1. Ñanyi kintu kimutundaika bingi inge mwalanguluka pa byubilo bya kwa Yesu? Lumbululai.

KINTU kimo kyawama pe Yesu ke kya kuba’mba uyuka makatazho o tupitamo atweba bambulwa kulumbuluka. Yesu byo ajinga pano pa ntanda, ‘wasekelanga pamo na boba basekela’ kabiji ‘wajijilanga pamo na boba bajilanga.’ (Loma 12:15) Kimye kimo batumwa banji 70 byo babwelele na lusekelo na mambo a kwingila bulongo mwingilo wa kusapwila, Yesu “wasekejile bingi mu mupashi wazhila.” (Luka 10:17-21) Kabiji byo amwene bulanda bwajinga na balongo ba kwa Lazalasa kimye kyo afwile, Yesu “waumvwine bingi bulanda kabiji kyamukolele bingi ku muchima.”—Yoa. 11:33.

2. Ñanyi kintu kyakwashishe Yesu kubila bantu lusa?

² Ñanyi kintu kyalengejile muntu walumbuluka kubila lusa ne kifyele bantu bambulwa kulumbuluka? Kitanshi, Yesu watemenwe bantu. Byonka byaamba mutwe wafumako, Yesu ‘watemenwe bingi bantu.’ (Maana 8:31) Kutemwa bantu ko kwamulengejile kuyuka bulongo bilanguluka bantu. Mutumwa Yoano walumbulwile’mba: “Wayukile byo bajinga [bantu].” (Yoa. 2:25) Yesu waubilanga bantu lusa. Bantu bayukile’mba wibatemwa kabiji batelekanga ku byambo bya Bufumu byo asapwilanga. Inge ketubile bantu lusa, bantu bavula bakakebanga kuteleka ku byambo byo tusapwila.—2 Timo. 4:5.

3-4. (a) Inge twaikala na lusa, tukamonanga byepi mwingilo wa kusapwila? (b) Tusakwisamba pa ka mu uno mutwe?

³ Mutumwa Paulo wayukile’mba waswikilwe na mwingilo wa kusapwila, ne atweba byo byo twafwainwa kuyuka. (1 Ko. 9:16) Nangwa byonkabyo, inge twaikala na lusa, kechi tukengilanga mwingilo kya kwitukanjikizha ne. Tukamweshanga’mba twata bantu muchima kabiji tukebesha kwibakwasha. Twayuka’mba “mu kupana mufuma lusekelo lukatampe kukila mu kutambula.”  (Byu. 20:35) Kuvuluka kino kishinka kuketukwasha kwingila mwingilo wa kusapwila na lusekelo.

⁴ Mu uno mutwe, tusakwisamba byo twakonsha kubilanga lusa bantu bo tusapwilako. Patanshi, tusakwisamba pa byo twakonsha kufunjilako kwi Yesu byo amonanga bantu. Kabiji tusakwisamba ne pa mashinda ana akonsha kwitukwasha kulondela mu ngayo yanji.—1 Pe. 2:21.

5-6. (a) Bañanyi Yesu bo aubijile lusa? (b) Mambo ka Yesu o aumvwijile lusa bantu bo asapwijilengako byonka byaamba Isaya 61:1, 2?

⁵ Akilangulukai pe Yesu byo amweshanga’mba wata bantu muchima. Pa kimye kimo, Yesu ne baana banji ba bwanga basapwijilenga mambo awama kwa kubula kukokolokapo. Kechi “bajingapo ne na kimye kya kuja ne.” Onkao mambo, Yesu watwajile baana banji ba bwanga “ku mpunzha kwa bunke” kuba’mba ‘bakakokolokeko pacheche.’ Pano bino, jibumba ja bantu jatangijileko kuya ku mpunzha kwayilenga Yesu ne baana banji ba bwanga. Yesu byo afikile ku ino mpunzha ne kumona bantu, waubile byepi? “Wibobijile lusa, * mambo bajinga nobe mikooko yabula kafunga. Kabiji watendekele kwibafunjisha bintu byavula.”—Mako 6:30-34.

⁶ Akilangulukai pa kine kintu kyalengejile Yesu kumvwa lusa kimwesha’mba watele bantu muchima. Waambile’mba bantu “bajinga nobe mikooko yabula kafunga.” Kampe Yesu wamwene kuba’mba bamo bajinga bayanji kabiji baingila bingi na ngovu pa kuba’mba bamwene ba mu kisemi bikebewa. Bakwabo kampe bajinga na bulanda na mambo a kufwisha balongo babo. Inge byo byo kyajinga, ko kuba’mba Yesu waumvwishishe bintu byo bapichilengamo. Byonka byo twaambilepo mu mutwe wafumako Yesu naye wafwainwa wapichilemo mu ano makatazho. Na mambo a kuba’mba Yesu watele bakwabo muchima, wakebeshe kwibatekenesha.—Tangai Isaya 61:1, 2.

7. Twakonsha kulondela byepi byaubanga Yesu?

 ⁷ Tufunjilako ka kwi Yesu? Byonka byaubanga Yesu, ne atweba tutaana bantu baji “nobe mikooko yabula kafunga.” Bapita mu makatazho avula bingi. Tuji na bintu byanema bingi byo twafwainwa kwibapa, ko kuba’mba byambo bya Bufumu. (Lum. 14:6) Onkao mambo, kulondela byaubanga Nkambo yetu, tusapwila mambo awama mambo tubila “lusa mulanda ne muyanji.” (Sala. 72:13) Tubila bantu lusa kabiji tukeba kwibakwasha.

8. Ñanyi jishinda jimo jo twakonsha kumwesheshamo’mba twata bantu muchima mu mwingilo? Lumbululai.

⁸ Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha kubila lusa bantu bo tusapwilako? Twafwainwa kufwanyikizhanga bintu byo babena kupitamo, byo babena kulanguluka ne byo babena kumvwa, ne kwibobila bintu byonka byo twafwainwa kukeba bantu kwitubila inge yetu tubena kupita mu lo lo lukatazho. * (Mat. 7:12) Twayai twisambe pa mashinda ana mo twakonsha kubila bino. Jishinda jitanshi, langulukainga pa bintu bibena kupitamo bantu. Kimye kyo tusapwila mambo awama, twingilatu nobe dokotala. Dokotala wawama uyuka kikola kiji na muntu yense ye abena kubuka. Wipuzha mepuzho ne kutelekesha inge wakolwa keamulumbulwile byo abena kumvwa. Kabiji kechi ufikenatu kupana muchi ne, bino ukipembelelako pa kuba’mba ayuke bulongo kine kikola kibena kukatazha muntu pa kuba’mba amupe muchi wafwainwa. Ne atweba kechi twafwainwa kwingijishangatu jishinda jimo ku bantu bonse bo tutaana mu mwingilo ne. Pakuba twafwainwa kulangulukanga pa bwikalo bwa bantu bapusana-pusana ne byo balanguluka.

9. Ñanyi kintu kyo twafwainwa kuchinuzhuka? Lumbululai.

⁹ Inge mwataana muntu mu mwingilo, kange mulanguluke’mba mwayuka bintu byo abena kupitamo nangwa byo aitabilamo ne ene mambo o aitabila byobyo ne. (Maana 18:13) Bino mwafwainwa kwingijisha mepuzho awama pa kuba’mba muyuke bintu byo aitabilamo. (Maana 20:5) Inge mu kisho kyenu bantu bepuzha pa nkito ingila muntu, nkomeno yanji, kisemi ne byo alanguluka pa bintu, mwipuzhai. Inge bantu baamba biji mu muchima wabo, kiketukwasha kuyuka ene mambo o bakebela kumvwa mambo awama. Inge twayuka byobyo, tukebobila lusa kabiji tukebakwasha bulongo byonka byaubanga Yesu.—Esakanyaiko 1 Kolinda 9:19-23.

10-11. Kwesakana na kinembelo kya 2 Kolinda 4:7, 8, ñanyi jishinda ja bubiji jo twakonsha kumwesheshamo amba twata bantu muchima? Shimikizhaipo byaubile umo.

¹⁰ Kya bubiji, langulukainga pa biji bwikalo bwabo. Inge twauba bino, twakonsha kuyuka bintu byo babena kupitamo. Kishinka ke  kya kuba’mba atweba bonse tupita mu makatazho apitamo bantu bambulwa kulumbuluka. (1 Ko. 10:13) Twayuka’mba bwikalo ano moba bwakatazha bingi. Yehoba ye witukwasha kuchinchika. (Tangai 2 Kolinda 4:7, 8.) Bino langulukai pa bibena kupitamo boba babula kwikala balunda ne Yehoba. Bwikalo bwakonsha kwibakatazha bingi mu ino ntanda kwa kubula bukwasho bwa Lesa. Byonka byaubanga Yesu, twibobila lusa kabiji kitulengela kwibasapwila “mambo awama a bintu byawama.”—Isa. 52:7.

¹¹ Akilangulukai pa byajinga mulongo wa jizhina ja Sergey. Saka akyangye kufunda bukine, mulongo Sergey wajinga bingi na bumvu kabiji wajinga muntu wazhindama. Kyamukatazhanga bingi kwamba na bantu. Mu kuya kwa kimye, waswile kufunda Baibolo. Waambile’mba: “Kufunda Baibolo kwankwashishe kuyuka’mba bena Kilishitu baji na mutembo wa kufunjishako bakwabo bintu byo baitabilamo. Napwishishe mu muchima wami namba kechi nakonsha kuba bino ne.” Bino walangulukile pa boba babujile kumvwapo bukine, kabiji wayukile’mba bwikalo bwabo bwafwainwe kukatazha bingi mambo kechi bayukile Yehoba ne. Waambile’mba: “Bintu byo nafunjile byandetejile bingi lusekelo ne mutende wa mu muchima. Nayukile’mba bantu bakwabo nabo bafwainwa kufunda bukine.” Kubila bantu lusa kwalengejile ba Sergey kusapwila na kuchinchika. Baambile’mba: “Kufunjisha bantu Baibolo kwandengejile kubula kwikala na moyo. Kabiji kwandengejile kushiinwa na bintu byo naitabilamo.” *

12-13. Mambo ka o twafwainwa kutekenya bantu bo tufunjisha mu mwingilo? Lumbululai.

¹² Kya busatu, tekenyainga bantu bo mufunjisha. Vulukainga kuba’mba bakyangye kuyuka bukine bwa mu Baibolo bo twayuka. Kabiji bavula banemeka bingi bintu byo baitabilamo. Bakonsha kulanguluka’mba bintu byo baitabilamo bibalengela kukwatankana na kisemi kyabo, na bantu bo bekala nabo mu nyaunda ne bisho. Twakonsha kwibakwasha byepi?

¹³ Akilangulukai pa kino: Ñanyi kintu kimweka inge kyabu kyabanda kabiji kyabola kabiji kibena kukebewa kwikiwamisha? Javula  batendeka kulenga kyabu kya katataka saka bakyangye kufumyapo kya kala. Inge bapwisha kulenga kyabu kya katataka, po po bafumyapo kya kala. Kyo kimotu, saka tukyangye kubuula bantu kusankilapo bintu byo baitabilamo, patanshi twafwainwa kwibakwasha kumvwisha bukine bo babena kufunda mu Baibolo bo babula kuyuka bulongo. Inge twauba bino, popo bakasankilapo bintu byo baitabilamo. Pakonsha kupita kimye pa kuba’mba bantu bapimpule byubilo byabo.—Loma 12:2.

14-15. Twakonsha kukwasha byepi bantu babula luketekelo lwa kwikala na bumi bwa myaka ne myaka mu paladisa pano pa ntanda ? Ambai byuba mulongo umo.

¹⁴ Inge twatekenya bantu mu mwingilo, kechi tukaketekela’mba bakafikenatu kuswa bukine bwa mu Baibolo pa kimyetu kitanshi ne. Pano bino, lusa lwitulengela kwibakwasha kulangulukapo bulongo pa Binembelo byo bafunda. Akilangulukai pa byo mwakonsha kukwasha muntu kumvwisha pa luketekelo lwa kwikala na bumi bwa myaka ne myaka mu paladisa pano pa ntanda. Bantu bavula kechi bayuka bukine pa luno lufunjisho ne. Baitabila’mba muntu inge wafwa kechi ukekala na bumi jibiji ne. Nangwa kampe baitabila’mba bantu bonse bawama baya mwiulu. Twakonsha kwibakwasha byepi?

¹⁵ Mulongo umo waambapo jishinda jo engijisha jingila bulongo. Patanshi utanga Ntendekelo 1:28. Kepo epuzha mwina nzubo Lesa ko akebelenga bantu kwikala ne bwikalo bo akebelenga’mba bekalenga. Bantu bavula bakumbula’mba, “Lesa wakebelenga’mba bantu bekalenga bulongo pano pa ntanda.” Apa bino mulongo watanga Isaya 55:11 ne kwipuzha inge Lesa wapimpula milanguluko yanji. Javula bena nzubo bakumbula’mba, ine. Kepo uno mulongo atanga kinembelo kya kupezhako kya Salamo 37:10, 11, ne kwipuzha bikekala bwikalo bwa bantu kulutwe. Na mambo a kwingijisha Binembelo mu jino jishinda, wakwasha bantu bavula kuyuka’mba Lesa ukeba bantu bawama kwikala na bumi bwa myaka ne myaka mu Paladisa pano pa ntanda.

16-17. Byonka byamba Byambo bya Maana 3:27, mu ñanyi mashinda mo twakonsha kumwesheshamo’mba twata bantu muchima? Ambai kyamwekele.

¹⁶ Kya buna, monaipo mashinda a kumwesheshamo’mba mwata bantu muchima. Nanchi mwafwakesha mwina nzubo pa kimye kyabula kufwainwa nyi? Lombai lulekelo lwa mambo ne kumubuula’mba mukabwelako pa kimye kyafwainwa. Mwakonsha kuba byepi inge mwina nzubo ubena kukeba kumukwashako kamwingilo kamo pa nzubo? Nangwa inge wakolwa nangwa mukote ubena kukeba kumupotelako bimo? Umvwe kyaikala bino, twakonsha kukwasha uno muntu.—Tangai Byambo bya Maana 3:27.

¹⁷ Nyenga umo byo aubijile lusa muntu mu jishinda jamwekelenga kubula kunema, mwafumine byawama. Na mambo a lusa wanembejile nkalata kisemi kimo kyafwishishe mwana. Mu ino nkalata wanembelemo ne Binembelo bya lutekenesho. Kino kisemi kyaumvwine byepi? Nsemi wafwishishe mwana waambile’mba:  “Najinga bingi na bulanda joja juba. Mwitutundaikile bingi. Kechi nayuka ne byo nakonsha kusanta pa nkalata yo mwitunembejile ne. Neitangile bimye byavula bingi kesha. Mu nkalata yenu mwajinga byambo bya lutekenesho, lutundaiko kabiji bimwesha’mba mwituta muchima. Twasanta bingi kufuma panshi ya muchima.” Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwakonsha kufuma bintu byawama bingi inge ketubile lusa bantu babena kuyanda ne kwibakwasha mu byo bakajilwa.

18. Kwesakana na byaamba 1 Kolinda 3:6, 7, ñanyi kintu kyo twafwainwa kuvulukanga mu mwingilo wetu, kabiji mambo ka?

¹⁸ Twafwainwa kuyuka lubaji lwetu mu mwingilo wa kusapwila. Tubena kwingila mwingilo wa kukwasha bantu kufunda pe Lesa, bino Lesa ye wingila mwingilo wabaya. (Tangai 1 Kolinda 3:6, 7.) Yehoba ye ukoka bantu ne kwibaleta kwi aye mwine. (Yoa. 6:44) Muntu yense uji na luusa lwa kusalapo kutambwila mambo awama nangwa kukana. (Mat. 13:4-8) Yukai’mba bantu bavula bakaine byambo byasapwijilenga Yesu nangwa kya kuba wajinga Mufunjishi wayukisha. Onkao mambo, kechi twafwainwa kumvwa bibi ku muchima inge bantu bavula kebakane kuteleka ku byambo byo tusapwila ne.

19. Ñanyi bintu byawama bikafumamo inge ketubile bantu lusa mu mwingilo?

¹⁹ Mukafuma bintu byawama bingi inge ketubile bantu lusa mu mwingilo. Tukomvwanga bulongo kwingila mwingilo wa kusapwila. Tukekala na lusekelo lukatampe lufuma mu kupana. Kabiji kino kilengela bantu baji na “michima ya bukishinka ya kukeba bumi bwa myaka ne myaka” kuswa mambo awama. (Byu. 13:48) Onkao mambo, “umvwe twashukilwapo kimye, twibobilenga bonse byawama.” (Nga. 6:10) Inge ketube bino tukekala na lusekelo lufuma mu kutumbijika Shetu wa mwiulu.—Mat. 5:16.