1. Ngimba findu fiki ifi fikunangisya ukuti Yesu afwanisye akayilo kake akanunu? Lingania.

IKINDU kimo iki kikunangisya ukuti Yesu afwanisye akayilo kake akanunu, ko kupilikisya indamyo isi abandu abasitabugholofu baghanagha nasyo. Bo ali pa kisu kya pasi, Yesu afwanisye ‘ukusekela nabosa aba basekelagha’ kangi ‘nukulila na aba balilagha.’ (Rom. 12:15) Mwakifwanikisyo, bo abafundiwa bake 70 baghomwike nulusekelo pambombo iyakufumusya, Yesu ‘alinkusekela fiyo mwambepo mwikemo.’ (Luka 10:17-21) Mwakongelapo, bo aketile ifi fyabombiwe ku nifwa ya Lazaro na bandu bosa aba balinganile, Yesu ‘alinkukalala munda alinkusenyendeka.’ Yoh. 11:33.

2. Ngimba findu fiki ifi fyalintulile Yesu ukuti abapasikisyeghe abangi?

² Ngimba findu fiki ifi fyalintulile umundu ungolofu uyu ukuti aye nikisa kangi nikibabilisi ku bandu abasitabugholofu? Ikyakwanda kyo kyakuti, Yesu abaghanile abandu. Ukufwana namuno twamanyilile mu nkhani iyi yakindagha, umwene ‘ikwikyela fiyo na bandu ba nkisu.’ (Mbu. 8:31) Ulughano lwake ku bandu lwampangisyagha ukuti amanye kanunu muno abandu binong’onelagha. Untumiwa Yohani alingenie ukuti: ‘Umwene asimenye kanunu isi sili m’mundu.’ (Yoh 2:25) Yesu ali nikibabilisi fiyo ku bandu. Abandu baketagha ulughano lwake kangi bapilikisyagha kanunu amasyu agha Bunyafyale. Linga tukunangisya ukuti tukubapasikisya abandu, sibaghile ukututula ukuti tubafumukisyileghe kanunu. 2 Tim. 4:5.

3-4. (a) Linga tukunangisya ukuti tukubapasikisya abangi, ngimba tukuya pakuyiketa bulebule imbombo iyakufumusya? (b) Ngimba mu nkhani iyi tukuya pakuyobesania isyafiki?

³ Untumiwa Pauli asimenye ukuti ali nimbombo iyakufumusya, kangi nanuswe tusimenye ukuti tukulondiwa ukuti tufumusyeghe. (1 Kor. 9:16) Loli linga tukunangisya ukuti tukubapasikisya abangi tukuya pakuketa imbombo iyakufumusya ukuya yakulondiwa fiyo. Tukuya pakunangisya ukuti tukubapasikisya abandu kangi  tukulonda ukubatula. Tusimenye ukuti ‘nukupa nukwambilila kusayiwa ku kupa.’ (Imbo. 20:35) Linga tukukindilila ukuketa imbombo iyakufumusya ukuya yakulondiwa fiyo, tukuya pakuya balusekelo fiyo.

⁴ Mu nkhani iyi tukuya pakuyobesania muno tubaghile ukunangisyila ukuti tukubapasikisya abangi mubufumusi. Ikyakwanda, tukuya pakuketa isi tubaghile ukumanyilako muno Yesu anangisyile ukuti abapasikisyagha abandu. Kangi, tukuya pakuyobesania injila 4 isya muno tubaghile ukukongela ikifwanikisyo kyake.—1 Pet. 2:21.

5-6. (a) Ngimba bo banani aba Yesu abapasikisyagha? (b) Ukufwana nilemba lya Yesaya 61:1, 2, nongwa yafiki Yesu abanangisye ikisa abandu aba abafumukisyilagha?

⁵ Inong’onela ikifwanikisyo ikya muno Yesu anangisyile ukuti abapasikisyagha abangi. Isiku limo Yesu na bafundiwa bake bakatele fiyo panongwa yakufumusya amasyu amanunu. Abene balinkusita nukuya ‘nakabalilo akakulila ifyakulya.’ Yonongwa yake Yesu abatwele abafundiwa bake ‘pabusitabandu’ ukuti ‘bakatusyepo panandi.’ Loli ikilundilo kya bandu kilinkukuya ukubuka kuno Yesu na bafundiwa bake babukagha. Ngimba bo Yesu afikile nukukibona ikilundilo kya bandu, abombile isyafiki? Umwene ‘ikisa kilinkumwagha * namanga, bali bo si ng’osi isi sikaya nuntimi. Popapo alinkwanda ukubamanyisya si nyingi.’—Mar. 6:30-34.

⁶ Tukulondiwa ukumanya inongwa iyi Yesu anangisyilagha ikisa ku bandu. Umwene aketagha ukuti abandu ‘bali bo si ng’osi isi sikaya nuntimi.’ Lumo Yesu aketile ukuti bamo mwa bandu aba bali balondo kangi babombagha imbombo kwa kabalilo akatali ukuti bapweleleleghe imbumba syabo. Linga momuno syayilile, Yesu abaghile ukuti asimenye kanunu indamyo isi baghanagha nasyo, bamo bayagha nikitima panongwa ya nifwa yabaghaniwa babo. Ukufwana namuno twamanyilile mu nkhani iyi yakindagha, Yesu yope alyaghene nindamyo bo isi. Yesu abapasikisyagha abandu kangi umwene ayobagha amasyu aghakubasubisya.—Belenga Yesaya 61:1, 2.

7. Ngimba tubaghile ukukonga bulebule ikifwanikisyo kya Yesu?

 ⁷ Ngimba tukumanyilako isyafiki ukufuma ku kifwanikisyo kya Yesu? Ukufwana na Yesu, nanuswe tusyungutiliwe na bandu aba ‘bali bo si ng’osi isi sikaya nuntimi.’ Abene bikwaghana nindamyo nyingi. Tuli nifindu ifi abene bikulondiwa, agha gho masyu amanunu agha Bunyafyale. (Ubu. 14:6) Yonongwa yake mwakunkonga Um’manyisi witu, tukufumusya amasyu amanunu panongwa yakuti tuli ‘nikisa ku bakabi na balondo.’ (Sal. 72:13) Tukubanangisya ikisa abandu kangi tukubombapo simo ukuti tubatule.

8. Ngimba njila yiliku yimo iyi tubaghile ukunangisyila ukuti tukubapasikisya abangi? Yoba ikifwanikisyo.

⁸ Ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukuti tubapasikisyeghe abandu bosa aba tukubafumukisyila? Tukulondiwa ukwinong’onela tasi indamyo isi abandu aba tukwaghana nabo mubufumusi bikwaghana nasyo kangi nukubabombela munjila iyi tubaghile ukuhoboka linga abangi babaghile ukutubombela linga nanuswe twaghene nindamyo. * (Mat. 7:12) Isagha twinong’onele injila 4 isya muno tubaghile ukubombela isi. Iyakwanda, twinong’oneleghe ifyakulondiwa ifya mundu aliwesa. Linga tukufumusya amasyu amanunu, ubudindo bwitu bufwene itolo nubwa dokotala. Dokotala unnunu ikwinong’onela tasi ifyakulonda fya mbine aliwesa. Umwene ikulalusya amalalusyo nukupilikisya kanunu linga umbine ikundingania muno ikwipilikila. M’malo mwakumpa umbine unkota uwakwanda, umwene abaghile ukwinong’onela tasi, dokotala ikuya nakabalilo kakunketa umbine muno ikubonekela ukuti ampeko unkota uwakufwana nu bubine bwake. Mwakufwana itolo, nanuswe tutikulondiwa ukubomba isi ku mundu aliwesa uyu tukwaghana nawe mubufumusi. Loli tukulondiwa ukumanya indamyo, naminong’ono gha mundu aliwesa.

9. Ngimba tutikulondiwa ukwinong’onela isyafiki? Lingania.

⁹ Linga twaghene nu mundu yumo mubufumusi, tutikulondiwa ukunangisya ukuti tusimenye indamyo isi ikwaghana nasyo pamo ifindu ifi ikusubila kangi inongwa iyi ikusubila ifindu ifi. (Mbu. 18:13) Loli tukulondiwa ukuya babumanyani mwakundalusya amalalusyo aghakumfika pandumbula. (Mbu. 20:5) Linga kwakulondiwa ukufwana ni nyiho syinu, mubaghile ukundalusya isya mbombo iyi ikubomba, imbumba yake, muno akulile kangi na minong’ono ghake. Linga tukuya pabumanyani na bangi sibaghile ukubatula ukuti batubule inongwa iyi bikulondela ukumanyila amasyu amanunu. Linga tumenye isi, tubaghile ukunangisya ukuti tukubapasikisya ukufwana na isi bikulonda bo muno Yesu abombelagha.—Fwanikisya 1 Bakorinti 9:19-23.

10-11. Ukufwana nilemba lya 2 Bakorinti 4:7, 8, ngimba njila yiliku iyabubili iyi tubaghile ukunangisya ukuti tukubapasikisya abangi? Yoba ikifwanikisyo.

¹⁰ Ikyabubili, tughelegheleghe ukwinong’onela  isya muno ubumi bwabo buyilile. Munjila simo tukulondiwa ukumanya indamyo syabo. Linga tubombile isi, tukuya pakumanya ukuti nuswe tuli basitabugholofu kangi tukwaghana nindamyo. (1 Kor. 10:13) Tusimenye ukuti ubumi nkabalilo aka bwakutamya fiyo. Tukwifimbilisya panongwa yabutuli bwene bwa Yehova. (Belenga 2 Bakorinti 4:7, 8.) Loli inong’onela isya bandu aba bakaya pabumanyani na Yehova, kubaghile ukuya kukafu fiyo ukwikala nkisu iki kisita butuli bwa Yehova. Ukufwana itolo na Yesu, tukubapasikisya kangi tukulondiwa ukubafumukisya ‘amasyu amanunu aghalutengano’—Yes. 52:7.

¹¹ Inong’onela ikifwanikisyo kya nkamu Sergey. Bo akali ukumanyila ubwanaloli, Sergey ali ni soni. Umwene kwali kukafu fiyo ukuyobesania na bandu. Loli akabalilo kamo, umwene alitikisye ukumanyila Ibaibolo. Sergey atile, “Bo ngumanyila Ibaibolo, namanyile ukuti Abakristu bali nimbombo iyakufumusya amasyu amanunu. “Ukuyoba ubwanaloli ninong’onagha ukuti ngabaghile ukufwanisya.” Loli, umwene inong’onelagha fiyo isya bandu aba bakapilikamo ubwanaloli, kangi inong’onelagha isya muno ubumi bwabo buyilile kisita kum’manya Yehova. Kangi atile, “Ifindu ifi namanyile fyalindulile ukuya nulusekelo ulunywamu nulutengano ulwa mundumbula.” “Nasimenye ukuti abangi bikulondiwa ukumanya ubwanaloli ubu.” Sergey asyaghenie ukuti alondiwagha ukuya nkifu ukuti abafumukisyileghe abangi. “Panongwa yakuya nulusekelo ulunywamu,” Sergey atile, “ukubafumukisyila abandu amasyu amanunu kwalindulile ukuti niye nulusubilo ulwamaka. Syalingasisye kangi nachenjile ubumi bwangu.” *

12-13. Nongwa yafiki tukulondiwa ukuya bololo na bandu bosa aba tukubamanyisya mubufumusi? Yoba ikifwanikisyo.

¹² Ikyabutatu, tuyeghe bololo na bandu bosa aba tukubamanyisya. Tukumbukeghe ukuti, bamo bakasimanya ifundo simo isya mu Baibolo isi uswe tusimenye. Kangi bingi bikukasiwa ukuti baghindikeghe fiyo isi bikusubila. Abene babaghile ukuketa ukuti amatchalichi ghabo gho ghikubapangisya ukuti bakolelaneghe nimbumba syabo, ninyiho kangi na bandu ba nkaya kabo. Ngimba tubaghile ukubatula bulebule?

¹³ Inong’onela isya kyakubombiwa iki: Ngimba  findu fiki ifi fikubombiwa linga ibuliji ingulu yikaya kanunu kangi yikulondiwa ukutendekesiwa? Bwanaloli ukuti ibuliji imbya yibaghile ukuyengiwa loli abandu babaghile ukukindilila ukubombesyela imbombo ibuliji ingulu. Loli linga ibuliji yiyengiwe, ibuliji ingulu babaghile ukuyipangula. Mwakufwana itolo, bo tukali ukubalalusya abandu ukuti baleke isi basubilagha “pakwanda,” ikyakwanda tukulondiwa ukubatula ukuti baye nulwitiko ulwamaka “pabwanaloli” ubu bamanyile—panongwa yakuti abene bakamanya kanunu isi Ibaibolo likumanyisya. Bighaneghe bene ukuleka ukukonga isi bikusubila. Fibaghile ukwegha akabalilo akatali ukuti tubatule abandu ukuchenja isi bikusubila.—Rom. 12:2.

14-15. Ngimba tubaghile ukubatula bulebule aba bakasimanya nyingi pamo aba bakasimanya nasimo isya lusubilo ulwakwisa kwikala nu bumi bwa bwila na bwila mu paladaiso pa kisu kyapasi? Yoba ikifwanikisyo.

¹⁴ Linga tukubanangisya ubololo abandu mubufumusi, tungaghulilagha ukuti bikuya pakupilikisya pamo pakwitikisya ubwanaloli bwa mu Baibolo linga bapilike pakabalilo akakwanda. M’malo mwake, ukubapasikisya kubaghile ukubatula ukuti binong’oneleghe fiyo isi Ibaibolo likumanyisya linga akabalilo kakindilepo. Mwakifwanikisyo, inong’onela muno mubaghile ukuntulila yumo ukuti aye nulusubilo ulwa bumi bwa bwila na bwila mu paladaiso pa kisu kyapasi. Abandu bingi bakasimanya isyakufwana nulusubilo ulu. Abene bikusubila ukuti ubufwe bo bumalilo bwa fyosa. Pamo babaghile ukwinong’ona ukuti abandu bosa abanunu bikubuka kumwanya. Ngimba tubaghile ukubatula bulebule?

¹⁵ Unkamu yumo ikubatula abandu ukupilikisya kanunu isya lusubilo ulwakwisa kwikala nu bumi bwa bwila na bwila pa kisu kyapasi. Ikyakwanda, ikubelenga ilemba lya Ubwandilo 1:28. Ukufuma apo, ikundalusya umwenenyumba kuno Kyala alondagha ukuti abandu bikaleghe kangi namuno bikwisa kwikalilagha. Abandu bingi bikwamula ukuti, “Pa kisu kyapasi, nukuya nubumi ubununu.” Ikyabubili, unkamu ikubelenga ilemba lya Yesaya 55:11 kangi ikundalusya linga ubwighane bwa Kyala buchenjile. Umwene asimenye ukuti, umwenenyumba akabaghila ukwamula nasimo. Pabumalilo, unkamu ikubelenga ilemba lya Salimo 37:10, 11 kangi ikundalusya muno ubumi bwa bandu bukwisa kuyila nkyeni. Mwakubombesyela ilemba ili kanunu, umwene abatulile abandu bingi ukumanya ukuti Kyala akali ikulonda ukuti abandu bisebikale nu bumi bwa bwila na bwila mu Paladaiso pa kisu kyapasi.

16-17. Linga tukwinong’onela ilemba lya Isya Mbupingamu 3: 27, ngimba njila siliku inunu isi tubaghile ukunangisya ukuti tukubapasikisya abangi? Yoba ikifwanikisyo.

¹⁶ Ikya 4, inong’onela injila isyakulondiwa isi mubaghile ukunangisya ukuti mukubapasikisya abangi. Mwakifwanikisyo, ngimba mumwendilepo umundu pakabalilo aka kakaya ko aka mwapangene? Tubaghile ukumpepesya kangi nukupangana nawe ukuti tukuya pakwisa akabalilo akanunu. Bule linga umwenenyumba ikulonda ukuti tuntuleko akambombo kamo? Pamo bule linga umundu yumo uyu akabaghila ukusokapo pakaya panongwa yakuti abinile ikulonda ukuti yumo amulileghe ifindu pamo ukuntumisyila abakalata? Pafyakubombiwa bo ifi, tubaghile  ukuntula umundu bo uyu.—Belenga Isya Mbupingamu 3:27.

¹⁷ Umulumbu yumo asayiwe fiyo bo abombile ifindu ifi fyabonekagha ukuya fisita mbombo. Panongwa yakuti abapasikisyagha, umwene ayilembile kalata imbumba yimo iyi umwanabo afwile. Mwakalata uyu alembilemo amalemba aghakusubisya. Ngimba imbumba iyi yalipilike bulebule? Mama uyu umwanake afwile atile, “Nali nikitima fiyo pisiku ilyo. Ndikwinong’ona linga usimenye ukuti kalata iyi walembile yatutulile fiyo. Tukundaghisya fiyo panongwa ya kalata iyi watutumile, yatusubisye fiyo. M’mayolo nabelengile kalata yako mwakwandisania amabulendo aghakukinda 20. Amasyu agha ghali mwa kalata iyi, ghali ghakusubisya kangi ghakukasya fiyo. Tukundaghisya fiyo ukufuma pasi pandumbula.” Kisita kukayika, tubaghile ukusayiwa fiyo linga tukubapasikisya abandu aba bikwaghana nindamyo kangi nukubombapo simo ukuti tubatule.

18. Ukufwana nilemba lya 1 Bakorinti 3:6, 7, ngimba tukulondiwa ukukumbukila isyafiki linga tuli mubufumusi?

¹⁸ Bwanaloli ukuti tukulondiwa ukughelaghela ukubomba ifindu munjila inunu linga tuli mubufumusi. Tubaghile ukughelaghela ukubatula abangi ukuti bam’manye Kyala, loli lumo tukabaghila ukufwanisya ukubomba syosa. (Belenga 1 Bakorinti 3:6, 7.) Yehova yo uyu ikubakwaba abandu. (Yoh. 6:44) Pabumalilo, umundu aliwesa ikwitikisya amasyu amanunu ukufwana namuno ikwipilikila mundumbula yake. (Mat. 13:4-8) Tukumbukeghe ukuti abandu bingi bakalitike amasyu gha Yesu nalinga ukuti umwene ali M’manyisi unkulumba fiyo ukukinda umundu aliwesa! Yonongwa yake, tutikulondiwa ukuwa amaka linga abandu aba tukughelaghela ukubamanyisya amasyu gha Kyala batikwitikisya.

19. Ngimba lusayo luliku ulu tubaghile ukuya nalo linga tukunangisya ukuti tukubapasikisya abangi mubufumusi?

¹⁹ Tukuya pakusayiwa fiyo linga tukunangisya ukuti tukubapasikisya abangi mubufumusi. Tukuya pakuhoboka fiyo nimbombo iyakufumusya. Kangi tukuya pakuya nulusekelo ulunywamu fiyo linga tukupa. Kangi tukubatula bosa aba “bimikiliwe ubumi bwa bwila na bwila” ukuti bitikisye amasyu amanunu. (Imb. 13:48) Yonongwa yake apa ‘tuli na kabalilo tubabombeleghe inunu abandu bosa.’ (Gal. 6:10) Pabumalilo tukuya pakuya nulusekelo mwakuntufya Tata witu wakumwanya.—Mat. 5:16.