1. Atamu na Eva maaisye kyaũ, na kweethĩiwe ata?

WE WĨSŨANĨA nũũ waĩle kũtũnenga myolooto ya kũmanya ũla ũseo na ũla ũthũku? Yĩla Atamu na Eva maĩye ĩtunda ya mũtĩ wa kũmanyĩthya ũseo na ũthũku, moonanisye ũtheinĩ kana maikũmũĩkĩĩa Yeova, o na maikũĩkĩĩa myolooto yake. Manyuvie kũatĩĩa myolooto yoo ene ya ũla ũseo na ũla ũthũku. (Mwa. 3:22) Ĩndĩ kwasũanĩa kĩla maaisye. Ngwatanĩo yoo na Yeova nĩyaanangĩkie. O na nĩmaaisye thayũ wa tene na tene ũla maĩ matonya kũendeea kwĩthĩwa naw’o, na matiĩa nzyawa syoo naĩ na kĩkw’ũ. (Alo. 5:12) Ũtwi ũla Atamu na Eva meekie nĩwaetie mathĩna maingĩ.

2-3. (a) Ũla Mũethiovia mũvakũe eekie ata yĩla Vilivu wamũtavisye ũvoo? (b) Tũkwataa moathimo meva nũndũ wa kũvatiswa, na twĩneenea makũlyo meva?

² Kwoona kĩvathũkany’o kĩla kĩ vo katĩ wa ũndũ Atamu na Eva meekie na ũndũ ũla Mũethiovia mũvakũe weekie yĩla Vilivu wamũtavisye ũvoo mũseo. Mũethiovia ũsu nĩwatũngie mũvea mũno nũndũ wa kĩla Yeova na Yesũ mamwĩkĩte nginya avatiswa vau kwa vau. (Meko 8:34-38) Yĩla tweeyumya kwa Ngai na tũivatiswa ta ũla Mũethiovia, ve ũndũ twĩthĩawa twamwony’a Yeova ũtheinĩ. Twĩthĩawa twamwony’a kana nĩtũũtũnga mũvea kwondũ wa kĩla we na Yesũ matwĩkĩte. O na nĩtwonanasya kana nĩtũũmũĩkĩĩa Yeova, na nĩtũkwĩtĩkĩla kana no we waĩlĩte kũtũnenga myolooto ya kũmanya ũseo na ũthũku.

³ Kwasũanĩa moathimo ala tũkwataa yĩla twamũthũkũma Yeova! Ũathimo ũmwe tũkwataa nĩ kana, Yeova akatũnenga syĩndũ syonthe ila Atamu na Eva maaisye, o vamwe na kwĩthĩwa tũtonya kwĩkala tene na tene. Nũndũ wa kũmũĩkĩĩa  Yesũ Klĩsto, Yeova nũtũekeaa naĩ sitũ na aituma twĩthĩwa na wasya mũtheu wa ngoo. (Mt. 20:28; Meko 10:43) O na ĩngĩ, nĩtũtw’ĩkaa athũkũmi ma Yeova ala wĩtĩkĩlĩte na tũyĩthĩwa na wĩkwatyo mũseo wa ĩvinda yũkĩte. (Yoa. 10:14-16; Alo. 8:20, 21) O na kau amwe nĩmemanyĩĩtye ĩũlũ wa Yeova na makamanya moathimo asu, maiatĩĩaa ngelekany’o ya ũla Mũethiovia mũvakũe. Nĩ maũndũ meva matonya kũmasiĩĩa kũvatiswa? Na matonya kwĩka ata masinde maũndũ asu?

4-5. Mwanake wĩtawa Avery na mwĩĩtu wĩtawa Hannah maĩ na mathĩna meva?

⁴ Kũlea kwĩyĩĩkĩĩa. Asyai ma mwanake wĩtawa Avery nĩ Ngũsĩ sya Yeova. Ĩthe wake esĩkĩe ta mwana-a-asa mũseo wendete andũ make, na ta mũtumĩa wĩanĩasya kĩanda kyake nesa kĩkundinĩ. Ĩndĩ Avery ndendaa kwosa ĩtambya ya kũvatiswa. Nĩkĩ? Aĩtye, “Noonaa ndesa kwĩthĩwa nĩ mũseo ta ĩthe-akwa.” O na ĩngĩ, Avery ndasũanĩaa kana no eanĩsye ianda ila ũtonya kwĩsa kũnengwa ĩvinda yũkĩte. Ongelete kwasya, “Nĩnakĩaa kwĩsa kũkũlw’a nĩvoye mbee wa andũ, kumya maũvoo, kana kũtongoesya kĩkundi kya ũtavany’a.”

⁵ Nake Hannah, ũla wĩ na myaka 18, ndeeyĩĩkĩĩaa o na vanini. Hannah aeiwe nĩ asyai mamũthũkũmaa Yeova. Ĩndĩ o na vailye ũu, oonaa atesa kwĩkala kwĩanana na myolooto ya Yeova. Nĩkĩ? Nũndũ eevũthĩtye mũno. Mavinda angĩ eew’aa eemena vyũ nginya akeka ũndũ aũmĩsye mwĩĩ wake, ĩndĩ kwĩka ũu kwatumaa maũndũ mathũkĩĩa. Aĩtye ũũ: “Ndyaatavya mũndũ kĩla neekaa, o na asyai makwa ndyaamatavya. Na nasũanĩaa kana Yeova ndakesa kũmbĩtĩkĩla nũndũ wa maũndũ ala neeyĩkaa.”

6. Nĩ kyaũ kyasiĩĩaa Vanessa kũvatiswa?

⁶ Kĩtindo. Mwĩĩtu wĩtawa Vanessa, ũla wĩ na myaka 22, aĩtye, “Naĩ na mũnyanyawa tweesene kwa ĩvinda ya vakuvĩ myaka ĩkũmi.” Ĩndĩ mũnyanyae ũsu wa Vanessa ndendeeaw’a nĩ ndĩni yake, na kwoou ndakwataa mbau ũtwi wake wa kũvatiswa. Ũndũ ũsu nĩwamũũmĩasya Vanessa mũno, na aĩtye, “Nĩw’aa wĩ ũndũ wĩ vinya kwambĩĩsya ũnyanya na andũ, na noonaa natila ũnyanya na mwĩĩtu ũsu ndikaaĩsa kũkwata mũndũ ũngĩ tũtuma ndũũ.”

7. Mwĩĩtu wĩtawa Makayla akĩaa kyaũ, na nĩkĩ?

⁷ Kũkĩa kwĩsa kũlika naĩnĩ. Mwĩĩtu wĩtawa Makayla aĩ na myaka ĩtano yĩla mwana-a-inyia watengiwe. E mũnini, nĩwoonie ũndũ meko ma mwana-a-inyia maũmĩasya asyai make. Aĩtye, “Nakĩaa  kũvatiswa nũndũ noonaa nĩndonya kwĩka ĩvĩtyo na nditengwa, na ũndũ ũsu ũimaũmĩsya asyai makwa ĩ ya mũno.”

8. Mwanake wĩtawa Miles akĩaa kyaũ?

⁸ Kũkĩa kũvĩngwa. Ĩthe wa mwanake wĩtawa Miles na kĩveti kĩla watwaie ĩtina wa kũtiana na inyia wa Miles nĩmamũthũkũmaa Yeova, ĩndĩ inyia wa Miles ti Ngũsĩ. Miles aĩtye: “Nekalile na inyia-akwa kwa myaka 18, na nĩnakĩaa kũmũtavya kana nĩenda kũvatiswa. Nĩnoonete ũndũ weekie yĩla ĩthe-akwa watw’ĩkie Ngũsĩ. Kwoou nĩnakĩaa nũndũ noonaa ta wĩsa kũndetee thĩna.”

9. Nĩ kyaũ kĩtonya kwĩthĩwa wamanya ũndũ Yeova wĩthĩawa na wũmĩĩsyo na wendo wĩana?

⁹ Atamu na Eva matwie kũlea kũmũthũkũma Yeova nũndũ mayamwendete na ngoo yonthe. O na vailye ũu, Yeova nĩwametĩkĩlilye mekale ĩvinda yĩasa ũndũ matonya kwĩthĩwa na syana, na maitw’a mo ene ũndũ mekũea syana isu. Ĩtina wa ĩvinda ĩnini, kĩla kyeethĩiwe nũndũ wa ũtwi ũla Atamu na Eva meekie wa kwĩtw’ĩĩa maũndũ mateũmwĩkwatya Yeova, kyoonanisye nesa ũndũ meekie ũndũ wa ũtumanu. Mwana woo ũla mũkũũ nĩwoowaie mwana-a-inyia, o na kau ndaĩ na mavĩtyo, na ĩtina wa ĩvinda andũ aingĩ nĩmeethĩiwe me ang’endu na mesũanĩaa o mo ene. (Mwa. 4:8; 6:11-13) Ĩndĩ Yeova nĩwavangie ũndũ ũtonya kũvonokya nzyawa syonthe sya Atamu na Eva ila ikwenda kũmũthũkũma. (Yoa. 6:38-40, 57, 58) O ũndũ ũkũendeea kwĩmanyĩsya ũndũ Yeova wĩthĩawa na wũmĩĩsyo na wendo wĩana, now’o ũkũendeea kũmwenda mũnango. O na ĩngĩ, ũu ũkatuma wenda kũleana vyũ na ũtwi ũla Atamu na Eva meekie na ũyĩyumya ũmũthũkũme Yeova.

10. Kũvindĩĩsya ĩandĩko ya Savuli 19:7 kũtonya kũũtetheesya ata kũmũthũkũma Yeova?

¹⁰ Endeea kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova. O ũndũ waendeea kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa Yeova, now’o wĩendeea kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu kana no wĩthĩwe ũtonya kũmũthũkũma nesa. Ũla Avery twaweta aĩtye, “Nĩnambĩĩie kwĩyĩĩkĩĩa ĩtina wa kwĩka ũkunĩkĩli na kũvindĩĩsya watho  ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya Savuli 19:7.” (Soma.) Yĩla Avery woonie ũndũ Yeova weanĩisye watho ũsu, nĩwamwendie mũnango. Twamwenda Yeova nĩtwambĩĩaa kwĩyĩĩkĩĩa na tũikwata vinya wa kwĩka kĩla wendaa na kũmena kĩla ũmenete. O nake Hannah, ũla twaweta, aĩtye, “O nĩendeee kũsoma na kwĩmanyĩsya Mbivilia, nĩnamanyie kana yĩla neeyĩũmĩsya nĩthĩawa ndimũũmĩsya Yeova o nake.” (1 Vet. 5:7) Hannah nĩwatw’ĩkie ‘mwĩki wa ndeto ya Ngai.’ (Yak. 1:22) Na kweethĩwa ata? Aĩtye ũũ: “Yĩla noonie ũndũ kũmwĩw’a Yeova kwandethisye, nĩnamwendie mũno. Yu nĩ na mũĩkĩĩo kana mavinda onthe Yeova nũndongoeasya yĩla nenda ũtethyo wake.” Ĩtina wa ĩvinda Hannah nĩwasindie wonzu ũsu watumaa eyĩũmĩsya. Nĩweeyumisye kũmũthũkũma Yeova na avatiswa.

11. Vanessa eekie ata nĩ kana akwate anyanya aseo, na kĩu kĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹¹ Nyuva anyanya nesa. Vanessa, ũla twaweta, nĩwesie kũmanya kana mũnyanyae nĩwe watumaa atamũthũkũma Yeova. Kwoou nĩwatilile ũnyanya woo. Ĩndĩ ve ũndũ ũngĩ Vanessa weekie. Nĩweekĩie kĩthito akwate anyanya eũ kĩkundinĩ. Aĩtye kana ngelekany’o ya Noa na mũsyĩ wake nĩyamũtethisye mũno. Vanessa ongelete kwasya ũũ ĩũlũ wa Noa na mũsyĩ wake, “Mathyũlũlũkĩtwe nĩ andũ matamwendete Yeova, ĩndĩ nĩmatanĩaa kũtinda me vamwe.” Ĩtina wa kũvatiswa, Vanessa nĩwatw’ĩkie vainia. Aĩtye, “Ũndũ ũsu nũndetheesye kwĩthĩwa na anyanya aseo kĩkundinĩ kitũ o na ikundinĩ ingĩ.” O naku no ũkwate anyanya aseo weethĩwa na kĩthito wĩanĩ ũla Yeova ũtũnengete.—Mt. 24:14.

12. Nĩ wia wĩva ũla Atamu na Eva mataĩ naw’o, na ũu watumie meka ata?

¹² Ĩmanyĩsye kwĩthĩwa na wia ũla waĩle. Ve wia ũtonya kũtũtethya. Kwa ngelekany’o, nĩtwaĩle kũkĩa kũmũthatya Yeova. (Sav. 111:10) Keka Atamu na Eva maĩ na wia ũsu, mayĩthĩwa maaleana na kĩla Yeova wamatavĩtye. Ĩndĩ nĩmaleanile na kĩla Yeova wamatavĩtye. Ĩtina wa kwĩka ũu, metho moo nĩmavingũkie, na ũu nĩ kwasya, nĩmeethĩiwe matonya kũmanya nesa kana nĩmeekĩte naĩ. Yu kĩla  maĩ matiĩa nzyawa syoo no naĩ na kĩkw’ũ. Na nũndũ maĩ matonya kwona, kana kwambĩĩa kũelewa nĩmatũlĩte mwĩao wa Ngai, nĩmambĩĩie kwĩw’a nthoni nĩkwĩthĩwa maĩ athei na kwoou meevw’ĩka.—Mwa. 3:7, 21.

13-14. (a) Twasũanĩa ĩandĩko ya 1 Vetelo 3:21, nĩkĩ tũtaĩlĩte kũkĩa kĩkw’ũ mũno? (b) Twĩ na itumi syĩva sya kũmwenda Yeova?

¹³ O na kau nĩtwaĩlĩte kũmũkĩa Yeova, tũyaĩlĩte kũkĩa kĩkw’ũ mũno. Yeova nĩwĩkĩte mĩvango nĩ kana twĩthĩwe tũtonya kũkwata thayũ wa tene na tene. Tweeka naĩ na tweelila kuma ngoonĩ, Yeova nũtũekeaa. Atũekeaa nũndũ wa mũĩkĩĩo witũ nthĩnĩ wa nthembo ya wovosyo ya Mwana wake. Ũndũ ũmwe wa vata twĩkaa twonany’e kana twĩ na mũĩkĩĩo nĩ kwĩyumya kwa Ngai na kũvatiswa.—Soma 1 Vetelo 3:21.

¹⁴ Twĩ na itumi mbingĩ sya kũmwenda Yeova. Kwa ngelekany’o, nũtũnengete syĩndũ nzeo ila tũtanĩaa kĩla mũthenya. O na eka ũu, nũtũmanyĩĩtye ũw’o ĩũlũ wake na ĩũlũ wa ieleelo syake. (Yoa. 8:31, 32) O na nũtũnengete kĩkundi kya Kĩklĩsto kĩtũtongoesye na kũtũtetheesya. Ĩvindanĩ yĩĩ nũtũtetheeasya yĩla twĩ na mathĩna, na nũtũnengete wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene ĩvinda yũkĩte yĩla maũndũ makethĩwa me maseo vyũ. (Sav. 68:19; Ũvu. 21:3, 4) Yĩla twavindĩĩsya maũndũ ala Yeova ũtwĩkĩte akonany’a kana nũtwendete, ũu nũtumaa tũmwenda. Na twamwenda Yeova nĩtwĩmanyĩasya kwĩthĩwa na wia ũla waĩle. O na nĩtũkĩaa kũmũũmĩsya nĩkwĩthĩwa nĩtũmwendete mũno.

15. Makayla eekie ata nĩ kana aeke kwĩthĩwa na wia wa kwĩsa kũlika naĩnĩ?

¹⁵ Makayla, ũla twĩĩ tũnaweta, nĩwaekie kwĩthĩwa na wia wa kwĩsa kũlika naĩnĩ yĩla waeleiwe kana Yeova nũekeaa. Aĩtye ũũ: “Nĩnamanyie kana ithyonthe twĩ ene naĩ na nĩtwĩkaa mavĩtyo. O na ĩngĩ, nĩnaeleiwe kana Yeova nũtwendete na nũtũekeaa nũndũ wa nthembo ya wovosyo.” Kũmwenda Yeova nĩkwatumie Makayla eyumya na kũvatiswa.

16. Miles atetheeiw’e ata asinde wia wa kũvĩngwa?

¹⁶ Miles, ũla waĩ na wia ayona kana atw’a kũvatiswa inyia wake nũkũmũvĩnga, nĩwaneenie na mũsyaĩĩsya wa mũthyũlũlũko amũnenge ũtao. Miles aĩtye ũũ ĩũlũ wa mũsyaĩĩsya ũsu: “O nake eanĩie mũsyĩ waanĩkĩte kĩ-ndĩni. Na nĩwandetheeisye nĩsũanĩe kĩla naĩ nĩtonya kũtavya inyia wakwa ngamũĩkĩĩthya kana ũsu waĩ ũtwi wakwa, ĩndĩ ti ĩthe-akwa wanthing’ĩĩasya kwĩka ũu.” Inyia wa Miles ndaatanĩa ũtwi wake. Nũndũ wa ũu, Miles nĩwesie kũthama kwa inyia wake nĩ kana alũmany’e na ũtwi wake. Miles aĩtye: “Kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa maũndũ maseo ala Yeova ũmbĩkĩte nĩkwangiitie ngoo mũno. Yĩla navindĩĩisye ĩũlũ wa nthembo ya wovosyo ya Yesũ, nĩnamanyie ũndũ Yeova ũmbendete mũno  wĩana. Na ũu watuma nĩyumya kwa Yeova na kũvatiswa.”

17. Ithyonthe twĩ na mwanya wa kwĩka ata?

¹⁷ Yĩla Eva waĩye ĩtunda ya mũtĩ ũla waĩ mũũndanĩ wa Eteni, nĩwaleile kũmwĩw’a Ĩthe wake. Na yĩla Atamu nake waĩye, oonanisye kana ndeũtũnga mũvea o na vanini kwondũ wa moseo onthe ala Yeova wamwĩkĩte. Ithyonthe twĩ na mwanya wa kwonany’a kana nĩtũũleana vyũ na ũtwi ũla Atamu na Eva meekie. Yĩla twatw’a kũvatiswa, twĩthĩawa tũimwony’a Yeova nĩtũkwĩtĩkĩla kana no we wĩ na ũkũmũ wa kũtũnenga myolooto ya kũmanya ũla ũseo na ũla ũthũku. O na ĩngĩ, twĩthĩawa tũimwony’a kana we nĩ Ĩthe witũ tũmwendete na tũmũĩkĩĩte.

18. Waĩle kwĩka ata nĩ kana ũendeee kũmũthũkũma Yeova?

¹⁸ Ũndũ ũla wĩthĩawa wĩ vinya ĩtina wa kũvatiswa nĩ kũendeea kũatĩĩa myolooto ĩla Yeova ũtũnengete, ĩndĩ ti myolooto yitũ ene. Andũ milioni mbingĩ nĩmethĩĩtwe mayĩatĩĩa myolooto ya Yeova. O naku no wĩke tamo waendeea kwongela ũmanyi waku ĩũlũ wa Ndeto ya Ngai, Mbivilia; weethĩwa ũyũmbana na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maku; na weekĩa kĩthito ũtavye andũ angĩ maũndũ ala wĩmanyĩĩtye ĩũlũ wa Ĩthe waku wĩ wendo. (Aevl. 10:24, 25) Yĩla ũkwĩka motwi, atĩĩa ũtao ũla Yeova ũkũnengete kwĩsĩla Ndeto yake na ũseũvyo wake. (Isa. 30:21) Weeka ũu, ũkoona ũseo maũndũnĩ onthe ala ũkwĩka.—Nth. 16:3, 20.

19. Nĩ kyaũ waĩle kwĩkala ũililikana, na nĩkĩ?

¹⁹ O ũndũ wekala ũililikana ũndũ ũtao wa Yeova ũkũtethasya, now’o ũendeeaa kũmwenda na kwenda myolooto yake. Na ĩndĩ vaiĩ kĩndũ Satani ũkethĩwa atonya kũũnenga kĩtume ũeka kũmũthũkũma Yeova. Kwasũanĩa ũndũ maũndũ makethĩwa mailye myaka ngili kuma yu. Ũkoona kana ũtwi waku wa kũvatiswa nĩw’o ũtwi ũla wa vata vyũ kwĩ ũtwi ũngĩ o na wĩva!