JIMO mwa ndamo syambone sya Yesu jili jakuti jwalakwe akusamanyilila yakusawusya yatukusasimana nayo ligongo lya ungali umlama. Pajwaliji pacilambo capasi, Yesu ‘jwasengwaga ni ŵaŵaliji mkusengwa’ soni ‘jwalilaga pampepe ni ŵaŵaliji mkulila.’ (Alo. 12:15) Mwacisyasyo, panyuma pakuti ŵakulijiganya ŵakwe ŵakwana 70 awusile ali mkusangalala ligongo lyakuti undumetume wawo wajesile cenene, “pandaŵi jelejo msimu weswela wamgumbesye Yesu ni lukondwa mumtima mwakwe kapena kuti jwalakwe jwasangalele mwa msimu weswela.” (Luk. 10:17-21) Nambope, mwakulekangana ni yeleyi, paŵaciweni canasa ca ŵandu ŵaŵamnonyelaga Lasalo ligongo lya ciwa cakwe, Yesu “yamgundile mu mtima nipo yamlagasisye mnope.”—Yoh. 11:33.

2. Ana cici cacamkamucisye Yesu kuti ŵatendeleje ŵane canasa?

² Ana cici cacamkamucisye mundu jwamlama mpela jweleju kuti aŵeje jwacanasa pakutenda yindu ni ŵandu ŵangali umlama? Candanda, Yesu jwanonyelaga ŵandu. Mpela mwatupikanile mungani jipite jila, jwalakwe ‘jwasengwaga nawo ŵanace ŵa ŵandu.’ (Mis. 8:31) Ligongo lya cinonyelo cakwe pa ŵandu, yamkamucisye kuti amanyilileje cenene mwakusaganicisya ŵandu. Ndumetume Yohane jwasasile pakwamba ya Yesu kuti, “Pajika ŵamanyililaga yayaliji m’mitima ja ŵandu.” (Yoh. 2:25, NW) Yesu jwatendelaga ŵane canasa mnope. Ŵandu ŵapikanilaga utenga wa Ucimwene ligongo lyakumanyilila kuti jwalakwe jwanonyelaga. Patukulingalinga kukusya msimu wakwatendela ŵane canasa yicitukamucisyasoni kuti tupakomboleje kwakamucisya ŵandu patukwalalicila.—2 Tim. 4:5.

3-4. (a) Naga tukulosya canasa, ana tuciwuwonaga camtuli undumetume wetu? (b) Ana citulijiganye cici mungani ajino?

³ Ndumetume Paulo jwamanyililaga kuti jwakwete ukumu wakulalicila. M’wejisoni tukumanyilila kuti tukwete ukumuwu. (1 Akoli. 9:16) Nambope, naga tukulosya canasa ngasitukamula masengo gakulalicila  ligongo lyakuti uli ukumu wetu. Nambo tucilosya kuti tukusasamala ya ŵandu soni kuti tuli ŵakusacilila kwakamucisya. Tukumanyilila kuti “kupeleka kukusampa upile mundu kulekangana ni kupocela.” (Mase. 20:35) Naga tukulalicila ligongo lyakusaka kwakamucisya ŵandu, tuciŵa ŵakusangalala mnope ni undumetume wetu.

⁴ Mungani ajino, citulijiganye yampaka tutende pakulosya canasa mu undumetume. Nambo candanda, citulijiganye yaŵatendaga Yesu pakulosya canasa kwa ŵandu. Kaneko, citulijiganye matala mcece gampaka gatukamucisye kusyasya cisyasyo cakwe.—1 Pet. 2:21.

5-6. (a) Ana Yesu jwalosisye canasa kwa ŵani? (b) Mpela mwalikusaŵecetela lilemba lya Yesaya 61:1, 2, ligongo cici Yesu jwatendele canasa ŵandu ŵaŵalalicilaga?

⁵ Kwende tulole muŵatendelaga Yesu pakulosya canasa. Ndaŵi jine, Yesu ni ŵakulijiganya ŵakwe ŵapesile mnope ligongo lyakuti ŵalalicile ngani syambone kwa ndaŵi jelewu ngapumula. Jemanjaji nganapata “lipesa lyakuti alye.” M’yoyo, Yesu jwajigele ŵakulijiganya ŵakwe ni kwawula “kwajika kwangapita ŵandu” kuti ‘akapumule panandi.’ Nambope, likuga lya ŵandu lyawutucile kuŵajawulaga Yesu ni ŵakulijiganya ŵakwe. Ana Yesu ali ayice kumaloku, ni kwawona ŵandu ŵala, jwapikene wuli mumtima soni jwatesile wuli? Jwalakwe “ŵatendele canasa * ligongo ŵaliji mpela ngondolo syangali mkucinga, m’yoyo ŵatandite kwajiganya yejinji.”—Mak. 6:30-34.

⁶ Ligongo cici Yesu camkamwile canasa ali ŵaweni ŵanduŵa? Jwalakwe jwaweni ŵanduŵa kuti “ŵaliji mpela ngondolo syangali mkucinga.” Mwine Yesu jwayiweni kuti ŵane mwa jemanjajo ŵaliji ŵakulaga soni ŵakamulaga masengo mwakulimbicila kuti akombole kusamalila maŵasa gawo. Mwinesoni ŵane ŵaliji ŵacanasa ligongo lyakuti awililwe. Naga yaliji m’yoyo, komboleka kuti Yesu jwapikanicisyaga mwaŵapikanilaga jemanjaji mumtima. Mpela mwajiŵecetele ngani jajipite jila, Yesu jwasimene ni yakusawusya yine yamti mpela yeleyi. Yesu jwaganicisyaga ŵane,  soni jwaliji jwakusacilila kwakamucisya jemanjaji.—Aŵalanje Yesaya 61:1, 2.

7. Ana mpaka tujigalile camtuli cisyasyo ca Yesu?

⁷ Ana tukulijiganya cici pa cisyasyo ca Yesu? Mpela Yesu, tusyungulilidwe ni ŵandu ŵali “mpela ngondolo syangali mkucinga.” Jemanjaji akusasimana ni yakusawusya yejinji. Nambo m’weji tukwete utenga wa Ucimwene wampaka wakamucisye jemanjaji. (Ciw. 14:6) M’yoyo, pakusaka kujigalila cisyasyo ca Yesu, tukusalalicila ngani syambone ligongo lyakuti ‘tukwatendela canasa ŵangali macili ni ŵakulaga.’ (Sal. 72:13) Tukusitwatendela canasa ŵandu soni tukusasaka kutenda kanekakwe pakusaka kwakamucisya.

8. Ana litala line lyampaka tulocesye canasa patuli mu undumetume lili lyapi? Apelece cisyasyo.

⁸ Ana cici campaka citukamucisye kuti twalosyeje canasa ŵandu ŵatukusitwalalicila? Tukusosekwa tuliwanicisyeje mu ndamo jali ŵanduwo. Soni twatendeleje yindu yatukasacile kuti ŵane atutendele yikaŵe kuti tuli m’wejo. * (Mat. 7:12) Kwende tukambilane matala mcece gampaka tutendele yeleyi. Litala lyandanda, tukusosekwa kuganicisyaga yakusosecela ya mundu jwalijose pajika. Yatukusatenda patukulalicila mpaka tuyilandanye ni yakusatenda dokotala. Dokotala jwambone akusaganicisya yakusosecela ya jwakulwala jwalijose pajika. Jwalakwe akusawusya yiwusyo soni akusapikanila mwakusamala jwakulwalajo pakulinga kusala yayikumsawusya. M’malo mwakwamba kwicila kumpa mtela wakuwuganicisya, dokotala akusawungunya kaje kuti amanyilile cacikumsawusya jwakulwalajo, kaneko ni kumpaga mtela wakuŵajilwa. Mwakulandana ni yeleyi, ngatukusosekwa kukamulicisyaga masengo litala lyamtundu umo, pakutanda kuŵecetana ni ŵandu mu undumetume. Nambo, tukusosekwa kumanyililaga kaje mwayiŵelele yindu paumi wa mundu jwalijose pajika soni nganisyo syakwe.

9. Ana ngatukusosekwa kuwutucila ganisya cici? Alondesye.

⁹ Patusimene ni mundu mu undumetume, ngatukusosekwa kuwutucila kuganisya kuti tukumanyilila kala mwayiŵelele yindu paumi wakwe. Soni ngatukusosekwa kuwutucila ganisya kuti tukumanyilila yakusakulupilila soni ligongo lyakwe akusakulupililaga yeleyo. (Mis. 18:13) M’malo mwakwe, tum’wusyeje yiwusyo mwakusamala kuti tummanyilile mundujo soni yakusakulupililaga. (Mis. 20:5) Naga yili yakuŵajilwa, mwakamulana ni ndamo ja kwatukutamako, mpaka am’wusye mwagakwendela masengo gakwe, liŵasa lyakwe, yakusimana nawo, soni nganisyo syakwe. Naga tukuwusya yiwusyo, yicitukamucisya kumanyilila ligongo lyakwe akusasaka kumanyilila ngani syambone. Patumanyilile yeleyi, mpaka tupelece cikamucisyo cakusosecela, mpela muŵatendele Yesu.—Awanicisye ni 1 Akolinto 9:19-23.

10-11. Mwakamulana ni lilemba lya 2 Akolinto 4:7, 8, ana litala lyaŵili lyapi lyampaka tulosye canasa? Apelece cisyasyo.

¹⁰ Litala lyaŵili, tulinjeje ganicisya mwawuŵelele umi wawo. Yili yakomboleka kupikanicisya mwayiŵelele yindu paumi wawo. Yili m’yoyo  ligongo lyakuti tuli ŵangali umlama soni tukusasimana ni yakusawusya. (1 Akoli. 10:13) Tukumanyilila kuti umi wa masiku agano uli wakusawusya mnope. Nambo ni cikamucisyo ca Yehofa, tukusakombola kupilila. (Aŵalanje 2 Akolinto 4:7, 8.) Agambe ganicisya ya ŵandu ŵanganaŵa paunasi ni Yehofa. Yikusaŵa yakusawusya kwa jemanjaji kutama m’cilamboci pali pangali cikamucisyo ca Yehofa. Mwakulandana ni Yesu, tukusitwatendela canasa jemanjaji soni tukusasacilila kwasalila “ngani syambone sya yambone.”—Yes. 52:7.

¹¹ Kwende tulole cisyasyo ca m’bale jwine, lina lyakwe Sergey. Mkanalijiganye usyesyene, Sergey jwaliji jwasooni mnope soni jwanganonyela yakuŵecetaŵeceta. Kaneko jwakundile kuti alijiganyeje Baibulo. Sergey jwatite, “Pinalijiganyaga Baibulo, namanyilile kuti Aklistu akwete ukumu wakwasalila ŵane yakusakulupilila. Nambo nayiwonaga kuti ngasingombola kutenda yeleyi.” Nambope, jwalakwe jwaganicisyaga ya ŵandu ŵaŵaliji mkanaŵe kulijiganya usyesyene. Jwamanyililesoni kuti umi wa ŵanduwo uli wakusawusya mnope ligongo lyakuti ngakummanyilila Yehofa. Jwalakwe jwatite, “Yindu yasambano yanalijiganyaga yandendekasyaga kuŵa jwakusangalala soni kola mtendele wamumtima. M’yoyo namanyilile kuti ŵandu ŵanesoni akusosekwa kulijiganya usyesyene.” Ligongo lyakuti jwalakwe jwatendelaga canasa ŵandu, yakuyicisya yakwe yaliji yakuti jwaliji jwakulimba mtima kwalalicila. Sergey jwatite, “Cacandendekasyaga lung’wanu caliji cakuti panasalilaga ŵane pakwamba ya Baibulo ni panaŵaga jwakulimba mtima mnope. Soni cikulupi cangu calimbaga ligongo lyakwasalila ŵane yangusakulupilila.” *

12-13. Ligongo cici tukusosekwa kuŵa ŵakuwusimana mtima patukwajiganya ŵandu mu undumetume? Apelece cisyasyo.

¹² Litala lyatatu, tuŵeje ŵakuwusimana mtima ni ŵandu ŵatukwajiganya. Tukumbucileje kuti jemanjaji nganawupikanejepo usyesyene wa m’Baibulo mpela mwatukusawumanyililila m’weji. Ŵajinji akusayinonyela mnope yikulupi yawo. Jemanjaji akusayiwona kuti dini jawo jikusijatendekasya kuŵa ŵakamulana ni maŵasa gawo, mu ndamo syawo, soni kwakutama. Ana mpaka tutende wuli kuti twakamucisye jemanjaji?

 ¹³ Kwende tuganicisye ayi: Ana ni cici campaka citendekwe naga mlato wakalakala wanganiwuŵa cenene ukusosekwa kulinganyidwa? Ndaŵi syejinji pakutaŵa mlato wasambano, ŵandu akusakamulicisyape masengo mlato wakala ula. Pawumasile kutaŵidwa mlato wasambano, mlato wakala wula akusawupasulanya. Mwakulandana ni yeleyi, mkanitwasalile ŵandu kuti alece yikulupi yawo “yakala,” candanda tukusosekwa kwakamucisya jemanjaji kumanyilila soni kunonyela yijiganyo “yasambano” ya usyesyene wa m’Baibulo, yanganayimanyililaga pandanda paŵalijiganyaga. Kutenda yeleyi, mpaka kwakamucisye kuleka yikulupi yawo yakala. Nambo yikusajigala ndaŵi kuti twakamucisye ŵandu kuti acenje yikulupi yawo yakala.—Alo. 12:2.

14-15. Ana mpaka twakamucisye camtuli ŵandu ŵakumanyilila panandi kapena ŵangakumanyilila kwene ya cembeceyo ca umi wangamala m’Paladaiso? Apelece cisyasyo.

¹⁴ Naga tukuŵa ŵakuwusimana mtima ni ŵandu patuli mu undumetume, ngasitujembeceya kuti jemanjaji capikanicisye kapena kwiticisya usyesyene wa m’Baibulo pagambile kupikana kwene. M’malo mwakwe, canasa cicitutendekasya kuti twakamucisyeje jemanjaji kwa ndaŵi jelewu kuti aganicisyeje yajikusasala Baibulo. Mwacisyasyo, ana mpaka tutende wuli kuti tumkamucisye mundu jwine kupikanicisya ya cembeceyo ca umi wangamala pa cilambo capasi ca paladaiso? Ŵajinji akusamanyilila panandi kapena ŵangamanyilila kwene cijiganyoci. Komboleka kuti ŵane akusakulupilila kuti mundu pati awile yosope yikusamalila papopo. Mwine ŵanesoni akusakulupilila kuti ŵandu ŵakusatenda yambone akusajawula kwinani. Ana mpaka twakamucisye camtuli jemanjaji?

¹⁵ Kwende tulole yakusatenda m’bale jwine pakwakamucisya ŵandu kupikanicisya ya cembeceyo cakutama ni umi mpaka kalakala pacilambo capasi. Candanda, akusaŵalanga lilemba lya Genesesi 1:28. Kaneko, akusam’wusya msyenenyumba kuti asale kuŵasakaga Mlungu kuti ŵandu akatameje soni kuti atameje ni umi wamtuli. Ŵandu ŵajinji akusajanga kuti, “Ŵasakaga kuti ŵandu atameje pacilambo capasi ni umi wakusangalala.” Kaneko, akusaŵalanga lilemba lya Yesaya 55:11 ni akusam’wusya msyenenyumbajo naga cakulinga ca Mlungu cacenjile. Ndaŵi syejinji, akusajanga kuti iyayi. Pambesi pakwe, m’baleju akusaŵalanga lilemba lya Salimo 37:10, 11 ni akusam’wusya kuti asale mwajiciŵela sogolo ja ŵandu. Pakamulicisya masengo Baibulo m’litala lyeleli, jwalakwe jwakamucisye ŵandu ŵajinji kupikanicisya kuti Mlungu akusasaka kuti ŵandu ŵambone catame kwangamala pacilambo capasi ca Paladaiso.

16-17. Patukuganicisya ya lilemba lya Misyungu 3:27, ana litala line lyapi lyalili lyakamucisya mnope lyampaka tulocesye canasa? Apelece cisyasyo.

¹⁶ Litala lyamcece, tusoseje matala gampaka tulosye kuti tukusitwaganicisya ŵane. Mwacisyasyo, patukulalicila, ana pakwete patumsimene msyenenyumba pandaŵi jangaŵajilwa? Mpaka tumpepesye ni kumŵenda kuti tuyice ndaŵi jine. Nambi wuli naga msyenenyumba akusosekwa kumkamucisya yindu yine yakwe? Kapena mundu jwine jwamkalambale kapena jwakulwala akutuŵenda kuti tumtendele yine yakwe?  Muyakutendekwa mpela yeleyi, mpaka tusosekwe kumkamucisya mundujo.—Aŵalanje Misyungu 3:27.

¹⁷ Mlongo jwine jwatesile cindu cine cakwe cambone cacawonekaga mpela cangasosekwa nambo cakwete yakuyicisya yambone. Ligongo lya canasa, mlongoju jwalilembele cikalata liŵasa line lyele mwanace jwakwe jwajasice. M’cikalataci jwapwaticemo Malemba gakutondoya. Ana liŵasali lyatesile yamtuli lili liŵalasile cikalataco? Jwamkongwe jwamwiŵasamu jwalembile kuti, “Liso lyaliji lisiku lyakusawusya mnope kwa une. Komboleka kuti ngamkumanyilila yacatite pakutukamucisya cikalata cenu. Ngangumanyilila yampaka njile pakuyamicila cikalata cenu. Cikalata cenu cila naciŵalasile liso mwakuwilisyawilisya mnope. Kusala yisyene caliji cakulimbikasya. Tukuyamicila kutyocela pasi pamtima.” Mwangakayicila, mpaka tukole yakuyicisya yambone naga tukusaganicisya yakusawusya yakusimana nayo ŵandu soni kaneko nikutenda cine cakwe cakwakamucisya jemanjaji.

18. Mwakamulana ni 1 Akolinto 3:6, 7, ana tukusosekwa kumbucilaga cici patuli mu undumetume, soni ligongo cici?

¹⁸ Tukusosekwa tutendeje yindu mwangapelenganya malile patuli mu undumetume. Yili yisyene kuti tukusitwakamucisya ŵane kumanyilila ya Mlungu, nambo ngatukusajinjilila mbali jakusakamula Mlungu pa masengoga. (Aŵalanje 1 Akolinto 3:6, 7.) Yehofa ni jwakusiŵawuta ŵandu. (Yoh. 6:44) Mundu jwalijose mpaka apikanile kapena kana ngani syambone mwakamulana ni mwawuŵelele mtima wakwe. (Mat. 13:4-8) Tukumbucileje kuti Yesu jwaliji Mkwiganya jwamkulungwa mnope. Nambo ŵandu ŵajinji nganapikanilaga utenga wakwe. M’yoyo, ngatukusosekwa kutenguka naga ŵandu ŵajinji ŵatukulingalinga kwakamucisya ngakupikanila utenga wetu.

19. Ana pakusaŵa yakuyicisya yambone yapi naga tukulosya canasa mu undumetume?

¹⁹ Tuciŵa ni yakuyicisya yambone naga tukusalosya canasa mu undumetume wetu. Naga tukulalicila ligongo lyakusaka kwakamucisya ŵandu, tuciŵa ŵakusangalala mnope ni undumetume wetu. Soni tucakamucisya ŵandu “ŵakuŵajilwa umi wangamala” kuti apikanile ngani syambone. (Mase. 13:48, NW) M’yoyo, “ndaŵi syosope naga tukupata lipesa, kwende twatendeleje ŵandu ŵane wosope yindu yambone.” (Aga. 6:10) Kaneko, tuciŵa ŵakusangalala ligongo lya kuyikasya ucimbicimbi kwa Atati ŵetu ŵakwinani.—Mat. 5:16.