1. Limbe jam mu libak li Yésu li nlôôha tihbana? Toñol.

JAM jada mu libak li Yésu li li nlôôha tihba bôt li yé ngap a gwé i nok mandutu di mboma mu kiki di yé bikwéha bi bôt. Ngéda Yésu a bé hana isi, a bééna ngap i ‘kon maséé ni bôt ba nkon maséé,’ a ‘eek ki lôñni bôt ba ñee.’ (Rôma 12:15) Kiki hihéga, ngéda banigil bé 70 ba bi huu mbus loñge hônd likalô, Yésu “a bi kon maséé iloo héga ni njel mbuu mpubi.” (Lukas 10:17-21, MN.) Lisañ lipe, ngéda a bi tehe lelaa nyemb Lasarô i ntihba mawanda mé, ‘hala a bi tihba [Yésu] ngandak, ñem u siida ki nye.’​—Yôhanes 11:33.

2. Kii i bé hôla Yésu i nôgda yom bape ba bé nôgda?

² Kii i bi hôla i mut peles nunu i unda ñem ngôô ni u konangoo mu maada mé ni bikwéha bi bôt? Yom i bisu i bé gwéha yé inyu bôt. Kiki di mbôk tehe i yigil i ntip tagbe, a bé ‘lôôha gwés bon ba bôt.’ (Bingéngén 8:31) Gwéha yon i bi tinde nye i tibil nok mahoñol ma bôt ba binam. Ñôma Yôhanes a ntoñol le: “A ba yi mam ma yé ikété mut [binam].” (Yôhanes 2:25) Yésu a bé lôôha bana ñem ngôô inyu bôt bape. Bôt ba bé nôgda gwéha yé, ba emblege nwin u Ane a bé legel. Mu kii di ga ke ni bisu i hôlôs nya ñem ngôô i inyu bôt, hala nyen nson wés likalô w’a kônde too.​—2 Timôtéô 4:5.

3-4. (a) Lelaa di ga tehe nson wés, ibale di nôgda yom bape ba nôgda? (b) Kii di ga tehe munu yigil ini?

³ Ñôma Paul a bé yi le a bé lama téé likalô, yak bés di nyi le di nlama boñ hala. (1 Korintô 9:16) Ndi, ibale di nôgda yom bôt bape ba nôgda, di ga tehe ndik bé nson wés likalô kiki jam di yé nyégsaga i boñ. Ndi di ga unda  le di ntôñ bôt, di bak ki bebee i hôla bo. Di nyi le “ti i yé masoda iloo yoñ.” (Minson mi baôma 20:35) Ibale di nsal inyu kônde bana litehge li inyu nson wés, di ga lôôha kon maséé i yoñ ngaba mu.

⁴ Munu yigil ini, di ga tehe lelaa di nla unda bôt di ntééne likalô le di nôgda yom ba nôgda. Pog, di ga tehe yom di nla nigil mu jam Yésu a bé nôgda inyu bôt. Mbus, di ga tehe manjel ma-na di nla gwélél inyu kôna ndémbél yé.​—1 Pétrô 2:21.

5-6. (a) Yésu a unda bonjee le a bé nôgda yom ba bé nôgda? (b) Inyuki Yésu a bi kônôô bôt a bé tééne likalô ngoo, kiki kaat Yésaya 61:1, 2 i bi kal?

⁵ Di yoñ hihéga hiada hi hi ñunda lelaa Yésu a bé nôgda yom bôt ba bé nôgda. Kel yada, Yésu ni banigil bé ba bé nwaak ngandak, inyule ba bi téé likalô ibabé bo i noi. Ba bi bana bé to “ngéda i je.” Jon Yésu a yoñ banigil bé, a kena bo i “ñoñ botama” inyu “noi ndék.” Ndi limut likeñi li bi bôk Yésu ni banigil bé bisu. Ngéda Yésu a bi bol nyoo, a tehe limut li bôt, kii a bi nôgda? “A kon bo ngoo * inyule ba bé kiki mintômba mi mi gwé bé ntééda bémba. Ha nyen a bôdôl niiga bo ngandak mam.”​—Markô 6:30-34, MN.

⁶ Yimbe jam li bé tinde Yésu i kônôl bôt bape ngoo, li li bé boñ le a nôgda i yom bape ba bé nôgda. A tehe le i bôt ba ba “bé kiki mintômba mi mi gwé bé ntééda bémba.” I nene le Yésu a bi tehe le bahogi ikété yap ba bé liyep, ni le ba bé sal ni ngui inyu jés mahaa map. Bebek le bape ba bé nôgda njôghe i nlôl ni nyemb mut wap lihaa. Ibale ñ, wee Yésu a bé le a nok yom ba bé nôgda. Kiki di  ntehe i yigil i ntagbe, yak Yésu a bi lama boma minlélém mi mandutu. Yésu a bé tôñ bôt bape, jon a bééna ngôñ añle bo nwin u hogbe.​—Añ Yésaya 61:1, 2.

7. Lelaa di nla kôna ndémbél i Yésu?

⁷ Kii ndémbél i Yésu i niiga bés? Kiki Yésu, di yé ipôla bôt ba yé “kiki mintômba mi mi gwé bé ntééda bémba.” Ba njoba ni ngandak mandutu. Ndi bés di gwé yom i nsômbla bo​—hala wee nwin u Ane. (Masoola 14:6) Jon inyu kôna Malét wés, di ñañal miñañ minlam inyule di ‘kônôô diyeyeba ni ba ba nsamb ngoo.’ (Tjémbi 72:13) Ngôô di gwé inyu bôt ba, i ntinde bés i boñ ngim jam inyu hôla bo.

8. Imbe njel di nla gwélél likalô inyu unda le di nôgda yom bôt bape ba nôgda? Ti hihéga.

⁸ Lelaa di nla unda le di nôgda yom i bet di ntééne likalô ba nôgda? Di noode hégda jam i bet di mboma likalô ba nôgda, di boñok ki biliya i bôñôl bo kiki di yé le di bana ngôñ le ba bôñôl bés. * (Matéô 7:12) Inyu pam i boñ hala, di tehe manjel ma-na di nla gwélél. Pog, badba le kii hiki mut u mboma likalô a gwé ngôñ. Nson wés u ñañ nlam u yé kiki bôlô i dokta. Bañga dokta i nyéñ yi yom i ntééñga hiki nkokon. Jon a mbat mambadga, a yoñ ki ngéda i emble nye mu kii a ñañle nye i yom i ntééñga nye. Iloole a pala tilna nye bee, dokta a nla nwas le ndék ngéda i tagbe i i nhôla nye i tehe lelaa nkokon a nôgda. Nlélém ni bés, di nlama bé gwélél nlélém likeñge inyu hiki mut di mboma likalô. Maselna ni hala, di nyoñ hiki mut kiki a yé, di bigdaga mam a mboma, ni litehge jé li mam.

9. Kii di nlama bé hégda nhégdaga? Toñol.

⁹ Ngéda u mboma mut likalô, u hoo bañ kit le u nyi mam momasôna inyu yé tole u nyi i mam a nhémle ni inyuki a nhémle mo. (Bingéngén 18:13) Maselna ni hala, bat nye mambadga ma ma nhôla we i yi mahoñol mé, ibabé i babaa nye. (Bingéngén 20:5) Ibale hala a nla bôña i het u niñ, bat nye mambadga inyu bôlô yé, inyu lihaa jé, binéñél gwé ni litehge jé li mam. Ngéda di nyoña bôt hala, di ntinde bo i unda bés inyuki ba gwé ngôñ ni miñañ minlam. Ngéda di nyi mam ma, ha nyen di nla unda le di nôgda yom ba nôgda, ni lôl ki bo mahôla kiki Yésu a boñ.​—Hégha ni 1 Korintô 9:19-23.

10-11. Inoñnaga ni 2 Korintô 4:7, 8, imbe njel i nyônôs iba di nla gwélél inyu unda le di ntôñ bôt bape? Ti hihéga.

 ¹⁰ Iba, noode le hégda lelaa ba niñ. Di nla gwélél ngim manjel inyu nôgda yom i mpémél bo. Yak bés di yé bikwéha bi bôt kiki bo, jon di mboma minlélém mi mandutu. (1 Korintô 10:13) Di nyi le i yé ndutu i niñ munu hiai hini. Jon, di nla ndik pamba ni mahôla ma Yéhôva. (Añ 2 Korintô 4:7, 8.) Ibale hala a nla lédél i bés ba di yé mawanda ma Yéhôva, bôô ni ngélé yañen ni i bet ba nyi bé nye. Kiki Yésu, di nkônôô bo ngoo, hala a ntinde bés i añle bo “miñañ mi biloñge bi mam.”​—Yésaya 52:7.

¹¹ Di yoñ hihéga hi mankéé Serge. Ilole a nyi maliga, Serge a bé nsut ngandak. I bé nye ndutu i kwel ni bôt. Ngéda i bé tagbe bañ, a neebe yigil i Bibel. Serge a nkal le: “Mu kii me bé nigil Bibel, me bi sôk nok le bikristen bi nlama añle bôt bape yom ba nhémle. Me bé hoñol le, me ta bé le me boñ hala kekikel.” Ndi to hala, a bé hoñol i bet ba bé ngi yi maliga, a hégdaga lelaa niñ yap i bé le i ba ndutu inyule ba nyi bé Yéhôva. A nkal le: “Mam ma mondo me bé nigil, ma bi lona me ngandak maséé ni ñem nwee. Me bé yi le bôt bape ba bééna ngôñ i kôhna minlélém mi biniigana.” Kiki ngap i Serge i nôgda yom bape ba nôgda i bé bet, hala nyen yak makénd mé i téé likalô ma bé bet. Serge a nkal le: “Hélha jam i yé le, mu kii me bé boñ biliya i bana minkwel mi Bibel ni bôt, me bi sôk bana makénd me bééna ngôñ. I boñ hala i bi kônde lédés hémle yem.” *

12-13. Inyuki di nlama hônba i bet bés ni bo di nigil Bibel? Ti hihéga.

¹² Aa, hônba bôt we ni bo ni nigil. Bigda le, ba nyi bé ngim biniigana bi Bibel bés di nyi loñge loñge. Ngandak  ikété yap i tiñi ni mam ba bi niiga bo. Ba nla nôgda le base yap i yé yom nseñ i i ñat bo ni lihaa jap, ni bilem gwap bi loñ, yak ni litén jap. Lelaa di nla hôla bo?

¹³ Hoñol le hihéga hini: Kii i yé i bôña ngéda ba nlama héñha bôk nyaañga? Ba mbéna gwélél nlômbi nyaañga ngéda ba ngi oñok u mondo. Ndi ngéda u mondo u mal, ba mbôk nlômbi. Hala a yé nlélém jam inyu yés, ilole di mbat bôt le ba tjôô “minlômbi” mi biniigana ba ndiihe, di nlama ndugi hôla bo i gwés biniigana “bi mondo” ba nkôs​—hala wee biniigana bi Bibel ba bé yi bé ilole di mboma bo. Gwéha i, yon i ga boñ le ba ba bebee i tjôô mam ba bé hémle behee. Hala a nla yoñ ngandak ngéda inyu hôla mut i lona nya mahéñha i.​—Rôma 12:2.

14-15. Lelaa di nla hôla bôt ba nyi bé le d’a niñ i boga ni boga hana isi i ma nyila Paradis? Ti hihéga.

¹⁴ Ibale di nhônba bôt likalô, di ga bem bé le ba hoo nok, tole ba pala neebe biniigana bi Bibel. Ndi lem i nok i yom bape ba nôgda yon i ntinde bés i hôla bo i tibil ôt pék mu Bitilna ndék ni ndék. Kiki hihéga, béñge lelaa di nla ôt mahoñol ma mut i nok botñem i niñ boga i paradis hana isi. Ngandak ikété yap i nyi ndigi ndék mam, bebek le to yom yaga mu biniigana bi. I nla ba le, ba nhoñol le ngéda mut a nwo, wee hala a mal. Tole ba nhoñol le biloñge bi bôt gwobisôna bi nke i ngii. Lelaa di nla hôla bo?

¹⁵ Mankéé wada a ñañle bés limbe likeñge a yé a ngwélél inyu niiga bo. Pog, a yé a soñgol kaat Bibôdle 1:28. Mbus, a bat nwet ndap le: “Hee Djob a bé sômbôl le bôt ba binam ba niñ, ni umbe ntén niñ a bé gwés le ba bana?” Libim ikété yap li mbéna timbhe le: “Ikété lingoñoo hana isi.” Mbus, a yé a soñgol kaat Yésaya 55:11, ndi a bat bo too sômbôl i Djob i ma héñha. Ngim mangéda, nwet ndap a yé a timbhe le heni. Mamélél ma nkwel, mankéé a yé a añ Tjémbi 37:10, 11, ndi a bat le lelaa niñ i bôt ba binam i ga ba dilo di nlo. Hala nyen ni njel Bitilna, a bi hôla ngandak bôt i nok le sômbôl i Djob i ngi yii le biloñge bi bôt bi niñ i boga ni boga i Paradis hana isi.

16-17. Inoñnaga ni kaat Bingéngén 3:27, mambe manjel malam di nla gwélél inyu unda bôt le di nôgda i yom ba nôgda? Ti hihéga.

¹⁶ Ina, yéñ manjel i unda le u ndiihe bo. Kiki hihéga, baa mayuuga mem ma nkwo i béba ngéda? Ibale ñ, di nla kal nwet ndap le di ga tiimba lôô i loñge ngéda. Ndi kii u nla boñ ibale nwet ndap a gwé ngôñ le ba hôla nye i boñ man bôlô? Tole ibale a môdi ha ndap, ndi a ban-ga ngôñ ni mut a ñom?  Ha ngéda i, di nla hôla nye.​—Añ Bingéngén 3:27.

¹⁷ Sita yada i bi kôs matam malam inyule i bi boñ loñge jam i i bé le i yan. Lem i nôgda yom bape ba nôgda yon i bi tinde nye i tilna lihaa jada li li bi nimis man wap. Mu kaat i, ba bé léba bipes bi Bibel bi bi bé tina hogbe. Kii lihaa li li bi nôgda? Nyañ mbai nu a kôs maéa a tila le: “Hilo hi yani hi bi bep tagbe. U nla bé hégda lelaa kaat yoñ i bi hôla bés yani. Me nlôôha ti we mayéga inyu kaat yoñ, i i bi lédés bés ngandak. Me bi soñgol kaat yoñ yani iloo 20 ngélé. Kinje kaat ilam, ni i i nlédhana. Di nlôôha ti we mayéga.” Ibabé pééna, di ga bumbul matam malam ibale di noode hégda i ndutu bôt bape ba mboma, ni ibale di mboñ ngim jam inyu hôla bo.

18. Inoñnaga ni kaat 1 Korintô 3:6, 7, limbe litehge lilam di nlama tééda?

¹⁸ I yé maliga le di nlama tééda litehge lilam li ngaba di nti nson likalô. To ibale di niiga bôt njee a yé Djob, Yéhôva nyemede nyen a mboñ bôlô yosôna. (Añ 1 Korintô 3:6, 7.) Yéhôva nyen a ñôt bôt i nyeni. (Yôhanes 6:44) Sôk i nsôk, hiki mut a’ neebe maliga tole heni, kingéda libak li ñem wé. (Matéô 13:4-8) Bigda le libim li bôt li bi neebe bé likalô li Yésu​—ki le a bé Nniiga nunkeñi ba mah tehe bé! Di nlama bé tomb ibale libim li bôt di nyéñ hôla li ñemble bé bés.

19. Bimbe bisai di nkôs ngéda di ñunda i bôt di mboma likalô le di nôgda i yom ba nôgda?

¹⁹ Di ga bumbul matam malam ibale di ñunda i bôt di mboma likalô le di nôgda i yom ba nôgda. Hala a ga boñ ki le di gwés nson wés likalô. Di ga kôhna ngandak maséé mut a yé a kôs ngéda a nkap. Biliya gwés bi ga boñ le i ba jam li ntomb inyu bet ba gwé ‘libak li mbuu li kôli inyu kôhna niñ boga’ i neebe ñañ nlam. (Minson mi baôma 13:48) Jon, ‘ntel wonsôna di ntehe pôla, di bôñôl bôt bobasôna loñge.’ (Galatia 6: 10) Ni njel i nyen di mba maséé i ti Isañ wés Nungingii lipém.​—Matéô 5:16.