1. Konkhoskani mo Yesu wachitiyanga vinthu ndi ŵanthu.

YESU wavwisa masuzgu ngo taŵanthu akubuda tikumana nangu ndipu venivi vakukondwesa ukongwa. Pa nyengu yo wenga pacharu chapasi, Yesu ‘wakondwanga ndi wo akondwanga’ ndipu ‘waliyanga ndi wo aliyanga.’ (Aro. 12:15) Mwakuyeruzgiyapu, akusambira 70 ŵati aweku ndi likondwa likulu ku upharazgi “mzimu wakupaturika unguchitiska kuti Yesu wakondwi ukongwa.” (Luka 10:17-21) Kweni wati wawona chitima cho abali kweniso abwezi aku Lazaro ŵenga nachu, Yesu “wangutamantha ndipu wangusuzgika maŵanaŵanu.”—Yoha. 11:33.

2. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya Yesu kuti waŵanaŵaniyengi ŵanthu?

² Kumbi ntchinthu wuli cho chinguwovya munthu wakufikapu mwenuyu kuchita vinthu mwalisungu ndi ŵanthu akubuda? Chinthu chakuzirwa ukongwa ntchakuti Yesu wayanjanga ŵanthu. Nge mo tinguwone mu nkhani ya sabata yamala, iyu “wakondwanga ukongwa ndi ŵana ŵa ŵanthu.” (Nthanthi 8:31) Chanju chenichi chingumuwovya kuti waziŵengi umampha mo ŵanthu aŵanaŵaniya. Wakutumika Yohane wangukamba kuti Yesu “waziŵanga vo ve mumtima wa munthu.” (Yoha. 2:25) Iyu waŵachitiyanga chitima ukongwa ŵanthu. Ŵanthu awonanga kuti Yesu watiŵayanja ndipu venivi vachitiskanga kuti avwisiyengi uthenga wa Ufumu. Asani tingayesesa kuchitiya chitima ŵanthu, tiwovyengi ŵanthu anandi mu upharazgi.—2 Timo. 4:5.

3-4. (a) Kumbi kuŵanaŵaniya ŵanthu kungatiwovya kuti tiwuwonengi wuli uteŵeti widu? (b) Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

³ Wakutumika Paulo waziŵanga kuti wenga ndi udindu wakupharazga ndipu nasi te ndi udindu wenuwu. (1 Akori. 9:16) Kweni asani tiŵanaŵaniya ŵanthu tiwonengi uteŵeti widu nge udindu ŵaka cha. Mumalu mwaki, tilongongi kuti titiŵachitiya lisungu kweniso tikhumbisiska kuŵawovya. Tiziŵa kuti “kupaska kuchitiska  kuti munthu wakondwengi ukongwa kuluska kulonde.” (Machi. 20:35) Mwaviyo, asani tipharazgengi chifukwa chakuti tikhumba kuwovya ŵanthu, tikondwengi ukongwa ndi uteŵeti widu.

⁴ Mu nkhani iyi, tisambirengi mo tingalongore kuti tiŵanaŵaniya ŵanthu mu uteŵeti. Chakwamba, tiwonengi vo tingasambira kwaku Yesu pa nkhani ya kuŵanaŵaniya ŵanthu. Pavuli paki, tikambiskanengi nthowa zinayi zo zingatiwovya kuti tichitengi vinthu nge Yesu mu uteŵeti.—1 Petu. 2:21.

5-6. (a) Kumbi Yesu waŵanaŵaniyanga ayani? (b) Ntchifukwa wuli Yesu wanguŵavwiya lisungu ŵanthu wo wanguŵapharazgiya nge mo pakambiya pa Yesaya 61:1, 2?

⁵ Tiyeni tikambiskani mo Yesu wangulongore kuti waŵanaŵaniyanga ŵanthu. Nyengu yinyaki Yesu ndi akusambira ŵaki anguvuka ukongwa chifukwa chakuti angupharazga kwa nyengu yitali kwambula kupumuwa. Yiwu “ŵengavi [ndi] nyengu yakuryiya” viyo. Mwaviyo, Yesu ndi akusambira ŵaki ‘anguluta kwakuŵija’ kuti ‘akapumuwi kamanavi.’ Kweni chigulu cha ŵanthu chingutchimbiya ndi kuluta ko Yesu ndi akusambira ŵaki alutanga. Kumbi Yesu wanguvwa wuli wati wawona ŵanthu yaŵa, ndipu wanguchitanji? “Iyu wanguŵalenge lisungu * chifukwa ŵenga nge mbereri zambula mliska ndipu wangwamba kuŵasambiza vinthu vinandi.”—Mariko 6:30-34.

⁶ Ntchifukwa wuli Yesu wanguŵavwiya lisungu pamwenga kuŵaŵanaŵaniya ŵanthu yaŵa? Iyu wanguwona kuti “ŵenga nge mbereri zambula mliska.” Panyaki wanguwona kuti ŵanthu anyaki ŵenga akavu, ndipu agwiranga ntchitu kwa nyengu yitali kuti asaniriyi mabanja ngawu vinthu vakukhumbika. Anyaki atenere kuti ŵenga ndi chitima chifukwa cha nyifwa ya abali ŵawu. Asani ndi viyo, ndikuti Yesu wavwisanga mo avwiyanga. Nge mo tinguwone mu nkhani yaluta, Yesu nayu wangukumanapu ndi masuzgu nga nge ngenanga. Yesu  waŵanaŵaniyanga ŵanthu, ndipu wakhumbanga kuŵapembuzga.—Ŵerengani Yesaya 61:1, 2.

7. Kumbi tingachita wuli vinthu nge Yesu mu uteŵeti?

⁷ Kumbi tisambiranji kwaku Yesu? Nasi tikumana ndi ŵanthu wo ŵe “nge mbereri zambula mliska.” Yiwu akumana ndi masuzgu ngakupambanapambana. Isi te ndi uthenga wa Ufumu wo ungaŵawovya. (Chivu. 14:6) Chifukwa chakuti tilondo Mulongozgi widu, tipharazga uthenga wamampha chifukwa titiŵachitiya ‘lisungu akusika ndi akavu.’ (Sumu 72:13) Mwaviyo, tikhumbisiska kuchita vo tingafiska kuti tiŵawovyi.

8. Kumbi ndi nthowa niyi yo tingalongore kuti tiŵanaŵaniya ŵanthu mu uteŵeti? Kambani chakuyeruzgiyapu.

⁸ Kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuŵanaŵaniya ŵanthu wo titiŵapharazgiya? Tikhumbika kuŵanaŵaniya mo ŵanthu wo tikumana nawu mu uteŵeti avwiya ndipu titenere kuchita nawu vinthu vo isi tingakhumba kuti ŵanthu atichitiyi. * (Mate. 7:12) Tiyeni tikambiskani nthowa zinayi zo tingachitiya venivi. Chakwamba, tiŵanaŵaniyengi vo vingawovya munthu weyosi pakuyija. Asani tipharazga uthenga wamampha tiyanana ndi dokotala yo watovya ŵanthu wo atama. Dokotala wamampha waŵanaŵaniya mo wangawovye munthu weyosi pakuyija. Iyu wafumba mafumbu ndipu wavwisiya mwakuphwere asani munthu yo watama, wakamba mo wavwiya. Mumalu mwakusachizga ŵaka chovyu cho wangapereka, dokotala wangakhumbika dankha kuti wasimikiziyi nthenda yo munthu watama ndipu pavuli paki, wangapereka munkhwala wakwenere. Mwakuyanana ŵaka, titenere kusintha mo tikambiskiyana ndi ŵanthu mu uteŵeti. Ndipu tikhumbika kuvwisa vo munthu weyosi wakumana navu kweniso mo wawone vinthu.

9. Kumbi ndi maŵanaŵanu wuli ngo tikhumbika cha kuja nangu? Konkhoskani.

⁹ Asani takumana ndi munthu mu uteŵeti, tikhumbika cha kuŵanaŵana kuti tiziŵa kali masuzgu ngaki, vo wagomezga ndipuso chifukwa cho wativigomezge. (Nthanthi 18:13) Mumalu mwaki, titenere kumufumba mafumbu ngo ngangawovya kuti tiziŵi vaku iyu kweniso vo wagomezga. (Nthanthi 20:5) Asani vakuzomerezeka mu chigaŵa chinu, mufumbeni vakukwaskana ndi ntchitu yo wagwira, banja laki, vo wakumanapu navu kweniso mo wawone vinthu. Asani titiŵafumba mafumbu ŵanthu, tiziŵa masuzgu ngo akumana nangu. Asani taziŵa venivi, tingaŵalenge lisungu ndi kuŵawovya mwakukoliyana ndi masuzgu ngawu nge mo Yesu wachitiyanga.—Yeruzgiyani ndi 1 Akorinto 9:19-23.

10-11. Mwakukoliyana ndi 2 Akorinto 4:7, 8, kumbi ndi nthowa yachiŵi niyi yo tingalongore kuti tiŵanaŵaniya anyidu? Kambani chakuyeruzgiyapu.

¹⁰ Chachiŵi, tiŵanaŵaniyengi masuzgu ngo  akumana nangu. Nyengu zinyaki tingavwisa mo vinthu viliri pa umoyu wawu. Ve viyo, chifukwa chakuti nasi te akubuda ndipu tikumana ndi masuzgu. (1 Akori. 10:13) Tiziŵa kuti umoyu ngwakusuzga ukongwa mucharu ichi. Kweni tikunthiyapu chifukwa chakuti Yehova ndiyu watitiwovya. (Ŵerengani 2 Akorinto 4:7, 8.) Kweni ŵanthu wo we pa ubwezi cha ndi Yehova asuzgika mucharu ichi kwambula kuwovyeka ndi iyu. Nge Yesu, nasi titiŵavwiya lisungu ndipu venivi vititichitiska kuti tiŵapharazgiyengi “uthenga wamampha wa vinthu vamampha.”—Yesa. 52:7.

¹¹ Ŵanaŵaniyani vo vinguchitikiya mubali Sergey. Wechendasambiri uneneska, Sergey wayanjanga cha vakulongoro ndipuso wenga wasoni. Iyu wasuzgikanga kukambiskana ndi ŵanthu. Pati pajumpha nyengu, wangwamba kusambira Bayibolu. Sergey wangukamba kuti: “Ndichisambira Bayibolu ndinguziŵa kuti Akhristu akhumbika kukambiyaku anyawu vo asambira. Ndawonanga kuti ndingafiska cha kugwira ntchitu yeniyi.” Kweni iyu wanguŵanaŵaniya ŵanthu wo ŵechendavwepu uneneska ndipu wanguziŵa kuti asuzgika ukongwa chifukwa atimuziŵa cha Yehova. Sergey wangukamba so kuti: “Vo ndingusambira, vingundikondwesa ukongwa ndipu vingundiwovya kuja ndi chimangu chamumtima. Ndinguziŵa kuti ŵanthu anyaki nawu akhumbika kusambira uneneska.” Chifukwa chakuti Sergey wangwamba kuŵanaŵaniya ukongwa ŵanthu, vingumuwovya kuti waje ndi chiganga pakupharazga. Iyu wanguti: “Ndinguzizwa ukongwa kuwona kuti kukambiya ŵanthu vo Bayibolu likamba kungundiwovya kuti ndileki kujikayikiya. Kungundiwovya so kuti ndije ndi chivwanu chakukho.” *

12-13. Ntchifukwa wuli tikhumbika kuzizipizga ndi ŵanthu wo tisambira nawu Bayibolu? Kambani chakuyeruzgiyapu.

¹² Chachitatu, tizizipizgengi ndi ŵanthu wo tisambira nawu. Kumbukani kuti panyaki ŵanthu wo musambira nawu Bayibolu akuvwapu cha uneneska wo yimwi mutiwuziŵa umampha. Ndipu anandi ativiyanja ukongwa vo agomezga. Yiwu angawona kuti chisopa chawu  ntchakukhumbika ukongwa ndipu chitiŵawovya kuti akoliyanengi ndi banja lawu, midawuku yawu kweniso ndi ŵanthu a mu chigaŵa chawu. Kumbi tingaŵawovya wuli?

¹³ Ŵanaŵaniyani chakuyeruzgiyapu ichi: Kumbi muchita wuli asani mukhumba kuzenga mtanthu unyaki? Kanandi, asani mtanthu wasonu umangika, wakali ulutirizga kugwira ntchitu. Asani wasonu wamala, wakali uleka kugwira ntchitu. Mwakuyanana ŵaka, techendakambiyi ŵanthu kuti aleki vo “agomezga,” tikhumbika dankha kuŵawovya kuti aziŵi ndi kwanja uneneska wo asambira “sonu,” wo kali awuziŵanga cha. Asani tachita viyo, angaleka vo agomezga. Kweni vingato nyengu kuti ŵanthu asinthi vinthu venivi.—Aro. 12:2.

14-15. Kumbi tingaŵawovya wuli ŵanthu wo aziŵa vimanavi pamwenga wo aleka kuziŵa kuti ŵanthu azamuja kwamuyaya pacharu chapasi? Kambani chakuyeruzgiyapu.

¹⁴ Kuzizipizga ndi ŵanthu mu uteŵeti, kungatiwovya kuti tileki kulindizga kuti avwisengi uneneska wa mu Bayibolu asani taŵapharazgiya ŵaka kakwamba. Mumalu mwaki, asani titiŵaŵanaŵaniya tiŵawovyengi kuvwisa vo Bayibolu likamba chinanga kuti venivi vingato nyengu. Mwakuyeruzgiyapu, ŵanaŵaniyani mo mungawovye munthu munyaki kuti wavwisi kuti taŵanthu tazamuja ndi umoyu wambula kumala mu paradayisu pacharu chapasi. Ŵanthu anandi aziŵa vimanavi pa nkhani yeniyi, penipo anyaki palivi cho aziŵapu. Anyaki angagomezga kuti asani munthu wafwa wangazija ndi umoyu so cha. Penipo anyaki angagomezga kuti ŵanthu wosi amampha aluta kuchanya. Kumbi tingaŵawovya wuli?

¹⁵ Wonani mo mubali munyaki wawovye ŵanthu kuvwisa kuti taŵanthu tazamuja pacharu chapasi kwamuyaya. Chakwamba, waŵerenga Chiyambo 1:28. Pavuli paki, wafumba ŵanthu ko Chiuta wakhumbanga kuti ŵanthu ajengi kweniso mo wakhumbiyanga kuti ajaliyengi. Ŵanthu anandi amuka kuti, “Pacharu chapasi, ndi umoyu wamampha.” Asani munthu wamuka, waŵerenga lemba la Yesaya 55:11 ndipu watimufumba asani vo Chiuta wakhumbanga vikusintha. Kanandi ŵanthu amuka kuti awa. Pakumaliya, mubali uyu waŵerenga lemba la Sumu 37:10, 11 ndipu wafumba mo umoyu wazamuŵiya kunthazi. Kugwiriskiya ntchitu Malemba munthowa yeniyi, kwawovya ŵanthu anandi kuvwisa kuti Chiuta wakhumba kuti ŵanthu azijengi kwamuyaya mu Paradayisu pacharu chapasi.

16-17. Nge mo likambiya lemba la Nthanthi 3:27, kumbi ndi nthowa zinyaki nizi zo tingalongore kuti tiŵanaŵaniya ŵanthu? Kambani chakuyeruzgiyapu.

¹⁶ Chachinayi, tiŵanaŵaniyengi nthowa zo tingalongore kuti tiŵanaŵaniya ŵanthu. Mwakuyeruzgiyapu, asani munthu tamusaniya pa nyengu yiheni, tingamupepesa ndipu tingamupempha kuti tizi nyengu yinyaki. Kumbi tingachita wuli asani munthu wakhumba kuti timuwovyi ntchitu yinyaki po te mu uteŵeti? Kumbi tingachita wuli asani munthu munyaki yo wasuzgika kwenda wakhumba kuti tikamuguliyi vinthu pamwenga kumuchitiya vinthu  vinyaki? Asani ve viyo, tingachita umampha kumuwovya.—Ŵerengani Nthanthi 3:27.

¹⁷ Mzichi munyaki wanguchita chinthu chinyaki cho chawonekanga kuti ntchambula kukhumbika. Iyu wangulembe kalata banja linyaki lo mwana wawu wangutayika. Mukalata yeniyi wangulembamu so mavesi ngakupembuzga. Kumbi banja ili linguvwa wuli lati laŵerenga kalata iyi? Anyina a mwana yo wangutayika angukamba kuti: “Ndenga ndi chitima ukongwa zana. Kweni kalata yo mungulemba yingutiwovya ukongwa. Ndingakwaniska cha kukonkhoska mo kalata yinu yingutichiskiya. Zana ndinguŵerenga kalata yinu maulendu ngakujumpha 20. Kukamba uneneska, kalata yinu yenga yakupembuzga ukongwa ndipu yingulongo kuti mutitiŵanaŵaniya. Tiwonga ukongwa kutuliya pasi pa mtima.” Mwambula kukayika, tingawovya ukongwa anyidu asani titiŵaŵanaŵaniya kweniso asani titesesa kuchita chechosi kuti tiŵawovyi.

18. Mwakukoliyana ndi 1 Akorinto 3:6, 7, kumbi tikhumbika kuziŵanji asani tipharazga, ndipu ntchifukwa wuli?

¹⁸ Tikhumbika kuziŵa vo tingafiska mu uteŵeti. Mbuneneska kuti tingawovya ŵanthu kuziŵa Chiuta, kweni tichita chigaŵa chimanavi ŵaka. (Ŵerengani 1 Akorinto 3:6, 7.) Yehova ndiyu waguza ŵanthu kuti ŵazi kwaku iyu. (Yohane 6:44) Kuti munthu wazomeri pamwenga wakani uthenga wamampha, vithemba mo mtima waki uliri. (Mateyu 13:4-8) Mukumbukengi kuti ŵanthu anandi angukana kuvwisiya uthenga wo Yesu wapharazganga chinanga kuti wenga Msambizi wamampha ukongwa. Mwaviyo, tingagongowanga cha asani ŵanthu akana kuvwisiya uthenga wo titiŵapharazgiya.

19. Kumbi tiyanduwa wuli asani tiŵanaŵaniya ŵanthu mu uteŵeti?

¹⁹ Tiyanduwengi ukongwa asani tilongo kuti tiŵanaŵaniya ŵanthu mu uteŵeti. Tigwirengi ntchitu yakupharazga mwakukondwa ndipu tijengi ndi likondwa lo munthu watuŵa nalu chifukwa chakupaska. Kweniso asani tiŵanaŵaniya anyidu, vija vambula kusuzga kuti wosi wo ŵe ndi “maŵanaŵanu ngamampha ngakuŵawovya kuti azisaniyi umoyu wamuyaya,” azomeri uthenga wamampha. (Machi. 13:48) Mwaviyo, “asani tasaniya ŵaka mpata, tichiti vamampha ku ŵanthu wosi.” (Aga. 6:10) Asani tichitengi viyo, tikondwengi chifukwa cha kukankhuska Awusefwi akuchanya.—Mate. 5:16.