TUBABOSHE twashaka ngwetu bakwetu batumone ngwabo twapwa tu banu bababwa. Oloni ano matangwa kwakukalu kupwa munu wamubwa mwafwa bwingi bwa banu bapwa “baka-kujeneka kuzema bakwabo.” (2 Tima 3:3) Bakabyana mashiko a Yehova. Bakamono byuma byabibi ngwabo byabibwa, co byabibwa ngwabo byabibi. (Isaya 5:20) Keti kwakwasi kupwa banu bababwa. Mwafwa bika? Mwafwa kutwalumbunukile, co lalo hamo yoyesi yetu ya kunima kuyapwile yaibwa. Ngeci, twasa kuliziba ngwe mwalizibililile Anne * uje napangela Yehova ha myaka yaingi. Wendekele ngwendi: “Njikalizibi ngwange kunjasa kupwa munu wamubwa.”

Oloni tubaboshe twasa kupwa banu bababwa. Sipilitu ya Njambi ya kujela ikeyo itukwasa tupwe banu bababwa. Co yakala manene na nzili, ngeci yasa kutukwasa tuhyane buzeye bwetu na byeseko bya muno mu kaye. Tucisimutwiyeni bililumbununa lijwi lya bubwa, co tulilongesa mutwasa kukela neci cifwa.

Bubwa bwapwa cifwa ca kukala na bilinga byabibwa. Bunambateselela kukala na futisi yaibwa na kulinga byuma mu busunga. Munu wamubwa akashakezeka bingila bya kukwaselamo bakwabo na kubalingila byuma byabibwa.

Hamo munananguka ngweni banu babangi bakalingila babushoko na babusamba babo byuma byabibwa. Kuma bakebo lika babanapande kumwesa bubwa ndi? Bisimbu bimo tukonowa kulinga byuma byabibwa, mukemwo Mbimbiliya ngwayo: “Kukwesi umo hano hasi muka-kulinga bya busunga simbu yoshe uje kesi kulinga bubi.” (Kwambu 7:20) Co kapositolo Paulu nendi wendekele ngwendi: “Omwo njazibuka ngwange kumwesi bubwa muli yange, mu busitu bwange.” (Loma 7:18) Tunamono ngwetu nga tushaka kupwa banu bababwa, tunapande kulomba Yehova mangana atukwase kukala neci cifwa.

Yehova Njambi ikeye natwakela mashiko a byuma byabibwa. Mbimbiliya inendeka hali Yehova ngwayo: “Yobe uwamubwa, co lalo ukalingi byabibwa, njilongese mashiko obe.” (Myaso 119:68) Tusimutwiyeni ha bifwa bya Yehova bibali bibanendeka omu mu vesi.

Yehova wapwa wamubwa. Yehova wapwa wamubwa ngeci, kasa kwonowa kulinga byuma byabibwa. Acisinganyekeni byuma byalingiwile omwo Yehova walekele Mosesa ngwendi: “Njikaita na bubwa bwange bwoshe kulutwe lwobe.” Bumpau bwa Yehova hamo lika na bubwa bwendi bwetile kulutwe lwa Mosesa, co wazibile awa majwi akwendeka ngwawo: “Njambi uje washula na kutetela na mema ku mbunge, uje kesi kulubala bwasi, muka-kulongwa na muka-kumwesa cizemo cije kucesi kutenguluka. Yange njimwesa cizemo cije kucesi kutenguluka ku makulukazi a banu, na kubasambesa ku milonga yabo na ku kupenga-penga kwabo, na ku bubi bwabo. Oloni kunjikajuka kunyanyamesa bana na batekulu ku cisemwa ca mu citatu neci ca mu ciwana ha bubi bwa bisemi babo.” (Kutu 33:19; 34:6, 7) Twamono ngwetu Yehova wapwa wamubwa manene mu byuma boshe. Nameme Yesu walingile byuma byabibwa manene mwakele hano hasi, oloni wendekele ngwendi:  “Naumo wahi wamubwa kubanga Njambi lika.”—Luka 18:19.

Bipangi bya Yehova byapwa byabibwa. Byuma byoshe byakalingi Yehova byapwa byabibwa. Mbimbiliya ngwayo Yehova wapwa wamubwa ku byuma byoshe, co kutetela kwendi kunasholoka mu bipangi byendi byoshe. (Myaso 145:9) Yehova kakele na kangu mwafwa wapwa wamubwa, co nana banu mwonyo na byuma byoshe byabibwa mangana bayoye. (Vili 14:17) Tukamono lalo bubwa bwendi mwakatukonekela. Muka-kwimba wasonekele ngwendi: “Omwo yobe [Yehova] wapwa uwamubwa kuli yetu u muka-kusambesa.” (Myaso 86:5) Twakulahela ngwetu Yehova “kesi kumina cuma cimo cacibwa, kuli baje benda mu busunga.”—Myaso 84:11.

Yehova watutangele mu cifwa cendi, ngeci twasa kupwa banu bababwa na kulinga byuma byabibwa. (Kusha 1:27) Nameme ngoco, Mbimbiliya itushongangeya ngwayo tulilongese kulinga byabibwa. (Isaya 1:17) Oloni twasa kulilongesa bati kulinga byuma byabibwa? Twasa kulinga ngoco mu bingila bitatu.

Ngila ya kulibanga, tunapande kulomba sipilitu ya kujela ije ikakwasa baka-Kilisitu bapwe bababwa mu mesho a Njambi. (Ngala 5:22) Sipilitu ya Njambi yasa kutukwasa tuzeme byabibwa na kuzinda byabibi. (Loma 12:9) Mbimbiliya ngwayo Yehova asa ‘kutukolesa mangana tulinge na kwendeka byuma byabibwa.’—2 Tesa 2:16, 17.

Ngila ya mu cibali, tunapande kutanda Lijwi lya Njambi. Nga tulinga ngoco, co Yehova atulongesa na kutukwasa tupange ‘bipangi byoshe byabibwa.’ (Visi 2:9; 2 Tima 3:17) Kutanda Mbimbiliya na kusinganyekesesa bitunatanda, kushulisa mbunge yetu na byuma byabibwa bije byatonda Njambi. Co ebi byuma byabibwa bikatukwasa kulutwe.—Luka 6:45; Efeso 5:9.

Ngila ya mu citatu, tunapande ‘kutembwinina bije byabibwa.’ (3 Yowa 11) Mu Mbimbiliya muli banu batwasa kutembwinina. Oloni tunapande kutembwinina manene Yehova na Yesu. Tunasa kutembwinina lalo bamo baje balingile byuma byabibwa. Hamo munanuka Tambita na Mbanambase. (Vili 9:36; 11:22-24) Nga mutanda na kusinganyekesesa mubakwaselele bakwabo, co neni mulilongesa mumwasa kukwasela bakweni. Singanyekeni mumwasa kukwasela baka-naanga yeni na banu ba mu cikungulukilo ceni. Co lalo anukeni bubwa bwatundile mu byuma bibalingile ba Tambita na Mbanambase. Neni mulimwena bubwa butunda mu kulinga byuma byabibwa.

Mwasa kusinganyekesesa lalo ha banu ba ano matangwa baje bakalingi byuma byabibwa.  Cakumwenako, singanyekeni hali bakulunu ba mu cikungulukilo baje bakapanga na nzili na ‘kuzema byabibwa.’ Singanyekeni lalo hali bandokazi ba kulongwa baje banapu mwanja waubwa mu endekesi na bilinga byabo baje banapu ‘baka-kulongesa byabibwa.’ (Tito 1:8; 2:3) Ndokazi Roslyn wendekele ngwendi: “Kabusamba kange akalingi mwasela mwoshe kukwasa na kutakamesa bakwabo mu cikungulukilo. Akasinganyeka ha bukalu bwabo, co akabana tubyuma na kubakwasa mu bingila byeka. Ngeci, njamono ngwange napu munu wamubwa.”

Yehova akashongangeya banu bendi ngwendi ‘bashakezeke bije byabibwa.’ (Amo 5:14) Nga tulinga ngoco, co tuzema byuma byanendeka Yehova ngwendi byabibwa, co lalo kutushongangeya tubilinge.

Kupwa banu bababwa kukulumbununa kulingila banu byuma byakama nambe kubana byuma bya kutula. Cakumwenako, muka-kusona bikupulo kesi kupangesa ka mulindi kamo nambe tubali, oloni akapangesa tumilindi twa twatwingi mangana cikupulo cisholoke mwamubwa. Mu ngila imo lika, bubwa bwetu tunasa kubumwesa mu bingila byabingi.

Mbimbiliya itushongangeya ngwayo ‘tulibwahesele’ kulinga byabibwa. (2 Tima 2:21; Tito 3:1) Nga twaka bakwetu mbunge, tunanguka bibali na kuliwana nabyo, co tubakwasa na kubatakamesa. (Loma 15:2) Oku kunambateselela na kubanako byuma bituli nabyo. (Visi 3:27) Twasa kulanya munu a kulye netu nambe twakumutakamese. Nga kuli umo abinja, twasa kumumenekela, kumutumina foni nambe kumusonekela mukanda. Tunapande kutonda bingila bya kwendekelamo majwi amabwa aje atunga bakwetu ha simbu ije ibatonda bukwasi, mangana akwase baje bawatolilila.—Efeso 4:29.

Ngwe mwa Yehova, netu twashaka kulinga bubwa ku banu boshe. Kutwapandele kukala na kangu ku banu. Kwambulula muzimbu waubwa ku banu boshe inapu ngila yaibwa ya kumweselamo ngwetu kutwesi na kangu. Yesu washikile ngwendi tunapande kulinga mwamubwa bitozi betu. (Luka 6:27) Kukwabihile kuzibila banu ngozi na kubalinga mwamubwa, mwafwa “kukwesi lishiko libindika byuma bya cifwa eci.” (Ngala 5:22, 23) Nga tukala na bilinga byabibwa nameme batuyandesa nambe nga tuli mu byeseko, co twasa kukwasa bakwetu baije mu busunga na kwana bumpau kuli Njambi.—1 Petu 3:16, 17.

Mbimbiliya ngwayo: “Banu bababwa, bakatambula cikandelela ha bilinga byabo byabibwa.” (Visi 14:14) Cikandelela muka citutambula? Nga tulinga bakwetu mwamubwa, co nabo batulinga mwamubwa. (Visi 14:22) Nameme banu bamo batulinga mwamubi, tunapande kutwalelelaho kubalinga mwamubwa. Co nabo basa kutengulula bisinganyeka byabo na kushangumuka kutulinga mwamubwa.—Loma 12:20.

Bwingi bwa bandolome na bandokazi banalimwena bubwa bunatundu mu kwecela kulinga byuma byabibi na kushangumuka kulinga byabibwa. Tusimutwiyeni ha byuma byaliwanene nabyo Nancy. Nancy ngwendi: “Njakele manene na buka, njakele na kulinga byuma byabibi, co lalo kunjakele na kusingimika banu. Oloni njabwahelelele munjalilongesele mashiko a Yehova na kuwapangesa. Ha simbu ino njalisingimika.”

Cuma cakama manene citushaka kukela na bubwa, cinapu kuzibisa Yehova kubwaha. Nameme banu babangi kubamono bitulinga, oloni Yehova akamono. (Efeso 6:7, 8) Co bubwa muka butundamo? Mbimbiliya ngwayo: “Munu wamubwa akawana kutetela kuli Shukulu Kalunga.” (Visi 12:2) Ngeci, tutwaleleleniho kulinga byuma byabibwa. Yehova natukulahesa ngwendi “akana bumpau na kasingimiko na kwoloka kuli boshe baje balinga mwamubwa.”—Loma 2:10.