1. E tusa ai ma le 1 Peteru 3:8, aiseā e tatou te fiafia ai e faifaimea faatasi ma tagata e manatu mamafa i o tatou faalogona ma lo tatou lelei?

E TATOU te fiafia e faifaimea faatasi ma tagata e manatu mamafa i o tatou faalogona ma lo tatou lelei. E latou te tuu i latou i o tatou tulaga, pe e taumafai e malamalama i o tatou mafaufauga ma faalogona. E latou te mātauina mea e tatou te manaʻomia, ma ofoina mai le fesoasoani e tusa pe e tatou te leʻi talosagaina. E tatou te talisapaia i latou e faaalia mai le “tigā alofa” * iā i tatou.​—Faitau le 1 Peteru 3:8.

2. Aiseā e lē faigofie ai ona faaalia le tigā alofa?

² I le avea ai o i tatou o ni Kerisiano, e tatou te mananaʻo uma lava e faaalia le tigā alofa. Peitaʻi, e lē faigofie ona faia faapea. Aiseā? O se tasi o māfuaaga, e tatou te lē lelei atoatoa. (Roma 3:23) O lea, e tatau ona tatou tauivi e teena lo tatou faanaunauga masani, o le mafaufau i lo tatou lava lelei. Atonu o se luʻi foʻi mo nisi o i tatou le faaalia o le tigā alofa, ona o le auala na tausi aʻe ai i tatou po o ni mea na tutupu i taimi ua teʻa. E mafai foʻi ona tatou aafia i uiga o tagata o loo siʻomia ai i tatou. I nei aso e gata ai, o le toʻatele e lē manatu mamafa i faalogona o isi ae “e alolofa iā i latou lava.” (2 Timo. 3:1, 2) O le ā e fesoasoani iā i tatou ina ia foʻia ai nei luʻi, lea e faigatā ai ona faaalia le tigā alofa i isi?

3. (a) E faapefea ona faaleleia le auala e tatou te faaalia ai le tigā alofa? (e) O le ā o le a iloiloina i lenei mataupu?

³ E mafai ona faaleleia le auala e tatou te faaalia ai le tigā alofa, e ala i le faaaʻoaʻo iā Ieova le Atua ma lona Alo o Iesu Keriso.  O Ieova o le Atua alofa, ma ua ia faataatia le faaaʻoaʻoga e sili ona lelei i le faaalia o le manatu mamafa i isi. (1 Ioa. 4:8) Na atoatoa le auala na faaaʻoaʻo ai Iesu i lona Tamā i le faaalia o lenā uiga. (Ioa. 14:9) A o iai Iesu i le lalolagi, na ia faataʻitaʻia mai le auala e faaalia ai e tagata le alofa mutimutivale. O le a iloiloina muamua i lenei mataupu auala na faaalia ai e Ieova ma Iesu le manatu mamafa i isi, ma auala e mafai ona tatou faaaʻoaʻo ai iā i laʻua.

4. Ua faapefea ona faamaonia mai i le Isaia 63:7-9 le manatu mamafa o Ieova i faalogona o ana auauna?

⁴ O loo faamatalaina i le Tusi Paia e manatu mamafa Ieova i faalogona o ana auauna. O se faaaʻoaʻoga, o le taimi na feagai ai tagata Isaraelu anamua ma le tele o faigatā. Ua faapea mai le Tusi Paia, “Na mafatia o ia i taimi o o latou mafatiaga.” (Faitau le Isaia 63:7-9.) I se taimi mulimuli ane, na faailoa mai ai e Ieova e ala i le perofeta o Sakaria, pe a agaleaga tagata i ana auauna e tusa lenā ua agaleaga atu iā te ia. Na fetalai Ieova i ana auauna: “O lē e paʻi atu iā te outou, ua paʻi o ia i le ʻiʻoimata o loʻu lava mata.” (Saka. 2:8) Maʻeu se auala mataʻina e faataʻitaʻi mai ai le manatu mamafa o Ieova i ona tagata!

5. Aumai se faaaʻoaʻoga o le auala na gaoioi ai Ieova e fesoasoani i ana auauna na mafatia.

⁵ E lē gata e lagona e Ieova le alofa mutimutivale mo ana auauna o loo mafatia, ae e gaoioi foʻi o ia ina ia fesoasoani iā i latou. O se faaaʻoaʻoga, a o faapologaina le nuu o Isaraelu i Aikupito, na malamalama Ieova i o latou tigā ma na uunaʻia ai o ia ina ia fesoasoani iā i latou. Na fetalai atu o ia iā Mose: ʻUa ou iloa lava le sauāina o loʻu nuu, ma ua ou faalogo i lo latou ōi; ua ou iloa puapuaga o loo mafatia ai i latou. Ou te alu ifo e laveaʻi iā i latou mai i lima o tagata Aikupito.’ (Eso. 3:7, 8) Talu ai na alofa mutimutivale Ieova i ona tagata, na ia faasaʻolotoina ai i latou mai i le nofo pologa. Ina ua mavae le tele o senituri a o iai le nuu o Isaraelu i le Nuu Folafolaina, na osofaʻia ai i latou e fili. O ā faalogona o Ieova? “Ua faanoanoa [o ia] i lo latou ōi ona o ē e faasauā, ma ē na faatigā iā i latou.” O lea, na toe gaoioi ai Ieova e fesoasoani i ona tagata ona o lona tigā alofa iā i latou. Na ia tofia faamasino e laveaʻi tagata Isaraelu mai i o latou fili.​—Faama. 2:16, 18.

6. Aumai se faaaʻoaʻoga o le faaalia e Ieova o le manatu mamafa i faalogona o se tasi e leʻi saʻo ona mafaufauga.

 ⁶ E faaalia foʻi e Ieova le manatu mamafa i faalogona o ana auauna, e tusa pe e lē saʻo i taimi uma o latou mafaufauga. Seʻi iloilo le faaaʻoaʻoga a Iona. Na auina atu e le Atua lenei perofeta e folafola atu se feʻau faafaamasinoga i tagata Nineva. Ina ua latou salamō, na filifili le Atua e faasaoina i latou. Peitaʻi, e leʻi fiafia Iona i lea faaiʻuga. Na “matuā ita tele” o ia ona ua lē taunuu lana valoaga e faaumatia Nineva. Ae na onosaʻi pea Ieova iā Iona, ma fesoasoani iā te ia ina ia faasaʻo ona mafaufauga. (Iona 3:10–4:11) Na iʻu ina malamalama Iona i le manatu sa taumafai Ieova e faailoa mai iā te ia, ma na faaaogā foʻi o ia e Ieova e faamauina lenei tala ina ia aogā iā i tatou.​—Roma 15:4. *

7. O le ā ua faamautinoa mai e Ieova ona o le auala e na te feutagaʻi ai ma ana auauna?

⁷ O le auala na feutagaʻi ai Ieova ma ona tagata ua faamautinoa mai ai, e tigā alofa mai o ia i ana auauna. E na te silafia tigā ma mafatiaga o loo feagai ma i tatou taʻitoʻatasi. “E silafia lelei [e Ieova] loto o le fanau a tagata.” (2 No. 6:30) E malamalama o ia i o tatou mafaufauga ma faalogona loloto, faapea mea e lē au i ai lo tatou malosi. ʻE na te lē tuua foʻi i tatou i se faaosoosoga e sili atu nai lo o le mea e tatou te lavātia.’ (1 Kori. 10:13) Maʻeu le faamāfanafanaina o i tatou i lenā faamautinoaga!

8-10. O ā ni vala na fesoasoani iā Iesu ina ia faaalia ai le manatu mamafa i faalogona o isi?

⁸ A o soifua Iesu i le lalolagi, na matuā manatu mamafa o ia i isi. E pe ā ma le tolu ni vala na fesoasoani iā te ia i le faaalia o lenā uiga. Muamua, e pei ona taʻua i se tasi o palakalafa, na atoatoa le auala na faaaʻoaʻo ai Iesu i uiga o lona Tamā. E pei o lona Tamā, na alofa Iesu i tagata. E ui sa fiafia o ia i mea uma na ia fesoasoani iā Ieova e foafoaina, ae ʻsa matuā fiafia o ia i le fanau a tagata.’ (Faata. 8:31) O le alofa na uunaʻia ai Iesu e faaalia le manatu mamafa i faalogona o isi.

⁹ Lua, e pei o Ieova, e silafia e Iesu loto o tagata. E na te silafia o latou faalogona ma uunaʻiga e latou te faia ai mea. (Mata. 9:4; Ioa. 13:10, 11) O lea, ina ua iloa e Iesu le lotomomomo o tagata, o lona manatu mamafa na uunaʻia ai o ia ina ia avatu faamāfanafanaga.​—Isa. 61:1, 2; Luka 4:17-21.

¹⁰ Tolu, na tofo totino Iesu i nisi o tulaga faigatā sa feagai ma tagata. O se faaaʻoaʻoga, e foliga mai na ola aʻe Iesu i se aiga e matitiva. Na ia aʻoaʻoina le auala e faia ai galuega mamafa mai i lona tamāfai o Iosefa. (Mata. 13:55; Mare. 6:3) E foliga mai na maliu Iosefa a o leʻi amataina le faiva a Iesu. O lea, e lē taumatea na lagona e Iesu le tigā ina ua maliu se tasi e pele iā te ia. Na ia malamalama foʻi i le faigatā o le iai i se aiga e eseese manatu i mataupu tau tapuaʻiga. (Ioa. 7:5) O nisi na o tulaga atonu na fesoasoani iā Iesu, e malamalama ai i tulaga faigatā ma faalogona o loo feagai ma tagata i aso taʻitasi.

11. O le ā le taimi na matilatila ai le faaalia e Iesu o lona manatu mamafa? Ia faamatala. (Tagaʻi i le ata i le faavaa.)

¹¹ Na matilatila le faaalia e Iesu o lona manatu mamafa, i taimi na ia faia ai vavega. E na te leʻi faia vavega ona o se tiute tauave. Peitaʻi, na ia faia ona o le ʻmutimutivale o lona alofa’ i ē na mafatia. (Mata. 20:29-34; Mare. 1:40-42) O se faaaʻoaʻoga, seʻi mafaufau i faalogona o Iesu a o ia aveese se tamāloa tutuli mai i le motu o tagata ma faamālōlō o ia, po o le taimi foʻi na ia faatūina ai mai i le oti le tama e toʻatasi  a se fafine ua oti lana tane. (Mare. 7:32-35; Luka 7:12-15) Na faaalia e Iesu le tigā alofa i na tagata, ma na manaʻo e fesoasoani iā i latou.

12. O le ā se faamatalaga i le Ioane 11:32-35 e iloa ai le tigā alofa o Iesu iā Mareta ma Maria?

¹² Na faaalia e Iesu le tigā alofa iā Mareta ma Maria. Ina ua vaaia e Iesu lo la faavauvau ona ua maliu lo la tuagane o Lasalo, “ona tagi ai lea o [ia].” (Faitau le Ioane 11:32-35.) E leʻi faapea na tagi Iesu ona ua motusia la laʻua mafutaga ma lana uō pele o Lasalo, auā sa ia silafia o le a ia toe faatūina Lasalo mai i le oti. Peitaʻi, na tagi Iesu ona sa ia malamalama i le faavauvau o ana uō pele, ma na ootia ai ona faalogona.

13. E faapefea i le iloaina sa faaalia e Iesu le tigā alofa i tagata ona faalaeiauina ai i tatou?

¹³ O le iloaina sa faaalia e Iesu le tigā alofa i tagata, e matuā faalaeiauina ai i tatou. E moni e tatou te lē pei o Iesu ona e lelei atoatoa o ia. Peitaʻi, e tatou te alolofa iā Iesu ona o le auala alofa na ia feutagaʻi ai ma isi. (1 Pete. 1:8) E matuā faalaeiauina i tatou i le iloaina, ua avea nei o ia ma Tupu o le Malo o le Atua. E lē o toe umi ona ia aveesea atoatoa lea o o tatou mafatiaga. Talu ai sa soifua o ia o se tagata i le lalolagi, ua talafeagai ai ona ia toe faaleleia mea uma na faaleagaina e le pulega a Satani. O le mea moni, o se matuā faamanuiaga mo i tatou le iai o se Tupu “e mafai ona tigā alofa faatasi ma i tatou i o tatou vaivaiga.”​—Epe. 2:17, 18; 4:15, 16.

14. E tusa ai ma le Efeso 5:1, 2, o le ā ua uunaʻia i tatou e fai?

¹⁴ Pe a tatou manatunatu i faaaʻoaʻoga a Ieova ma Iesu, o le a uunaʻia ai i tatou ina ia faaalia atili le tigā alofa. (Faitau le Efeso 5:1, 2.) E moni e lē mafai ona tatou iloa loto o tagata. Peitaʻi, e mafai lava ona tatou taumafai ina ia malamalama i faalogona ma manaʻoga o isi. (2 Kori. 11:29) I le lē pei o tagata o le lalolagi o ē e manatu faapito, e tatou te taumafai e “vaavaai ma le naunau e lē gata i [a tatou] lava mea, ae i mea foʻi e lelei ai isi.”—Fili. 2:4.

15. O ai e manaʻomia faapitoa lava ona latou faaalia le tigā alofa?

¹⁵ E manaʻomia faapitoa lava e toeaina o le faapotopotoga ona faaalia le tigā alofa. E latou te tali atu iā Ieova i le auala e latou te tausia ai ana mamoe. (Epe. 13:17) Ina ia fesoasoani i o latou uso talitonu, e manaʻomia i toeaina ona malamalama i o latou faalogona. O le ā le auala e latou te faia ai faapea?

16. O le ā e faia e se toeaina e tigā alofa, ma aiseā e tāua ai lenā vala?

¹⁶ E faaalu e se toeaina e tigā alofa lona taimi mo ona uso ma tuafāfine Kerisiano. E na te fai atu ni fesili, ona faalogologo lelei lea ma le onosaʻi. E tāua tele lenā vala pe afai e manaʻo se uso po o se tuafafine pele e talanoa ma sasaa mai ona faalogona, ae e faigatā ona ia faia faapea. (Faata. 20:5) Pe a lotomalie se toeaina e faaalu lona taimi e fesoasoani atu ai i uso ma tuafāfine, o le a faamalosia atili ai a latou faauōga, le alofa faaleuso, ma le maufaatuatuaina e le tasi o le isi.​—Galu. 20:37.

17. O ā ni faamatalaga a uso ma tuafāfine e faatatau i le uiga e sili ona latou fiafia i ai i se toeaina? Aumai se faataʻitaʻiga.

¹⁷ O le toʻatele o uso ma tuafāfine e faapea mai, o le uiga e sili ona latou fiafia i ai i se toeaina, o le manatu mamafa i faalogona o isi. Aiseā? Ua faapea mai se tuafafine e igoa iā Adelaide: “E faigofie ai ona e talanoa atu iā i latou, auā ua e iloa o loo latou malamalama i ou faalogona.” Ua ia faapea atili mai: “E mafai ona e iloa lo latou tigā alofa iā te oe, i le auala e latou te tali mai ai pe a e talanoa atu iā i latou.” O le faamatalaga lenei a se uso na faaalia le lotofaafetai i le auala na talanoa atu ai  se toeaina iā te ia: “Na ou vaaia le maligi o ona loimata a o oʻu faamatalaina i ai loʻu tulaga. E lē mafai ona galo iā te aʻu lenā mea.”​—Roma 12:15.

18. E faapefea ona tatou atiaʻe le uiga o le tigā alofa?

¹⁸ O le mea moni, e lē na o toeaina e manaʻomia ona faaalia le tigā alofa. E mafai foʻi e i tatou uma ona atiaʻe lenā uiga. E faapefea? Ia taumafai e malamalama i tulaga o loo feagai ma o tatou aiga faapea o tatou uso talitonu. Ia faaalia le naunau moni i talavou i le faapotopotoga faapea i latou e mamaʻi, matutua, ma ē ua maliliu ē e pele iā i latou. Fesili i ai po o ā mai i latou. Ia faalogologo lelei a o latou talanoa mai. Ia fesoasoani iā i latou ina ia iloa e te malamalama moni i o latou tulaga. Ia fai i ai e te fia fesoasoani atu i so o se auala. Pe a tatou faia nei mea, e faaalia atu ai e tatou te alolofa moni iā i latou.​—1 Ioa. 3:18.

19. Aiseā e manaʻomia ai ona tatou fetuutuunaʻi a o taumafai e fesoasoani atu i isi?

¹⁹ E manaʻomia ona tatou fetuutuunaʻi a o taumafai e fesoasoani atu i isi. Aiseā? Talu ai e eseese auala e taulima ai e tagata o latou faafitauli. E naunau isi e faamatala mai o latou faafitauli, ae o isi e lē mananaʻo e faia faapea. E ui lava la e tatou te avatu le fesoasoani iā i latou, ae e tatau ona tatou ʻalofia le fesili i ni mataupu totino e latou te lagona ai le māsiasi. (1 Tesa. 4:11) Pe a faamatala mai e nisi o latou faafitauli, atonu e tatou te lē ioe i taimi uma i o latou manatu. E ui i lea, e manaʻomia ona tatou manatua, o o latou faalogona na. O lea, ia tatou faalogologo lelei, ae aua le vave ona tautala.​—Mata. 7:1; Iako. 1:19.

20. O le ā o le a talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai?

²⁰ E ese mai i le faaalia o le tigā alofa i totonu o le faapotopotoga, ae e manaʻomia foʻi ona tatou faaalia lea uiga matagofie i la tatou faiva. E faapefea ona tatou faaalia le tigā alofa a o faia isi ma soo? O le a taliina lenā fesili i le mataupu o loo sosoo mai.