa muli akufa. M’mbuto mwace, Yezu alira thangwi akhadziwa kuti axamwali ace akhanentseka kakamwe na kufa kwa Lazaro.

13. Kudziwa kuti Yezu akhabvera ntsisi anthu kusatiwangisa tani?

13 Kudziwa kuti Yezu akhabvera ntsisi anthu kusatiwangisa kakamwe. Ife nee ndife anthu aungwiro ninga iye. Ngakhale tenepo, ife tisanfuna thangwi asatitsalakana munjira yadidi. (1 Ped. 1:8) Ife tiri akutsandzaya kudziwa kuti cincino iye akutonga ninga Mambo wa Umambo wa Mulungu. Thimize pano, iye anadzamalisa nyatwa zonsene. Nakuti Yezu akhalimbo pa dziko yapantsi ninga munthu, iye ndi wakuthema toera kumalisa nyatwa zonsene zinatamba athu thangwi ya utongi wa Sathani. Inde, ife tiri na mwai ukulu wakukhala na Ntongi wakuti anakwanisa “kutibvera ntsisi thangwi yakufewa kwathu.”—Aheb. 2:17, 18; 4:15, 16.

TOWEZERANI CITSANDZO CA YAHOVA NA YEZU

14. Mwakubverana na Aefesi 5:1, 2, kodi ife tisakulumizika toera kucitanji?

14 Kunyerezera citsandzo ca Yahova na Yezu kunatiphedza toera kubvera anango ntsisi. (Lerini Aefesi 5:1, 2.) Ife nkhabe kwanisa kudziwa piri m’mitima ya anthu ninga pinacita Yahova na Yezu. Ngakhale tenepo, ife tinakwanisa kudziwa mabvero a anango na pinafuna iwo. (2 Akor. 11:29) Mwakusiyana na anthu a dziko akuti ndi akuuma mitima, ife tisawangisira toera tikhonde ‘kunyerezera pinafuna ife basi, mbwenye tinyerezerenimbo pinafuna anango.’—Afil. 2:4.

(Onani ndima 15-19) *

15. Mbani makamaka anafunika kupangiza citsalakano kuna anango?

15 Makamaka akulu a mpingo asafunika kutsalakana mwadidi anango. Iwo asadziwa kuti anadzatongwa thangwi ya mabira adapaswa iwo toera aatsalakane. (Aheb. 13:17) Toera kuphedza alambiri anango, akulu a mpingo asafunika kubvera anango ntsisi. Kodi akulu a mpingo anapangiza tani kuti asabvera anango ntsisi?

16. Kodi nkulu wa mpingo wakuti asabvera ntsisi anango asacitanji, pontho thangwi yanji pyenepi ndi pyakufunika?

16 Nkulu wa mpingo wakuti asabvera ntsisi anango asasaka ndzidzi toera kucedza na abale na alongo. Iye asaacita mibvundzo mbaabvesera mwacidikhodikho. Pyenepi ndi pyakufunika kakamwe makamaka khala m’bale peno mulongo asafuna kulonga nyatwa zace, mbwenye nee akudziwa kuti anazilonga tani. (Mis. 20:5) Nkulu wa mpingo angakhala na ndzidzi wakucedza, abale na alongo asan’nyindira, asanfuna, pontho uxamwali wawo usakhala wakuwanga kakamwe.—Mabasa 20:37.

17. Kodi abale na alongo asafuna kuti akulu a mpingo akhale na n’khaliro upi? Perekani citsandzo.

17 Abale na alongo azinji asalonga kuti akulu a mpingo asafunika kukhala na nsambo wakutsalakana mwadidi anango. Thangwi yanji? Mulongo anacemerwa Adelaide alonga: “Akulu a mpingo angakhala na nsambo wakutsalakana mwadidi anango, pisakhala pyakukhonda nentsa kucedza nawo, thangwi usadziwa kuti anakubvesera.” Buluka penepo iye athimiza: “Usakhala na cinyindiro cakuti iwo asakutsalakana munjira inatawira iwo pakucedza nawo.” M’bale unango alonga: “Ndaona misozi m’maso mwa nkulu wa mpingo unango mu ndzidzi ukhampanga ine nyatwa zanga. Cipo ndinaduwala pyenepi.”—Aroma 12:15.

18. Tinapangiza tani citsalakano kuna anango?

18 Undimomwene ndi wakuti si akulu a mpingo basi tayu anafunika kupangiza citsalakano kuna anango. Tonsene tisafunika kukulisa n’khaliro unoyu. Munjira ipi? Mukuwangisira toera kudziwa nyatwa zinatamba acibale athu na abale na alongo mu mpingo. Pontho tisafunika kuwangisira toera kutsalakana mwadidi onsene mu mpingo, kuphatanizambo aphale na atsikana, atenda, anyakugwesera na ale adaferwa na anyakufunika awo. Kusiyapo pyenepi, tisafunika kusaka ndzidzi toera kuamuntsa. Mu ndzidzi unalonga iwo mabvero awo, tisafunika kuabvesera mwacidikhodikho mbitipangiza kuti tisabvesesa nyatwa zawo. Buluka penepo, tisafunika kucita pinakwanisa ife toera kuaphedza. Tingacita pyenepi, tinapangiza ufuni wandimomwene.—1 Juw. 3:18.

19. Thangwi yanji tisafunika kuphedza anango mwakucimbiza?

19 Ife tisafunika kuphedza anango mwakucimbiza. Thangwi yanji? Thangwi mu ndzidzi wa nyatwa anthu asacita pinthu munjira zakusiyana. Anango asalonga nyatwa zawo, mbwenye anango nkhabe. Maseze tisafuna kuaphedza, mbwenye nee tisafunika kucita mibvundzo yakuti inaatsukwalisa. (1 Ates. 4:11) Ngakhale alonge nyatwa zawo, mbwenye ife nkhabe funika kuphedzera pyonsene pinalonga iwo, thangwi tisafunika kukumbuka kuti anewa ndi mabvero awo. Ife tisafunika kukhala akucimbiza kubva na akudembuka kulonga.—Mat. 7:1; Tiya. 1:19.

20. Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?

20 Kusiyapo kutsalakana anango mu mpingo, ife tisafunikambo kupangiza n’khaliro unoyu wakufunika pakumwaza mphangwa. Mphapo tinapangiza tani n’khaliro unoyu mu ndzidzi unacita ife anyakupfundza? Tinabva ntawiro wa mbvundzo unoyu mu nsolo unatowera.

NYIMBO 130 Khalani Akulekererana

^ ndima 5 Yahova na Yezu asapangiza citsalakano kuna anango. Mu nsolo uno tinapfundza pizinji thangwi ya citsandzo cawo. Pontho tinapfundza kuti thangwi yanji tisafunika kukhala na mabvero ninga awo na tinacita tani pyenepi.

^ ndima 1 MABVEKERO A MAFALA ANANGO: ‘Kubvera ntsisi’ pisabveka kuti tisawangisira kubvesesa mabvero a anango ninga athu. (Aroma 12:15) Mu nsolo uno mafala akuti ‘kubvera ntsisi’ na ‘citsalakano’ ali na mabvekero mabodzi ene.

^ ndima 6 Yahova apangiza citsalakano kuna atumiki anango akukhulupirika akuti akhadatsukwala peno akhagopa. Nyerezerani pidacitikira Yana (1 Sam. 1:10-20), Eliya (1 Ama. 19:1-18) na Ebhedhemeleki (Yer. 38:7-13; 39:15-18).

^ ndima 65 PITHUNDZITHUNDZI: Misonkhano ya mpingo isatipasa miyai yakuwangisa uxamwali wathu. Numero (1) isapangiza nkulu wa mpingo akucedza munjira yadidi na m’mwazi mphangwa wa m’phale na mai wace, (2) baba na mwanace wankazi akuphedza mulongo wakugwesera toera aende kuna motokala wace na (3) akulu a mpingo awiri akubvesera mwacidikhodikho mulongo wakuti asafuna ciphedzo.