1. Ko e heigoa taha vala mafanatia lahi he aga ha Iesu? Fakamaama.

TAHA he tau vala mafanatia lahi he aga ha Iesu ko e iloaaga haana ke maama e tau paleko ha tautolu ko e tau tagata nakai mitaki katoatoa. He ha ha a Iesu he lalolagi, ne maeke a ia ke “fiafia . . . fakalataha mo lautolu kua fiafia” mo e “tagi foki . . . fakalataha mo lautolu kua tagi.” (Roma 12:15) Ma e fakatai, he liliu mai e tau tutaki toko 70 haana mo e fiafia ha kua oti mo e kautū e matagahua fakamatala, ne “fiafia lahi ai e finagalo a Iesu.” (Luka 10:17-21) Ke he taha faahi, he mogo ne kitia e ia e momoko ha lautolu ne ofania a Lasalo kua mate, “ati mamahi ai hana [Iesu] finagalo, mo e fakaatukehe.”​—Ioane 11:33.

2. Ko e heigoa ne fakalagalaga a Iesu ke fakakite e logonaaga mafanatia ma e tau tagata?

² Ko e heigoa ne fakalagalaga e tagata mitaki katoatoa nei ke lahi e fakaalofa noa mo e fakaalofa hofihofi noa he fakafehagai mo e tau tagata agahala? Ko e mena ne mua e aoga, kua fakaalofa a Iesu ke he tau tagata. He talahau he vala tala fakamua, kua “fiafia [a ia] ke he fanau he tau tagata.” (Fakatai 8:31) Ko e fakaalofa ia ma e tau tagata kua omoomoi a ia ke iloa mitaki e puhala ne manamanatu a lautolu. Fakamaama he aposetolo ko Ioane: “Kua fioia e ia ni e tau mena ha i loto he tau tagata.” (Ioane 2:25) Ha ha ia Iesu e logonaaga hofihofi noa ma e falu. Mailoga he tau tagata e fakaalofa haana ma lautolu ti talia e fekau he Kautu. Ka lahi e feaki e tautolu e tau logonaaga hofihofi noa pihia ma e tau tagata, to fakakatoatoa fakamitaki e fekafekauaga ha tautolu.​—2 Timo. 4:5.

3-4. (a) Ka ha ha ia tautolu e logonaaga mafanatia, to fēfē e onoonoaga ha tautolu ke he fekafekauaga? (e) Ko e heigoa ka fakatutala a tautolu ki ai he vala tala nei?

³ Iloa he aposetolo ko Paulo na ha ha ia ia e kotofaaga ke fakamatala, ti pihia foki a tautolu. (1 Kori. 9:16) Kaeke ke ha ha ia  tautolu e logonaaga mafanatia, to nakai ni onoono ai ke he fekafekauaga ha tautolu ko e matagahua. To manako a tautolu ke fakakite kua manamanatu a tautolu ke he tau tagata ti makai ke lagomatai a lautolu. Iloa e tautolu “kua mua e monuina [fiafia] hana ke foaki atu, ke he monuina [fiafia] hana ke talia mai.” (Gahua 20:35) Ka manamanatu pihia tumau a tautolu, to fiafia lahi a tautolu he gahua fakamatala.

⁴ He vala tala nei, to fakatutala a tautolu ke he puhala ke fakakite e logonaaga mafanatia he fekafekauaga. Fakamua, to kitia e tautolu e mena ka fakaako mai he puhala ne logona hifo a Iesu ke he tau tagata. To fakatutala mogoia a tautolu ke he fā e puhala ka muitua e tautolu e fakafifitakiaga haana.​—1 Pete. 2:21.

5-6. (a) Ko hai ne fakakite e Iesu e logonaaga mafanatia ki ai? (e) Ko e ha ne hohofi e fakaalofa ha Iesu ma e tau tagata ne fakamatala a ia ki ai, tuga ne talahau tuai ia Isaia 61:1, 2?

⁵ Manamanatu ke he fakafifitakiaga he puhala ne fakakite e Iesu e logonaaga mafanatia. Taha magaaho, ne nakai okioki a Iesu mo e tau tutaki haana he fakamatala e tala mitaki. Nakai fai magaaho a lautolu ke “atā ke kai.” Ti uta e Iesu e tau tutaki haana “hoko lautolu . . . ke he mena tokanoa” ke “okioki fakatote.” Ka e fitā e moto tagata he ha ha ke he mena ka o atu ki ai a Iesu mo e tau tutaki haana. He mogo ne hoko atu a Iesu ti kitia e tau tagata, fēfē e logonaaga haana? Ati “hohofi hana fakaalofa * kia lautolu, ha ko e mena tuga ne tau mamoe nakai fai leveki a lautolu; ti kamata ai a ia ke fakaako a lautolu ke he tau mena loga.”​—Mare. 6:30-34.

⁶ Mailoga e kakano he logonaaga mafanatia ha Iesu. Mailoga e ia ko e tau tagata kua “tuga ne tau mamoe nakai fai leveki.” Liga kitia e Iesu e falu ne mativa ti gahua malolō ke leveki aki e tau magafaoa ha lautolu. Liga fehagai e falu mo e mate e fakahele. Ka pihia, liga maama e Iesu e tuaga ha lautolu. He fakatutala  he vala tala fakamua, liga fehagai a Iesu mo e falu he tau lekua nei. Manamanatu a Iesu ke he falu, ti omoomoi e logonaaga haana ke fakamafana a lautolu.​—Totou Isaia 61:1, 2.

7. Muitua fēfē e tautolu e fakafifitakiaga ha Iesu?

⁷ Ko e heigoa ne fakaako e tautolu mai he fakafifitakiaga ha Iesu? Tuga a Iesu, viko takai a tautolu he tau tagata kua “tuga ne tau mamoe nakai fai leveki.” Taufetului a lautolu mo e tau lekua loga. Lata a lautolu ke moua foki e fekau he Kautu. (Fakakite. 14:6) He fifitaki ke he Iki ha tautolu, fakamatala e tautolu e tala mitaki ha kua “fakaalofa . . . kia ia kua lolelole, mo ia kua nofogati.” (Sala. 72:13) Hohofi e fakaalofa ha tautolu ma e tau tagata ti manako a tautolu ke taute e taha mena ke lagomatai a lautolu.

8. Ko e heigoa taha puhala ka fakakite e tautolu e logonaaga mafanatia he fekafekauaga? Fakatai.

⁸ Ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke fakakite e logonaaga mafanatia ki a lautolu ne fakamatala a tautolu ki ai? Manako a tautolu ke tuku a tautolu he tuaga ha lautolu ne feleveia mo tautolu he gahua he fonua ti taute a lautolu he puhala kua manako foki a tautolu ki ai. * (Mata. 7:12) Kia fakatutala a tautolu ke he fā e puhala pauaki ka taute e mena ia. Fakamua, manamanatu ke he tau manako he tau tagata takitokotaha. Ka fakamatala e tautolu e tala mitaki, ko e matagahua ha tautolu kua tuga he ekekafo. Manamanatu e ekekafo mitaki ke he tau manako he tau tagata gagao takitokotaha. Hūhū mo e fanogonogo fakamitaki a ia he fakamaama he tagata gagao e tuaga po ke tau logonaaga haana. He nakai age e ia e tegavai fakamua ne manatu a ia ki ai, ka e liga matakite e ekekafo ke he tuaga he tagata gagao ti foaki mogoia e tuluiaga kua hako. Pihia foki, nakai lata a tautolu ke lali ke fakaaoga taha ni e puhala mo e tau tagata oti ne feleveia he gahua he fonua. Ka e manamanatu a tautolu ke he tau tutūaga mo e tau manatu pauaki he tau tagata takitokotaha.

9. Ko e heigoa kua lata a tautolu ke kalo kehe mai ai? Fakamaama.

⁹ Ka feleveia a koe mo e taha tagata he gahua he fonua, kalo kehe he manatu kua iloa e koe e tau tutūaga po ke tau taofiaga haana mo e kakano ne talitonu pihia a ia. (Fakatai 18:13) Ka e futia mai e tagata ha ko e tau hūhū fakailoilo. (Fakatai 20:5) Kaeke ko e aga fakamotu haau, kia hūhū ke he gahua, magafaoa, feakiaga, mo e tau manatu haana. Ka futia mai e tautolu e falu, fakaatā e tautolu a lautolu ke talahau e kakano ne lata a lautolu ke logona e tala mitaki. Ka iloa e tautolu e mena ia, fakakite e tautolu e logonaaga mafanatia ma e tau manako pauaki ha lautolu ti lagomatai fakatatau ki ai, tuga ne taute e Iesu.​—Fakatatai 1 Korinito 9:19-23.

10-11. Fakalautatai mo e 2 Korinito 4:7, 8, ko e heigoa e puhala ke uaaki ka fakakite e tautolu e logonaaga mafanatia? Talahau e fakatai.

 ¹⁰ Uaaki, lali ke manamanatu na fēfē la e tuaga he tau momoui ha lautolu. Ke he falu puhala, maama e tautolu e tuaga ha lautolu. Kua nakai mitaki katoatoa a tautolu ti fehagai oti a tautolu mo e tau lekua. (1 Kori. 10:13) Iloa e tautolu maeke e moui he fakatokaaga nei ke uka lahi. Ko e lagomatai ni ha Iehova ke mahani fakauka a tautolu. (Totou 2 Korinito 4:7, 8.) Ka e manamanatu ki a lautolu ne nakai fai fakafetuiaga tata mo Iehova hane taufetului ke momoui he lalolagi nei. Tuga a Iesu, hohofi e fakaalofa ha tautolu ki a lautolu, ti omoomoi a tautolu ke tala age ki a lautolu e “tala mitaki.”​—Isaia 52:7.

¹¹ Manamanatu ke he fakatai he matakainaga ko Sergey. Ato fakaako e kupu mooli, ko e tagata fakanono a Sergey. Uka a ia ke tutala ke he falu. Fai magaaho, ti talia e ia e fakaako Tohi Tapu. “He fakaako au ke he Tohi Tapu, iloa e au ha ha he tau Kerisiano e matagahua ke tala age e taofiaga ha lautolu ke he falu,” he ui e Sergey. “Talitonu mooli au to nakai maeke au ke taute e mena ia.” Ka e manamanatu agaia a ia ki a lautolu ne nakaila logona e kupu mooli, ti manatu ni a ia ke he uka he moui ha lautolu he nakai iloa a Iehova. “Ko e tau mena foou ne fakaako e au kua tamai ki a au e fiafia lahi mo e mafola he loto,” he ui e ia. “Iloa e au kua lata e falu ke fakaako foki e tau kupu mooli nei.” He tupu ki mua e logonaaga mafanatia ha Sergey, ti pihia foki e loto malolō haana ke fakamatala. “Ofo lahi au” he ui e Sergey, “ko e tutala ke he falu hagaao ke he Tohi Tapu kua fakamalikiti e mauokafua haaku. Fakamalolō foki e tau taofiaga foou nei ke he loto ni haaku.” *

12-13. Ko e ha kua lata ai ke mahani fakauka ki a lautolu ne fakaako e tautolu he fonua? Fakatai.

¹² Toluaki, kia mahani fakauka ki a lautolu ne fakaako e koe. Manatu, liga nakaila manamanatu a lautolu ke he falu kupu mooli he Tohi Tapu ne iloa mitaki e tautolu. Tokologa  ne malolō e logonaaga ke he tau taofiaga ni ha lautolu. Liga kitia e lautolu kua pipi fakalataha he tau manatu fakalotu a lautolu ko e magafaoa, aga fakamotu, mo e tau tagata he matakavi. Lagomatai fēfē e tautolu a lautolu?

¹³ Manamanatu ke he fakatataiaga nei: Ko e heigoa ka tupu ke he halalaupapa kua tuai mo e malona ne lata ke fakafoou? Fa mahani ka tā e halalaupapa foou ka e fakaaoga agaia e patu tuai. Ka mau e patu foou ti moumou mogoia e patu tuai. Pihia foki, ato tala age a tautolu ke he tau tagata ke tiaki e tau taofiaga “tuai” ne uho ki a lautolu, liga lata fakamua a tautolu ke lagomatai a lautolu ke atihake e loto fakaaue malolō ma e tau kupu mooli “foou”​—ko e tau fakaakoaga he Tohi Tapu ne nakai iloa e lautolu ato kamata ke fakaako mo tautolu. Mogoia laia ka mautali a lautolu ke tiaki e tau taofiaga tuai. Ti liga fai magaaho ke lagomatai e tau tagata ke taute e tau hikiaga ia.​—Roma 12:2.

14-15. Lagomatai fēfē e tautolu a lautolu kua tote po ke nakai iloa e amaamanakiaga he moui tukulagi he lalolagi parataiso? Talahau e fakatai.

¹⁴ Ka mahani fakauka a tautolu ke he tau tagata he fonua, to nakai amanaki a tautolu ke maama po ke talia e lautolu e kupu mooli he Tohi Tapu he magaaho fakamua ne logona ai e lautolu. Ka ko e logonaaga mafanatia kua omoomoi a tautolu ke lagomatai a lautolu ke manamanatu tumau ke he tau Tohiaga Tapu. Tuga e fakatai, manamanatu ke he puhala ka lagomatai e tautolu e taha hagaao ke he amaamanakiaga he moui tukulagi ke he lalolagi parataiso. Tokologa ne tote po ke nakai iloa e fakaakoaga nei. Liga talitonu a lautolu to nakai fai liu tu mai ka mate. Po ke liga manatu a lautolu ko e tau tagata mitaki oti ka o hake ke he lagi. Lagomatai fēfē e tautolu a lautolu?

¹⁵ Taha e matakainaga ne talahau e puhala ne lauia mitaki ki a ia. Fakamua, totou e ia e Kenese 1:28. Hūhū mogoia a ia ke he tagata he kaina, i fe mo e ko e heigoa e tuaga ne manako e Atua ke he magafaoa he tagata ke moua. Laulahi he tau tagata ne tali, “Moui fiafia he lalolagi.” Matutaki atu, totou he matakainaga e Isaia 55:11 ti hūhū kua hiki nakai e finagalo he Atua. Fa mahani, ko e tali he tagata he kaina ko e nakai. Fakahikuaki, totou he matakainaga e Salamo 37:10, 11 ti hūhū to fēfē la e vahā anoiha he tau tagata. He fakaaoga e Tohi Tapu he puhala nei, tokologa e tagata ne lagomatai e ia ke maama kua manako agaia e Atua ke he tau tagata mahani mitaki ke momoui tukulagi he Parataiso he lalolagi.

16-17. He tokaloto e Tau Fakatai 3:27, ko e heigoa falu puhala aoga ka fakakite e tautolu e logonaaga mafanatia? Fakatai.

¹⁶ Fāaki, kumi e tau puhala aoga ke fakakite kua manamanatu a koe ke he tau tagata. Ma e fakatai, kua ahiahi atu kia a tautolu he magaaho ne liga nakai felauaki mo e tagata he kaina? Fakamolemole atu ti tala age to liu mai a koe he magaaho kua hagahaga mitaki. Ka e kua ka manako e tagata he kaina ke lagomatai e tau matagahua ikiiki? Po ke ka e  kua ka nofo fale e tagata ti lata ke taute e tau matagahua ma haana? He tau tuaga pihia, maeke a tautolu ke lagomatai e tagata.​—Totou Tau Fakatai 3:27.

¹⁷ Taha e matakainaga fifine ne fua mitaki ha ko e mahani totonu ne tuga ko e mena tote. He omoomoi he logonaaga mafanatia, tohi e ia e tohi ke he magafaoa ne mate e tama. Putoia he tohi e falu fakamafanaaga mai he Tohi Tapu. Fēfē e tali he magafaoa? “Kelea lahi mahaki au ne afi,” he tohi he matua fifine ne maanu. “Nakai iloa e koe kua lahi e lagomatai he tohi haau ki a mautolu. Nakai oti e fakaaue haaku po ke kamata foki ke fakamaama e uho lahi ki a mautolu. Molea e laga 20 he totou e au e tohi haau ne afi. To lahi e totonu, mafanatia, mo e atihake ai. Fakaaue lahi mahaki.” Moua mooli e tautolu e tau fua mitaki pihia ka maama e tautolu e tuaga ha lautolu ne matematekelea ti taute taha mena ke lagomatai a lautolu.

18. Fakatatai mo e 1 Korinito 3:6, 7, ko e heigoa e onoonoaga lagotatai kua lata ke tokaloto e tautolu?

¹⁸ Mooli, manako a tautolu ke lagotatai tumau e onoonoaga ke he matagahua ha tautolu he fonua. Maeke a tautolu ke fai vala ke taute he lagomatai e falu ke fakaako hagaao ke he Atua, ka e nakai ko tautolu ka taute e vala uho lahi. (Totou 1 Korinito 3:6, 7.) Ko Iehova kua futiaki mai e tau tagata. (Ioane 6:44) Ti igatia e tau tagata takitokotaha mo e tali ke he tala mitaki fakavē ke he tuaga he loto haana. (Mata. 13:4-8) Manatu na nakai talia oti he tau tagata e fekau ha Iesu, ka ko ia ko e Faiaoga ne mua atu e mitaki ne moui! Nakai lata mogoia a tautolu ke loto lolelole ka nakai talia e tokologa ne lali a tautolu ke lagomatai.

19. Ko e heigoa e tau fua mitaki he fakakite e logonaaga mafanatia he fekafekauaga ha tautolu?

¹⁹ To kitia ai e tau fua mitaki ka fakakite e tautolu e logonaaga mafanatia he fekafekauaga. To moua e tautolu e fiafia lahi he gahua fakamatala. To logona hifo e tautolu e fiafia ne mua atu mai he foaki atu. Ti fakamukamuka e tautolu ma lautolu “ne kotofa ke he moui tukulagi” ke talia e tala mitaki. (Gahua 13:48) Lata mogoia ke “mahani mitaki a tautolu fakalata ke he tau aho ha i ai ia tautolu, ke he tau tagata oti kana.” (Kala. 6:10) Ti moua e tautolu e fiafia he fakaheke e Matua ha tautolu he lagi.​—Mata. 5:16.