1. Bushe Adamu na Efa bailetelele shani, kabili finshi fyafuma mu fyo basalilepo ukucita?

NANI uo mumona ukuti e ufwile ukumweba ukuti ici cisuma ne ci cibi? Ilyo Adamu na Efa baliile icisabo ca ku muti wa kwishiba ubusuma no bubi, balangile apabuuta tuutu ukuti tabacetekele Yehova kabili tabasumine ukuti amafunde yakwe yasuma. Batendeke ukuisalila icisuma ne cibi. (Ukute. 3:22) Nomba moneni ifyo bailetelele. Bucibusa bakwete na Yehova bwalipwile. Tabali no kwikala umuyayaya, kabili balyambukishe abana babo ulubembu ne mfwa. (Rom. 5:12) Ifyo Adamu na Efa basalilepo ukucita fyalileta amafya ayengi.

2-3. (a) Finshi cilolo umwina Etiopia asalilepo ukucita ilyo Filipi amushimikile imbila nsuma? (b) Bushe Yehova atupaala shani nga twabatishiwa? Kabili mepusho nshi twalaasuka?

² Moneni ubupusano bwaba pa fyo Adamu na Efa basalilepo ukucita ne fyo cilolo wa ku Etiopia asalilepo ukucita ilyo Filipi amushimikile imbila nsuma. Cilolo wa ku Etiopia alitashishe sana pa fyo Yehova na Yesu bamucitile kabili asalilepo ukubatishiwa ilyo line fye. (Imil. 8:34-38) Ilyo twaipeela kuli Yehova kabili twabatishiwa nga filya cilolo wa ku Etiopia acitile, tulanga apabuuta tuutu ukuti tulatasha Yehova na Yesu pa fisuma ifyo batucitila. Na kabili tulanga ukuti twalicetekela Yehova kabili twalishiba ukuti e ufwile ukutweba ukuti ici cisuma e lyo ici cibi.

³ Tontonkanyeni pa fyo Yehova atupaala nga tulemubombela! Cimo ico Yehova akacita pa kutupaala, akatupeela  fyonse ifyo Adamu na Efa bali no kukwata ukubikako fye no mweo wa muyayaya. Apo twalitetekela Yesu Kristu, Yehova alatwelela imembu kabili alalenga twaba na kampingu iisuma. (Mat. 20:28; Imil. 10:43) Na kabili twaliba mu lupwa lwa kwa Yehova ulo alaya ukuti lukalaikala bwino ku ntanshi. (Yoh. 10:14-16; Rom. 8:20, 21) Nangu ca kuti twalikwata amapaalo ya musango uyu, bamo abasambilila pali Yehova balashingashinga ukubatishiwa. Finshi filenga baleshingashinga? Finshi balingile ukucita pa kuti belashingashinga ukubatishiwa?

4-5. Cinshi calengele umulumendo Avery no mukashana Hannah baleshingashinga ukubatishiwa?

⁴ Tabaicetekela. Abafyashi ba kwa Avery ni Nte sha kwa Yehova. Bawishi baishibikwa ukuti balasunga bwino ulupwa lwabo kabili balabomba bwino umulimo wa bueluda. Lelo Avery aleshingashinga ukubatishiwa. Cinshi calengele? Umwine alandile ati, “Nalemona kwati te kuti mbe nga filya batata baba.” Na kabili Avery alemona kwati te kuti afikepo ukubomba imilimo iyo nalimo bali no kumupeela nga abatishiwa. Alandile ati, “Naletiina ukupepa pa cintubwingi, ukulanda amalyashi, nelyo ukutungulula ibumba lya mulimo.”

⁵ Hannah uuli ne myaka 18 taicetekele nangu panono. Abafyashi bakwe balebombela Yehova. Na lyo line alemona kwati te kuti akumemo ukukonka amafunde ya kwa Yehova. Cinshi calengele? Hannah aliisuulile sana. Inshita shimo aleumfwa sana ububi ica kuti aleiteta no kuiteta ku mufulo fye, lelo nga acita ifi e lyo aleumfwilako ububi. Hannah alandile ati, “Nshaleebako abantu ifyo nalecita nangu fye bafyashi bandi, kabili naletontonkanya ukuti Yehova te kuti atemwe nalamubombela pa mulandu ne fyo naleitetaula.”

6. Cinshi calengele Vanessa aleshingashinga ukubatishiwa?

⁶ Balabapumbula ku fibusa. Vanessa uuli ne myaka 22 atile, “Nalikwete cibusa wandi umusuma uo naangele nankwe mupepi ne myaka 10.” Nomba uyu cibusa wa kwa Vanessa talemukoselesha ukubatishiwa. Ici calelenga Vanessa aleumfwa ububi kabili atile, “Cilangafya sana ukukwata ifibusa, kanshi naletiina ukuti nga naleka ukwangala nankwe ninshi nshakakwatepo cibusa uwaba nga uyu.”

7. Cinshi umukashana Makayla aletiina, kabili mulandu nshi aletiinina?

⁷ Balatiina ukuti bakacita icilubo icikalamba. Makayla ali ne myaka 5 ilyo ndume yakwe atamfiwe mu cilonganino. Ilyo  Makayla alekula, alemona ifyo abafyashi bakwe bali no bulanda pa mulandu ne fyo ndume yakwe acitile. Atile: “Naletiina ukuti nga nabatishiwa, nkacita icilubo, nkatamfiwa na mu cilonganino kabili ici cikalenga abafyashi bandi bakabe sana no bulanda.”

8. Cinshi umulumendo Miles aletiina?

⁸ Balatiina ukubacusha. Bawishi ba kwa Miles na bena mwabo abo baupile pa numa ya kulekana na banyina ba kwa Miles balabombela Yehova, lelo banyina ba kwa Miles bena te ba Nte. Miles atile, “Naikele na bamayo pa myaka 18, kabili naletiina ukubeba ukuti nalefwaya ukubatishiwa. Nalimwene ifyo bamayo bacitile ilyo batata babatishiwe no kuba Inte ya kwa Yehova. Naletiina pantu nalemona ukuti bakalancusha.”

9. Finshi nalimo mukacita nga mwasambilila ukuti Yehova aliba no kutemwa kabili alitekanya?

⁹ Adamu na Efa basalilepo ukukanalabombela Yehova pantu tabamutemenwe sana. Nangu cali ifi, Yehova alibalekele batwalilila ukuba no bumi, bakwata na bana kabili baleisalila ifya kucita pa kukusha abana babo. Tapakokwele ifyafumine muli filya Adamu na Efa bashalefwaya ukuti Yehova alebatungulula fyalangile ukuti balilubile icine cine. Kaini uwali ibeli lyabo aipeye umwaice wakwe uwa kaele, kabili mu kupita kwa nshita abantu abengi baishileba abankalwe kabili bakaitemwe. (Ukute. 4:8; 6:11-13) Lelo Yehova alishibe ifyo ali no kucita pa kupususha abana bonse aba kwa Adamu na Efa abafwaya ukulamubombela. (Yoh. 6:38-40, 57, 58) Nga mwatwalilila ukusambilila ifyo Yehova atekanya ne fyo aba no kutemwa, mufwile mukalamutemenwako. Tamwakalefwaya ukucita nga filya Adamu na Efa bacitile kabili mukasalapo ukuipeela kuli Yehova.

10. Bushe ukutontonkanya sana pa fyaba pa Amalumbo 19:7 kuti kwamwafwa shani ukutwalilila ukubombela Yehova?

¹⁰ Twalilileni ukusambilila pali Yehova. Nga mwatwalilila ukusambilila pali Yehova, tamwakaletwishika nampo nga kuti mwamubombela bwino nelyo iyo. Avery uo tulandilepo kale atile: “Ilyo nabelengele ubulayo  bwaba pa Amalumbo 19:7 (Belengeni.) no kutontonkanyapo sana naliicetekele.” Avery alitemenweko Yehova ilyo amwene afikilisha ubu bulayo. Ukutemwa kulenga twaicetekela kabili kulenga twabika amano kuli Yehova e lyo na ku fyo afwaya tulecita. Hannah uo tulandilepo kale alandile ati: “Ifyo nalesambilila ilyo nalebelenga Baibolo na lintu naleisambilisha Baibolo fyalengele nailuka ukuti nga naiteta ku mufulo fye, Yehova na o taleumfwa bwino.” (1 Pet. 5:7) Hannah alitendeke ‘ukucita ifyo Icebo ca kwa Lesa cisosa.’ (Yako. 1:22) Bushe finshi fyafuminemo? Hannah atile: “Ilyo namwene ifisuma ififuma mu kumfwila Yehova, nalimutemenweko. Nomba nalicetekela ukuti Yehova akalantungulula nga nakwata amafya.” Hannah alilekele ukuiteta ku mufulo fye. Aliipeele kuli Yehova kabili alibatishiwe no kubatishiwa.

11. Finshi Vanessa acitile pa kuti akwate ifibusa ifisuma, kabili finshi twingasambilila kuli ena?

¹¹ Mulesala bwino abalingile ukuba ifibusa fyenu. Vanessa uo tulandilepo asukile ailuka ukuti cibusa wakwe alelenga aleshingashinga ukutendeka ukubombela Yehova. E ico alilekele ukwangala nankwe. Kwali na fimbi ifyo Vanessa acitile. Alibombeshe pa kuti akwate ifibusa mu cilonganino. Alandile ukuti alisambilileko fimo kuli Noa no lupwa lwakwe. Atile: “Noa no lupwa lwakwe baleikala na bantu abalecita ifyabipa, lelo bonse mu lupwa baleumfwana bwino.” Ilyo Vanessa abatishiwe, alitendeke bupainiya. Nomba atila, “Bupainiya bwalilenga nakwata ifibusa ifisuma mu cilonganino umo naba e lyo na mu filonganino fimbi.” Na imwe bene kuti mwakwata ifibusa ifisuma nga ca kuti mulebombako sana umulimo uo Yehova atupeela.—Mat. 24:14.

12. Katiina nshi Adamu na Efa bashakwete, kabili finshi fyacitike?

¹² Mwilatiina icitiinetiine. Kwena tulingile ukuba na katiina. Ku ca kumwenako, tufwile ukulatiina ukucita ifingalenga Yehova akalipa. (Amalu. 111:10) Adamu na Efa abalatiina Yehova nga tabamupondokele. Ilyo bamupondokele, amenso yabo yalishibwilwe  pantu nomba baishileishiba ukuti bali babembu. Balyambukishe abana babo ulubembu ne mfwa. Apo nomba balimwene, nelyo balishibe ukuti balibembwike, balyumfwile insoni pantu balimwene ukuti bali ubwamba. E ico baibilile ifya kufwala.—Ukute. 3:7, 21.

13-14. (a) Ukulingana na 1 Petro 3:21, mulandu nshi tushilingile ukulatiinina imfwa? (b) Cinshi tulingile ukutemenwa Yehova?

¹³ Nangu ca kuti tulingile ukulatiina ukucita ifingafulwisha Yehova, tatulingile ukulatiina sana imfwa. Yehova alibikako icilubula icikalenga tukekale umuyayaya. Nga ca kuti twacita ulubembu kabili twalapila ukufuma pa nshi ya mutima, akatubelela uluse pantu twalitetekela icilubula ca Mwana wakwe. Icikalamba ico twingacita pa kulanga ukuti twalikwata icitetekelo, kuipeela kuli Lesa no kubatishiwa.—Belengeni 1 Petro 3:21.

¹⁴ Fingi Yehova atucitila ifingalenga twamutemwa. Yehova tatupeela fye ifintu ifisuma ifyo tuipakisha cila bushiku, lelo alatusambilisha ne cine pali ena e lyo na pa bufwayo bwakwe. (Yoh. 8:31, 32) Alitupeela ne cilonganino ca Bwina Kristu icitutungulula kabili icitutungilila. Alatwafwa ukushipikisha amafya, kabili atulaya ukuti ku ntanshi tukekala umuyayaya mu paradaise. (Amalu. 68:19; Ukus. 21:3, 4) Nga twatontonkanya sana pa fyo Yehova atucitila pa kutulanga ukuti alitutemwa, tulamutemwa. Nga twatemwa Yehova, tatwakulatiina icitiinetiine. Tatwakulafulwisha Yehova uo twatemwa nga nshi.

15. Cinshi calengele Makayla aleke ukutiina ukuti nga abatishiwa nalimo akacita icilubo icikalamba?

¹⁵ Ilyo Makayla aishibe ukuti Yehova alatubelela uluse nga twalufyanya, alilekele ukutiina ukuti nga abatishiwa nalimo akacita icilubo icikalamba. Atile: “Nalilwike ukuti fwe bantunse tatwapwililika kabili tulalufyanya. Na kabili naishileishiba ukuti Yehova alitutemwa kabili akatwelela pa mulandu wa cilubula.” Ifi atemenwe Yehova fyalengele aipeela kuli ena abatishiwa no kubatishiwa.

16. Finshi fyalengele Miles aleke ukutiina banyina?

¹⁶ Miles uwaleshingashinga ukubatishiwa pa mulandu wa kuti aletiina banyina, alyebele kangalila wa muputule ukuti amupandeko amano. Miles atile: “Banyina ba kwa uyu kangalila wa muputule nabo tabali ni ba Nte. Anjebele ukutontonkanya pa fyo nali no kweba bamayo pa kuti basumine ukuti te batata balempatikisha ukubatishiwa, nine mwine nasalilepo.” Banyina ba kwa Miles tabatemenwe filya asalilepo ukubatishiwa. Mu kuya kwa nshita Miles alifumine pa ng’anda pali banyina, lelo tayalwile ifyo asalilepo ukucita. Alandile ati: “Ilyo naishibe ifisuma ifyo Yehova ancitila nalitemenwe nga nshi. Ilyo natontonkenye sana pe lambo lya cilubula ca kwa Yesu, nalilwike ukuti Yehova alintemwa sana. Ifi fyalengele njipeele kuli ena kabili mbatishiwe.”

17. Finshi bonse twingacita?

¹⁷ Ilyo Efa aliile icisabo ca ku muti wa mu Edeni, alikeene Wishi Yehova. Ilyo Adamu na o aliileko icisabo, alangile ukuti taletasha nangu panono pa fisuma fyonse ifyo Yehova amucitiile. Bonse fye kuti twacita ifingalanga ukuti tatwaba nga Adamu na Efa. Tufwile ukulatasha pali fyonse ifyo Yehova atucitila. Nga twabatishiwa tulanga Yehova ukuti twalishiba ukuti e wakwata amaka ya kutweba ukuti ici cisuma e lyo ici cibi. Na kabili tulanga ukuti twalitemwa Shifwe kabili twalimucetekela.

18. Finshi mulingile ukucita pa kuti mulebombela bwino Yehova?

¹⁸ Ubwafya tukwata nga twabatishiwa bwa kutwalilila ukukonka amafunde ya kwa Yehova cila bushiku ukucila ukulacita fye ifyo tulefwaya. Ababomfi ba kwa Yehova abengi nga nshi balakonka amafunde yakwe cila bushiku. Na imwe bene kuti mwalayakonka nga ca kuti mwatwalilila ukwishibilako Icebo ca kwa Lesa, Baibolo; nga muleyampana na ba bwananyina lyonse; kabili nga muleebako abantu ifyo mwasambilila pali Shinwe uwaba no kutemwa. (Heb. 10:24, 25) Nga ca kuti mwasalapo ukucita fimo, mulekonka ifyo Yehova alanda mu Cebo cakwe na mu cilonganino cakwe. (Esa. 30:21) Lyena fyonse ifyo mukalacita fikalatunguluka.—Amapi. 16:3, 20.

19. Finshi ifyo mufwile ukulatontonkanyapo, kabili mulandu nshi?

¹⁹ Nga ca kuti mwatwalilila ukutontonkanya pa fisuma ififuma mu kukonka ifyo Yehova atweba, mukamutemenwako kabili mukatemenwako na mafunde yakwe. Nga mulecita ifi takuli nangu cimo ico Satana akacita icikalenga mukaleke ukubombela Yehova. Tontonkanyeni pa fyo mukalaumfwa nga papita imyaka 1,000. Mukamona ukuti filya mwasalilepo ukubatishiwa e cintu icawamisha ico mwasalilepo ukucita!