1. Adam le Evi nih zeidah an sungh, a phichuak cu zeidah a si?

A ṬHA le a ṭhalo kong he aa tlaiin phunglam cu aho nih dah a ser awk a si tiah dah na ruah? Adam le Evi nih a ṭha le a ṭhalo hngalhnak thingkung i a thei an ei tikah Jehovah le a phunglam an i bochan lo kha fiang tein an langhter. A ṭha le a ṭhalo kong ah anmah tein phunglam an i ser. (Gen. 3:22) Asinain an sunghmi kong kha ruathmanh. Jehovah he a ṭhami pehtlaihnak kha an rak sung. Zungzal nunnak caanṭha zong an sung i an fale nih sualnak le thihnak ro an co. (Rom 5:12) Adam le Evi an i thimmi nih sifah harnak a chuahter.

2-3. (a) Filip nih phung a chimh tikah Ethiopia bawipa nih zeitindah a lehrulh? (b) Tipil kan in ahcun zei thluachuah dah kan hmuh lai, zei biahalnak dah kan i ruah hna lai?

² Filip nih phung a chimh tikah Ethiopia, tilditmi bawipa nih a lehrulh ning kha Adam le Evi nih an lehrulh ning he tahchunh hmanh. Ethiopia bawipa nih cun Jehovah le Jesuh nih a caah an tuahpiakmi kha a sunsak tuk i tipil a ing colh. (Lam. 8:34-38) Pathian sinah i pum pek in tipil kan in tikah Ethiopia bawipa bantukin Jehovah le Jesuh nih a kan tuahpiakmi caah kan i lawmhnak kan langhtermi a si. Cun Jehovah kan i bochan ti le a ṭha le a ṭhalo kong ah phunglam a sertu cu Jehovah lawng a si ti kan cohlan kan langhtermi zong a si.

³ Jehovah kan biak tikah kan hmuhmi thluachuah kong hi ruathmanh. Kan hmuhmi thluachuah pakhat cu zungzal nunnak i tel in Adam le Evi nih an sunghmi thil vialte kha Jehovah nih a kan pek ṭhan lai. Jesuh Khrih kan zumh  caah Jehovah nih kan sualnak kha a kan ngaihthiam i a thiangmi chiaṭha thleidannak lungthin a kan pek. (Matt. 20:28; Lam. 10:43) A ṭha tukmi hmailei ruahchannak a ngeimi Jehovah chungkhar ah kan hun i tel. (Johan 10:14-16; Rom 8:20, 21) Tipil innak nih mah thluachuah hna kha a hmuhter ko nain Jehovah a hngalmi cheukhat cu Ethiopia bawipa nunning kha i zohchunh awkah an i cungcang. Tipil in awkah zeinihdah a dawnh hna? Mah zuamcawhnak kha zeitindah an tei khawh?

4-5. Minopa Avery le minonu Hannah nih zei zuamcawhnak dah an ton?

⁴ Mahle mah zumhnak ngeih lo. Avery nulepa cu Jehovah Tehte an si. A pa cu fale zohkhenhnak ah zohchunh awk a ṭha taktakmi Khrihfa upa pakhat a si. Asinain Avery cu tipil in awkah aa cungcang. Zeicah? Hitin a ti: “Ka pa bantukin zohchunh awk a ṭhami ka si kho lai tiah ka ruat lo.” Avery nih hmailei ah rianpek ka si tikah ka ṭuan kho lai lo ti zongin a ruah. “Zapi hmai thlacam, phungchim asiloah lohmun hruai awkah a kan fial lai kha ka ṭih.”

⁵ Kum 18 a simi Hannah cu mahle mah zumhnak a ngei lo. Anih cu Jehovah a biami nulepa sinah a ṭhangmi a si. Asinain Jehovah phunglam ningin ka nung kho lai lo tiah a ruah. Zeicah? Hannah cu amahle amah a nautami in aa hmu. A caan ah a lung a dongh tuk caah amahle amah fahnak aa pe. Mah nih thil sining a chiatter chin. Hitin a ti: “Ka tuahmi kha ahohmanh ka chim bal hna lo, ka nu le ka pa hmanh ka chim hna lo. Keimah le keimah fahnak kaa pek caah Jehovah nih a ka cohlang bal lai lo tiah ka ruah.”

6. Vanessa cu tipil in awkah zeinihdah a dawnh?

⁶ Hawikom huham i iapter. Kum 22 a simi Vanessa nih “kumhra dengmang kan i komhmi hawikom ṭha pakhat ka ngei” tiah a ti. Asinain mah a hawinu nih tipil in ding timi a hmuitinh kha phanh awkah a bawm lo. Mah nih Vanessa kha a lung a fahter i hitin a ti: “Hawikom ngeih cu a har ti kha ka hngalh, cun mah ka hawinu kha ka komh ti lo ahcun a dang hawikomh ka ngei kho ti lai lo ti ka phang.”

7. Minonu Makayla nih zeidah a ṭih, zeicah?

⁷ Palhnak tuah lai ṭih. Makayla cu kum 5 a si ah a upa cu buchung chuah a si. A hun upat tikah a upa tuahsernak ruangah a nu le a pa zeitluk in dah an ngaih a chiat ti kha a hmuh. Makayla nih hitin a ti: “Tipil ka in ahcun palhnak ka tuah lai, buchung chuah ka si lai i ka nu le ka pa an ngaih ka chiatter hna lai ti ka phang.”

8. Minopa Miles nih zeidah a ṭih?

 ⁸ Ralchanhnak ton lai ṭih. Miles a pa le a nu ei cu Jehovah a biami an si, asinain a nu cu Jehovah Tehte a si lo. Miles nih hitin a ti: “Kum 18 chung ka nu sinah ka um caah tipil in ka duh tiah ka nu kha ka chim ngam lo. Ka pa Jehovah Tehte a rak sika ah a lehrulh ning kha ka hmuh. Keimah ruangah ka nu cu harnak a tong lai ti ka phang.”

9. Jehovah lungsaunak le dawtnak kong tam deuh na cawn tikah zeidah a cang lai?

⁹ Adam le Evi nih Jehovah cungah a fekmi dawtnak an ngeih lo caah amah biak lo awkah an rak i thim. Asinain Jehovah nih tefa ngeih awkah saupi a nunter hna i an fale zohkhenh ning he aa tlaiin anmah tein biakhiahnak nawl a pek hna. Jehovah i bochan lo dingin Adam le Evi nih bia an khiahmi ruangah a chuakmi thil nih zeitluk in dah an hruh ti kha fiang tein a langhter. An fapa upa deuh nih sualnak a ngei lomi a naupa kha a thah i mah caan thawkin minung chungkhar ah zaangennak le mah zawn lawng ruahnak lungput a hung um. (Gen. 4:8; 6:11-13) Asinain Jehovah nih amah biak a duhmi Adam le Evi tefa vialte khamh awkah lam pakhat a timhtuah. (Johan 6:38-40, 57, 58) Jehovah lungsaunak le dawtnak kong tam deuh na cawn tikah amah na dawtnak cu a fek chin lai. Adam le Evi nih an i thimmi lam kha hrial in nangmahle nangmah Jehovah sinah i pumpek na duh lai.

10. Salm 19:7 kong ruahnak nih Jehovah biak awkah zeicah aan bawmh khawh?

¹⁰ Jehovah kong kha cawng peng. Jehovah kong tam deuh na cawn tikah lungthin dihlak in ka biak khawh ti kha na hun hngalh chin lai. A hmasa ah langhtermi Avery nih hitin a ti: “Salm 19:7 (rel) ah kan hmuhmi biakam kong ka rel i ṭha tein ka ruah tikah mahle mah zumhnak ka hun ngei.” Avery nih mah Jehovah biakam a tlinmi kha a hmuh tikah Jehovah a dawtnak cu a fek chin. Dawtnak nih mahle mah zumhnak a kan ngeihter lawng si loin Jehovah le a duhnak cungah lungthin pek awk zongah a kan  bawmh. A hmasa ah langhtermi Hannah nih hitin a ti: “Pumpak Baibal relnak le hlathlainak ka tuahnak thawngin keimahle keimah fahnak kaa pekmi cu Jehovah zong fahnak ka pekmi a si ti kha ka hun hngalh.” (1 Pet. 5:7) Hannah cu ‘Pathian bia a tuahtu’ a hung si. (Jeim 1:22) A phichuak cu zeidah a si? Hitin a ti: “Jehovah nawlngaihnak nih zeitluk in dah ṭhatnak a ka pek ti kha ka hmuh tikah amah ka dawtnak cu a fek chin. Atu cu bawmhnak ka herh tikah Jehovah nih lam a ka hruai zungzal ti kha ka zumh cang.” Hannah cu amahle amah fahnak aa pe ti lo. Jehovah sinah a pum aa pe i tipil a ing cang.

11. Vanessa nih hawikom ṭha a ngeih nakhnga zeidah a tuah, mah in zeidah kan cawn khawh?

¹¹ Hawikom ṭha tein i thim. A hmasa ah langhtermi Vanessa nih a hawinu cu Jehovah biaknak ah dawntu a si ti kha a hun hngalh. Cucaah an i hawikomhnak kha a chah. Asinain Vanessa nih mahnak tam deuh a tuah. Khrihfabu chung ah hawikomh thar ngeih awkah aa zuam. Noah le a chungkhar kong nih a ka bawmh tiah a ti. “Jehovah a bia lomi pawngkam ah an nung ko nain pakhat le pakhat pehtlaihnak ṭha an ngei” tiah a ti. Tipil a in hnuah Vanessa cu hmaikal a hung si. “Mah nih kanmah Khirhfabu lawngah si loin a dang Khrihfabu zong ah hawikom ṭha ngeih dingin a ka bawmh” tiah a ti. Nangzong Jehovah nih aan pekmi rian ṭuan awkah fakpi in naa zuam ahcun hawikom ṭha na ngei kho ve lai.—Matt. 24:14.

12. Adam le Evi nih zei bantuk ṭihnak dah an ngeih lo, a phichuak cu zeidah a si?

¹² Ṭihnak he aa tlaiin a tlarimi hmuhnak ngei. A caan ah ṭihnak ngeih cu kan caah a ṭha. Tahchunhnak ah, Jehovah a ngaihchiatter kha kan ṭih a hau. (Salm 111:10) Adam le Evi nih cu bantuk ṭihnak an ngeih ahcun Jehovah kha an ralchanh lai lo. Asinain an rak ralchanh. Cutin an tuah hnuah an mit a hung fim i sualnak a ngeimi an si kha fiang tein an hun hngalh. An tuahmi thil ruangah an fale nih sualnak le thihnak ro an co. Pathian nawl pekmi an ngaih lo tikah taklawng in an um kha an hngalh, cucaah an ning a zak i an i thup.—Gen. 3:7, 21.

13-14. (a) 1 Peter 3:21 ningin zeicah thih lai kha kan ṭih tuk awk a si lo? (b)  Jehovah dawt awkah zei a ruang dah kan ngeih?

 ¹³ Jehovah ngaihchiatter kha kan ṭih awk a si ko nain thih lai kha kan ṭih tuk awk a si lo. Jehovah nih zungzal nunnak hmuh ṭhannak khawhnak lam a kan serpiak. Sualnak kan tuah nain kan i ngaihchih taktak ahcun Jehovah nih kan sualnak kha a kan ngaihthiam lai. A Fapa tlanhnak kha kan zumh ahcun a kan ngaihthiam lai. Kan zumhnak kan langhter khawhnak a biapi bikmi lam pakhat cu Pathian sinah kan pum kan i pek i tipil kan innak thawngin a si.—1 Peter 3:21 rel.

¹⁴ Jehovah kha dawt awkah a ruang tampi kan ngei. Nifatin kan i nuamh khawh nakhnga thilṭha a kan pek ca lawngah si loin a kong le aa tinhnak kong biatak a kan cawnpiak ca zongah a si. (Johan 8:31, 32) Lamhruainak le bawmhnak kan hmuh nakhnga Khrihfabu a kan pek. Atu ah kan tonmi buaibainak inkhawh awkah a kan bawmh i hmailei ah a tlingmi zungzal nunnak ruahchannak a kan ngeihter. (Salm 68:19; Biat. 21:3, 4) Jehovah nih a kan dawtnak a langhtermi kong kan ruah tikah amah kha kan dawt chin. Jehovah kan dawt tikah ṭihnak he aa tlaiin a tlarimi hmuhnak kan ngei. A lungfahter lai kha kan ṭih i Jehovah kha kan hun dawt chin.

15. Makayla nih palhnak tuah lai a ṭihmi kha zeitindah a tei?

¹⁵ A hmasa ah langhtermi Makayla nih Jehovah ngaihthiamnak kong a hngalhthiam tikah palhnak tuah lai a ṭihmi kha a tei khawh. “Kan dihlak in mitlinglo kan si i palhnak kan tuah lai ti kha ka hngalh. Asinain Jehovah nih a kan dawt i tlanhnak man cungah hrambunh in a kan ngaihthiam lai ti zong kha ka hun hngalhthiam.” Jehovah a dawtnak nih amahle amah i pumpek in tipil in awkah a forh.

16. Ralchanh lai ṭihnak a ngeihmi kha tei awkah Miles cu zeitindah bawmhnak a hmuh?

¹⁶ Mile nih tipil in ding timi a biakhiahnak kha a nu chimh lai a ṭih tikah peng zohkhenhtu sinah ruahnak cheuhnak a hal. Mile nih hitin a ti: “Anih zong a pa lawng Jehovah Tehte a simi chungkhar in a ṭhangmi a si. Tipil in awkah ka pa nih a ka forh caah si loin keimah tein biakhiahnak ka tuahmi a si ti kha ka nu nih a zumhnak nakhnga ka chim khawhmi kong kha ruah awkah a ka bawmh.” A biakhiahnak ruangah a nu cu aa nuam lo. A hnuah a nu inn in a chuak ko nain a biakhiahnak kha fek tein aa tlaih. Cun hitin a ti: “Jehovah nih ka caah a tuahmi thilṭha kong ka cawnmi nih ka lung a ka suk tuk. Jesuh tlanhnak man kong thukpi in ka ruah tikah Jehovah nih zeitluk in dah a ka dawt ti kha ka hun hngalh. Mah ka ruahmi nih Jehovah sinah i pumpek in tipil in awkah a ka forh.”

17. Zei caanṭha dah kan ngeih?

¹⁷ Evi nih Eden dum chung i thingthei a ei tikah a Pa kha a ralchanh. Adam zong nih a ei ve tikah Jehovah nih a caah a tuahpiakmi thilṭha vialte caah aa lawmh lo kha a langhter. Kan dihlak in Adam le Evi bantuk kan si lo kha kan langhter khawh. Kannih cu Jehovah nih a kan tuahpiakmi thil vialte caah kan i lawm. Tipil kan innak thawngin a ṭha le a ṭhalo kong ah phunglam sernak nawl a ngeitu cu Jehovah lawng a si ti kan zumh kha kan langhter. Kan Pa kan dawt i kan i bochan zong kha kan langhter.

18. Jehovah biaknak ah zeitindah hlawhtlinnak na hmuh khawh?

¹⁸ Tipil kan in dih hnu zongah nifatin kanmah duhnak ningin si loin Jehovah duhnak ningin kan nun a hau. Pathian salle nuai tampi cu cutin an nung. Pathian Bia, Baibal hngalhthiam awkah naa zuam, unau pawl he hmaan tein naa komh i na dawtmi na Pa kong na cawnmi kha midang sinah lungtho tein na chim ahcun anmah bantuk na si kho lai. (Heb. 10:24, 25) Biakhiahnak na tuah tikah Jehovah nih Baibal le a bupi in aan pekmi ruahnak cheuhnak kha zul. (Isa. 30:21) Cutin na tuah ahcun na hlawh a tling lai.—Ptb. 16:3, 20.

19. Zeidah na hngalh zungzal awk a si, zeicah?

¹⁹ Jehovah lamhruainak in zeitluk in dah ṭhathnemhnak na hmuh ti kha na hngalhthiam peng ahcun amah na dawtnak le a phunglam na sunsaknak kha a fek chin lai. Satan nih Jehovah biak lo awkah zei thil hmanh in a kan lem kho lai lo. Atu ah, kum thongkhat chung ka nung tiah na mitthlam ah cuanter hmanh. Na biakhiahmi vialte lakah tipil in ding timi na biakhiahnak cu a ṭha bikmi a si kha na hngalh ko lai.