1. Uruemu Jesu vẹ o were omai gaga? Kẹ oriruo.

OBỌDẸ uruemu jọ nọ Jesu o wo nọ o were omai gaga họ, ọ riẹ ebẹbẹ nọ mai ahwo-akpọ nọ a gba ha ma be rẹriẹ ovao dhe. Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ọ jẹ hai “lele enọ e be ghọghọ ghọghọ” je “lele enọ e be viẹ viẹ.” (Rom 12:15) Wọhọ oriruo, nọ ilele udhosa-gbikpe Jesu a zihe no usi uwoma ota ze avọ evawere, “ẹzi ọfuafo o te ru ei wereva gaga.” (Luk 10:17-21) Evaọ abọdekọ riẹ, nọ Jesu ọ ruẹ epanọ uwhu Lazarọs o da imoni riẹ te, “o te dimẹ, o tẹ kẹe uye gaga.”​—Jọn 11:33.

2. Eme o ru nọ Jesu o ro wo ọdawẹ kẹ ahwo tere?

² Eme o ru nọ ọzae ọgbagba nana o ro wo ohrọ gbe ọdawẹ tere kẹ ahwo-akpọ nọ a gba ha? Oware nọ u wuzou gaga nọ u fiobọhọ kẹ Jesu họ, o you ahwo. Wọhọ epanọ ma ruẹ evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, “oware nọ o jẹ mae were [iẹe] oma kọ emọ ahwo.” (Itẹ 8:31) Uyoyou nọ o wo kẹ ahwo u ru nọ ọ rọ riẹ ziezi kpahe oghẹrẹ nọ ahwo-akpọ a re roro. Jọn ukọ na ọ ta nọ: “Ọ riẹ oware nọ o rrọ eva ohwo-akpọ.” (Jọn 2:25) Jesu o wo ọdawẹ gaga kẹ amọfa. Ahwo a jẹ hai muẹrohọ inọ Jesu o you rai, fikiere a tẹ jẹ hae gaviezọ kẹ ovuẹ Uvie na nọ ọ jẹ ta kẹ ae. Ma tẹ be hai dhesẹ ọdawẹ kẹ ahwo wọhọ epanọ Jesu o ru, ahwo a te gaviezọ kẹ omai ziezi evaọ usi uwoma ota na.​—2 Tim. 4:5.

3-4. (a) Ma te wo ororokẹ, ẹvẹ ma re rri usi uwoma ota na? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

³ Pọl ukọ na ọ riẹ nọ o gba riẹ họ nọ ọ rẹ ta usi uwoma, yọ ere o rrọ kẹ omai re. (1 Kọr. 9:16) Rekọ, ma te wo ororokẹ, ma ti rri iruo usi uwoma ota na wọhọ oware nọ o gba omai họ ọvo ho. Ukpoye, ma ti dhesẹ nọ ma wo ọdawẹ  kẹ ahwo na jẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ ae. Ma riẹ nọ “ẹkẹ evawere e mae rrọ vi emio.” (Iruẹru 20:35) Ma tẹ be hae ta usi uwoma na fikinọ ma gwọlọ fiobọhọ kẹ ahwo, ẹsiẹ ma te mai wo evawere no usi uwoma ota na ze.

⁴ Ma te jọ uzoẹme nana ta kpahe epanọ ma sai ro dhesẹ ororokẹ evaọ usi uwoma ota. Ma te kake ta kpahe oware nọ ma rẹ sai wuhrẹ mi Jesu evaọ oghẹrẹ nọ o yerikugbe ahwo. Kẹsena ma vẹ te ta kpahe idhere ene nọ ma sae rọ rehọ aro kele iei.​—1 Pita 2:21.

5-6. (a) Amono Jesu o dhesẹ ọdawẹ kẹ? (b) Fikieme Jesu ọ jẹ rọ re ohrọ ahwo nọ ọ jẹ ta usi uwoma kẹ, wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ evaọ Aizaya 61:1, 2?

⁵ Joma ta kpahe oghẹrẹ nọ Jesu o ro dhesẹ ororokẹ. Evaọ ẹdẹjọ, Jesu avọ ilele riẹ a ta usi uwoma gaga ababọ eriosehọ. A “wo uvumọ oke kẹ omarai hi makọ onọ a rẹ rọ re emu dede.” Fikiere, Jesu ọ tẹ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha nyaze re ma kpohọ oria nọ u siomano re wha serihọ omojọ.” Rekọ ogbotu na ọ tẹ dhẹ haro kpohọ obonọ Jesu avọ ilele riẹ a jẹ nya. Nọ Jesu o te obei jẹ ruẹ ahwo na, eme o ru? “Ohrọ * rai o [re riẹ] keme a wọhọ igodẹ nọ i wo othuru hu. O te mu ae eware buobu họ ewuhrẹ.”​—Mak 6:30-34.

⁶ Fikieme Jesu ọ jẹ rọ re ohrọ ahwo na? O muẹrohọ nọ ahwo na “a wọhọ igodẹ nọ i wo othuru hu.” Ẹsejọhọ Jesu ọ ruẹ nọ ejọ evaọ usu rai iyogbe yọ a bi ru iruo taso tuvo re a sae kuọ uviuwou rai. O sae jẹ jọnọ otu rai jọ a jọ uweri fiki ahwo nọ i whu ku ai. O tẹ rrọ ere, Jesu ọ te ginẹ riẹ epanọ eware e rrọ kẹ ae. Wọhọ epanọ ma wuhrẹ evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, o sae jọnọ ebẹbẹ nana jọ i te Jesu no re. Jesu o wo ororokẹ, onana u ru nọ o ro  whowho ovuẹ omosasọ kẹ ae.​—Se Aizaya 61:1, 2. 

7. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele Jesu?

⁷ Eme ma wuhrẹ no oriruo Jesu ze? Wọhọ Jesu, ma rrọ kugbe ahwo nọ “a wọhọ igodẹ nọ i wo othuru hu.” A wo ebẹbẹ buobu. Ovuẹ Uvie Ọghẹnẹ nọ ma bi whowho na họ oware nọ a gwọlọ. (Evia. 14:6) Fikiere, ma be rọ aro kele Olori mai ta usi uwoma kẹ ae keme ma be “re ohrọ oruori na gbe oyogbe na.” (Ol. 72:13) Ma wo ọdawẹ kẹ ahwo na, yọ ma gwọlọ fiobọhọ kẹ ae.

8. Edhere vẹ ma sai ro dhesẹ ororokẹ evaọ usi uwoma ota? Kẹ oriruo.

⁸ Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ omai dhesẹ ororokẹ kẹ ahwo nọ ma be ta usi uwoma kẹ? Ma rẹ daoma fi omamai họ ẹta ahwo nọ ma nyaku evaọ usi uwoma ota, ma ve yerikugbe ai oghẹrẹ nọ ma hae gwọlọ nọ a re lele omai yeri. * (Mat. 7:12) Joma ta kpahe igogo idhere ene jọ nọ ma sai ro ru ere. Orọ ọsosuọ, roro kpahe ẹgwọlọ omomọvo. Ma tẹ rrọ usi uwoma ota, iruo mai e wọhọ erọ edọkita. Edọkita nọ ọ riẹ iruo riẹ ziezi ọ rẹ riẹ nọ oghẹrẹ usiwo nọ ahwo a gwọlọ i wo ohẹriẹ no ohwohwo. Ọ rẹ nọ ohwo nọ ọ be mọ enọ, jẹ gaviezọ kẹe ziezi nọ ọ be ta epanọ oma na u bi ru ei. Ukpenọ ọ rẹ rọ okpakpa kere imu kẹe, edọkita na ọ sae dina hẹrẹ re ọ gbẹ riẹ oghẹrẹ nọ ẹyao na o bi ru ei. Kẹsena ọ vẹ kẹe umu nọ u fo. Epọvo na re, u fo re ma hae rọ oghẹrẹ ovona mu usi uwoma họ kugbe ahwo kpobi nọ ma ruẹ hẹ. Ukpoye, ma re roro kpahe epanọ eware e rrọ kẹ omomọvo gbe eware nọ a rọwo.

9. Eme ma rẹ whaha? Ru ei vẹ.

⁹ Nọ whọ tẹ be ta usi uwoma kẹ ohwo, whọ nwani roro nọ whọ riẹ oghẹrẹ nọ eware e rrọ kẹ ohwo na, eware nọ ọ rọwo gbe ẹjiroro nọ ọ rọ rọwo eware itieye he. (Itẹ 18:13) Ukpoye, rọ areghẹ nọ ohwo na enọ nọ i re ru ei ta eva riẹ. (Itẹ 20:5) Otẹrọnọ a re ru ere evaọ oria nọ whọ rrọ, nọe kpahe iruo riẹ, uviuwou riẹ, uzuazọ nọ o yeri no, gbe eriwo riẹ. Nọ ma tẹ nọ enọ itieye, ahwo na a te ta eva rai kẹ omai nọ ma te rọ riẹ oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ rehọ usi uwoma na fiobọhọ kẹ ae. Kẹsena ma ve dhesẹ ororokẹ je fiobọhọ kẹ ae wọhọ epanọ Jesu o ru.​—Je rri 1 Ahwo Kọrint 9:​19-23.

10-11. Ma tẹ kareghẹhọ 2 Ahwo Kọrint 4:7, 8, ovẹ họ edhere avọ ivẹ nọ ma sai ro dhesẹ ororokẹ? Kẹ oriruo jọ.

¹⁰ Orọ avọ ivẹ, daoma roro kpahe oghẹrẹ nọ uzuazọ rai o rrọ. Mai kpobi yọ ahwo-akpọ nọ a gba ha nọ i bi wo ebẹbẹ.  Eware jọ nọ e be via kẹ ae na e be via kẹ omai re. (1 Kọr. 10:13) Ma riẹ nọ uzuazọ o lọhọ họ evaọ akpọ omuomu nana. Ẹgba Jihova ọvo ma be sai ro thihakọ. (Se 2 Ahwo Kọrint 4:7, 8.) Whọ dai roro kpahe ahwo nọ a be rọ akọ kpena evaọ akpọ nana ababọ usu nọ a wo kugbe Jihova. Wọhọ Jesu, ohrọ rai o be re omai yọ ma gwọlọ vuẹ ae “usi uwoma oware nọ o mai woma.”​—Aiz. 52:7.

¹¹ Wọhọ oriruo, taure oniọvo-ọmọzae nọ a re se Sergey ọ tẹ te riẹ uzẹme na, ọ jẹ hae dhomovuọ gaga. Ọ jẹ hae sae tubẹ ta ẹme no unu ze he. Rekọ ọ tẹ rọwo nọ jọ a wuhrẹ Ebaibol na kugbei. Sergey ọ ta nọ: “Nọ me bi wuhrẹ Ebaibol na, mẹ tẹ ruẹ nọ Ileleikristi a wo owha-iruo nọ a rẹ rọ vuẹ amọfa eware nọ a rọwo. Me roro ẹdẹvo ho inọ mẹ sai ru onana.” Dede na, o roro kpahe ahwo nọ a re riẹ uzẹme na ha, gbe oghẹrẹ nọ uzuazọ rai o rrọ ababọ Jihova. Ọ ta nọ: “Eware ekpokpọ nọ me bi wuhrẹ e be kẹ omẹ evawere gaga je bi ru udu te omẹ otọ. Mẹ riẹ nọ o gwọlọ nọ amọfa a re wuhrẹ uzẹme Ebaibol na re.” Nọ ọdawẹ nọ Sergey o wo kẹ amọfa o je dhe ẹgẹga na, o te ti wo udu nọ ọ rẹ rọ nyae ta usi uwoma na. Ọ ta nọ: “U gbe omẹ unu gaga nọ me mu usi uwoma họ ẹta no, me te ti wo udu vi epaọ anwẹdẹ kpobi. Yọ usi uwoma nọ mẹ jẹ ta na u ru nọ eware nọ me wuhrẹ no na e rọ dowọ muotọ evaọ udu mẹ.” *

12-13. Fikieme ma re ro thihakọ kẹ ahwo nọ ma bi wuhrẹ Ebaibol kugbe? Kẹ oriruo.

¹² Orọ avọ esa, thihakọ kẹ ahwo nọ who bi wuhrẹ Ebaibol kugbe. Kareghẹhọ nọ ẹsejọhọ ahwo nana a ri roro kpahe iwuhrẹ Ebaibol nọ ma riẹ ziezi na ẹdẹvo ho. Yọ eware nọ ahwo buobu a wuhrẹ notọ ze e were rai thesiwa. O rẹ sae jarae oma nọ eware nọ a rọwo notọ ze na u ru nọ a bi ro yeri dhedhẹ kugbe ahwo uviuwou rai gbe ẹwho rai, je wobọ evaọ  iruẹru ẹwho rai. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ae?

¹³ Roro kpahe onana: Eme ọ rẹ via nọ akwa nọ a bọ fihọ ethẹ o te kri no jẹ be raha no? Ẹsibuobu, a re mu akwa ọfa họ ẹbọ yọ a gbẹ be dhẹ ọrọ anwae na. Nọ a tẹ bọ ọkpokpọ na re no, a ve si ọrọ anwae na no. Epọvo na re, taure ma tẹ vuẹ ahwo inọ jọ a siobọno iwuhrẹ anwae rai nọ e were rai gaga, o gwọlọ nọ ma rẹ kaki fiobọhọ kẹ ae re iwuhrẹ Ebaibol nọ e rrọ eware ekpokpọ kẹ ae na e were ae ziezi. Enẹ ọvo a te sai ro siobọno eware nọ a rọwo vẹre. O sae rehọ oke re ma te fiobọhọ kẹ ohwo ru inwene itiena.​—Rom 12:2.

14-15. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ahwo nọ a riẹ kpahe ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ aparadase otọakpọ họ? Kẹ oriruo.

¹⁴ Ma te bi thihakọ kẹ ahwo evaọ usi uwoma ota, ma ti rẹro nọ oke ọsosuọ nọ ma wuhrẹ ohwo oware jọ evaọ Ebaibol na o ti ro wo otoriẹ hayo rọwo iẹe he. Ukpoye, ororokẹ u ti ru omai rọ Ikereakere na lele ai jiroro evaọ etoke jọ. Wọhọ oriruo, roro kpahe oghẹrẹ nọ ma sae rọ rehọ ikere na lele ohwo jiroro kpahe ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ aparadase otọakpọ. Ahwo buobu a riẹ kpahe uwuhrẹ nana ha. A sai roro nọ ohwo o te whu no yọ u re no. Hayo a sai roro nọ ahwo owoma kpobi a bi kpobọ odhiwu. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ae?

¹⁵ Oniọvo-ọmọzae jọ ọ ta kpahe emamọ edhere jọ nọ ọ be hai ro fiobọhọ kẹ ahwo otiọna. Ọ rẹ kaki se Emuhọ 1:28. Ọ vẹ nọ ohwo na oria nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ahwo-akpọ a rria gbe epanọ uzuazọ rai o rẹ jọ. Ahwo buobu a rẹ ta nọ, “Otọakpọ na, yọ ọ gwọlọ nọ a rẹ reakpọ kuoma.” Kẹsena oniọvo na o ve se Aizaya 55:11, ọ vẹ nọ ohwo na sọ ẹjiroro Ọghẹnẹ o nwene no. Ẹsibuobu ohwo na ọ rẹ ta nọ ijo. Ukuhọ riẹ oniọvo na o ve se Olezi 37:10, 11 jẹ nọ ohwo na oghẹrẹ nọ eware e te jọ kẹ ahwo-akpọ evaọ obaro. Oniọvo nana ọ rọ edhere otiọna rọ Ikereakere na fiobọhọ kẹ ahwo buobu no, nọ a rọ riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ gbẹ gwọlọ nọ ahwo-akpọ a rẹ rria bẹdẹ bẹdẹ evaọ Aparadase otọakpọ.

16-17. Ma tẹ kareghẹhọ Itẹ 3:27, eme ma rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ amọfa? Kẹ oriruo.

¹⁶ Orọ avọ ene, roro kpahe idhere sa-sa nọ whọ sai ro dhesẹ ororokẹ. Wọhọ oriruo, eme ma re ru nọ ma tẹ nyae ta usi uwoma kẹ ohwo evaọ oke nọ u kiehọ iẹe oma ha? Ma sai wounu kẹe jẹ vuẹe nọ ma ti zihe ze oke ofa. Kọ otẹrọnọ ma muẹrohọ oware jọ nọ o gwọlọ nọ ma re lele ohwo na ru evaọ etẹe? Kọ otẹrọnọ ohwo nọ ọ be sae kpama no uwou hu ọ gwọlọ ohwo nọ o re vi uwou? O tẹ via ere, ma sai fiobọhọ kẹ ohwo na.​—Se Itẹ 3:27.

¹⁷ Oniọvo-ọmọtẹ jọ o ru oware jọ kẹ  uviuwou jọ, onọ ahwo a rẹ sai rri nọ u te oware ovo ho, yọ emamọ iyẹrẹ i no rie ze. Ọmọ o whu evaọ uviuwou na, ọdawẹ nọ oniọvo nana o wo u ru nọ o ro kere ileta se ai. O kere eria Ebaibol nọ e rẹ sae kẹ omosasọ fihọ ileta na. Ẹvẹ o jarai oma nọ a se ileta na? Oni nọ ọmọ o whu ku na o kere zihe se oniọvo na nọ: “Uweri o da omẹ oma fia odẹnukpo. Ileta ra na e kẹ omẹ uduotahawọ gaga. Mẹ rẹ sae ruẹ unu yere owhẹ hẹ, hayo tube gbiku obufihọ nọ ma wo no ileta ra na ze he. Me se ileta na vrẹ isia udhe odẹnukpo. Eme iwowou, eme ọdawẹ, gbe erọ ororokẹ nọ who kere se omai na e kẹ omai omosasọ ziezi. Whẹ kobiruo gaga, whọ riẹ ru kẹhẹ.” Avro ọ riẹ hẹ, ma sai wo emamọ iyẹrẹ nọ ma te fi omamai họ ẹta ahwo nọ a wo ebẹbẹ, je fiobọhọ kẹ ae.

18. Wọhọ epanọ o rrọ 1 Ahwo Kọrint 3:6, 7, eme ma rẹ kareghẹhọ kpahe usi uwoma ota mai, kọ fikieme?

¹⁸ U fo nọ ma rẹ riẹ umuo nọ ma rẹ sai ru mu evaọ usi uwoma ota na. Ma sai fiobọhọ kẹ ahwo wuhrẹ kpahe Ọghẹnẹ, rekọ abọ nọ ọ mai wuzou obọ mai o rrọ họ. (Se 1 Ahwo Kọrint 3:6, 7.) Jihova họ ọnọ o bi si ahwo bru ọyomariẹ. (Jọn 6:44) Ukuhọ riẹ, oghẹrẹ nọ udu ohwo o rrọ u ti dhesẹ sọ ọ te gaviezọ kẹ usi uwoma na hayo ọ te gaviezọ họ. (Mat. 13:4-8) Kareghẹhọ nọ ahwo buobu a jẹ ovuẹ Jesu rehọ họ dede nọ ọye họ Owuhrẹ nọ ọ mae rro nọ ọ rria akpọ na no! Fikiere, jọ udu u whrehe omai hi nọ ahwo buobu nọ ma be gwọlọ fiobọhọ kẹ a gbẹ be gaviezọ kẹ omai hi.

19. Irere vẹ ma re wo nọ ma te bi dhesẹ ororokẹ evaọ usi uwoma ota?

¹⁹ Ma ti wo emamọ iyẹrẹ nọ ma tẹ be hai dhesẹ ororokẹ evaọ usi uwoma ota. Yọ ma ti wo evawere ziezi evaọ usi uwoma ota na. Ma ti gine wo evawere ilogbo nọ i re no ẹkẹ ze. U re je ru ei lọhọ kẹ “ahwo kpobi nọ a wo emamọ eva, nọ a ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ” re a jẹ usi uwoma na rehọ. (Iruẹru 13:48) Fikiere, “nọ ma gbe wo uvẹ na, joma ru oware uwoma kẹ ahwo kpobi.” (Gal. 6:10) Enẹ ma te rọ wha orro se Ọsẹ obọ odhiwu mai, onọ u ti ru omai wo evawere.​—Mat. 5:16.