Ndokoni pa mphangwa

Pitani pa tsamba ya Pyankati

NSOLO WA PFUNDZIRO 13

Tsalakanani Anango Pakumwaza Mphangwa

Tsalakanani Anango Pakumwaza Mphangwa

‘Iye aabvera ntsisi mbatoma kuapfundzisa pinthu pizinji.’—MARKO 6:34.

NYIMBO 70 Sakani Anthu Akuthema

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA *

1. Ndi upi ubodzi mwa makhaliro akufunika kakamwe a Yezu? Fokotozani.

UBODZI mwa makhaliro akufunika kakamwe a Yezu ndi luso yace yakudziwa nyatwa zinatamba ife ninga anthu akusowa ungwiro. Pikhali iye pa dziko yapantsi, Yezu ‘akhatsandzaya na ale akhatsandzaya na kulira na ale akhalira.’ (Aroma 12:15) Mwacitsandzo, pidabwerera anyakupfundzace 70 mwakutsandzaya pakumala kucita basa ikhadapaswa iwo yakumwaza mphangwa, Yezu “akomerwa kakamwe mbadzala na nzimu wakucena.” (Luka 10:17-21) Mbwenye pidaona iye anthu mbakatsukwala thangwi ya kufa kwa Lazaro, Yezu “anentseka muntima mwace mbatsukwala kakamwe.”—Juw. 11:33.

2. Ninji cidaphedza Yezu toera kubvera anthu ntsisi?

2 Maseze Yezu akhali munthu waungwiro, iye akhabvera ntsisi anthu akusowa ungwiro. Thangwi yanji? Yezu akhafuna anthu. Mwakubverana na pidapfundza ife mu nsolo udamala, iye ‘akhakomerwa kakamwe na ana a anthu.’ (Mis. 8:31) Kufuna kwace anthu kwancitisa kudziwa mwadidi manyerezero awo. Mpostolo Juwau alonga: “Akhadziwa ekhene piri muntima mwa munthu.” (Juw. 2:25) Yezu akhabvera kakamwe ntsisi anthu. Pontho anthu akhadzindikira kuti akhafuniwa na iye, ndi thangwi yace akhatawira mphangwa za Umambo. Tingabvera anthu ntsisi ninga pidacita Yezu, tinakhala na cifuno cakuaphedza pakumwaza mphangwa.—2 Tim. 4:5.

3-4. (a) Kodi tinaona tani basa yathu yakumwaza mphangwa tingabvera anthu ntsisi? (b) Tinapfundzanji mu nsolo uno?

3 Mpostolo Paulu akhadziwa kuti iye akhafunika kumwaza mphangwa, ifembo tiri na basa ibodzi ene. (1 Akor. 9:16) Natenepa, tingabvera anthu ntsisi, nee tinaenda kamwaza mphangwa mwakukakamizika. M’mbuto mwace, tinawangisira toera kuapangiza kuti tisafuna kuaphedza. Ife tisadziwa kuti “kupasa kusatsandzayisa kakamwe kupiringana kutambira.” (Mabasa 20:35) Ife tinakhala akutsandzaya kakamwe tingamwaza mphangwa na cifuno cakuphedza anango.

4 Mu nsolo uno, tinapfundza kuti tinapangiza tani kuti tisabvera ntsisi anthu anagumana ife m’basa yakumwaza mphangwa. Pakutoma, tinaona kuti tisapfundzanji na njira idatsalakanira Yezu anthu. Buluka penepo, tinapfundza njira zinai zakuti tinatowezera tani citsandzo cace.—1 Ped. 2:21.

YEZU ABVERA ANTHU NTSISI PAKUMWAZA MPHANGWA

Ntsisi zacitisa Yezu kumwaza mphangwa zacibalangazo (Onani ndima 5-6)

5-6. (a) Mbani adabverwa ntsisi na Yezu? (b) Mwakubverana na lemba ya Izaiya 61:1, 2 thangwi yanji Yezu akhabvera ntsisi anthu akhamwazira iye mphangwa?

5 Onani kuti Yezu abvera tani anthu ntsisi. Ntsiku inango, Yezu na anyakupfundzace pidamala iwo kumwaza mphangwa akhadaneta kakamwe, thangwi iwo nee akhali na “ndzidzi wakupuma, ngakhale wakudya.” Natenepa Yezu akwata anyakupfundzace ‘mbaenda nawo pa mbuto yawo okha toera apume pang’ono.’ Mbwenye, anthu azinji athamanga mbatoma ndiwo kufika kukhaenda Yezu na anyakupfundzace. Kodi Yezu acitanji pidafika iye kweneku mbagumana anthu anewa? Iye “aabvera ntsisi * thangwi akhali ninga mabira akusowa nkumbizi. Penepo iye atoma kuapfundzisa pinthu pizinji.”—Marko 6:30-34.

6 Tendeni tione cikhacitisa Yezu kubvera anthu ntsisi, mbaatsalakana munjira yadidi. Iye aona kuti anthu “akhali ninga mabira akusowa nkumbizi.” Panango Yezu aona kuti anango a iwo akhali atcerengi, pontho akhaphata basa mwaphinga toera kuphedza mabanjawo. Panango anango akhadatsukwala kakamwe thangwi yakuferwa na nyakufunika wawo. Khala ndi tenepo, Yezu akhadziwa kuti makhaliro anewa ndi akunentsa kakamwe. Mwakubverana na pidapfundza ife mu nsolo udamala, panango Yezu atambambo zingasi mwa nyatwa zenezi. Ngakhale tenepo, Yezu akhatsalakana anthu, pontho iye akulumizika toera kuapanga mphangwa zacibalangazo.—Lerini Izaiya 61:1, 2.

7. Tinatowezera tani citsandzo ca Yezu?

7 Tisapfundzanji na citsandzo ca Yezu? Ninga Yezu, ife tazungulirwa na anthu akuti ndi “ninga mabira akusowa nkumbizi.” Iwo asatamba nyatwa zizinji kakamwe. Ife tiri na pinthu pinafuna iwo—mphangwa za Umambo. (Apok. 14:6) Natenepa, mukutowezera Mbuyathu, ife tisamwaza mphangwa zadidi thangwi ‘tisabvera ntsisi anthu akucepeseka na akutcerenga.’ (Masal. 72:13) Inde, ife tisaabvera ntsisi, pontho tisafuna kakamwe kuaphedza.

TINAPANGIZA TANI KUTI TISABVERA NTSISI ANANGO

Nyerezerani nyatwa zinatamba anthu (Onani ndima 8-9)

8. Ndi ipi njira ibodzi yakupangiza kuti tisabvera ntsisi anango pakumwaza mphangwa? Perekani citsandzo.

8 Ninji pinafuna kutiphedza toera kubvera ntsisi anthu anamwazira ife mphangwa? Ife tisafunika kuikhika pa mbuto ya anthu anamwazira ife mphangwa, mbitiatsalakana ninga munafunira ife kuti titsalakanwe. * (Mat. 7:12) Tendeni tione njira zinai zakuti tinakwanisa kucita pyenepi. Yakutoma, nyerezerani nyatwa zinatamba anthu. Basa yathu yakumwaza mphangwa yalandana na ya dotoro. Dotoro wadidi asatsalakana utenda wa m’bodzi na m’bodzi. Iye asacita mibvundzo mbabvesera mwadidi mu ndzidzi unalonga ntenda pinabva iye. M’mbuto mwakuthamangira kulemba ntombwe, dotoro wadidi asatoma kunyerezera ntundu wa utenda, buluka penepo mbampasa mitombwe yakubverana na utenda wace. Munjira ibodzi ene, ife nee tisafunika kuphatisira njira ibodzi ene yakumwaza mphangwa kwa onsene anagumana ife. M’mbuto mwace, tisafunika kumwaza mphangwa mwakubverana na makhaliro a m’bodzi na m’bodzi.

9. Ninji pinafunika ife kucalira pakumwaza mphangwa? Fokotozani.

9 Pakumwaza mphangwa, tisafunika kucalira kunyerezera kuti tisadziwa pinanyerezera anthu, pinakhulupira iwo, peno pinaacitisa kukhulupira pinthu pyenepi. (Mis. 18:13) M’mbuto mwace, tisafunika kucita mibvundzo yakuti inatiphedza kudziwa mwadidi munthu anacedza na ife, na pinakhulupira iye. (Mis. 20:5) Khala mphyakutawirika ncisa cathu, tisafunika kubvundza thangwi ya basa yace, banjace, pidatamba iye na maonero ace thangwi ya pinthu pinango. Mibvundzo inatiphedza toera kudziwa kuti thangwi yanji iwo asafuna kubva mphangwa zadidi. Tingacita pyenepi, tinakwanisa kuabvera ntsisi mbitiaphedza, ninga pidacita Yezu.—Onani 1 Akorinto 9:19-23.

Nyerezerani pya umaso wa anthu anamwazira imwe mphangwa (Onani ndima 10-11)

10-11. Mwakubverana na lemba ya 2 Akorinto 4:7, 8 ndi ipi njira yaciwiri yakubvera anango ntsisi? Perekani citsandzo.

10 Yaciwiri, nyerezerani kuti umaso wawo uli tani. M’midzidzi inango, pinatamba iwo, ndi pinatambambo ife, thangwi tonsene ndife anthu akusowa ungwiro. (1 Akor. 10:13) Ife tisadziwa kuti umaso mu ntsiku zino zakumalisa ndi wakunentsa kakamwe. Ife tisapirira basi ene na ciphedzo ca Yahova. (Lerini 2 Akorinto 4:7, 8.) Cincino, nyerezerani pya ale akuti nkhabe uxamwali wakuwanga na Yahova. Mwakukhonda penula, ndi pyakunentsa kakamwe kwa iwo kukhala mu dziko ino, mwakusowa ciphedzo ca Yahova. Ninga Yezu, ife tisaabvera ntsisi mbitikulumizika toera kuamwazira “mphangwa zadidi” za pinthu pyadidi.—Iza. 52:7.

11 Nyerezerani citsandzo ca m’bale anacemerwa Sergey. Mbadzati kupfundza undimomwene, m’bale Sergey akhali wakupwala. Pikhali pyakunentsa kakamwe kwa iye toera kucedza na anango. Mukupita kwa ndzidzi, iye atawira kupfundza Bhibhlya. M’bale Sergey alonga: “Pikhapfundza ine Bhibhlya, ndadzindikira kuti Akristu asafunika kupanga anango thangwi ya pinakhulupira iwo. Ine ndikhanyerezera kuti cipo mbindidakwanisa kucita basa ineyi.” Mbwenye mu ndzidzi ubodzi ene, iye anyerezera kuti umaso wa ale akuti adzati kubva undimomwene panango ndi wakunentsa kakamwe thangwi yakukhonda kudziwa Yahova. Iye alonga: “Undimomwene ukhapfundza ine ukhandicitisa kukhala wakutsandzaya kakamwe, pontho ndikhadziwa kuti anango asafunikambo kupfundza undimomwene unoyu.” Mu ndzidzi ukhapitiriza iye kunyerezera pyenepi, iye akhala na cipapo cakumwaza mphangwa. M’bale Sergey alonga: “Ndakomerwa kakamwe pidaona ine kuti basa yakumwaza mphangwa yandiphedza toera kuona umaso wanga ninga wakufunika kakamwe. Pyenepi pyandiphedza toera kuwangisa cikhulupiro canga.” *

M’midzidzi inango pasapita ndzidzi toera anthu atawire undimomwene (Onani ndima 12-13)

12-13. Thangwi yanji tisafunika kukhala akupirira na ale anapfundzisa ife undimomwene? Perekani citsandzo.

12 Yacitatu, khalani akupirira na ale anapfundzisa imwe. Tisafunika kukumbuka kuti panango iwo adzati kubva undimomwene unadziwa ife unagumanika m’Bhibhlya. Pontho azinji asanyindira kakamwe pinakhulupira iwo. Panango iwo asanyerezera kuti uphemberi wawo usacitisa banja yawo kukhala yakuphatana, usabverana na misambo yawo, pontho anthu azinji ali mu uphemberi unoyu. Mphapo tinaphedza tani anthu anewa?

13 Nyerezerani citsandzo ici: Kodi anthu asacitanji angaona kuti ponti ikubvunda? Kazinji kene asamanga inango ipswa, uku mbakaphatisira yakale. Ponti ipswa ingamala, asagomola yakale. Munjira ibodzi ene, mbamudzati kuphedza anthu toera asiye pikhulupiro pyawo “pyakale,” pakutoma musafunika kuaphedza toera adziwe mwadidi undimomwene “upswa” na kufuna pipfundziso pyakuti mbadzati toma kupfundza Bhibhlya nee akhapidziwa. Munjira ineyi, iwo anasiya pikhulupiro pyawo pyakale. Mbwenye panango, panapita ndzidzi toera iwo acite macinjo anewa.—Aroma 12:2.

14-15. Tinaphedza tani anthu akuti nkhabe dziwa pizinji thangwi ya cidikhiro ca umaso wakukhonda mala mparaizu pa dziko yapantsi? Perekani citsandzo.

14 Tingakhala akupirira na anthu anamwazira ife mphangwa, nee tinadikhira kuti iwo anabvesesa peno kutawira undimomwene unagumanika m’Bhibhlya paulendo wakutoma. M’mbuto mwace, tingaabvera ntsisi, mwapang’ono pang’ono tinaaphedza toera kubvesesa pinalonga Bhibhlya. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti tinaphedza tani munthu toera abvesese cidikhiro ca umaso wakukhonda mala mparaizu pa dziko yapantsi. Azinji nkhabe dziwa pinthu thangwi yacipfundziso ceneci. Panango iwo asakhulupira kuti munthu angafa, nkhabe khala pontho maso. Peno iwo asakhulupira kuti anthu onsene adidi anaenda kudzulu. Mphapo tinaaphedza tani?

15 M’bale unango alonga njira inaphatisira iye toera kuphedza anthu kubvesesa cidikhiro cakukhala maso kwenda na kwenda pa dziko yapantsi. Pakutoma, iye asaleri Genesi 1:28. Buluka penepo, iye asabvundza mwanaciro nyumba kuti Mulungu akhafuna kuti anthu akhale na ntundu wanji wa umaso, pontho kupi? Azinji asatawira, “Umaso wadidi pa dziko yapantsi.” Buluka penepo m’bale asaleri Izaiya 55:11 mbabvundza khala Mulungu acinja cifuniro cace. Kazinji kene anthu asatawira kuti nkhabe. Pakumalisira asaleri Masalmo 37:10 mbabvundza kuti umaso unadzakhala tani ntsogolo. Thangwi yakuphatisira Bhibhlya munjira ineyi, iye akwanisa kuphedza anthu azinji kudziwa kuti Mulungu asafuna kuti anthu adidi akhale kwenda na kwenda Mparaizu pa dziko yapantsi.

Kucitira anthu anango pinthu pyadidi, ninga kuatumizira tsamba yacibalangazo, kunakwanisa kuaphedza (Onani ndima 16-17)

16-17. Mwakubverana na Misangani 3:27, tinapangiza tani kuti tisabvera ntsisi anango? Perekani citsandzo.

16 Yacinai, citani pinthu pinapangiza kuti musaatsalakana. Mwacitsandzo, kodi imwe mwatoma kale kufika panyumba ya munthu mu ndzidzi wakuti nee ukhali wakuthema kwa iye? Pyenepi pingacitika, tisafunika kuphemba kulekererwa mbitimpanga kuti tinabwera pontho ndzidzi unango. Mphapo ndiye tani khala mwanaciro nyumba ali na basa yace pang’ono yakuti asafuna ciphedzo? Ndiye tani mungagumana munthu wakuti nkhabe kwanisa kubuluka panyumba thangwi ya utenda peno kukalamba? Tingagumana ntundu unoyu wa anthu, tisafunika kuaphedza.—Lerini Misangani 3:27.

17 Mulongo unango akhala na nkhombo thangwi yakucita pinthu pyadidi kuna anango. Thangwi yakubvera kwace ntsisi anango, iye alembera tsamba banja ibodzi yakuti yaferwa na mwana. Tsamba ineyi ikhaphataniza mavesi mangasi acibalangazo. Kodi banja ineyi idalemberwa tsamba yaphedzeka tani? Mama adaferwa alemba tenepa: “Kwa ine ntsiku ya dzulo ikhali yakunentsa kakamwe, mbwenye tsamba yanu yatiphedza kakamwe. Ine ndisapereka takhuta thangwi ya tsamba yanu yakuti yatibalangaza kakamwe. Dzulo ndaleri tsamba ineyi m’maulendo akupiringana 20. Nee ndikhadikhira kuti tsamba ineyi mbidandiwangisa na kundibalangaza munjira ineyi. Tikupereka takhuta na ntima onsene.” Mwakukhonda penula, ife tinakhalambo na nkhombo zibodzi zene tingaikhika pa mbuto ya ale anathabuka mbitisaka njira zakuaphedza.

KHALANI NA MAONERO AKULINGANIRA THANGWI YA PINAKWANISA IMWE KUCITA

18. Mwakubverana na 1 Akorinto 3:6, 7, tisafunika kukumbukanji thangwi ya basa yathu yakumwaza mphangwa?

18 Mwandimomwene, tisafunika kukhala na maonero akulinganira thangwi ya basa yathu yakumwaza mphangwa. Ife tiri na basa yakufunika kakamwe yakuphedza anango toera adziwe Mulungu, mbwenye khundu ikulu ya basa ineyi anaicita ndiye. (Lerini 1 Akorinto 3:6, 7.) Yahova ndi anacitisa anthu kuenda kuna iye. (Juw. 6:44) Pakumalisira, anthu onsene anatawira peno kukhonda undimomwene mwakubverana na makhaliro a muntima mwawo. (Mat. 13:4-8) Kumbukani kuti anthu azinji nee akhatawira mphangwa za Yezu, maseze iye akhali Mpfundzisi wankulu kupiringana anthu onsene pa dziko yapantsi. Natenepa, ife nee tisafunika kutsukwala anthu angakhonda kubvesera mphangwa zathu.

19. Ndi nkhombo zipi zinafuna khala na ife tingabvera ntsisi anango pakumwaza mphangwa?

19 Ife tinakhala na nkhombo zizinji tingabvera ntsisi anango pakumwaza mphangwa, pontho tinatsandzaya kakamwe na basa ineyi. Ife tinatsandzaya kakamwe tingakhala akupasa mwakudzala manja. Pontho ife tinapasa mwai ale ‘akuti mitima yawo isafuna kutawira undimomwene unapasa umaso wakukhonda mala’ toera atawire mphangwa zadidi. (Mabasa 13:48) Natenepa “mu ndzidzi wakuti tinakwanisa kuphedza anango, tendeni tiphedze anthu onsene.” (Agal. 6:10) Tingacita pyenepi, tinapasa mbiri Babathu wakudzulu, Yahova.—Mat. 5:16.

NYIMBO 64 Tisabvuna Mwakutsandzaya

^ ndima 5 Ife tingatsalakana anango pakumwaza mphangwa tinakhala akutsandzaya kakamwe, pontho iwo anakhala na cifuno cakubvesera mphangwa zathu. Thangwi yanji? Mu nsolo uno, tinaona kuti tinapfundzanji na citsandzo ca Yezu, pontho tinapfundza njira zinai zakuti tinapangiza tani kuti tisatsalakana anthu anagumana ife m’basa yakumwaza mphangwa.

^ ndima 5 MABVEKERO A MAFALA ANANGO: Mwakubverana na ntsonga inapfundza ife mu nsolo uno, fala yakuti ntsisi isapangiza kufunika kwa kutsalakana anthu anatamba nyatwa peno ale adacitirwa pinthu pyakuipa. Tingabvera ntsisi anthu anango, tinacita pyonsene pinakwanisa ife toera kuaphedza.

^ ndima 8 Onani nsolo wakuti “Towezerani N’dida wa Ndalama mu Utumiki Wanu,” mu Ncenjezi wa 1 ya Gonkho ya 2014.

^ ndima 11 Onani A Sentinela ya 1.° de Agosto de 2011, tsa. 21-22.