1. Nemene la aqane ujë i Iesu ka akeukawane la itre hni së? Qejepengöne jë.

KOLA akeukawane la hni së ke, trotrohnine hi Iesu la itre jol hne së hna cile kow, easë itre atr ka ngazo. Celë hi matre, ame ngöne lo Iesu e celë fen, hnei nyidrëti hna ‘ce madrine me angetre madrin, nge ce treij me angetre treij.’ (Rom. 12:15) Hanawang la ijine kola bëeke hnene lo 70 lao itretre drei Iesu. Tru catre la madrine i angatr ke, hetre thangane la huliwa ne cainöje i angatr. Hnei Iesu e cili hna “madine ngöne la [u]ati [h]mitöt.” (Luka 10:17-21) Ketre, trotrohnine hi Iesu la itre atr. Ame ngöne lo kola meci hnei Lazaro, öhne hnyawa hi nyidrëti la akötre ka eje thene la itre sinee i Lazaro. Celë hi matre, hnei nyidrëti “hna simano e kuhu hnin, me manomano cat.”—Ioane 11:33.

2. Nemene la ka upi Iesu troa wangatrune la itre atr?

² Ketre atr ka pexeje Iesu, ngo hnei nyidrëti hna wangatrun me utipine la itre atr ka ngazo. Pine nemene matre nyidrëti a ujë tune lai? Pine laka, ka hnime nyidrëti la itre atr. Celë hi lo hne së hna ce wang ngöne lo tane mekun hnapan. Öni Iesu: “Hanyinge la ite nekö i at.” (Ite edomë 8:31) Celë hi kepin matre, hnei nyidrëti hna thele troa atrepengöne hnyawa la itre atr. Öni Ioane aposetolo: “Nyidëti a ate hmekuatine la nöjei ewekë e kuhu hnine la ate.” (Ioane 2:25) Öhne hnyawa hi la itre atr ekö laka, ka tru la ihnimi Iesu koi angatr. Celë hi matre, alanyimu la itre ka drei Iesu ngöne lo nyidrëti a tro fë la maca ne Baselaia. Eje hi, maine tro sa hnime la itre atr, tro hë sa tro fë hnyawa la maca me atreine xatua angatr.—2 Tim. 4:5.

3-4. (a) Nemene la thangan e tro sa wangatrune la itre atr ngöne la hna cainöj? (b) Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekun celë?

³ Atre hnyawa hi Paulo aposetolo ekö laka, hnëqa i nyidrëti  troa catre cainöj. Nge ketre tu së fe hi enehila. (1 Kor. 9:16) Maine tro sa wangatrune la itre atr, tha tro jë kö sa cainöj pine laka hna upi së. Ngo tro fe sa cainöj ke, easa mekun la itre atr, nge easa ajane troa xatua angatr. Atre hnyawa hi së laka, “sisitia la manathithi e troa hame hune la troa kapa.” (Itre hu. 20:35) Eje hi, maine tru la aja së troa xatuane la itre atr, haawe, tro hë sa catre cainöj.

⁴ Tro sa ce wang ngöne la tane mekun celë, la aqane tro sa wangatrune la itre atr ngöne la hna cainöj. Tro fe sa ce wang la aqane goeëne Iesu la itre atr, memine la foa lao aqane tro sa nyitipu nyidrë.—1 Pet. 2:21.

5-6. (a) Drei la itre hnei Iesu hna wangatrun? (b) Tune la hna qaja ngöne Isaia 61:1, 2, pine nemene matre Iesu a utipine la itre atr hnei nyidrëti hna cainöje kow?

⁵ Hanawang la ketre aqane wangatrune Iesu la itre atr. Ame la ketre ijin, kucakuca catre Iesu memine la itretre drei nyidrë. Tha mano kö angatre cainöj nge “pëkö ijine xen.” E cili, hnei Iesu hna tro fë la itretre drei nyidrë ngöne la “ga pa ate troa pane mano.” Ngo hetre itre atr ka atre la götrane hnei angatr hna tro kow. Nemene la hnei Iesu hna kuca, ngöne la nyidrëti a öhnyi angatr? Hnei nyidrëti hna “utipi * angat, ke cei tui angate memine la ite mamoe ka pa ate thupën; ame hnei nyidëti hna qane troa ini angate la nöjei ewekë ka nyimute.”—Mar. 6:30-34.

⁶ Pine nemene matre Iesu a utipin me wangatrune la itre atr? Hnei nyidrëti hna aceitunëne la itre atr memine “la ite mamoe ka pa ate thupën.” Maine jë hnei Iesu hna öhne la itre xan ka puafala, nge ka huliwa mec matre troa hetrenyi la ka ijij thatraqane la hnepe lapa i angatr. Nge ame itre xan, maine jë itre ka meci sineen. Ngo ame pe, trotrohni angatre hi hnei Iesu. Tune lo hne së hna ce wang ngöne lo tane mekun hnapan, Iesu a  wangatrune la itre atr cili, nge tru la aja i nyidrëti troa xatua angatr.—E jë la Isaia 61:1, 2.

7. Nemene la aqane tro sa nyitipu Iesu?

⁷ Nemene la ini hne së hna xome qa ngöne la tulu i Iesu? Alanyimu la itre atr ka ceitu memine “la ite mamoe ka pa ate thupën.” Nyimutre la itre jole hnei angatre hna cile kow. Ngo atre hnyawa hi së laka, maca ne la Baselaia la nyin la itre jol. (Hna ama. 14:6) Easa nyitipune la Maseta së. Easa catre cainöjëne la itre maca ka lolo, me “hnime la ate ka aköte me ate pë ewekë.” (Sal. 72:13) Ketre, easa utipin me hnime la itre atr, matre easa thele troa xatua angatr.

8. Nemene la aqane tro sa wangatrune la itre atr hne së hna cainöje kow? Qaja jë la ketre ceitun.

⁸ Nemene la aqane tro sa wangatrune la itre atr hne së hna cainöje kow? Loi e tro sa pane mekune la itre jol hnei angatr hna cile kow. Thupene lai, easa thele la aqane troa xatua angatr. * (Mat. 7:12) Tro sa ce wang la foa lao aqane tro sa kuca. Ame la hnapan, tre, tro sa pane mekune la itre hna ajan hnene la itre atr. Ame la easa cainöj ke, ceitu së memine la ketre droketre ka ajane troa xatuane la ka wezipo. Ame la droketre ka lolo ke, nyidrëti a pane thele troa atre la sine meci ne la ka wezipo. Celë hi matre, nyidrëti a hnying me drenge hnyawa la aqane qejepengöne angeic la meci angeic. Tha nyidrëti kö a canga hamëne la drösinöe. Nyidrëti pe a pane goeëne hnyawa la pengöne lai mec, matre troa thele nyin. Ketre tu së fe, tha tro kö sa canga nyiqaane ithanata memine la atr. Ngo tro pe sa pane thele troa trotrohnine la jol me mekuna i angeic.

9. Nemene la hne së hna thatre ngöne la easa cainöj kowe la ketre atr? Qejepengöne jë.

⁹ Ame la easa cainöj kowe la ketre atr ke, thatre kö së la itre jol hnei angeic hna cile kow, me itre hnei angeic hna mejiune kow, memine fe la kepin matre angeic a mejiun kowe la itre ini cili. (Ite edomë 18:13) Loi e tro pe sa hnying, matre troa atre la ketre ewekë maine hna mejiune kow pena hnene lai atr. (Ite edomë 20:5) Maine ijij, pane hnyingëne jë la pengöne la huliwa ne lai atr, me hnepe lapa, me itre hna melën maine mekuna i angeic pena. Eje hi, ame la easa hnying, tre, loi e tro sa nue angeice troa ketre sipu qaja la kepin, matre angeic a drenge la itre maca ka lolo. E cili, ijije hë troa amamane koi angeic la aja së troa xatua angeic. Ixatua ka ihmeku memine la itre hnei angeic hna ajan, tune la aqane kuca i Iesu.—Wange ju fe la 1 Korinito 9:19-23.

10-11. Tune la hna qaja ngöne 2 Korinito 4:7, 8, nemene la hnaaluene aqane tro sa wangatrune la itre atr ngöne la hna cainöj? Qaja jë la ketre ceitun.

 ¹⁰ Ame la hnaaluen, tre, tro sa pane mekune la pengöne la mele ne la itre atr. Ame itre xaa ijin, trotrohni angatre hi hne së. Itre atr ka tha pexeje kö së, nge easë asë hi a cile kowe la nöjei pengöne jol. (1 Kor. 10:13) Tha ka hmaloi kö la mel enehila. Ngo jëne la ixatua i Iehova, ijije hi tro sa xomihni. (E jë la 2 Korinito 4:7, 8.) Celë hi matre, loi e tro sa mekune la itre atr ka thatre Iehova. Pëkö ixatua koi angatr. Nge tha ka hmaloi kö la mele i angatr ngöne la fene celë. Eje hi, easa utipine la itre atr tui Iesu, matre easa madrine troa “tro fë la loi” koi angatr.—Is. 52:7.

¹¹ Hanawang la tulu i Sergey. Qëmekene tro angeic a atre la nyipici ke, ketre atr ka lapa pe hi angeic nge ka pëkö mej. Jole koi angeic troa ithanata kowe la itre xan. Ngo hnei angeic hna inine la Tusi Hmitrötr. Öni Sergey: “Atre hë ni laka, hnëqa ne la itre Keresiano troa tro fë la nyipici kowe la itre xan. Ngo ame koi ni ke, thatreine kö ni troa kuca la huliwa cili.” Ngo hnei Sergey hna utipine la itre atr. Tha ka hmaloi kö la mele i angatr ke, paatre kö Iehova thei angatr. Öni angeice mina fe: “Eni a madrine la eni a atre la itre xaa ini ka hnyipixe. Nyipiewekë tro la itre atr a hane atre la itre ini cili.” Sergey a mekun la itre atr, nge celë hi ka acatrene la aja i angeic troa catre cainöj. Öni angeic: “Eni a sesëkötr ke, pëhë xou theng troa qeje Tusi Hmitrötr me ithanata koi itre xan. Nge ame la eni a qaja la itre ini hnenge hna mejiune kow ke, kola acatrene la lapauneng koi Iehova.” *

12-13. Pine nemene matre tro sa thele troa trotrohnine la itre hnainin? Qaja jë la ketre ceitun.

¹² Ame la hnaakönin ke, tro sa thele troa trotrohnine la itre hnainin. Eje hi laka, thatre hnyawa kö angatr la itre xaa nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr. Ame itre xan, thatreine kö angatr canga nue la itre ini hnei angatr hna mejiune kow ekö. Ame koi angatr, ka  nyipiewekë catre la hmi ke, celë hi ka acasine la hnepe lapa, me qenenöj, me nöj. Nemene la aqane tro sa xatua angatr?

¹³ Hanawang la ketre ceitun. Ame la kola hnyeqetr la ketre pont, easa xupe hmaca la ketre pont ka hnyipixe, e cili ezin. Itre atr palahi a xötrëne lo lai pont hnapan, utihë la kola afenesine hnyawa la pont ka hnyipixe. E cili, kola thëtrije lo hnapan. Ceitu hi lai memine la itre ka ini tusi me easë. Tha tro kö sa upi angatr troa nuetrije la itre ini hnapan. Loi e tro sa pane xatua angatr, troa inine hnyawa me hniin la itre nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr. Tro ha hmaloi koi angatr troa nuetrije la itre ini hnapan. Nyipiewekë tro sa nue ijine koi angatr, matre troa kapa la itre ini ka hnyipixe.—Rom. 12:2.

14-15. Tro sa xatuane tune kaa la itre atr, troa hane mejiune kowe la mele ka tha ase palua kö e celë fen? Qaja jë la ketre ceitun.

¹⁴ Nyipiewekë tro sa atreine xomihni ahoeane ngöne la hna cainöj ke, tha tro kö la itre atr a canga kapa me trongëne la itre ini qa hnine la Tusi Hmitrötr. Loi e tro palahi sa xatua angatr troa atreine waiewekë jëne la Tusi Hmitrötr. Drei la ketre ceitun. Ala xalaithe hi la itre atr ka trotrohnine la aliene la mel ka tha ase palua kö, ngöne la Paradraiso e celë fen. Itre xan a mekun laka, meci la pun kowe la atr nge pëkö melehmaca. Ame pena koi itre xan, tro hmekuje hi la itre atr ka loi a lö hnine la Paradraiso. Nemene la aqane tro sa xatua angatr?

¹⁵ Hanawang la hna kuca hnene la ketre trejin, matre troa xatuane la itre atr troa trotrohnine la aliene la mel ka tha ase palua kö e celë fen. Angeic a pane e la Genese 1:28. Thupene lai, angeic a hnyingëne la götrane hnei Akötresieti hna hnëkën kowe la itre atr, memine la pengöne mel hnei Nyidrëti hna ajane koi angatr. Alanyimu la ka sa ka hape, “Hnei Akötresieti hna hnëkëne la ihnadro, matre tro sa mele madrin.” E cili, hnei angeice hna xome la Isaia 55:11, me hnyingëne ka hape, hnei Akötresieti kö hna saze la mekuna i Nyidrë. Nyimutre la itre atr ka qaja, ka hape, caasi palahi la mekuna i Nyidrë. Angeice hë e cili a e la Salamo 37:10, 11 me hnyingëne la pengöne la mele elany. Eje hi, nyipiewekë troa huliwane hnyawa la Tusi Hmitrötr. Celë hi ka troa amamane kowe la itre atr laka, tha saze kö la aja i Akötresieti koi së. Nyidrëti a ajane tro la itre atr ka meköt a mele madrin e celë fen, enehila nge utihë epine palua.

16-17. Tune la hna qaja ngöne Ite Edomë 3:27, nemene la itre xaa aqane tro sa wangatrune la itre xan? Qaja jë la ketre ceitun.

¹⁶ Ame la hnaafoan, tre, troa mama kowe la itre atr laka, easa wangatrunyi angatr. Maine jë, tha ka loi kö la ijine easa traqa troa wange la atr. E cili, loi e tro sa qeje menu me isa pui kowe la ketre ijin. Ngo tune kaa e kola aja ixatua hnene la atr? Maine jë, ka wezipo maine ka qatre hë angeic. Ijije kö tro sa pane  komisio koi angeic? Itre xaa aqane tro hi së lai a xatuane la itre atr.—E jë la Ite Edomë 3:27.

¹⁷ Ka hetre thangane catre la easa xatuane la itre atr. Hanawang la hna kuca hnene la ketre trejin föe kowe la ketre fami, lo kola meci la neköi medreng ka hnyipi mala. Hnei eahlo hna cinyanyi koi angatr me qaja la itre xötr ka hamë ithuecatr. Nemene la thangane lai? Hnene la thine hna cinyanyi koi eahlo, ka hape: “Hace catre ni eidr. Hna xatua huni catre hnene la tusi nyipo. Thatreine kö ni qaja la etrune la hni ne oleng koi nyipo. Hna akeukawane la itre hni hun me aegöcatrenyi hun. Ma a 20 lao e ni la tusi nyipo. Oleti la ihnim.” Eje hi, maine tro sa pane thele troa trotrohnine la atr ka akötr, haawe, tro hë sa öhne la ixatua ka ihmeku memine la itre hnei angeice hna ajan.

18. Tune la hna qaja ngöne 1 Korinito 3:6, 7, nemene la nyine tro sa kuca, matre troa atreine waiewekë ngöne la hna cainöj, nge pine nemen?

¹⁸ Loi e tro sa atreine waiewekë ngöne la easa cainöj. Nyipici laka, easa xatuane la itre atr, matre tro angatr a atrepengöi Iehova Akötresieti hnyawa. Ngo thei Nyidrëti kö la ixatua ka tru. (E jë la 1 Korinito 3:6, 7.) Iehova la ka eatrongëne la itre atr koi Nyidrë. (Ioane 6:44) Ngo isa qanyi angatre pë hë iën. (Mat. 13:4-8) Ame ekö, Iesu hi la Atre Ini ka sisitria e celë fen, ngo ame pe, hetre itre atr ka xele ma drei nyidrë! Celë hi matre, tha tro pi kö sa hnehengazo menu, e xalaithe hi la itre ka drenge la maca hne së hna tro fë.

19. Nemene la thangan e tro palahi sa wangatrune la itre xan, ngöne la easa cainöj?

¹⁹ Nyipici laka, ka hetre thangane catr la easa wangatrune la itre xan ngöne la easa cainöj. Kola thue madrine së matre tro palahi sa tro fë la maca. Easë fe a öhne la eloine la troa ham. Ketre, tha jole hë koi së troa xatuane lo itre “hna hnëkëne kowe la mele ka tha ase palua kö.” (Itre hu. 13:48) Eje hi, “tro sha kuca la loi kowe la nöjei ate asëjëihë e hete ijine shë.” (Gal. 6:10) Tro ha tru la madrine së troa atrunyi Iehova, Tretretro së e koho hnengödrai.—Mat. 5:16.