1. Nkia nzengo Adami yo Eva babaka? Nkia mfwilu diatwasa?

MUNA ngindu zaku, nani una ye wisa kia sikidisa e nkanikinu mu kuma kia dina diambote ye dina diambi? Vava Adami yo Eva badia e bundu kia nti wa zayila wete yo bi, basonga vo ke babundanga Yave vuvu ko ngatu muna nkanikinu miandi. Babaka e nzengo za sikidisa e nkanikinu mia yau kibeni mu kuma kia edi diambote y’edi diambi. (Etu. 3:22) Kansi, yindula malau bavidisa. Bavidisa e lau dia kala akundi a Yave. Bavidisa mpe e lau dia zinga yakwele mvu. Vana ntandu, basambukisa e sumu yo lufwa kwa wan’au. (Roma 5:12) Adami yo Eva babaka e nzengo zina zabatwasila mpasi zayingi.

2-3. (a) Adieyi o nzimba wa Ntiopia kavanga vava Filipo kansamunuina e nsangu zambote? (b) Nkia nsambu tutambulanga avo tuvubilu? Nkia yuvu tubadika?

² Dina Adami yo Eva bavanga diaswaswana kikilu ye dina o nzimba wa Ntiopia kavanga vava Filipo kansamunuina e nsangu zambote. Wau vo nzimba wayangalela mana Yave yo Yesu bavanga muna wete diandi, vana vau wabaka e nzengo za vubwa. (Mav. 8:34-38) Vava tukukiyekolanga kwa Nzambi yo vubwa, nze una wavanga o nzimba ndioyu, tusonganga vo tuyangalelanga mana Yave yo Yesu bavanga mu kuma kieto. Tusonganga mpe vo tubundanga e vuvu muna Yave kadi tuzeye wo vo yandi kaka una ye wisa kia sikidisa e nkanikinu mun’edi diambote y’edi diambi.

³ Yindula ulolo wa nsambu tutambulanga avo tuvubilu.  Zimosi muna nsambu zazi, i za sia vo, Yave okutuvananga lekwa yawonso ina Adami yo Eva bavidisa kumosi ye lau dia zinga yakwele mvu. Muna kuma kia lukwikilu lweto muna Yesu Kristu, Yave ololokanga masumu meto yo kutuvana ntona zavelela. (Mat. 20:28; Mav. 10:43) Tuna mpe muna buka kia selo yakwikizi ya Yave ana bena ye vuvu kiasikila kia kusentu. (Yoa. 10:14-16; Roma 8:20, 21) Kana una vo tutambulanga e nsambu zazi zawonso, akaka mun’awana bazeye Yave lukatikisu bekalanga lwau lwa landa e mbandu ya nzimba wa Ntiopia. Nkia mambu mekubakakidilanga muna vubwa? Aweyi balenda sundila e nkakalakani zazi?

4-5. Nkia nkakalakani banuananga zau Avery yo Hannah?

⁴ Wonga. Mase ma Avery Mbangi za Yave. O se diandi otomene zayakana vo se dianzodi ye nkuluntu ambote. Kana una vo i wau, Avery wonga kamonanga wa vubwa. Ekuma? Wavova vo: “Yayindulanga vo kilenda kala nkwa kwikizi ko nze se diame.” Avery wonga kamonanga wa tambula kiyekwa kuna sentu. Wakudikila vo: “Wonga yamonanga wa samba vana fulu kia ndonga, fila malongi ye lukutakanu lwa mpaika mu salu kia umbangi.”

⁵ Hannah una ye kimbuta kia mvu 18, wonga wayingi kamonanga. Mase mandi Mbangi za Yave. Kana una vo i wau, wonga kakala wau kana vo olenda zingila e ngwizani ye nkanikinu mia Yave. Ekuma? Hannah wayimwenanga vo kena kwandi mfunu ko. Ezak’e ntangwa, wakilwekanga mu kuma kia lukendalalu lwasaka. Wavova vo: “Kiakwikilanga ko vo Yave olenda kuntambulwila yakala selo kiandi mu kuma kia mana yavanganga.”

6. Nkia diambu diakakidilanga Vanessa mu vubwa?

⁶ Umpukumuni wa akundi. Vanessa una ye kimbuta kia mvu 22 wavova vo: “Nkundi ambote yakala yandi ona twazayana se vioka mvu kumi.” Kansi, o nkundi a Vanessa kansadisanga ko mu lungisa e kani diandi dia vubwa. Ediadi diakendelekanga kikilu Vanessa. Wavova vo: “Diampasi dikalanga kwa mono mu vanga kikundi. Yayindulanga vo avo mvondele kikundi kiaki, kisolola diaka nkundi ko nze yandi.”

7. Nkia diambu Makayla kamwenanga o wonga? Ekuma?

⁷ Wonga wa vanga vilwa. Makayla kimbuta kia mvu tanu kakala vava mpangi andi kavaikiswa muna nkutakani. Ekolo kakolanga, wamonanga una mavangu ma mpangi andi matwasilanga e ntantu kwa mase mandi.  Wavova vo: “Wonga yamonanga wa vubwa. Avo mvangidi vilwa yo vaikiswa muna nkutakani, ediadi dilenda kudikila e ntantu kwa mase mame.”

8. Nkia diambu o nleke Miles kamwenanga wonga?

⁸ Wonga wa bangikwa. O se dia nleke una ye nkumbu Miles yo ngudi andi ansansi, Yave besadilanga. Kansi, o ngudi ona wanwuta ke Mbangi a Yave ko. Wavova vo: “Mvu 18 yazinga vamosi yo ngudi ame. Wonga yamonanga wa kunzayisa vo nzolele vubwa. Yamona dina kavanga vava se diame kakituka Mbangi a Yave. Muna kuma kiaki, wonga yakala wau wa bangikwa kwa ngudi ame.”

9. Adieyi dilenda vangama avo otomene longoka o zola ye luzindalalu lwa Yave?

⁹ Adami yo Eva ke basola sadila Yave ko kadi ke bayima zola kwasikila ko muna yandi. Kana una vo i wau, Yave wabayambula vo bazinga mvu miayingi kimana bawuta wana yo kubayambula vo babaka nzengo za una besansila o wan’au. E mfwilu babaka Adami yo Eva wau bakolamena Yave miasonga vo nzengo za uzowa babaka. O mwan’au antete wavonda nleke andi kondwa kuma. Tuka wauna, e nza yawonso yazala ye nsoki ye fu kia loko. (Etu. 4:8; 6:11-13) Kansi, Yave waziula e nzila muna vuluza awonso muna wan’a Adami yo Eva ana bebaka e nzengo za kunsadila. (Yoa. 6:38-40, 57, 58) Kieleka, Yave nkwa zola ye luzindalalu. Avo otomene longoka o zola ye luzindalalu lwa Yave, o zola kwaku muna yandi kuwokela. Ediadi dikufila mu venga e mpil’a zingu kina Adami yo Eva basola yo yekola e zingu kiaku kwa Yave.

10. O badika e sono kia Nkunga 19:7 aweyi dilenda kusadisila mu sadila Yave?

¹⁰ Kwamanana longoka mu kuma kia Yave. Avo olongokele mayingi mu kuma kia Yave, kukala ye wonga ko wa kunsadila. Avery ona tuyikidi kala wavova vo: “Yasunda o wonga vava yatanga yo badika o nsilu una muna Nkunga 19:7.” (Tanga.) Vava Avery kamona una Yave kelungisilanga  o nsilu wau, o zola kwandi muna Nzambi kwawokela. O zola ke kuvananga kaka unkabu ko, kansi kukutusadisanga mpe mu sia sungididi muna Yave yo vanga luzolo lwandi. Hannah ona tuyikidi kala wavova vo: “Muna ntangilu a Nkand’a Nzambi ye longi dia mono kibeni yabakula vo vava ikuyilwekanga, Yave ikendelekanga.” (1 Pet. 5:7) Hannah wakituka ‘mvangi a Diambu dia Nzambi.’ (Yak. 1:22) Nkia nluta kabaka? Wavova vo: “Vava yayantika mona e nluta mia lemvokela Yave, o zola kwame muna yandi kwawokela. Owau, ngina ye ziku vo Yave okwamanana kunsadisa vava ivua lusadisu lwandi o mfunu.” Hannah wasunda e fu kia kuyilweka. Wabaka e nzengo za kukiyekola kwa Yave yo vubwa.

11. Adieyi Vanessa kavanga muna kala ye akundi ambote? Adieyi tulenda longoka muna mbandu andi?

¹¹ Toma sola akundi aku. Vanessa ona tuyikidi kala, wabakula vo nkundi andi wankakidilanga mu sadila Yave. Muna kuma kiaki, wavonda e kikundi yo yandi. Kansi, Vanessa mayingi diaka kavanga. Wavanga yikundi yampa muna nkutakani. Wavova vo e mbandu a Noa ye esi nzo andi yansadisa kikilu. Wakudikila vo: “Kana una vo bazingilanga kumosi ye wantu ana ke bazolanga Yave ko, esi nzo a Noa ngwizani ambote bakala yau muntu yo nkwandi.” Kuna nim’a luvubu lwandi, Vanessa wakituka mviti a nzila. Wavova diaka vo: “Ediadi diansadisa mu vanga yikundi yambote muna nkutakani eto ye muna nkutakani zankaka.” Ongeye mpe olenda vanga yikundi yambote avo uyivene muna salu katuvana o Yave.—Mat. 24:14.

12. Nkia mpil’a wonga ke bamona ko Adami yo Eva? Nkia mfwilu diatwasa?

¹² Kala ye ngindu zasikila mu kuma kia wonga. Ezak’e ntangwa, diambote mu mona wonga. Kasikil’owu, tufwete kalanga ye wonga wa kendeleka Yave. (Nku. 111:10) Kele vo Adami yo Eva bakala ye wonga wa mpila yayi, ke badi kolamena Yave ko. Kansi, diankenda vo i diau kikilu bavanga. Vava bakolama, o meso mau matemoka, i sia vo, babakula vo bakituka se asumuki. Basambukisa e sumu yo lufwa kwa wan’au.  Vava babakula vo nsiku a Nzambi bakolamena, bamona nsoni wau vo kimpene bakala yo kuyifuka.—Etu. 3:7, 21.

13-14. (a) Mun’owu wa 1 Petelo 3:21, ekuma ke tufwete mwenanga wonga wasaka ko wa lufwa? (b) Nkia kuma ikutufilanga mu zola Yave?

¹³ Kana una vo diambote mu mona wonga wa kendeleka Yave, ke tufwete kalanga ye wonga wasaka ko wa lufwa. Yave waziula e nzila kimana twavua moyo a mvu ya mvu. Avo tuvolele sumu yo viluka o ntima, Yave okutuloloka. Okutuloloka muna kuma kia lukwikilu lweto muna kimenga kia lukûlu kia Mwan’andi. E mpila yantete tulenda songela lukwikilu lweto i yekola e zingu kieto kwa Nzambi yo vubwa.—Tanga 1 Petelo 3:21.

¹⁴ Tuvuidi kuma yayingi mu zola Yave. Ke tuzolanga kaka Yave ko mu kuma kia lekwa yambote kekutuvananga lumbu ke lumbu, kansi mpe mu kuma kia ludi kekutulonganga mu kuma kiandi ye makani mandi. (Yoa. 8:31, 32) Yave watuvana e nkutakani muna kutufila yo kutusadisa. Okutusadisanga mu zizidila e mpasi tunuananga zau o unu yo kutuvana e vuvu kia zingila yakwele mvu kuna sentu. (Nku. 68:19; Lus. 21:3, 4) Avo tuvawidi e ntangwa ya badika mambu mawonso kavangidi kala o Yave muna kutusonga o zola kwandi, dikutufila mu toma kumfinama. O zola kweto muna Yave kukutusadisa mu kala ye wonga una vo wambote. Wonga wa kendeleka Yave ona tutoma zolanga.

15. Aweyi Makayla kasundila o wonga wa vanga vilwa?

¹⁵ Makayla ona tuyikidi kala, wasunda o wonga wa vanga vilwa vava kabakula vo Yave nloloki. Wavova vo: “Yasungamena vo yeto awonso tu wantu alembi lunga, vilwa tuvanganga. Kansi, yabakula mpe vo Yave okutuzolanga yo kutuloloka muna nzil’a lukûlu.” O zola kwandi muna Yave kwamfila mu kukiyekola kwa yandi yo vubwa.

16. Adieyi diasadisa nleke Miles mu sunda o wonga wa bangikwa?

¹⁶ Nleke Miles, ona wamonanga wonga wa bangikwa kwa ngudi andi, walomba lusadisu kwa nkengi a zunga. Wavova vo: “Yandi mpe mu nzo yavambana muna nsambila kasansukila. Wansadisa kimana yayindula dina ndenda vova kwa ngudi ame kimana kabakula vo mono kibeni yabaka e nzengo za vubwa, ke mu lutumu lwa se diame ko.” O ngudi a Miles kayangalela nzengo zandi ko. Kuna kwalanda, Miles wavaika muna nzo a ngudi andi. Kana una vo i wau, watatidila e nzengo zandi. Miles wakudikila vo: “O longoka mambu mambote mana Yave kevanganga muna wete diame diasimba kikilu o ntim’ame. Vava yatoma yindula oma ma kimenga kia Yesu kia lukûlu, yabakula vo Yave otoma kunzolanga. Ediadi diamfila mu kukiyekola kwa Yave yo vubwa.”

17. Nkia lau tuna diau yeto awonso?

¹⁷ Vava Eva kadia e bundu kia nti muna mpatu a Edene, wabembola Se diandi. Vava Adami kayikama o nkaz’andi, wasonga vo kayangalelanga ko mawonso mana Yave kavanga muna wete diandi. Yeto awonso tuna ye lau dia songa vo ke tuyangalelanga nzengo za Adami yo Eva ko. Vava tuvubwanga, tusonganga kwa Yave vo tukwikilanga vo yandi una ye wisa kia sikidisa e nsiku mun’edi diambote ye dina diambi. Tusonganga mpe vo tuzolanga Se dieto yo kumbunda e vuvu.

18. Adieyi dilenda kusadisa muna sikila muna salu kia Yave?

¹⁸ Kuna nim’a luvubu lweto, tufwete sianga e ngolo za zingila e ngwizani ye nkanikinu mia Yave lumbu yawonso, ke mun’owu wa zolela yeto ko. Dilenda kala diampasi mu vanga wo. Kansi, konso mvu, mafunda ye mafunda ma wantu belendanga wo vanga. Ongeye mpe olenda wo vanga avo okwamanene wokesa umbakuzi waku wa Diambu dia Nzambi, lungana vamosi ye mpangi zaku yo zayisa kw’akaka mana olongokanga mu kuma kia Se diaku dianzodi. (Ayib. 10:24, 25) Vava obakanga e nzengo, wanga luludiku luna Yave kekuvananga muna Diambu diandi ye nkubik’andi. (Yes. 30:21) Avo ovangidi wo, makani maku mesikila.—Nga. 16:3, 20.

19. Nkia diambu ofwete kwamanana sungamena? Ekuma?

¹⁹ Avo okwamanene sungamena e nluta mia landa luludiku lwa Yave, o zola kwaku muna yandi ye nkanikinu miandi kuwokela. Ke vena lekwa ko kina Satana kalenda kuvana kikufila mu yambula sadila Yave. Ukiyindula vava vevioka funda dia mvu. Vava otala manima, omona vo e nzengo za vubwa i nzengo zisundidi o mfunu wabaka muna zingu kiaku.