1. Zvini lezvi Adhamu na Evha va nga zvi luza niku kuve ni wuyelo muni?

HI MANI u alakanyako ku i fanele ku hi vekela milayo ya ku lezvi zvi nene lezvi zvi bihile ke? A cikhati leci Adhamu na Evha va ngaga a handzu wa sinya ya ku tiva zva zvi nene ni zva kubiha, va kombile nchumu wo kari wuku dlunya: Va kombile ku a va mu tsumbi Jehovha ni milayo yakwe. Va langile ku ti vekela milayo yabye ya lezvi zvi nga zvi nene ni lezvi zvi nga biha. (Gen. 3:22) Kanilezvi, hi nga wona lezvi va nga zvi luza: Va luzile wunghana gabye na Jehovha, ni thomo ga ku hanya kala kupindzuka; va va thapelisa ciwonho ni kufa a vana vabye. (Rom. 5:12) A ciboho ca Adhamu na Evha ci yisile vanhu hlomulweni.

2-3. a) Zvini lezvi a wanuna wa thenwa wa le Etiyopiya a nga maha loku a chumayelwe hi Filipu? b) Makatekwa muni hi ma kumako loku hi bhabhatiswa, niku zviwutiso muni hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

² Hi nga wona kuhambana ku nga kona ka lezvi Adhamu na Evha va nga maha ni lezvi a nga maha a thenwa wa le Etiyopiya laha a nga chumayelwa hi Filipu: A wanuna loyi i no zvi nyika nguvhu lisima lezvi Jehovha na Jesu va nga mu mahela laha ka kuza a tekela ku bhabhatiswa. (Miti. 8:34-38) Loku hi hendleleta wutomi ga hina ka Nungungulu hi tlhela hi bhabhatiswa, ku fana ni wanuna loyi wa le Etiyopiya, hi komba zviku dlunya lezvaku ha zvi nyika nguvhu lisima lezvi Jehovha na Jesu va hi maheleko. Hi tlhela hi komba lezvaku ha mu tsumba Jehovha ni ku ha vhumela ku hi yena a faneleko ku hi vekela milayo ya ku lezvi zvi nene, lezvi zvi bihile.

³ Hi nga ehleketa hi makatekwa hi ma kumako loku hi tirela Jehovha! A gin’we ga wona ku rindzela ku kuma zvontlhe lezvi Adhamu na Evha va nga zvi luza, a ku patsa ni thomo ga ku hanya kala kupindzuka. Jehovha wa hi tsetselela zviwonho zva hina kambe hi kota ya kukholwa ka hina ka Jesu Kristu, a tlhela  a hi nyika livhalo li basileko. (Mat. 20:28; Miti. 10:43) Hi tlhela hi lumba ngango wa malandza yakwe a tsakako hi wona, lawa ma rindzelako kuva ni wutomi ga gi nene cikhatini ci tako. (Joh. 10:14-16; Rom. 8:20, 21) Hambu lezvi hi nga ni makatekwa lawa ma nga kubaseni, a vokari va tivako Jehovha va kanakana ku pimanyisa a cikombiso ca thenwa wa le Etiyopiya. Kasi ci ngava cini ci va vhalelako ku bhabhatiswa? Kona va nga zvi hlulisa kuyini a zvikarato lezvo?

4-5. Zvikarato muni lezvi Avery na Ana va nga kumana nazvo?

⁴ Ku chava ku zvi tsandzeka. A vapswali va Avery, Vakustumunyu va Jehovha. A papayi wakwe i tiviwa kota mupswali wo khatala ni dhota ga gi nene. Hambulezvo, Avery i wa kanakana ku bhabhatiswa. Hikuyini? I li: “Ndzi wa ti byela ku ndzi nga ta zvi kota kuva munhu wa mu nene a ku fana na papayi.” Avery kambe i wa alakanya ku a nga ta zvi kota ku maha mitiro a nga wa ta nyikiwa hi kufamba ka cikhati. I te: “Ndzi wa chava ku kombeliwa ku maha mukhongelo laha ko tala vanhu, ku veka tikanelo kutani ku rangela ntlawa ntirweni wa kuchumayela.”

⁵ Ana, a nga ni 18 wa malembe, i wundlilwe hi vapswali va tirelako Jehovha. Hambulezvo i wa kanakana ku a nga zvi kota ku hanya hi milayo ya Jehovha. Hikuyini? Hi ku i wa ti wona na a nga vhuni nchumu. Ka zvikhati zvin’wani, zvi wa hundzisa mpimo laha ka kuza a ti bayisela hi yece. Lezvo zvi wo engetela ku a ti wona na a nga vhuni nchumu. I te: “Ndzi wa nga byeli munhu lezvi ndzi nga zvi maha, ne hambu papayi na mamani. Ndzi wa tlhela ndzi alakanya ku Jehovha a nga ta tshuka a vhumela ku ndzi mu tirela hi kota ya lezvi ndzi nga ti maha.”

6. Cini ci nga kari ci vhalela Vanessa lezvaku a bhabhatiswa?

⁶ Ku kucetelwa hi vanghana. Vanessa, a nga ni 22 wa malembe, i li: “Ndzi wa hi ni munghana wa mu nene, hi nga kari hi hlakana zvin’we hi cipimo ca 10 wa malembe.” Hambulezvo, a munghana wa Vanessa i wa nga mu seketeli ka mixuvo yakwe ya ku lava ku bhabhatiswa. Lezvo zvi mu karatile nguvhu Vanessa. I li: “Hi tshamela ga mina zva ndzi karatela a ku ti lavela vanghana. Maku, ndzi wa chava ku loku ndzi tsika munghana wa mina, ndzi nga ta ha tshuka ndziva ni munghana mun’wani wa susa kandzihela.”

7. A nhanyana wa ku hi Makayla i wa chava yini, niku hikuyini?

⁷ Ku chava ku wonha. A nhanyana mun’wani wa ku hi Makayla i wa chava ku wonha. A cikhati a nga hi ni 5 wa malembe, a nhondzo yakwe yi no susiwa bandleni. Laha a nga kari a kula, i no wona lezvi papayi ni mamani  wakwe va nga tshovekisile zvona timbilu hi kota ya lezvi zvi nga humelela makabye wakwe. I te: “Ndzi wa chava ku ndzi bhabhatisiwa ndzi guma ndzi wonha, ndzi susiwa bandleni, ndzi va engetela hlomulo a vapswali va mina.”

8. A jaha ga ku hi Miles gi wa chava yini?

⁸ Ku chava ku xanisiwa. A papayi wa Miles ni madrasta wakwe va tirela Jehovha. Kanilezvi a mamani wakwe wa ku mu pswala a hi Kustumunyu ya Jehovha. Miles i li: “Ndzi tshamile na mamani hi cipimo ca 18 wa malembe, niku ndzi wa chava ku mu byela ku ndzi lava ku bhabhatiswa. Ndzi wonile lezvi a nga maha a cikhati leci papayi a ngava Kustumunyu ya Jehovha. Ndzi wa chava ku minawu i ta ndzi vangela zvikarato.”

9. Zvini lezvi kuzvilava zvi to maheka laha u toya u gondza u tiva lezvaku Jehovha i na ni lirandzo ni lihlazva-mbilu la hombe nguvhu?

⁹ Adhamu na Evha va langile ku nga tireli Jehovha hakuva va wa nga hi na lirandzo lo tiya hi yena. Hambulezvo, Jehovha i va tsikile va hanya kuza va pswala vana va tlhela va va wundla hi lezvi va nga zvi lavisa zvona. Na zvi nga seya kule, zvi no tekela ku woneka ku a ciboho ca Adhamu na Evha ca ku fularela Jehovha ci wa hi co fayela. A n’wana wabye wa matewula i no daya ndzisana yakwe na yi nga hi na nandzu. Hi kufamba ka cikhati, a misava yi no tala hi vanhu va tihanyi ni vo kala ku khatala hi van’wani. (Gen. 4:8; 6:11-13) Hambulezvo, Jehovha i wa hi ni ndlela ya ku ponisa vontlhe a vana va Adhamu na Evha lava va lavako ku mu tirela. (Joh. 6:38-40, 57, 58) Laha u toya u gondza u tiva lezvaku Jehovha i na ni lirandzo ni lihlazva-mbilu la hombe nguvhu, kuzvilava a lirandzo la wenawu hi yena li ta kula. U ta nyenya mahanyela lawa Adhamu na Evha va nga ma langa u tlhela u ti hendleleta ka Jehovha.

10. Hikuyini a ku ehleketa hi Lisimu 19:7 zvi nga ku vhunako ku tirela Jehovha?

¹⁰ Simama ku gondza hi Jehovha. Laha u yako u gondza zvotala hi Jehovha, u taya u tiyiseka lezvaku u nga zvi kota ku mu tirela. Avery, hi wulawulileko hi yena kusanguleni, i te: “A ku lera citsumbiso ci nga ka Lisimu 19:7 ndzi tlhela ndzi ehleketa hi cona zvi ndzi tiyisekisile lezvaku ndzi nga zvi kota ku tirela Jehovha.” (Lera Lisimu 19:7.) Laha Avery a nga  wona lezvi Jehovha a nga tatisisa zvona citsumbiso leci, i no mu randza nguvhu. A ku randza Jehovha zvi hi tiyisekisa ku hi nga zvi kota ku mu tirela, zvi tlhela zvi hi vhuna a ku hi xuva ku mu tirela, ni ku venga lezvi zvi nga mu tsakisiko. Ana, loyi hi mu kumbukileko kusanguleni, i te ngalo: “A ku lera ni ku gondza Bhibhiliya, zvi ndzi vhunile ku pola lezvaku a cikhati ndzi ti bayiselako, Jehovha yenawu wa bayiseka.” (1 Ped. 5:7) Ana i no sangula ku ‘maha’ lezvi a nga kari a gondza lomu ka Mhaka ya Nungungulu. (Jak. 1:22) I vhunekisile kuyini? I wula lezvi: “Laha ndzi nga wona ku a ku ingisa Jehovha zvi vhuna mina, ndzi no mu randza nguvhu. Zvezvi ndza tsumba ku Jehovha i ta ndzi rangela contlhe cikhati ndzi to lava ku a ndzi vhuna.” Ana i zvi kotile ku ti khoma, a nga ha ti bayiseli. I no ti hendleleta ka Jehovha a tlhela a bhabhatiswa.

11. Zvini lezvi Vanessa a nga maha kasi a kuma vanghana va va nene, niku hi gondza yini?

¹¹ Hlawula vanghana va va nene. Vanessa, loyi hi wulawulileko hi yena kusanguleni, i no guma a pola ku a munghana wakwe i wo mu khomeletela kasi a nga tireli Jehovha. Hikwalaho i no tsema wunghana naye. Kanilezvi i mahile zvo hundza lezvo. I mahile zvontlhe a nga zvi kota kasi ku kuma vanghana vaswa lomu bandleni. I wula lezvaku i vhunilwe nguvhu hi cikombiso ca Nowa ni ngango wakwe. I li: “Va wa randzelwe hi vanhu va nga mu randziko Jehovha. Kanilezvi, vona kota ngango va wa kucana ku maha zva zvi nene.” Loku Vanessa a bhabhatisilwe, i no sangula ku phayona. Zvezvi i wula lezvi: “Lezvi zvi ndzi vhunile ku chata vanghana va va nene laha bandleni ga mina ni ka mabandla man’wani.” Wenawu u nga zvi kota ku chata vanghana va va nene hi ku ti nyiketela nguvhu ka ntiro lowu Jehovha a hi nyikileko ku maha. — Mat. 24:14.

12. Kuchava muni loku Adhamu na Evha va nga hi hava, niku zvini va nga guma va maha?

¹² Chava Jehovha, u nga chavi munhu ne kufa. A kuchava kun’wani ku nene. Hi cikombiso, hi fanele ku chava ku kwatisa Jehovha. (Lis. 111:10) Loku Adhamu na Evha va wa no ti karatela kuva ni kuchava loko, na va nga zangi va fularela Jehovha. Kanilezvi va mu fularele. Loku va mu fularele, a mahlo yabye ma no vhululeka. Hi ndlela muni? Va no zvi zwisisa khwatsi a ku vawonhi. Ka ciyimo leco, a ku na cin’wani va nga wa ta maha, ahandle ka ku  va thapelisa ciwonho ni kufa a vana vabye. Kota lezvi va nga kari va zvi wona, kutani ku zvi zwisisa ku vawonhi, va no dhana hi lezvi va nga kala va nga ambalangi nchumu; va se ti fenengeta hi cokari. — Gen. 3:7, 21.

13-14. a) Hi kuya hi 1 Pedro 3:21, hikuyini a kufa hi nga faneliko ku ku chava ku hundza mpimo? b) Zvigelo muni hi nga nazvo zva ku randza Jehovha?

¹³ Hambu lezvi hi faneleko ku chava ku kwatisa Jehovha, a kufa a hi faneli ku ku chava ku hundza mpimo. Jehovha i mahile lulamiselo ga ku hi kuma wutomi ga pindzukelwa. Loku hi wonha kanilezvi hi ti sola hi mbilu yontlhe, i ta hi tsetselela ciwonho ca hina. I ta hi tsetselela hi kota ya kukholwa hi nga nako ka hakhelo ya kutlhatlhisa ya N’wana wakwe. A yin’we ya tindlela ta lisima nguvhu ta ku kombisa kukholwa, ku hendleleta wutomi ga hina ka Jehovha hi tlhela hi bhabhatiswa. — Lera 1 Pedro 3:21.

¹⁴ Hi na ni zvigelo zvo tala zva ku randza Jehovha. A nga hi nyiki zvilo zva zvi nene basi lezvi hi ti buzako siku ni siku; kanilezvi i tlhela a hi gondzisa lisine hi yena ni zvitsumbiso zvakwe. (Joh. 8:31, 32) I hi nyikile a bandla ga wuKristu kasi ku hi rangela ni ku hi seketela. Wa hi vhuna ku timisela zvikarato zva hina zvezvi, a tlhela a hi tsumbisa ku hi ta hanya kala kupindzuka, a zvilo zvontlhe na zvi hi zvi nene. (Lis. 68:19; Kuv. 21:3, 4) A cikhati hi ehleketako hi zvilo zva zvi nene lezvi Jehovha a sinako a hi mahele kasi ku komba lezvaku wa hi randza, zvi hi kuca ku hi mu randzawu. Maku loku hi mu randza, hi gondza kuva ni kuchava ka ku nene. Hi chava ku tshova mbilu ya Jehovha — ku nga Loyi hi sangulileko ku mu randza nguvhu.

15. Makayla i ci hlulisile kuyini a cikarato cakwe ca ku chava ku wonha?

¹⁵ Makayla, loyi hi wulawulileko hi yena kusanguleni, i hlulile a kuchava ku wonha laha a nga wona ku Jehovha wa hi randza nguvhu. I li: “Ndzi zwisisile ku hontlheni a hi mbhelelangi, niku hi ta maha zvihoxo. Kanilezvi ndzi tlhelile ndzi zwisisa ku Jehovha wa hi randza niku i ta hi tsetselela hi ku tirisa hakhelo ya kutlhatlhisa.” A lirandzo la Makayla hi Jehovha li mu kucile ku a ti hendleleta ka yena a tlhela a bhabhatiswa.

16. Miles i vhunisilwe kuyini a ku hlula ku chava ku xanisiwa?

¹⁶ Miles, loyi a nga chava ku a mamani wakwe i wa ta mu vhukela loku a bhabhatiswa, i no kombela muwoneleli wa cipandze lezvaku a mu vhuna. Miles i li: “A muwoneleli loye wa cipandze, yenawu i wundlilwe ka ngango wa ku mupswali mun’we basi a nga hi Kustumunyu. I ndzi vhunile ku ehleketa hi lezvi ndzi nga wa ta byela mamani kasi a zvi zwisisa ku hi mina n’winyi ndzi nga ti mahela ciboho ca ku ndzi bhabhatisiwa, a hi papayi a nga ndzi kurumeta.” Loku Miles a tlhamusele mamani wakwe, a nga tsakangi hi ciboho leco. I no guma a mu hlongola laha kaya. Kanilezvi Miles a nga cicangi a ciboho cakwe. I li: “Ndzi khumbilwe mbilu hi ku tiva zvilo zva zvi nene lezvi Jehovha a ndzi maheleko. Laha ndzi nga ehleketa khwatsi hi hakhelo ya kutlhatlhisa ya Jesu, ndzi no  zvi zwisisa khwatsi a ku Jehovha wa ndzi randza nguvhu. Lezvo zvi ndzi kucile a ku ndzi ti hendleleta ka Jehovha ndzi tlhela ndzi bhabhatiswa.”

17. I thomo muni legi hontlheni hi nga nago?

¹⁷ A cikhati leci Evha a ngaga handzu wa sinya liyani le Jardhim ya Edheni, i no fularela Jehovha, a Papayi wakwe. Laha Adhamu a nga ti patsa na Evha, i no komba lezvaku a nga bongi hi zvilo zvontlhe zva zvi nene lezvi Jehovha a nga mu mahele. Hontlheni hi na ni thomo ga ku komba lezvaku hi hambene nguvhu na Adhamu na Evha, hi kuva hi kombisa lezvaku ha mu bonga Jehovha hi lezvi a hi mahelako. Loku hi bhabhatiswa, hi komba Jehovha lezvaku ha vhumela ku hi yena a nga ni fanelo ya ku hi byela lezvi zvi nga zvi nene ni lezvi zvi bihileko. Hi komba lezvaku ha mu randza a Papayi wa hina niku ha mu tsumba.

18. Zvini hi faneleko ku maha kasi zvi hi fambela khwatsi laha hi tirelako Jehovha?

¹⁸ Loku hi bhabhatisilwe, a cikarato hi seleko naco ku hanya hi milayo ya Jehovha siku ni siku, hi nga hanyi hi leyi ya hina. Ku na ni vanhu vo tala nguvhu ku hundzako malembe na va hanya hi milayo ya Jehovha. Wenawu u nga fana navo loku u simama ku gi zwisisa khwatsi a Bhibhiliya, u tlhangana ni vamakabye va wena, u tlhela u hisekela ku byela van’wani lezvi u zvi gondzileko hi Papayi wa wena wa lirandzo. (Mah. 10:24, 25) A cikhati u mahako zviboho, landzela wusungukati legi Jehovha a ku nyikako hi ku tirisa a Mhaka yakwe ni hlengeletano yakwe. (Isa. 30:21) Loku u maha lezvo, zvontlhe u mahako zvi ta ku fambela khwatsi. — Mav. 16:3, 20.

19. Zvini u faneleko ku simama u zvi zwisisa, niku hikuyini?

¹⁹ Laha u toya u simama ku zvi zwisisa khwatsi lezvi u vhunekisako zvona hi ku rangelwa hi Jehovha, a lirandzo la wena hi yena ni hi milayo yakwe li ta kula. Ka ciyimo leco, ni cihi leci Sathani a ku kombako ci nga ta ku xengetela u tsika ku tirela Jehovha. Hi nga ti wona na ku hundzile a 1000 wa malembe kusukela nyamutlha. U ta wona ku a ciboho ca ku u bhabhatiswa, hi cona ca ci nene ka zvontlhe!