1, 2. a) ¿Achkë rubʼanik tzjonäq pä Jehová kikʼë ri winäq? b) ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

JEHOVÁ kan nqä chwäch ntzjon pä qkʼë. Ryä nuʼän riʼ rchë chë röj nqatamaj achkë rubʼanik nchʼobʼon chqä achkë ri runaʼoj. Ojer qa, ryä xerksaj ri profetas, ri ángeles chqä ri Rukʼajol, Cristo Jesús (Amós 3:7; Gál. 3:19; Rev. 1:1). Komä, ryä nuksaj le Biblia rchë ntzjon pä qkʼë.

² Taq Jesús xjeʼ chwäch le Ruwachʼulew, Jehová xtzjon pä oxiʼ mul rkʼë chlaʼ chkaj. Tqatzʼetaʼ achkë xuʼij pä, achkë nqatamaj qa chkij ri tzij riʼ chqä achkë rma nukʼän pä utzil pa qawiʼ ri nqakʼoxaj rutzij Jehová.

3. Achiʼel nuʼij chpan Marcos 1:9 kʼa 11, ¿achkë xuʼij pä Jehová taq Jesús xqasäx pa yaʼ, chqä achkë xkikʼüt ri tzij riʼ?

³ (Taskʼij ruwäch Marcos 1:9-11). Ri naʼäy mul xtzjon pä Jehová chkaj, ryä xuʼij: «Rït yït nukʼajol, ri janina yatinwajoʼ; rïn kan nkʼuqbʼan nkʼuʼx chawij». Kan janina na wä xel rukʼuʼx Jesús taq xkʼoxaj chë ri Rutataʼ xuʼij chë nrajoʼ chqä rukʼuqbʼan rukʼuʼx chrij. Tqankʼuj kij ri oxiʼ tzij xuʼij Jehová ri kan janina kiqʼij: chë Jesús ya riʼ ri Rukʼajol, chë janina nrajoʼ chqä chë kan rukʼuqbʼan rukʼuʼx chrij.

4. ¿Achkë rma taq Jesús xqasäx pa yaʼ Jehová xuʼij: «Rït yït nukʼajol»?

⁴ «Rït yït nukʼajol». ¿Achkë rma Jehová xeruʼij ri tzij riʼ? Taq Jesús jun espíritu wä chlaʼ chkaj, ryä ya ralkʼwal wä chik Dios. Ye kʼa, taq xqasäx pa yaʼ, xchaʼöx rkʼë ri loqʼoläj espíritu. Ri qʼij riʼ, xqʼalajin chë Jesús xchaʼöx rma Dios chqä chë xtbʼan Qʼatöy Tzij chqä Sumo Sacerdote che rä taq xttzolin chkaj (Luc. 1:31-33; Heb. 1:8, 9; 2:17). Nqʼalajin kʼa chë taq Jesús xqasäx pa yaʼ, Jehová kan kʼo na wä rma xuʼij: «Rït yït nukʼajol» (Luc. 3:22).

5. Achiʼel nuʼän Jehová, ¿achkë chqä kʼo chë nqaʼän röj?

 ⁵ «Rït [...], ri janina yatinwajoʼ». Achiʼel wä xuʼän Jehová taq xukʼuqbʼaʼ rukʼuʼx ri Rukʼajol, röj chqä kʼo chë nqakanuj rubʼanik rchë nqaʼän riʼ kikʼë nkʼaj chik (Juan 5:20). Taq jun winäq ri janina nqaloqʼoqʼej nuʼij chqë chë nqrajoʼ chqä chë ütz ri najin nqaʼän, kan jaʼäl nqanaʼ. Ri qachʼalal pa congregación chqä pa qa-familia nkʼatzin nqakʼüt chkiwäch chë yeqajoʼ chqä nkʼatzin nqakʼuqbʼaʼ kikʼuʼx. We xtqaʼän riʼ, xkeqatoʼ rchë xtkowïr ri kikʼuqbʼäl kʼuʼx chqä chë majun bʼëy xtkiyaʼ qa Jehová. Ri teʼej tataʼaj kan nkʼatzin nkikʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri kalkʼwal, nkiʼij chkë chë ütz ri najin nkiʼän chqä nkikʼüt chkiwäch chë yekajoʼ. Ke riʼ xkekitoʼ rchë rkʼë ronojel kan xtkiʼän ri ütz.

6. ¿Achkë rma ütz nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij Jesucristo?

⁶ «Rïn kan nkʼuqbʼan nkʼuʼx chawij». Kikʼë re tzij reʼ, Jehová xkʼüt chë kan rukʼuqbʼan wä rukʼuʼx chë Jesús xtnmaj rutzij. We ryä kan xukʼuqbʼaʼ rukʼuʼx chrij Rukʼajol, röj chqä ütz nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë Jesús xtuʼän ronojel ri rutzujun qa Jehová chqë (2 Cor. 1:20). Taq nqchʼobʼon chrij ri utziläj tzʼetbʼäl xyaʼ qa Jesús chqawäch, más nqarayij nqatamaj chrij ryä chqä nqaʼän ri xuʼän. Jehová chqä rukʼuqbʼan rukʼuʼx chë ri rutinamit ronojel mul xtkikʼän kinaʼoj chrij ri Rukʼajol (1 Ped. 2:21).

7. Achiʼel nuʼij Mateo 17:1 kʼa 5, ¿ajän taq Jehová xtzjon pä chik jmul chlaʼ chkaj, chqä achkë xuʼij pä?

⁷ (Taskʼij ruwäch Mateo 17:1-5). Ri  rukaʼn mul xtzjon pä Jehová chlaʼ chkaj ya riʼ taq Jesús xjalatäj rachbʼäl chkiwäch oxiʼ rutzeqelbʼëy. Ryä xkʼwaj äl Pedro, Santiago chqä Juan pa rwiʼ jun mamaʼ juyuʼ. Chriʼ xkʼutmär chkiwäch chë rachbʼäl Jesús xtzʼitzʼan achiʼel ri qʼij, chqä rutzyaq kan xpreqʼün. Kaʼiʼ achbʼäl, ri xkikʼambʼej tzij Moisés y Elías, xetzjon rkʼë Jesús chrij ri rukamik chqä rukʼasojixik. Tapeʼ ri oxiʼ apóstoles kan janina kiwaran, xkitzʼët ronojel riʼ taq xel kiwaran (Luc. 9:29-32). Chrij riʼ, jun sutzʼ ri ntzʼitzʼan xerküch jontir ryeʼ, chqä chpan ri sutzʼ riʼ xtzjon wä pä Dios. Achiʼel wä xuʼän taq Jesús xqasäx pa yaʼ, Jehová xuʼij chë janina nrajoʼ rukʼajol chqä chë rukʼuqbʼan rukʼuʼx chrij. Ryä xuʼij: «Rït yït nukʼajol, ri janina yatinwajoʼ; rïn kan nkʼuqbʼan nkʼuʼx chawij». Ye kʼa ri qʼij riʼ xuʼij chqä: «Tikʼoxaj rutzij».

8. ¿Achkë rubʼanik xtoʼ Jesús ri xkʼutmär chkiwäch ri rutzeqelbʼëy? ¿Achkë rubʼanik xertoʼ ri oxiʼ apóstoles?

⁸ Ri xtzʼetetäj ri qʼij riʼ, xa xyaʼ jun retal chrij ri ruqʼij rukʼojlen chqä ri uchqʼaʼ xtyaʼöx che rä Jesús taq xttok qʼatöy tzij chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios. Ri xbʼanatäj kan xukʼuqbʼaʼ na wä rukʼuʼx Jesús chkiwäch ri kʼayewal chqä ri kamïk ri ye petenäq wä chwäch. Riʼ chqä xukʼuqbʼaʼ kikʼuʼx ri rutzeqelbʼëy chqä xyaʼ kichqʼaʼ chkiwäch ri kʼayewal xtyaʼöx pa kiwiʼ rma nkiyaʼ ruqʼij Dios chqä chwäch ri nimaläj samaj ri kʼo wä chë nkiʼän. Taq qʼaxnäq chik jun 30 junaʼ, ri apóstol Pedro xtzjoj ri xkʼutmär chkiwäch. Riʼ xkʼüt chë ma rumestan ta ronojel ri xbʼanatäj (2 Ped. 1:16-18).

9. ¿Achkë utziläj taq pixaʼ xyaʼ qa Jesús chkë ri rutzeqelbʼëy?

⁹ «Tikʼoxaj rutzij». Jehová kan chöj xuʼij qa chë tqakʼoxaj chqä tqanmaj rutzij ri Rukʼajol. Kʼïy chkë ri xeruʼij qa Jesús kan nkʼatzin nqayaʼ qaxkïn chkë. Jojun tzʼetbʼäl. Ryä xkʼüt chkiwäch ri rutzeqelbʼëy chë kʼo chë nkitzjoj ri utziläj taq rutzjol chrij ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios, chqä ronojel mul xuʼij chkë chë tkikowirsaj ri kikʼuqbʼäl kʼuʼx (Mat. 24:42; 28:19, 20). Chqä xuʼij chkë chë tkitjaʼ kiqʼij chqä chë ma kekos ta chubʼanik ri nrajoʼ Jehová (Luc. 13:24). Xnataj chkë chë nkʼatzin nkajowalaʼ kiʼ chkiwäch, chë junan tubʼanaʼ kiwäch chqä chë ronojel mul tkinmaj ri pixaʼ xyaʼ qa chkë (Juan 15:10, 12, 13). Kantzij na wä chë ri pixaʼ xeruyaʼ qa Jesús ojer, kan janina yojkitoʼ röj chqä komä.

10, 11. ¿Achkë rubʼanik nqakʼüt chë nqakʼoxaj rutzij Jesús?

¹⁰ Jesús xuʼij: «Xa bʼa achkë ri kʼo ri kantzij pa ran, nkʼoxaj ri nchʼaʼäl» (Juan 18:37). Nqakʼüt chë nqakʼoxaj rutzij Jesús taq nqaʼän ri nuʼij re pixaʼ reʼ: «Ronojel mul tikochʼolaʼ iwiʼ chqä ma tikʼewaj ta tikuylaʼ imak chiwäch» (Col. 3:13; Luc. 17:3, 4). Taq kiʼ qakʼuʼx nqatzjoj le Biblia, kʼo o majun ta kʼayewal chqawäch, nqakʼüt chqä chë nqakʼoxaj rutzij Jesús (2 Tim. 4:2).

¹¹ Jesús xuʼij chë ri rutzeqelbʼëy xtkikʼoxaj ruchʼaʼäl (Juan 10:27). Nqakʼüt chë nqakʼoxaj rutzij taq, pa rukʼexel xa xuʼ nqayaʼ qaxkïn che rä, kan yeqasmajij ri pixaʼ xeruyaʼ qa. Röj ma nqayaʼ ta qʼij chë xa nbʼä qan chrij ri achkë xkeqatäj, xkeqaksaj o xa bʼa achkë na chik jun (Luc. 21:34). Pa rukʼexel riʼ, ri más ruqʼij chqawäch röj ya riʼ nqanmaj rupixaʼ Jesús tapeʼ kʼo kʼayewal qlon. Ye kʼïy qachʼalal najin yeqʼax chkiwäch nmaʼq taq kʼayewal, achiʼel ri mebʼaʼïl, jun qʼeqäl jöbʼ, jun mamaʼ slonel o nyaʼöx kʼayewal pa kiwiʼ kimä ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë. Tapeʼ ke riʼ, ma kiyaʼon ta  qa Jehová. Jesús nuʼij reʼ chkë jontir ri qachʼalal riʼ: «Xa bʼa achkë ri kʼo ri nupixaʼ rkʼë chqä yersmajij, ya riʼ qäs yirajoʼ. Y ri yirajoʼ rïn, xtjowäx rma ri Ntataʼ» (Juan 14:21).

12. ¿Achkë chik jun rubʼanik nqakʼüt chë nqakʼoxaj rutzij Jesús?

¹² Jun chik rubʼanik rchë nqakʼüt chë nqakʼoxaj rutzij Jesús ya riʼ nqanmaj kitzij ri achiʼaʼ yeruyaʼon qa ryä rchë nkikʼwaj bʼey chqawäch (Heb. 13:7, 17). Chkipan ri junaʼ yeqʼaxnäq pä, ri rutinamit Jehová kʼïy rujalon pä. Jojun tzʼetbʼäl. Rukʼutun chik nkʼaj rubʼanik rchë nqatzjoj le Biblia chqä ryaʼon pä kʼakʼakʼ qasamajbʼal. Chqä xjal ri rubʼanik yebʼan qamoloj rchë chkojöl qʼij. Y kʼo kʼakʼakʼ naʼoj chrij ri rubʼanik yechojmïx o yeyak ri Salónes del Reino. Kan janina nqtyoxin rma kan ütz ütz kichʼobʼon pä rij ri rubʼanik kikʼwan qabʼey chqä kan rkʼë ajowabʼäl kibʼanon pa riʼ. Ma tqamestaj chë Jehová xtyaʼ utzil pa qawiʼ we rkʼë ronojel qan xtqanmaj kitzij ri ye ukʼwayon bʼey chqawäch.

13. ¿Achkë utzil yeqïl we nqakʼoxaj rutzij Jesús?

¹³ Taq nqakʼoxaj jontir ri xuʼij qa Jesús, kan kʼïy utzil yeqïl. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Jun tzʼetbʼäl. Ryä xuʼij qa chkë rutzeqelbʼëy chë ri xkʼüt qa chkiwäch xtukʼuqbʼaʼ kikʼuʼx. Ryä xuʼij: «Wkʼë rïn xtiwïl uxlanen, rma ri wejqaʼn rïn ma kʼayewal ta rukʼwaxik chqä ma al ta» (Mat. 11:28-30). Ri Ruchʼaʼäl Dios, ri kʼo chqä ri kajiʼ Evangelios chpan ri nkitzjoj rukʼaslemal chqä rusamaj Jesús, nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx, nukowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx chqä nuʼän ajnaʼoj taq winäq chqë (Sal. 19:7; 23:3). Jesús xuʼij: «¡Kiʼ kikʼuʼx ri nkiyaʼ kixkïn che rä Ruchʼaʼäl Dios chqä nkismajij» (Luc. 11:28).

14, 15. a) Achiʼel nuʼij chpan Juan 12:27 chqä 28, ¿ajän taq Jehová xtzjon pä chlaʼ chkaj pa rox mul? b) ¿Achkë rma xkikʼuqbʼaʼ rukʼuʼx chqä xkiyaʼ ruchqʼaʼ Jesús ri xuʼij pä Jehová che rä?

¹⁴ (Taskʼij ruwäch Juan 12:27, 28 *). Ri rox mul xtzjon pä Jehová chlaʼ chkaj nqïl chpan ri Evangelio rchë Juan. Taq xa kajiʼ qʼij chik nrajoʼ rchë nkamsäx, Jesús kʼo wä Jerusalén rchë nnimaqʼijuj ri  Pascua. Taq xuʼij yän chë janina nbʼison, ryä xuʼij che rä Dios chpan jun chʼonïk: «Nataʼ, tanimirsaj abʼiʼ». Y Jehová xuʼij pä che rä: «Nnimirsan pä, y xtinnimirsaj chik jun bʼëy».

¹⁵ Jesús xbʼison rma retaman wä chë yaʼon jun mamaʼ samaj chrij. Ryä retaman wä chë xtchʼay chqä chë xtkamsäx (Mat. 26:38). Tapeʼ ke riʼ, ryaʼon wä chwäch ran chë ma xtuqʼäj ta rutzij ri Rutataʼ. Chwäch ryä, ri nnimirsäx rubʼiʼ Jehová ya riʼ wä ri más ruqʼij. Chqä xbʼison wä rma ri rukamik rkʼë jbʼaʼ xttzʼilbʼisaj rubʼiʼ Dios rma xa tzʼukün taq tzij xebʼan chrij. Ye kʼa, taq xkʼoxaj chë Jehová xtunimirsaj ri rubʼiʼ, riʼ kan xukʼuqbʼaʼ na wä rukʼuʼx chqä kan xyaʼ na wä ruchqʼaʼ rchë xerköchʼ ri kʼayewal ye petenäq chwäch. Tapeʼ xa xuʼ chwäch ryä xqʼax wä ri xuʼij pä ri Rutataʼ, Jehová xuʼän chë xyaʼöx qa chpan le Biblia rchë nqrtoʼ röj chqä (Juan 12:29, 30).

16. ¿Achkë nbʼanö chë kʼo mul kan nqbʼison rma nqanaʼ röj chë najin ntzʼilbʼisäx rubʼiʼ Jehová?

¹⁶ Achiʼel Jesús, röj chqä ma nqajoʼ ta chë ntzʼilbʼisäx ri rubʼiʼ Jehová. Rkʼë jbʼaʼ kʼo ma pa ruchojmil ta yebʼan chqë, achiʼel xbʼan che rä ryä. O rkʼë jbʼaʼ nqbʼison kimä ri tzʼukün taq tzij ri yebʼan chrij rutinamit Jehová. Y riʼ nuʼän chqë chë nqachʼujirsaj qiʼ rma nqachʼöbʼ chë xttzʼilbʼisäx rubʼiʼ Jehová chqä ri rutinamit. Ye kʼa majun rma nqanaʼ riʼ. ¿Achkë rma? Rma Jehová ronojel  mul xtunimirsaj ri rubʼiʼ, achiʼel wä xuʼij che rä Jesús. Chqä ütz nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë Jehová xtyaʼ ri uxlanen ri kʼo rkʼë ryä rchë xtchajij ri qan chqä qachʼobʼonïk rma ri Cristo Jesús (Filip. 4:6, 7). Ryä xtksaj ri Ruqʼatbʼäl Tzij rchë xtchojmij ronojel ri itzelal xtuʼän Satanás o xtkiʼän ri itzel taq winäq chkë ri rusamajelaʼ (Sal. 94:22, 23; Is. 65:17).

17. Achiʼel nuʼij chpan Isaías 30:21, ¿achkë rubʼanik ntzjon pä Jehová qkʼë komä?

¹⁷ Jehová kʼa ntzjon na pä qkʼë komä (taskʼij ruwäch Isaías 30:21 *). Kantzij na wä chë Jehová ma ntzjon ta pä qkʼë chlaʼ chkaj. Ye kʼa nuksaj le Biblia rchë nuʼän riʼ. Chqä ri loqʼoläj espíritu nuʼän chë «ri utziläj samajel» nyaʼ pä publicaciones chqë rchë nkikowirsaj ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx (Luc. 12:42). Ri publicaciones riʼ yeqïl chwäch wuj, pa Internet, pa audio chqä chkipan videos. ¡Kantzij na wä chë kan kʼïy qatoʼik yaʼon pä!

18. ¿Achkë rma ri rutzij Jehová nkiʼän chë nkowïr ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx chqä chë kuw nqapabʼaʼ qiʼ chkiwäch ri kʼayewal?

¹⁸ Majun bʼëy tqamestaj ri xuʼij Jehová taq Rukʼajol kʼo wä chwäch le Ruwachʼulew. Ri tzij riʼ yeqïl chpan le Biblia, y yojkitoʼ rchë nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chë Jehová xtuʼän ronojel ri nkʼatzin chë xtchojmij ronojel ri itzelal ri xtkiʼän Satanás chqä ri ruwinaq chqë. Rma riʼ tqayaʼ chwäch qan rchë nqakʼoxaj rutzij Jehová. We xtqaʼän riʼ, xtqkowin xtqaköchʼ xa bʼa achkë kʼayewal qlon komä o xtqïl chqawäch apü. Le Biblia nnataj reʼ chqë: «Rma rïx nkʼatzin njeʼ kochʼonïk iwkʼë, rchë chë taq xiʼän yän ri ruraybʼal ri Dios, xtiwïl ronojel ri rutzujun qa Dios» (Heb. 10:36).