13-زەرتتەۋ ماقالاسى
قىزمەتىمىزدى جاناشىرلىقپەن اتقارايىق
«يسا... ولاردى اياپ كەتتى. ٴسۇيتىپ، ولاردى كوپ نارسەگە ۇيرەتە باستادى» (مار. 6:34).
70-ٵن لايىق ادامداردى ىزدەپ تابايىق
اڭداتپا *
1. يسانىڭ جۇرەك جىلىتار قاسيەتىنىڭ ٴبىرى قانداي؟
يسانىڭ بويىنداعى جۇرەك جىلىتار قاسيەتتەردىڭ ٴبىرى — كەمەلسىز ادامداردىڭ قيىندىقتارىن تۇسىنە بىلگەنى. ول جەردە بولعان كەزىندە «قۋانعانداردىڭ قۋانىشىنا، قايعىرعانداردىڭ قايعىسىنا ورتاق بولعان» (ريم. 12:15). وعان مىسال — 70 شاكىرتى ۋاعىز ىسىنەن ٴماز-مەيرام بولىپ كەلگەندە، يسانىڭ دا «قۋانىشقا كەنەلگەنى» (لۇقا 10:17—21). ال دوسى ەلازار ومىردەن وتكەندە، ونىڭ جاقىندارىنىڭ قايعىرعانىن كورىپ، «يسا ىشتەي كۇڭىرەنىپ، تولقىپ كەتكەن» (جوح. 11:33).
2. يساعا جاناشىر بولۋعا نە كومەكتەستى؟
2 يسا كەمەلدى بولسا دا، كەمەلسىز ادامدارعا مەيىرىمدىلىك پەن جاناشىرلىق تانىتقان. وعان بۇلاي ەتۋگە نە مۇرىندىق بولدى؟ ەڭ اۋەلى، ادامدارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى. الدىڭعى ماقالادا ٴسوز ەتىلگەندەي، يسا «ادام بالاسىن ەرەكشە جاقسى كورگەن» (ناق. س. 8:31). بۇل ادامداردىڭ وي قالپىن جاقسى تانۋعا قوزعاۋ بولدى. ەلشى جوحان يسا تۋرالى: «ول ٵربىر ادامنىڭ جۇرەگىن كورەدى»،— دەگەن (جوح. 2:25). ونىڭ ادامدارعا ەت جۇرەگى ەلجىرەپ، جانى اشىپ تۇراتىن. ال ولار يسانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىن سەزىنگەندە، پاتشالىق جايلى حابارعا قۇلاق اساتىن. سول سياقتى ٴبىز دە بويىمىزدا وسىنداي جىلى سەزىمدەردى كۇشەيتسەك، ادامدارعا تيگىزەر كومەگىمىز دە ارتادى (ٴتىم. 2-ح. 4:5).
3، 4. ا) جاناشىر بولساق، قىزمەتىمىزگە قالاي قارايمىز؟ ٵ) وسى ماقالادان نە بىلەمىز؟
3 ەلشى پاۋىل ىزگى حاباردى جاريالاۋعا مىندەتتى ەكەنىن بىلگەن. بۇل ٴبىزدىڭ دە مىندەتىمىز (قور. 1-ح. 9:16). ٴبىراق جاناشىر بولساق، قىزمەتىمىزگە تەك مىندەت دەپ قارامايمىز. قايتا، ادامداردىڭ قامىن ويلايتىنىمىزدى، ولارعا كومەكتەسۋگە قۇلىقتى ەكەنىمىزدى دالەلدەۋگە اسىق بولامىز. «العاننان گورى بەرگەن باقىتتى» ەكەنى بارىمىزگە ٴمالىم (ەل. ٸس. 20:35). قىزمەتتە وسىنى ەستەن شىعارماساق، ۋاعىزداۋدى ودان سايىن ۇناتاتىن بولامىز.
4 وسى ماقالادان ۋاعىز قىزمەتىندە جاناشىر بولۋدى ۇيرەنەمىز. الدىمەن، يسانىڭ ادامدارعا قالاي قاراعانىنان نە ۇيرەنە الاتىنىمىزدى بىلەمىز. سودان سوڭ، ونىڭ ۇلگىسىنە ەلىكتەۋدىڭ ٴتورت جولىن تالدايمىز (پەت. 1-ح. 2:21).
يسا قىزمەتىن جاناشىرلىقپەن اتقارعان
جانى اشىعاندىقتان، يسا ادامدارعا جۇبانىش حابارىن جەتكىزدى (5، 6-ابزاستى قاراڭىز)
5، 6. ا) يسا كىمدەرگە جاناشىرلىق تانىتقان؟ ٵ) يشايا 61:1، 2 دە الدىن الا ايتىلىپ كەتكەندەي، يسا جۇرتتى نە ٷشىن ايادى؟
5 يسانىڭ قالاي جاناشىرلىق تانىتقانىنا توقتالايىق. ٴبىر جولى يسا مەن شاكىرتتەرى تىنىمسىز ۋاعىزداعاندىقتان، قاتتى شارشاپ قالادى. سول ساتتە «ولاردىڭ ٴتىپتى تاماقتانۋعا ۋاقىتى بولمايدى». سوندا يسا شاكىرتتەرىن ەرتىپ، «ازداپ تىنىعىپ الۋ ٷشىن وڭاشا ٴبىر جەرگە كەتەدى». الايدا جۇرت ولار بارا جاتقان جەرگە جۇگىرە وتىرىپ، ولاردان بۇرىن جەتەدى. يسا الدىنان شىققان قالىڭ جۇرتتى كورگەندە، نە سەزىندى؟ «يسا... ولاردى اياپ * كەتتى. سەبەبى ولار باعۋشىسى جوق قويلارداي ەدى. ٴسۇيتىپ، ولاردى كوپ نارسەگە ۇيرەتە باستادى» (مار. 6:30—34).
6 يسا حالىقتى نە ٷشىن اياعانىن، نەلىكتەن ولارعا جانى اشىعانىن بايقادىڭىز با؟ يسا «ولاردىڭ باعۋشىسى جوق قويلارداي» ەكەنىن كورگەن. ارالارىندا بالا-شاعالارىن اسىراۋ ٷشىن ەرتەدەن قارا كەشكە دەيىن جۇمىس ىستەيتىندەر مەن ٴسىڭىرى شىققان كەدەيلەر بولعان شىعار. جاقىندارىن جوعالتىپ، قايعىرىپ جۇرگەندەر دە بولعان شىعار. وسىنى كورگەن يسا ولاردىڭ كۇيىن جاقسى تۇسىنگەن دەي الامىز. سەبەبى الدىڭعى ماقالادان بىلگەنىمىزدەي، يسا سونداي قيىندىقتاردان ٶزى دە وتسە كەرەك. ول جۇرتتىڭ كۇيىنە بەيجاي قاراماعان، ٵرى ولارعا جۇبانىش حابارىن جەتكىزۋگە اسىققان (يشايا 61:1، 2 وقىڭىز).
7. يسانى قالاي ۇلگى ەتسەك بولادى؟
7 يسادان نە ۇيرەنەمىز؟ يسانىڭ كەزىندەگىدەي، قازىرگى ادامدار دا «باعۋشىسى جوق قويلارداي». قاتپار-قاتپار قيىندىقتاردان كوز اشا الماي جۇرگەندەرى قانشاما! ٴبىراق بىزدە ولارعا قاجەت نارسە، ياعني پاتشالىق تۋرالى جاقسى حابار بار (ايان 14:6). قوجايىنىمىز يسانى ۇلگى ەتكەندىكتەن ٵرى «بەيشارا مەن كەدەيگە جانىمىز اشىعاندىقتان»، ٴبىز وسى حاباردى جاريالايمىز (ٴزاب. 72:13). ٴيا، ٴبىز ادامداردى ايايمىز، سوندىقتان ولارعا جاردەم بەرۋ ٷشىن قولدان كەلگەندى جاساعىمىز كەلەدى.
جاناشىرلىق تانىتۋ جولدارى
ٵر ادامنىڭ مۇقتاجدىعىن ەسكەرىڭىز (8، 9-ابزاستى قاراڭىز)
8. قىزمەتتە جاناشىرلىق تانىتۋدىڭ ٴبىر جولى قانداي؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
8 ال ەندى قىزمەتتە جولىقتىرعان ادامدارعا جاناشىرلىق تانىتۋعا نە كومەكتەسەتىنىنە توقتالايىق. ٴبىز قىزمەتتە سويلەسكەن ادامنىڭ ورنىنا ٶزىمىزدى قويىپ، سوسىن وعان تۇسىنىكپەن قاراعىمىز كەلەدى * (مات. 7:12). بۇلاي ەتۋدىڭ ٴتورت جولى بار. ٴبىرىنشىسى — ٵر ادامنىڭ مۇقتاجدىعىن ەسكەرۋ. ىزگى حاباردى ۋاعىزداۋ دارىگەردىڭ قىزمەتىنە ۇقسايدى. جاقسى دارىگەر الدىنا كەلگەن ٵر ەمدەلۋشىنىڭ مۇقتاجدىعىن جەكە-جەكە قاراستىرادى. ول ادامعا ساۋالدار قويىپ، مۇقيات تىڭداپ، ونىڭ حال-احۋالىن، سىرقات بەلگىلەرىن ٴبىلىپ الادى. ٴبىراق ويىنا ٴبىرىنشى كەلگەن ەم-شارانى تاعايىنداي سالمايدى. ول ەمدەلۋشىنىڭ سىرقات بەلگىلەرىن ٵرى قاراي باقىلايدى دا، سوڭىندا وعان تۋرا كەلەتىن ەم جولىن بەلگىلەيدى. سول سياقتى ٴبىز دە قىزمەتتە بارىنە ٴبىر تاسىلمەن ۋاعىزداي بەرمەيمىز. قايتا، ٵر ادامنىڭ جاي-كۇيىن، جەكە كوزقاراسىن ەسكەرەمىز.
9. نە دەپ ويلاۋعا اسىقپاعان ٴجون؟ قالاي ارەكەت ەتكەن دۇرىس؟
9 قىزمەتتە كەزدەسكەن ادامنىڭ جاعدايىن، نە نارسەگە سەنەتىنىن، نە ٷشىن سەنەتىنىن بىلەمىن دەپ ويلاۋعا اسىقپاڭىز (ناق. س. 18:13). ىزەتپەن سۇراقتار قويا وتىرىپ، ىشىندەگىسىن «تارتىپ شىعارىڭىز» (ناق. س. 20:5). ٴسىزدىڭ مادەنيەتتە وعاش بولماسا، ودان جۇمىسى، وتباسى، تۇرمىس-تىرشىلىگى مەن كوزقاراسى تۋرالى سۇراڭىز. وسىلاي ادامنىڭ ىشىندەگىسىن تارتىپ شىعارعاندا، ول ىزگى حابارعا نە ٷشىن مۇقتاج ەكەنىن تۇسىنەسىز. وسىنى تۇسىنگەندە، وعان جانىڭىز اشىپ، يسا سياقتى قاجەتتى كومەگىڭىزدى ۇسىنا الاسىز (قورىنتتىقتارعا 1-حات 9:19—23 سالىستىرىڭىز).
ادامنىڭ جاعدايى تۋرالى ويلانىڭىز (10، 11-ابزاستى قاراڭىز)
10، 11. قورىنتتىقتارعا 2-حات 4:7، 8 دى ويدا تۇتساق، ادامدارعا جاناشىرلىق تانىتۋدىڭ ەكىنشى جولى قانداي؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
10 ەكىنشى جولى — ادامداردىڭ جاعدايى تۋرالى ويلانۋ. ٴبىز ولاردىڭ جاعدايىن ٴبىرشاما تۇسىنە الامىز. سەبەبى ٴبارىمىز كەمەلسىز بولعاندىقتان، ولاردىكىندەي اۋىرتپالىقتار بىزدە دە بار (قور. 1-ح. 10:13). ٴبىراق ٴبىز ەحوبانىڭ ارقاسىندا ومىردىڭ تاۋقىمەتىنە توتەپ بەرىپ ٴجۇرمىز (قورىنتتىقتارعا 2-حات 4:7، 8 وقىڭىز). ال ەندى ەحوبا سياقتى دوسى جوق ادامدار جايلى ويلاپ كورىڭىزشى. ولاردىڭ جاعدايى وتە مۇشكىل. ٴبىز ولاردى يسا سياقتى ايايمىز، سوندىقتان ولارعا «جاقسىلىق جونىندە حابار اكەلگىمىز» كەلەدى (يشايا 52:7).
11 سەرگەي دەگەن باۋىرلاستىڭ مىسالىنا توقتالىپ وتەيىك. شىندىقتى بىلمەي تۇرىپ ول وتە ۇيالشاق، تۇيىق بولعان. ول ٶز ويىن ەركىن جەتكىزە المايتىن. كەيىن سەرگەي كيەلى كىتاپتى زەرتتەي باستايدى. ول بىلاي دەيدى: «كيەلى كىتاپتى زەرتتەپ جۇرگەنىمدە ٵر ٴماسىحشىنىڭ ٶز سەنىمىمەن ٴبولىسۋ جاۋاپكەرشىلىگى بار ەكەنىن ٴبىلدىم. الايدا مەن بۇلاي ەتە المايتىنىما سەنىمدى بولدىم». دەسە دە سەرگەي شىندىقتى ٵلى دە ەستىمەگەن ادامدار تۋرالى ويلانىپ، ەحوباسىز ولاردىڭ ٶمىرى قانداي اۋىر ەكەنىن ٴتۇسىندى. «ۇيرەنگەن نارسەلەرىم ماعان كوپ قۋانىش اكەلىپ، جانتىنىشتىعىنا بولەيتىن. مەن بۇل شىندىقتاردى وزگەلەردىڭ دە ەستۋى كەرەكتىگىن ٴتۇسىندىم»،— دەپ قوستى سەرگەي. ونىڭ جاناشىرلىعى ارتقان سايىن، ۋاعىزداۋعا دەگەن باتىلدىعى دا ارتتى. «ٴبىر تاڭعالعانىم، وزگەلەرگە كيەلى كىتاپ جايلى ايتقانىم ٶز-وزىمە دەگەن سەنىمدىلىگىمدى نىعايتىپ، جاڭا نانىمدارىمنىڭ جۇرەگىمدە تەرەڭ تامىر جايۋىنا كومەكتەستى»،— دەيدى سەرگەي *.
رۋحاني ٶسۋ ٷشىن كەي ادامدارعا ۋاقىت قاجەت (12، 13-ابزاستى قاراڭىز)
12، 13. ٴبىز نەگە شىدامدى بولۋىمىز كەرەك؟ مىسالمەن ٴتۇسىندىرىڭىز.
12 ٷشىنشى جولى — شىدامدى بولۋ. ٴبىز جاقسى بىلەتىن شىندىقتار ادامداردىڭ ويلارىنا كىرىپ تە شىقپاعان بولار. ولار سەنەتىن ىلىمدەرىن جاندارىنا جاقىن تۇتۋى مۇمكىن. ولار ٷشىن ٴدىن — جانۇيالارىمەن، مادەنيەتتەرىمەن جانە قوعاممەن ٴبىرتۇتاس ەتەتىن نارسە. مۇنداي ادامدارعا قالاي كومەك كورسەتە الامىز؟
13 توز-توزى شىققان ەسكى كوپىردى ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. جاڭاسىن سالۋ كەرەك بولسا دا، ەسكى كوپىردى بىردەن بۇزىپ تاستامايدى. ونى ادامدار ٵرى قاراي دا قولدانا بەرەدى. جاڭاسى سالىنىپ بىتكەندە عانا ەسكى كوپىردى قۇلاتادى. سول سەكىلدى ادامدارعا جاندارىنا جاقىن ەسكى سەنىمدەرىنەن باس تارتۋدى ايتپاس بۇرىن، جاڭا شىندىقتاردى، ياعني جازبالارداعى بۇرىن-سوڭدى ەستىمەگەن ىلىمدەردى باعالاۋعا كومەكتەسۋىمىز كەرەك. وسىنداي كومەكتەن كەيىن عانا ادامدار ەسكى نانىم-سەنىمدەرىنەن باس تارتۋعا دايىن بولادى. ۇمىتپايىق، وزگەرىس جاساۋ ٷشىن ولارعا ۋاقىت كەرەك (ريم. 12:2).
14، 15. جەر بەتىندەگى جۇماقتا ماڭگى ٶمىر ٴسۇرۋ ٷمىتى جايلى بىلمەيتىن ادامدارعا قالاي كومەكتەسە الامىز؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
14 قىزمەتتە ادامدارعا شىدامدىلىق تانىتساق، ولار كيەلى كىتاپتاعى شىندىقتى بىردەن ٴتۇسىنىپ، بىردەن قابىلدايدى دەپ كۇتپەيمىز. قايتا، جاناشىرلىق قوزعاۋ سالىپ، ولارعا جازبالاردىڭ كومەگىمەن وي تۇزۋگە كومەكتەسەمىز. ال بۇعان ٴبىراز ۋاقىت قاجەت بولۋى مۇمكىن. مىسالى، جەر بەتىندەگى جۇماقتا ماڭگى ٶمىر ٴسۇرۋ ٷمىتى جايلى قالاي تۇسىندىرۋگە بولاتىنىن كورەيىك. كوبىسى بۇل ٸلىم جايلى بىلە بەرمەيدى. ولار ولمەك بار دا، تىرىلمەك جوق دەيدى، بولماسا جاقسى ادامدار اسپانعا كەتەدى دەپ ويلايدى. وسى ادامدارعا قالاي كومەكتەسە الامىز؟
15 ٴبىر ەر باۋىرلاس ٴتيىمدى دەپ تاپقان ٴتاسىلدى قاراستىرىپ كورەيىك. ول الدىمەن مۇسانىڭ 1-جازباسى 1:28 دى وقيدى ەكەن. سودان سوڭ: «قۇداي ادامداردىڭ قايدا جانە قانداي جاعدايدا ٶمىر سۇرگەنىن قالاعان؟»— دەپ سۇرايدى. كوبىسى: «جەر بەتىندە، جايلى ورتادا ٶمىر سۇرگەنىن»،— دەپ جاۋاپ بەرەدى. سوسىن باۋىرلاس يشايا 55:11 دى وقىپ: «قۇدايدىڭ سول قالاۋى وزگەردى مە؟»— دەپ سۇرايدى. ادامدار كوبىنە وزگەرمەگەنىن ايتادى. باۋىرلاس سوڭىندا ٴزابۇر 37:10، 11 دى وقىپ، ادامداردى قانداي بولاشاق كۇتىپ تۇرعانىن سۇرايدى. جازبالاردىڭ كومەگىمەن وسىلاي وي ٴتۇزۋ ارقىلى بۇل باۋىرلاس بىرنەشە ادامعا قۇدايدىڭ قالاۋىن اشتى، ياعني جاقسى ادامدار جەر بەتىندەگى جۇماقتا ماڭگى ٶمىر سۇرە الاتىنىن ٴتۇسىندىردى.
حات جازۋ سياقتى كىشكەنتاي جاقسىلىقتىڭ ٶزى ۇلكەن جەمىس اكەلەدى (16، 17-ابزاستى قاراڭىز)
16، 17. ناقىل سوزدەر 3:27 گە ساي، جاناشىرلىق تانىتۋدىڭ تاعى ٴبىر جولى قانداي؟ مىسال كەلتىرىڭىز.
16 ال ەندى جاناشىرلىق تانىتۋدىڭ ٴتورتىنشى جولىنا ايالدايىق. بۇل — قول ۇشىن بەرۋدىڭ مۇمكىندىگىن جىبەرمەۋ. ايتالىق، ٷي يەسىنە ىڭعايسىز ۋاقىتتا كەلىپ قالدىق. وندايدا كەشىرىم سۇراپ، باسقا جولى سوعاتىنىمىزدى ايتساق بولادى. ال ەگەر وعان كىشىگىرىم كومەگىمىز قاجەت بولسا شە؟ نەمەسە ۇيىنەن شىعا المايتىن ادامدى كەزدەستىرىپ، ول ٴبىزدى ٴبىر جەرگە جۇمساسا شە؟ وسىنداي كەزدەردە ادامعا قول ۇشىن بەرۋدىڭ مۇمكىندىگىن جىبەرىپ المايىق (ناقىل سوزدەر 3:27 وقىڭىز).
17 ٴبىر ايەل باۋىرلاسپەن بولعان جاعدايدى قاراستىرايىق. بۇل باۋىرلاس قاراپايىم، ٴبىراق وتە ماڭىزدى جاقسىلىق جاساپ، سونىڭ جاقسى جەمىسىن كوردى. ول سابيىنەن ايىرىلعان ٴبىر ەرلى-زايىپتىعا جانى اشىپ، حات جازادى. حاتتا جازبالاردان الىنعان جۇبانىش سوزدەرى بار ەدى. بۇل حات ەرلى-زايىپتىعا قالاي اسەر ەتتى؟ قايعىعا باتقان ايەلى بىلاي دەپ جاۋاپ جازىپتى: «كەشە ادام توزگىسىز اۋىر كۇن بولدى. حاتىڭىز جانىمىزعا قالاي داۋا بولعانىن، ٴسىرا، سوزبەن ايتىپ جەتكىزە الماسپىن. سىزگە قانشا العىس جاۋدىرسام دا ازدىق ەتەر. كەشە حاتىڭىزدى 20 قايتارا وقىپ شىقتىم. قامقورلىققا، مەيىرىم مەن جىگەرگە شومىلدىم. سىزگە شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىن». شىنىندا دا، ٶزىمىزدى جانى قينالىپ جۇرگەن ادامداردىڭ ورنىنا قويىپ، قولدان كەلگەنشە كومەكتەسسەك، ٴبىز دە مۇنىڭ مول جەمىسىن كورەمىز.
وزىمىزدەن كوپ كۇتپەيىك
18. قورىنتتىقتارعا 1-حات 3:6، 7 دەن وقىعانىمىزداي، نە نارسەنى ەستە ۇستاعانىمىز دۇرىس؟
18 قىزمەتتە مىنانى ەستە ۇستاعىمىز كەلەدى: ادامدارعا قۇداي جايىندا بىلۋگە كومەكتەسكەنىمىزبەن، بۇل ىستە نەگىزگى ٴرول اتقاراتىن ٴبىز ەمەس (قورىنتتىقتارعا 1-حات 3:6، 7 وقىڭىز). ادامداردى شىندىققا تارتاتىن — ەحوبا (جوح. 6:44). اقىرعى شەشىمدى الايدا ٵر ادام ٶزى قابىلدايدى، ياكي جۇرەك كۇيىنە قاراي ىزگى حابارعا قۇلاق اسادى نە اسپايدى (مات. 13:4—8). يسا تاريحتا بولعان ەڭ ۇلى ۇستاز بولسا دا، ونىڭ حابارىن كوپ ادام تىڭداماعان. سوندىقتان كىمدە-كىم ىزگى حابارىمىزدى قابىلداماي جاتسا، بۇعان كوڭىلىمىز ەش جىعىلماسىن.
19. قىزمەتىمىزدى جاناشىرلىقپەن اتقارۋدىڭ قانداي يگىلىگى بار؟
19 قىزمەتىمىزدى جاناشىرلىقپەن اتقارۋدىڭ اكەلەر يگىلىگى مول. مىسالى، ۋاعىز ٸسىن ٴسۇيىپ اتقارامىز، بەرۋدەن كەلەتىن باقىتقا كەنەلەمىز جانە «ماڭگى ومىرگە ىڭعاي تانىتقانداردىڭ» ىزگى حاباردى وڭاي قابىل الۋىنا قام جاسايمىز (ەل. ٸس. 13:48). «ولاي بولسا، مۇمكىندىك باردا بارىنە... جاقسىلىق جاساي بەرەيىك» (عال. 6:10). سوندا كوكتەگى اكەمىزدى ماداقتاپ، جۇرەگىمىز شاتتىققا تولادى! (مات. 5:16).
64-ٵن ەگىن جيناۋعا قۋانا اتسالىسۋ
^ 5-ابزاس جاناشىر بولساق، قىزمەتتەن الار قۋانىشىمىز ارتادى جانە ادامدار حابارىمىزعا قۇلاق اسۋعا ىقىلاستى بولادى. وسى ماقالادان يسادان نە ۇيرەنەتىنىمىزدى جانە قىزمەتتە جولىقتىرعان ادامدارعا جاناشىرلىق تانىتۋدىڭ ٴتورت جولىن بىلەمىز.
^ 5-ابزاس ٴسوز ٴمانى: اياۋشىلىق — جانى قينالىپ جۇرگەن نە ٴجابىر كورگەن ادامعا ەت جۇرەگىمىز ەلجىرەي جانىمىز اشۋ. بۇل سەزىم ادامعا كومەكتەسۋ ٷشىن ەش ايانباۋعا تالپىندىرادى.
^ 8-ابزاس «قىزمەتتە «التىن ەرەجەنى» ۇستانايىق!» دەگەن ماقالانى قاراڭىز («كۇزەت مۇناراسى» (حانزۇشا)، 2014-جىل 15-مامىر).
^ 11-ابزاس 2011-جىلدىڭ 1-قازانىنداعى «كۇزەت مۇناراسىنىڭ» (حانزۇشا) 18-بەتىن قاراڭىز.
