တၢ်မၤလိ ၁၃
ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ
“အသးအိၣ်အီၤ . . . ဒီးသိၣ်က့ၤသီက့ၤအီၤအါမံၤလီၤ.”—မၢ်ကူး ၆:၃၄.
တၢ်သးဝံၣ် ၇၀ ဃုထံၣ်န့ၢ်ပှၤလၢအသးဂ့ၤတဖၣ်
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ ပဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤ အဒိၣ်ကတၢၢ်အကျါတခါန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ ပဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤ အဒိၣ်ကတၢၢ်အကျါတခါန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအဝဲနၢ်ပၢၢ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတလၢတပှဲၤတဖၣ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအခါ အဝဲ “သးခုဃုာ်ဒီး” “ပှၤလၢအသးခုတဖၣ်” ဒီး “ဟီၣ်ဃုာ်ဒီး” “ပှၤလၢအဟီၣ်တဖၣ်” န့ၣ်လီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၂:၁၅) အဒိ ဖဲယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်အဂၤ ၇၀ မၤတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ် ဟဲက့ၤလၢ တၢ်သူၣ်ခုသးခုအပူၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးစ့ၢ်ကီး “အသူၣ်ဖှံအသးညီ” ဃုာ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁၀:၁၇-၂၁) ဒီးအဂၤတမံၤန့ၣ် ဖဲစီၤလါစရူးသံအခါ ယ့ၣ်ၡူးထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအအဲၣ်ဘၣ်စီၤလါစရူးတဖၣ် သူၣ်အုးသးအုးအဃိ အဝဲစ့ၢ်ကီး “ကအုကစွါထီၣ် လၢအသးကံၢ်ပူၤ, ဒီးအသူၣ်ကိၢ်အသးဂီၤ” လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၁၁:၃၃.
၂. တၢ်မနုၤမၤစၢၤယ့ၣ်ၡူး လၢကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လၢပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်လဲၣ်.
၂ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ်ဆၣ် အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတလၢတပှဲၤတဖၣ် အဖီခိၣ်လီၤ. တၢ်မနုၤမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အဝဲကမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဂီၢ်လဲၣ်. တၢ်လၢအမၤစၢၤအီၤ အဒိၣ်ကတၢၢ်တမံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်အဲၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလီၤ. ဒ်တၢ်မၤလိလၢ အပူၤကွံာ်တခါ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယ့ၣ်ၡူးအ “တၢ်သူၣ်ဖှံသးညီ [“တၢ်အဲၣ်,” NWT] အိၣ်ဝဲဒီးပှၤကညီဖိ” လီၤလီၤဆီဆီလီၤ. (ကတိၤဒိ ၈:၃၁) တၢ်အဲၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤလၢ ကသးအိၣ်သ့ၣ်ညါဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်ဆိကမိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ် တဲဝဲလၢ “တၢ်အိၣ်လၢ ပှၤကညီအပူၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါဒၣ်ဝဲလီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၂:၂၅) ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဒီး တၢ်သးကညီၤလၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢပှၤဂၤတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးအဲၣ်အီၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ဒိကနၣ်ဝဲ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးကညီၤန့ၣ် ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပှၤဂၤကအဲၣ်ဒိးဒိကနၣ်ပှၤလီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၄:၅.
၃-၄. (က) ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ် ပကထံၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ဒ်လဲၣ်. (ခ) လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၃ တၢ်မၢဖိပီလူး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အမူဒါအိၣ်လၢ ကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပသ့ၣ်ညါလၢ ပမူဒါအိၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤဒ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၉:၁၆) တမ့ၢ်ထဲ ပကဘၣ်ထံၣ် တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤဒ် မူဒါတခါအသိးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ခီဖျိလၢ ပသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ပှၤဂၤ ဒီးအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်အဃိလီၤ. ပသ့ၣ်ညါလၢ “ဟ့ၣ်တၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါန့ၢ်ဒိးန့ၢ် တၢ်တက့ၢ်လီၤ.” (မၤတၢ် ၂၀:၃၅) ပမ့ၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ခီဖျိလၢ ပအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤပှၤဂၤအဃိန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခု အါထီၣ်လီၤ.
၄ လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ်န့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ်. ဒီးပကသမံသမိးကွၢ် ကျဲလွံၢ်ဘိလၢ ပကွၢ်လိမၤဒိး ယ့ၣ်ၡူးသ့န့ၣ်လီၤ.—၁ ပ့းတရူး ၂:၂၁.
ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ
ယ့ၣ်ၡူး အိၣ်ဒီးတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးအဃိ အဝဲအဲၣ်ဒိးစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်ကစီၣ်လၢ အမၤမုာ်ထီၣ်ပှၤသး (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၅-၆)
၅-၆. (က) ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ မတၤတဖၣ် အဖီခိၣ်လဲၣ်. (ခ) ဒ် ယၡါယၤ ၆၁:၁, ၂ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ ယ့ၣ်ၡူးသးကညီၤဝဲ ပှၤလၢအစံၣ်တဲၤတဲလီၤဝဲတဖၣ်လဲၣ်.
၅ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဘၣ်တဘျီ ယ့ၣ်ၡူးဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒီးတအိၣ်ဘှံးအိၣ်သါဘၣ်ဝဲအဃိ လီၤဘှံးဝဲလီၤ. အဝဲသ့ၣ် “အီၣ်တၢ်အဆၢကတီၢ်တအိၣ်ဘၣ်.” အဃိယ့ၣ်ၡူးလဲၤကိးအဝဲသ့ၣ်ဆူ “တၢ်တဒၢလၢပှၢ်မုၢ်ကနၢအလီၢ်” ဒ်သိးက “အိၣ်ဘှံးတစိၢ်တလီၢ်” လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် လဲၤဃ့ၢ်ဆိလၢ ယ့ၣ်ၡူးဒီးအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် ကလဲၤဝဲအလီၢ်လီၤ. ဖဲယ့ၣ်ၡူးလဲၤတုၤဖဲန့ၣ် ဒီးထံၣ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်အခါ အဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးမၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲ “အသးအိၣ် * အီၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, မၤအသးဒ် သိလၢပှၤကွၢ်အီၤတအိၣ်ဘၣ်အသိး, ဒီးသိၣ်က့ၤသီက့ၤအီၤအါမံၤလီၤ.”—မၢ်ကူး ၆:၃၀-၃၄.
၆ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒ် “သိလၢပှၤကွၢ်အီၤတအိၣ်ဘၣ်” အသိးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယ့ၣ်ၡူးသးကညီၤ ဒီးဒိသူၣ်ဒိသး အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကထံၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တနီၤန့ၣ် ဖှီၣ်ယာ်ဝဲ ဒီးဒ်သိးကလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ် ဘၣ်ဖံးအီၣ်မၤအီၣ် ကီကီခဲခဲလီၤ. ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤအဂၤတနီၤအသူၣ်အုးသးအုး ခီဖျိလၢ ပှၤလၢအအဲၣ်ဘၣ်ဝဲတဂၤ သံသဒၣ်ကွံာ်အီၤအဃိလီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးနၢ်ပၢၢ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်သ့လီၤ. ယၡါယၤ ၆၁:၁, ၂ တက့ၢ်.
ဒ်တၢ်မၤလိ လၢအပူၤကွံာ်တခါ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤ တနီၤလီၤ. ယ့ၣ်ၡူး ဒိသူၣ်ဒိသးပှၤဂၤအဃိ အဝဲအဲၣ်ဒိး မၤမုာ်ထီၣ် အဝဲသ့ၣ်အသးလီၤ.—ဖး၇. ပကွၢ်လိမၤဒိးယ့ၣ်ၡူး ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၇ ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မနုၤလၢ ယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်လဲၣ်. ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ပှၤလၢအလီၤဂာ်ဒ် “သိလၢပှၤကွၢ်အီၤတအိၣ်ဘၣ်” တဖၣ်အိၣ်ဝးတရံးပှၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲအါမးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်နၢ်ဟူ ဘီမုၢ်အတၢ်သးခုကစီၣ် လၢအအိၣ်ဒီးပှၤန့ၣ်လီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၄:၆) ခီဖျိလၢပ “သးကညီၤပှၤဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဒီးပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိ” အဃိပကွၢ်လိမၤဒိး ပသရၣ်ယ့ၣ်ၡူး ဒီးပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၇၂:၁၃) ဒီးမ့ၢ်လၢပသးကညီၤပှၤဂၤအဃိ ပအဲၣ်ဒိးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လီၤ.
ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး ကသ့ဒ်လဲၣ်
ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၈-၉)
၈. ကျဲတဘိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤသ့န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်, ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၈ တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လၢပှၤလၢပလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤတဖၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်လဲၣ်. အိၣ်ကွၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်အလီၢ် ဒီးဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ နမ့ၢ်အိၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အလီၢ်န့ၣ် နကအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤရ့ဒီးနၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. * (မးသဲ ၇:၁၂) ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် ကျဲလွံၢ်ဘိလၢ ပမၤဒ်န့ၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. ကျဲအဆိကတၢၢ်တဘိန့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပမူဒါန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ကသံၣ်သရၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်လၢ အဂ့ၤတဂၤန့ၣ် ကဆိကမိၣ်ကွၢ်ဝဲ ပှၤဆါတဂၤ အတၢ်လိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲကသံကွၢ်ဝဲ တၢ်သံကွၢ် ဒီးဖဲပှၤဆါတဂၤတဲဖျါထီၣ် အတၢ်အိၣ်သး မ့တမ့ၢ် အတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဂ့ၢ်အခါ အဝဲကဒိကနၣ်န့ၢ်ဝဲလီၤ. ဒီးတချုးလၢ အဝဲဟ့ၣ်လီၤ ကသံၣ်ကသီဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲကဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးကဆိကမိၣ်ထံဝဲ, ကကွၢ်ဝဲ ပှၤဆါတဂၤအံၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါမနုၤလဲၣ်, ဝံၤဒီးကကူစါယါဘျါဝဲလီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပတကြၢးသူကျဲတဘိဃီ ဒ်သိးပက စးထီၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤကိးဂၤဒဲးန့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကြၢးဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် အတၢ်အိၣ်သး ဒီးအတၢ်ထံၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
၉. ပတကြၢးအိၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ် ဒ်လဲၣ်. တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်.
၉ ဖဲနထံၣ်လိာ်သးဒီး ပှၤတဂၤဂၤ လၢတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤအခါ တဘၣ်ဆိကမိၣ်လၢ နသ့ၣ်ညါ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်သး မ့တမ့ၢ် အတၢ်နာ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အနာ်ဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ် န့ၣ်တဂ့ၤ. (ကတိၤဒိ ၁၈:၁၃) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ဘၣ်ဃးဒီးအဝဲသ့ၣ် ဒီးအတၢ်နာ်အဂ့ၢ်န့ၣ် သံကွၢ်အီၤသ့သ့ဘၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤတက့ၢ်. (ကတိၤဒိ ၂၀:၅) လၢနတၢ်ဆဲးတၢ်လၤအဖီခိၣ် မ့ၢ်ကြၢးမ့ၢ်ဘၣ်လၢ နကသံကွၢ်ပှၤဂၤ အတၢ်ထံၣ်, အတၢ်လဲၤခီဖျိ, အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂ့ၢ်န့ၣ် နသံကွၢ်သ့လီၤ. ပမ့ၢ်သံကွၢ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်သံကွၢ်န့ၣ် ပကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် လိၣ်ဘၣ်နၢ်ဟူ တၢ်သးခုကစီၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပမ့ၢ်သ့ၣ်ညါ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်ကသ့ ဒီးတၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် လိၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ် ပမၤစၢၤအီၤ ဒ်ယ့ၣ်ၡူးမၤဝဲအသိး ကသ့လီၤ.—ထိၣ်သတြီၤဒီး ၁ ကရံၣ်သူး ၉:၁၉-၂၃ တက့ၢ်.
ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ပှၤလၢနလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤအီၤတဂၤ အတၢ်အိၣ်မူ ကမၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ် (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၀-၁၁)
၁၀-၁၁. ဒ် ၂ ကရံၣ်သူး ၄:၇, ၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ကျဲခံဘိတဘိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးသ့န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁ ကရံၣ်သူး ၁၀:၁၃) ပသ့ၣ်ညါလၢ တၢ်အိၣ်မူလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ် ကီခဲဒိၣ်မးလီၤ. ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤ န့ၢ်ထဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤအဃိလီၤ. (ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၄:၇, ၈ တက့ၢ်.) ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပှၤလၢတအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ဘူးဘူးတံၢ်တဖၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲသ့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးကစၢ်ယွၤ ဘူးဘူးတံၢ်တံၢ်အဃိ ကလဲၤခီဖျိဝဲ အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အဂီၢ် ကကီဝဲဒိၣ်မးလီၤ. ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအသိး ပသးကညီၤဘၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒီးပအဲၣ်ဒိး စံၣ်တဲၤတဲလီၤအဝဲသ့ၣ်လၢ “တၢ်သးခု . . . အကစီၣ်” လီၤ.—ယၡါယၤ ၅၂:၇, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.
၁၀ ခံမံၤတမံၤန့ၣ် ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူန့ၣ် မၤအသးဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤအဃိ ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပတပူၤဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲနီတဂၤဘၣ်. အဃိ ပနၢ်ပၢၢ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အိၣ်သးသ့လီၤ. (၁၁ ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါစၤက့ အဂ့ၢ်တက့ၢ်. တချုးလၢ အဝဲသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဒံးဘၣ်န့ၣ် အမ့ၢ်ပှၤလၢ အမဲာ်ဆှးဒီး အဲၣ်ဒိးအိၣ်ကစုဒု ထဲတဂၤဧိၤလီၤ. အဝဲ ကတဲတၢ်ဒီးပှၤဂၤအဂီၢ် ကီဒိၣ်မးလီၤ. လၢခံန့ၣ် အဝဲမၤလိ လံာ်စီဆှံ ဒီးတဲဝဲလၢ “ဖဲယမၤလိလံာ်စီဆှံအခါ ယသ့ၣ်ညါထီၣ်လၢ ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကဘၣ်ဟးတဲဘၣ်ပှၤဂၤ လၢအတၢ်နာ်အဂ့ၢ်လီၤ. ယဆိကမိၣ်လၢ ယမၤဒ်န့ၣ် တသ့နီတဘျီဘၣ်.” ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲ ပှၤလၢအတနၢ်ဟူဘၣ်ဒံး တၢ်သးခုကစီၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် တသ့ၣ်ညါ ယဟိဝၤယွၤအဃိ အတၢ်အိၣ်မူ ကကီထဲလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ စၤက့တဲဝဲလၢ “ယသးခု ဒီးယသူၣ်မံသးမုာ် ခီဖျိတၢ်လၢယမၤလိဘၣ်တဖၣ် အဃိလီၤ. ဒီးယသ့ၣ်ညါလၢ ပှၤဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး လိၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတဖၣ်အံၤလီၤ.” ဖဲစၤက့ အတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးပှၤဂၤ အါထီၣ်အခါ အဝဲအတၢ်သးဒူဟဲအါထီၣ် လၢကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ “ယတဲပၠးပှၤဂၤ လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်အဃိ ယတၢ်သးဒူ ဟဲအါထီၣ်ဝဲလီၤ. ဖဲယတဲဘၣ်ပှၤဂၤ လၢယတၢ်နာ်အခါ ယတၢ်နာ်ဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲလီၤ. အဃိ ယကမၢကမၣ်ဒိၣ်မးလီၤ.” *
ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီလၢ နီၢ်သးတခီအဂီၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လိၣ်ဝဲ (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၂-၁၃)
၁၂-၁၃. ဖဲပသိၣ်လိပှၤဂၤ လံာ်စီဆှံအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤလဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၂ သၢမံၤတမံၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤလၢ ပှၤလၢနသိၣ်လိအီၤတဖၣ် အဖီခိၣ်တက့ၢ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတနီၤလၢ ပသ့ၣ်ညါအီၤဂ့ၤဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲ နီတဘျီဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ် အါတက့ၢ်န့ၣ် အတၢ်နာ်
အဂံၢ်စဲၤလီၤလၢအသးပူၤ ဖးယိာ်လံ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ထံၣ်ဝဲလၢ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးတခါ လၢအမၤဘူးထီၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိ, အတၢ်ဆဲးတၢ်လၤ ဒီးပှၤလၢအခိၣ်အဃၢၤတဖၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.၁၃ ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဒိလၢ ဘၣ်ဃးဒီး တိၤလီၢ်လံၤတဘိ လၢအတဂ့ၤ အါအါလၢၤဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဖဲပှၤတ့ထီၣ် တိၤလၢအသီအဆၢကတီၢ် ပှၤကဆဲးသူဒံး တိၤလၢအလီၢ်လံၤအံၤလီၤ. ဒီးပှၤတ့ထီၣ် တိၤအသီမ့ၢ်ဝံၤမး ပှၤကမၤဟးဂီၤကွံာ် တိၤလၢအလီၢ်လံၤအံၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤတဂၤ ကပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အတၢ်နာ်လၢ “အလီၢ်လံၤ” န့ၣ်ပကဘၣ်မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အဝဲကသ့ၣ်ညါထီၣ်ဒီးအဲၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ “အသီ” လၢအပူၤကွံာ် အဝဲသ့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်မး အဝဲသ့ၣ်ကသးအိၣ် ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် အတၢ်နာ်လၢအပူၤကွံာ်တဖၣ်လီၤ. ဒ်သိးပကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် လၢကမၤတၢ်ဆီတလဲဒ်အံၤအဂီၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ကလိၣ်ဝဲလီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၂:၂.
၁၄-၁၅. ပှၤလၢအသ့ၣ်ညါ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ပၤရဒံစူးအပူၤအဂ့ၢ် ထဲတစဲးဖိ မ့တမ့ၢ် တသ့ၣ်ညါဝဲ နီတစဲးတဖၣ်န့ၣ် ပမၤစၢၤအီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၄ လၢပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤန့ၣ် ပတမုၢ်လၢ်လၢ ပှၤကနၢ်ပၢၢ် မ့တမ့ၢ် တူၢ်လိာ်လံာ်စီဆှံ အတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ တဘျီဃီဘၣ်. ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်သိးကဆိကမိၣ်ထံဝဲ တၢ်လၢလံာ်စီဆှံ တဲဝဲတဖၣ် ကယီကယီလီၤ. အဒိ ဆိကမိၣ်ကွၢ်လၢ ပကမၤစၢၤ ပှၤတဂၤဂၤ ဒ်သိးကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအဂ့ၢ်န့ၣ်တက့ၢ်. ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ် ကသ့ၣ်ညါဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတစဲး ဒီးတနီၤနီၤန့ၣ် တသ့ၣ်ညါဝဲနီတစဲးဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအသံန့ၣ် အိၣ်မူဘၣ်ကဒီးအသီတဘျီ တသ့လၢၤဘၣ်. မ့တမ့ၢ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအမၤတၢ်ဂ့ၤကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ကထီၣ်ဘၣ်ဆူမူခိၣ်လီၤ. ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၅ ဒ်သိးပှၤဂၤကနၢၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ် လၢကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအဂီၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤ မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် ဒ်အံၤလီၤ. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲဖးဝဲ ၁ မိၤၡ့ ၁:၂၈ ဒီးသံကွၢ်ဝဲ ဟံၣ်ကစၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် ကအိၣ်မူဘၣ်ဖဲလဲၣ် ဒီးကအိၣ်မူဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. ဖဲန့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အါတက့ၢ် စံးဆၢဝဲလၢ “လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ, ဒီးကအိၣ်ဘၣ်ဝဲ မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်” လီၤ. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအံၤ ဖးကဒီးဝဲ ယၡါယၤ ၅၅:၁၁ ဝံၤသံကွၢ်ဝဲလၢ မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤအတၢ်တိာ်ပာ်အံၤ ဆီတလဲလံဧါ. ဟံၣ်ကစၢ်အါဂၤ စံးဆၢဝဲလၢ တဆီတလဲဘၣ်. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါအံၤ ဖးကဒီးဝဲ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၃၇:၁၀, ၁၁ ဒီးသံကွၢ်ဝဲလၢ ခါဆူညါန့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူ ကမၤအသးဒ်လဲၣ်. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဂၤအံၤ သူဝဲလံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်အံၤ ဒီးမၤစၢၤပှၤအါဂၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် ကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤလၢအဂ့ၤတဖၣ် ကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးအပူၤဒံးလီၤ.
နမ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤလၢ တၢ်မၤဆံးဆံးဖိ ဒ်သိးဒီး နဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤဂၤ လၢလံာ်ပရၢန့ၣ် ကကဲဘျုးဝဲဒိၣ်မး (ကွၢ်လံာ်အဆၢ ၁၆-၁၇)
၁၆-၁၇. ဒ် ကတိၤဒိ ၃:၂၇ တဲဝဲအသိး ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး လၢကျဲလၢအကဲဘျုးတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိတက့ၢ်.
၁၆ လွံၢ်မံၤတမံၤန့ၣ် ဃုကျဲလၢ နကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နသူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ပှၤဂၤန့ၣ်တက့ၢ်. အဒိ ဖဲနလဲၤလၢ ဟံၣ်ကစၢ်အအိၣ်အခါ မ့ၢ်နထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တချုးဘၣ် အနီၢ်ကီၢ် အိၣ်တဘျီဘျီဧါ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဃ့ဝံသးစူၤအီၤ ဒီးတဲအီၤလၢ နကဟဲက့ၤလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်အဂၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဒီးအဂၤတမံၤန့ၣ် နမ့ၢ်ထံၣ်လၢ ဟံၣ်ကစၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤ တစဲးတမှဲးန့ၣ် နမၤစၢၤအီၤသ့လီၤ. တကးဒံးဘၣ် နမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် ပှၤလၢအအိၣ်တဆူၣ်ဘၣ် မ့တမ့ၢ် အသးပှၢ်အဃိ ဟးထီၣ်ဟးလီၤတကဲဘၣ်န့ၣ် နမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်သ့လီၤ.—ဖး ကတိၤဒိ ၃:၂၇ တက့ၢ်.
၁၇ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤ မၤစၢၤပှၤဂၤလၢ တၢ်သးကညီၤအပူၤ ဒီးအတၢ်မၤစၢၤန့ၣ် ဖျါလၢအမ့ၢ်တၢ်ဆံးဆံးဖိဘၣ်ဆၣ် ကဲဘျုးဝဲဒိၣ်မးလီၤ. လၢဟံၣ်ဖိဃီဖိတဒူၣ်န့ၣ် ပှၤဖိသၣ်တဂၤ ဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝံၤ သံဝဲတနံၤဃီလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤအံၤ သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်အဝဲသ့ၣ်အဃိ ကွဲးလံာ်ဆူ အဝဲသ့ၣ်အအိၣ် ဒီးကွဲးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဃုာ်ဝဲ ဒီးလံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်လီၤ. လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ကဲဘျုးလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. မိၢ်လၢအသူၣ်အုးသးအုးတဂၤအံၤ ကွဲးဆၢက့ၤဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်လၢ “ဖဲမဟါန့ၣ် ယသူၣ်အုးသးအုးဒိၣ်မး, နလံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢပဂီၢ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် ယဆိကမိၣ် နတသ့ၣ်ညါဘၣ်. နလံာ်တဘ့ၣ်အံၤန့ၣ် မၤမုာ်ထီၣ်ပသးဒိၣ်မးအဃိ ယစံးဘျုးနၤ ဒိၣ်မးလီၤ. ဖဲမဟါန့ၣ် ယဖးနလံာ်တဘ့ၣ်အံၤ အစှၤကတၢၢ် ကအိၣ်အဘျီ ၂၀ ညါ. နတၢ်ကတိၤလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါတဖၣ်အဃိ ယကမၢကမၣ်ဒိၣ်မး. ပစံးဘျုးနၤ လၢပသးဒီဖျၢၣ်လီၤ.” ပမ့ၢ်ကွၢ် တၢ်လဲၤခီဖျိတခါအံၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး နၢ်ပၢၢ်စၢၤပှၤဂၤ အတၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တမံၤမံၤန့ၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလီၤ.
ဖဲနမၤစၢၤပှၤဂၤအခါ အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ် လၢအကြၢးအဘၣ်
၁၈. ဒ် ၁ ကရံၣ်သူး ၃:၆, ၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၁၈ လၢပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မၤအပူၤန့ၣ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ထံၣ်လၢအကြၢးအဘၣ်လီၤ. ဒ်သိးပှၤဂၤကသ့ၣ်ညါထီၣ် ကစၢ်ယွၤအဂီၢ် ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. (ဖး ၁ ကရံၣ်သူး ၃:၆, ၇ တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အမိၤပှၤဂၤ ဒ်သိးကဟဲဆူအအိၣ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၆:၄၄) ပှၤတဂၤ ကတူၢ်လိာ်တၢ်သးခုကစီၣ်ဧါ, တတူၢ်လိာ်ဧါန့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအဖီခိၣ်လီၤ. (မးသဲ ၁၃:၄-၈) သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်သရၣ်လၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်ဒၣ်လဲာ် ပှၤအါတက့ၢ်န့ၣ် တတူၢ်လိာ် အတၢ်သးခုကစီၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲပဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပှၤမ့ၢ်တဒိကနၣ်ပှၤန့ၣ် ပတလိၣ် သးဟးဂီၤဘၣ်.
၁၉. လၢပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ပမ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် အဘျုးဒ်လဲၣ်.
၁၉ လၢပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ပမ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး ဒီးပစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ကမုာ်ဒိၣ်ထီၣ်လီၤ. ဒီးပကထံၣ်ဘၣ်လၢ ပဟ့ၣ်တၢ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုလီၤ. ဒီးပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ် ပှၤလၢ “တၢ်ပာ်အီၤ လၢအကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မူ လီၤထူလီၤယိာ်” တဖၣ်ကတူၢ်လိာ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ် ကညီဝဲလီၤ. (မၤတၢ် ၁၃:၄၈) အဃိ “ဖဲပအိၣ် ဒီးအဆၢကတီၢ်န့ၣ်, မ်ပမၤဂ့ၤတၢ်လၢ ပှၤကညီကိးဂၤဒဲးတက့ၢ်.” (ကလၤတံ ၆:၁၀) ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပမၤလၤကပီၤ ပပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်အဃိ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခုလီၤ.—မးသဲ ၅:၁၆.
တၢ်သးဝံၣ် ၆၄ ကူးဘုလၢ တၢ်သးခုအပူၤတက့ၢ်
^ လံာ်အဆၢ. 5 ပမ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးန့ၣ် ပကသးခုဒိၣ်ထီၣ် ဒီးပှၤဂၤစ့ၢ်ကီး ကသးအိၣ်ဒိကနၣ် ပတၢ်သးခုကစီၣ်လီၤ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကမၤလိဘၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ပဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ ယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ် ဒီးပကမၤလိဘၣ် ကျဲလွံၢ်ဘိလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 5 တၢ်ကတိၤအခီပညီ– လၢလံာ်စီဆှံတဆၢအံၤအပူၤ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် သးအိၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ သးကညီၤ ပှၤတဂၤဂၤလၢ အဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ မ့တမ့ၢ် အဘၣ်တၢ်မၤအီၤ အၢအၢသီသီန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်န့ၣ်န့ၣ် ကထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤစၢၤပှၤဂၤ တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 8 ကွၢ်တၢ်မၤလိလၢအမ့ၢ် “Follow the Golden Rule in Your Ministry” in the May 15, 2014, issue of The Watchtower တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 11 ကွၢ်လၢ The Watchtower, August 1, 2011, pp. 21-22 တက့ၢ်.