Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

TEMAJ CHAʼAN ESTUDIO 11

Laʼ la cubiben i tʼan Jehová

Laʼ la cubiben i tʼan Jehová

«Jiñʌch Calobil muʼ bʌ j cʼuxbin [...]. Ubinla i tʼan» (MT. 17:5).

CʼAY 89 Jacʼben i tʼan Dios

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1, 2. a) ¿Bajcheʼ an i pejca Jehová jiñi quixtañujob? b) ¿Chuqui mi caj laj qʼuel ti ili temaj?

JEHOVÁ miʼ wen mulan i pejcañonla. Miʼ mel (chaʼlen) chaʼan mi laj cʌn bajcheʼ yilal chuqui miʼ ñaʼtan yicʼot i melbal. Jin chaʼan, ti wajali tsiʼ cʼʌñʌ xʼaltʼañob, ángelob yicʼot i Yalobil, Cristo Jesús (Am. 3:7; Gá. 3:19; Ap. 1:1). Wʌle, miʼ cʼʌn jiñi Biblia chaʼan miʼ pejcañonla.

2 Cheʼ jaʼel, cheʼ bʌ Jesús tsajñi ila ti Pañimil, Jehová uxyajl tiʼ chaʼle tʼan cʼʌlʌl yaʼ ti panchan. Laʼ laj qʼuel chuqui tsiʼ yʌlʌ, chuqui mi laj cʌn i chuqui yom mi lac mel chaʼan miʼ coltañonla.

«CALOBILET, MIJ CʼUXBIÑET»

3. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Marcos 1:9-11, ¿chuqui tsiʼ yʌlʌ Jehová cheʼ bʌ Jesús tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ, i chuqui miʼ pʌs tsaʼ bʌ i yʌlʌ?

3 (Pejcan Marcos 1:9-11). Ili jiñʌch cheʼ tsiʼ ñaxan chaʼle tʼan Jehová cʼʌlʌl ti panchan. Tsiʼ yʌlʌ: «Calobilet, mij cʼuxbiñet, wen utsʼat mij qʼuelet». Jesús tsiʼ wen taja i tijicñʌyel cheʼ bʌ tsiʼ yubi i yʌl i Tat chaʼan miʼ cʼuxbin yicʼot miʼ qʼuel ti ñuc. Laʼ laj qʼuel uxchajp ñuc bʌ tsiʼ yʌlʌ Jehová: Chaʼan Jesús jiñʌch i Yalobil, chaʼan miʼ cʼuxbin yicʼot utsʼat miʼ qʼuel.

4. Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ chaʼle chʼʌm jaʼ, ¿bajcheʼ tsaʼ tsijib ajñi yicʼot Jehová?

4 «Calobilet». Yicʼot ili tʼan tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñi cʼuxbibil bʌ i Yalobil, Jesús, añix yambʌ bajcheʼ tsijib an yicʼot. Cheʼ bʌ Jesús yaʼto an ti panchan juntiquilʌch espíritu tsaʼ bʌ i mele Jehová yicʼot tsaʼ bʌ cʌjñi bajcheʼ i Yalobil Dios. Pero cheʼ wʌʼan ti Pañimil i tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ, tsaʼ yajcʌnti ti chʼujul bʌ espíritu yic’ot an bajcheʼ tsaʼ tsijib ochi tiʼ Yalobil Dios. Jehová tsiʼ yʌqʼue i pijtaya chaʼan miʼ chaʼ majlel ti panchan i miʼ sujtel ti juntiquil Rey yicʼot ti Ñuc bʌ Motomaj waʼchocobil bʌ ti Dios (Lc. 1:31-33; He. 1:8, 9; 2:17). Jin chaʼan, cheʼ bʌ Jesús tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ, tsiquil chucoch tsiʼ yʌlʌ jiñi i Tat: «Calobilet» (Lc. 3:22).

Cheʼ bʌ mi lac subentel chaʼan weñʌch chuqui tsaʼ lac mele yicʼot miʼ ñuqʼuesʌntel lac pusicʼal, wen mi la cubin lac bʌ. (Qʼuele jiñi párrafo 5). *

5. Cheʼ bajcheʼ Jehová, ¿chuqui yom mi lac mel?

5 «Mij cʼuxbiñet». Cheʼ bajcheʼ Jehová tiʼ sube Jesús chaʼan miʼ cʼuxbin i tsiʼ tijicñesʌbe i pusicʼal, joñonla jaʼel yom mi lac sʌclʌben i yorajlel chaʼan cheʼʌch mi lac mel tiʼ tojlel yambʌlob (Jn. 5:20). Cheʼ juntiquil muʼ bʌ laj qʼuel ti ñuc miʼ pʌsbeñonla i cʼuxbiya yicʼot miʼ subeñonla chaʼan an chuqui wen tsaʼ lac mele, tijicña mi la cubin. Jiñi añoʼ bʌ ti laj congregación yicʼot ti lac familia yomʌch mi lac pʌsbeñob laj cʼuxbiya i mi lac tijicñesʌbeñob i pusicʼal. Mi mucʼʌch lac mel, mi caj lac pʼʌtʼesʌbeñob i ñopoñel (chʼujbiya) yicʼot xucʼul mi caj i yajñelob ti Jehová. Ñuc i cʼʌjñibal cheʼ jiñi tatʌlob miʼ ñuqʼuesʌbeñob i pusicʼal i yalobilob i miʼ pʌsbeñob i cʼuxbiya. Cheʼ jiñi, mi caj i coltañob i pʌs wem bʌ i melbal.

6. ¿Chucoch miʼ mejlel lac ñop tiʼ tojlel Jesucristo?

6 «Wen utsʼat mij qʼuelet». Cheʼ bʌ Jehová tsiʼ yʌlʌ iliyi, tsiʼ pʌsʌ chaʼan mucʼʌch i ñop chaʼan Jesús mi caj i melben i yeʼtel (troñel). Mi Jehová tsiʼ wen ñopo tiʼ tojlel i Yalobil, miʼ mejlel lac ñop jaʼel chaʼan Jesús mi caj i luʼ tsʼʌctesan wʌn albil bʌ i chaʼan Jehová (2 Co. 1:20). Cheʼ bʌ mi lac ñaʼtan jiñi xucʼtʌlel tsaʼ bʌ i pʌsʌ Jesús, miʼ ñijcañonla lac ñumen cʌn yicʼot chaʼan mi lac tsajcʌben i melbal. Jehová miʼ ñop jaʼel chaʼan pejtelel i wiñicob mi caj i bej cʌñob tiʼ tojlel i Yalobil (1 P. 2:21).

«UBINLA I TʼAN»

7. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Mateo 17:1-5, ¿baqui ora tsiʼ chaʼ chaʼle tʼan Jehová, i chuqui tsiʼ yʌlʌ?

7 (Pejcan Mateo 17:1-5). Jiñi i chaʼyajlel cheʼ bʌ tsiʼ chaʼle tʼan Jehová jin cheʼ bʌ Jesús tsaʼ yʌjñi. Jesús tsiʼ sube Pedro, Santiago yicʼot Juan chaʼan miʼ majlel yicʼotob ti chan bʌ wits. Yaʼi an chuqui ñuc bʌ tsiʼ qʼueleyob. Jiñi i ñiʼ i wut Jesús tsaʼ lejmi i jiñi i pislel wen sʌc tsaʼ sujti. Tsiʼ qʼueleyob i yejtal Moisés yicʼot Elías tsaʼ bʌ cajiyob ti tʼan yicʼot Jesús chaʼan jiñi i chʌmel (sajtel) yicʼot i chaʼ tejchel. Anquese jiñi uxtiquil apóstolob ‹sutsʼatax i wutob›, tsiʼ qʼueleyob iliyi cheʼ bʌ tsaʼ junyajl chʼojyiyob (Lc. 9:29-32). Ti wiʼil, tsaʼ mʌjquiyob ti tocal, i jiñi apóstolob tsiʼ yubiyob i tʼan Dios. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele cheʼ bʌ tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ Jesús, Jehová tsiʼ pʌsʌ chaʼan mucʼʌch i cʼuxbin yicʼot miʼ qʼuel ti utsʼat i Yalobil cheʼ tsiʼ yʌlʌ: «Jiñʌch Calobil muʼ bʌ j cʼuxbin. Tijicña c pusicʼal mij qʼuel». I tsiʼ chaʼ alʌ: «Ubinla i tʼan».

8. ¿Bajcheʼ tsiʼ colta Jesús yicʼot jiñi xcʌntʼañob i chaʼan jiñi tsaʼ bʌ i qʼueleyob?

8 Jiñi tsaʼ bʌ i qʼueleyob tsiʼ tʼox pʌsʌ jiñi ñuclel yicʼot i pʼʌtʌlel muʼ bʌ caj i taj Jesús cheʼ bʌ miʼ sujtel ti rey chaʼan i Yumʌntel Dios. Miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan ili tsiʼ ñuqʼuesʌbe i pusicʼal yicʼot tsiʼ pʼʌtʼesa chaʼan jiñi wocol tac muʼ bʌ caj i ñusan yicʼot cheʼ miʼ tsʌnsʌntel. Cheʼ jaʼel, tsiʼ pʼʌtʼesʌbe i ñopoñel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan i tsiʼ yʌqʼueyob i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ cuchob cheʼ miʼ ñojpelob i xucʼtʌlel yicʼot chaʼan jiñi ñuc bʌ eʼtel muʼ bʌ caj i melob ti cabʌl jabil. Jiñi apóstol Pedro tsiʼ taja tiʼ tʼan jiñi tsaʼ bʌ i qʼuele anquese ñumeñix 30 jab, muʼ bʌ i pʌs chaʼan wen cʼajalto i chaʼan jiñi tsaʼ bʌ ujti (2 P. 1:16-18).

9. ¿Baqui bʌ ñuc bʌ ticʼojel tac tsiʼ yʌqʼue Jesús jiñi xcʌntʼañob i chaʼan?

9 «Ubinla i tʼan». Jehová tsiquil tsiʼ pʌsʌ chaʼan yom mi la cubiben i tʼan i Yalobil yicʼot mi lac jacʼben. Cheʼ bʌ Jesús tsajñi ila ti Pañimil tsiʼ yʌlʌ wen ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal yom bʌ mi lac ñʌchʼtan. Jumpʼejl ejemplo, tsiʼ cʌntesa jiñi xcʌntʼañob i chaʼan chaʼan miʼ subob jiñi wen tʼan chaʼan i Yumʌntel Dios i tsiʼ chʌn cʼajtesʌbeyob chaʼan yom yʌxʌlob i yoj (Mt. 24:42; 28:19, 20). Cheʼ jaʼel, tsiʼ wen subeyob chaʼan miʼ chaʼleñob wersa i mel chuqui yom Dios yicʼot maʼañic miʼ cʌyob i bʌ (Lc. 13:24). Tiʼ subeyob chaʼan yom miʼ cʼuxbiñob i bʌ, chaʼan temel miʼ yajñelob yicʼot miʼ jacʼbeñob i tʼan (Jn. 15:10, 12, 13). Ti jimbʌ ora, jiñi ticʼojel tac tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ tsaʼʌch i wen coltayob, i cheʼʌch cʼʌlʌl wʌle ora.

10, 11. ¿Bajcheʼ mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch lac ñʌchʼtan Jesús?

10 Jesús tsiʼ yʌlʌ: «Pejtelel majqui miʼ ñop i sujmlel miʼ yubin c tʼan» (Jn. 18:37). Mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch lac ñʌchʼtʌben i tʼan cheʼ bʌ mi lac jacʼ ili ticʼojel: «Cuchben laʼ bʌ laʼ sajtemal. Ñusʌben laʼ bʌ laʼ mul» (Col. 3:13; Lc. 17:3, 4). Yicʼot mi lac pʌs cheʼ mi lac sub jiñi wen tʼan yicʼot lac chʼejlel anquese an wocol o maʼañic (2 Ti. 4:2).

11 Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi i tiñʌmeʼob miʼ yubibeñob i tʼan (Jn. 10:27). Cheʼ mi lac jacʼben i tʼan Jesús mi lac pʌs chaʼan wolʌch la cubin muʼ bʌ i subeñonla. Maʼañic mi laj cʌy chaʼan miʼ mʌctañonla jiñi muʼ bʌ laj «cʼojoʼtan» ti laj cuxtʌlel (Lc. 21:34). Ñumen ñuc bʌ i cʼʌjñibal chaʼañonla jiñʌch cheʼ mi lac jacʼben i mandar tac Jesús, anquese mi lac ñusan tsʌts tac bʌ wocol. Yonlel hermanojob woli (yʌquel) i ñusañob wocol tac bajcheʼ contrajintel, pʼumpʼuñiyel yicʼot icʼ jaʼal o yan tac bʌ. Pero mach yʌlʌyic chuqui miʼ yujtel, chʌn xucʼulob ti Jehová. Jesús miʼ yʌqʼueñob i tʼan: «Jini muʼ bʌ i cʌn c mandar, muʼ bʌ i jacʼ, jiñʌch muʼ bʌ i cʼuxbiñon. Jini muʼ bʌ i cʼuxbiñon, mi caj i cʼuxbintel chaʼan c Tat» (Jn. 14:21).

Jiñi subtʼan miʼ coltañonla chaʼan mi lac bej ubiben i tʼan Jesús. (Qʼuele jiñi párrafo 12). *

12. ¿Bajcheʼ yambʌ miʼ mejlel lac pʌs chaʼan mucʼʌch la cubin i tʼan Jesús?

12 Yambʌ bajcheʼ mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch la cubiben i tʼan Jesús jiñʌch cheʼ mi lac jacʼ muʼ bʌ i subeñonla jiñi waʼchocobiloʼ bʌ i chaʼan (He. 13:7, 17). Ti jiñi jabil tac tsaʼix bʌ ñumi, cabʌl chuqui an i qʼuexta jiñi i yorganización Dios. Jumpʼejl ejemplo, an tsijib tac bʌ bajcheʼ mi lac mejlel ti subtʼan yicʼot tsijib tac bʌ la queʼtijib. Cheʼ jaʼel, tsaʼ qʼuextʌyi bajcheʼ miʼ mejlel jiñi tempa bʌ ti semana i bajcheʼ miʼ mejlel, miʼ tsijibtesʌntel yicʼot miʼ tojʼesʌntel i Yotlel Tempa bʌ. ¿Mach ba muqʼuic laj qʼuel ti ñuc cheʼ yicʼot cʼuxbiya woli lac tojʼesʌntel majlel i cheʼ wen ñaʼtʌbil bajcheʼ miʼ mejlel? Miʼ mejlel lac ñop chaʼan Jehová mi caj i yʌcʼ i bendición chaʼan woli lac chaʼlen wersa lac jacʼ muʼ bʌ i subeñonla tiʼ yorganización.

13. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla cheʼ mi la cubiben i tʼan Jesús?

13 Cabʌl bajcheʼ miʼ coltañonla cheʼ mi la cubin pejtelel i cʌntesa Jesús. ¿Bajcheʼ? Jumpʼejl ejemplo, tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob chaʼan jiñi i cʌntesa mi caj i ñuqʼuesʌbeñob i pusicʼal. Tsiʼ yʌlʌ: «Muqʼuix caj laʼ taj cʼaj o chaʼan laʼ pusicʼal. Come jini j qʼuech mach wocolic ti qʼuechol. Sejb a cuch muʼ bʌ cʌqʼueñet» (Mt. 11:28-30). Jiñi i Tʼan Dios, cheʼ jaʼel jiñi chʌmpʼejl relato yaʼ bʌ miʼ tilel chaʼan i cuxtʌlel yicʼot i subtʼan Jesús, miʼ ñuqʼuesan lac pusicʼal, miʼ pʼʌtʼesañonla tiʼ chaʼan bʌ Dios yicʼot miʼ yʌqʼueñonla lac ñaʼtʌbal (Sal. 19:7; 23:3). Jesús tsiʼ yʌlʌ: «Ñumen tijicñayob muʼ bʌ i yubibeñob i tʼan Dios muʼ bʌ i jacʼob» (Lc. 11:28).

DIOS MI CAJ I ÑUQʼUESAN I CʼABAʼ

14, 15. a) Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Juan 12:27, 28, ¿baqui bʌ yuxyajlel tsiʼ chaʼle tʼan Jehová cʼʌlʌl ti panchan? b) ¿Chucoch tsiʼ ñuqʼuesʌbe i pusicʼal yicʼot tsiʼ pʼʌtʼesa Jesús jiñi i tʼan tac Jehová?

14 (Pejcan Juan 12:27, 28). Jiñi Evangelio i chaʼan Juan miʼ yʌl i yuxyajlel cheʼ bʌ tsiʼ chaʼle tʼan Jehová cʼʌlʌl ti panchan. Cheʼ mach jalix yom chaʼan miʼ tsʌnsʌntel Jesús, yaʼan ti Jerusalén chaʼan miʼ mel jiñi Pascua. Cheʼ bʌ tsaʼ ujti i yʌl chaʼan wen chʼijiyem jax woliʼ yubin i bʌ, tsiʼ cʼajtibe Dios: «C Tat, pʌsʌ i ñuclel a cʼabaʼ». I Jehová tsiʼ jacʼʌ cʼʌlʌl ti panchan: «Tsaʼix c pʌsʌ i ñuclel j cʼabaʼ. Mi caj c chaʼ pʌs».

15 Jesús yom xucʼul miʼ yajñel tiʼ tojlel Jehová, jin chaʼan tsiʼ wen cʼojoʼta come jiñʌch wen ñuc bʌ am bʌ tiʼ wenta. Yujil chaʼan mi caj i pʼumpʼun ticʼlʌntel yicʼot miʼ tsʌnsʌntel (Mt. 26:38). Pero ñumen ñuc bʌ tsiʼ qʼuele jiñʌch cheʼ miʼ ñuqʼuesʌben i cʼabaʼ i Tat. Tsiʼ cʼojoʼta chaʼan miʼ bibʼesʌntel i cʼabaʼ Dios cheʼ miʼ tsʌnsʌntel come tiʼ jopʼbeyob i mul chaʼan tsiʼ pʼaja Dios. Pero tsaʼ bʌ i sube i Tat tsiʼ yʌqʼue i ñaʼtan chaʼan i cʼabaʼ Jehová mucʼʌch caj i ñuqʼuesʌntel. Ili tʼan tac tsaʼʌch i yʌqʼue i ñʌchʼtʌlel yicʼot tiʼ pʼʌtʼesa chaʼan miʼ cuch jiñi wocol muʼ bʌ caj i ñusan. Tajol cojach Jesús tsaʼ mejli i chʼʌmben i sujm, pero Jehová tsaʼʌch i yʌcʼʌ ti tsʼijbuntel chaʼañonla (Jn. 12:29, 30).

Jehová mi caj i ñuqʼuesan i cʼabaʼ i mi caj i coltan i tejclum. (Qʼuele jiñi párrafo 16). *

16. ¿Chucoch an i tajol mi laj cʼojoʼtan miʼ bibʼesʌntel i cʼabaʼ Jehová?

16 Lajal bajcheʼ Jesús, tajol mi laj cʼojoʼtan chaʼan miʼ bibʼesʌntel i cʼabaʼ Jehová. Tajol woli lac toʼol ticʼlʌntel cheʼ bajcheʼ tsaʼ ujti tiʼ tojlel Jesús. O tajol mi laj cʼojoʼtan jiñi lot tac muʼ bʌ i yʌlob ti lac tojlel jiñi laj contrajob. Yicʼot mi lac ñaʼtan bajcheʼ cʼamel miʼ ticʼlan i cʼabaʼ Jehová yicʼot i yorganización. Pero ili mach yomic mi lac wen cʼojoʼtan. Cheʼ bʌ woli la cubin lac bʌ bajcheʼ jiñi, miʼ yʌqʼueñonla lac ñʌchʼtʌlel tsaʼ bʌ i sube Jehová jiñi Jesús. Jehová mi caj i ñuqʼuesan i cʼabaʼ tiʼ pejtelel ora. Mi caj i cʼʌn i Yumʌntel chaʼan miʼ tojʼesan chuqui jach miʼ mel Satanás yicʼot ili pañimil (mulawil) chaʼan miʼ ticʼlʌben i wiñicob (Sal. 94:22, 23; Is. 65:17). La cujil chaʼan ili tʼan tac mucʼʌch caj i tsʼʌctiyel: «I ñʌchʼtʌlel laʼ pusicʼal chʼoyol bʌ ti Dios mi caj i cʌntan laʼ pusicʼal yicʼot laʼ ñaʼtʌbal ti Cristo Jesús» (Fil. 4:6, 7).

LAʼ LAC TAJ LAC WENLEL CHEʼ MI LA CUBIBEN I TʼAN JEHOVÁ

17. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Isaías 30:21, ¿bajcheʼ miʼ pejcañonla Jehová ili ora?

17 Jehová woliʼ bej pejcañonla ili ora (pejcan Isaías 30:21). I sujmʌch chaʼan maʼañic mi lac yoque ubin i tʼan cʼʌlʌl ti panchan. Pero miʼ cʼʌn jiñi Biblia chaʼan miʼ subeñonla yom bʌ mi lac mel. Cheʼ jaʼel, jiñi chʼujul bʌ espíritu miʼ ñijcan jiñi «xucʼul bʌ xqʼuel eʼtel» chaʼan miʼ bej aqʼueñonla jiñi chʼujul bʌ bʌlñʌcʼʌl, bajcheʼ jiñi jun tac, jiñi am bʌ ti Internet, ti video tac yicʼot ti audio (Lc. 12:42). Tiʼ sujm, woli lac wen aqʼuentel chʼujul bʌ bʌlñʌcʼʌl, ¿mach ba cheʼiqui?

18. ¿Chucoch miʼ yʌcʼ ti colel lac ñopoñel yicʼot lac chʼejlel jiñi i tʼan tac Jehová?

18 Maʼañic ba ora yom miʼ ñajʌyel lac chaʼan tsaʼ bʌ i sube Jehová jiñi Jesús cheʼ bʌ tsajñi ila ti Pañimil. Jiñi i tʼan tac tsʼijbubil bʌ ti Biblia yom miʼ yʌqʼueñonla lac ñop chaʼan luʼ chajpʌbilix i chaʼan yicʼot chaʼan mi caj i tojʼesan baqui jach bʌ wocol tilem bʌ ti Satanás yicʼot ti jiñi jontol bʌ i pañimil. Laʼ la cʌcʼ ti lac pusicʼal chaʼan tiʼ pejtelel ora mi la cubiben i tʼan Jehová. Mi cheʼʌch mi lac mel, mi caj i mejlel laj cuch baqui jach bʌ wocol am bʌ wʌle o mejl bʌ ti tilel. Jiñi Biblia miʼ cʼajtesʌbeñonla: «Yom chʌn xucʼuletla tiʼ cuchol wocol chaʼan mi laʼ taj chuqui tac albil i chaʼan Dios cheʼ bʌ tsaʼix laʼ mele chuqui yom Dios» (He. 10:36).

CʼAY 4 Jehová jiñʌch xCʌntaya

^ parr. 5 Jehová uxyajl tsiʼ chaʼle tʼan cʼʌlʌl ti panchan cheʼ bʌ Jesús tsajñi wʌʼ ti Pañimil. Ti junyajl, tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Jesús chaʼan miʼ yubibeñob i tʼan jiñi i Yalobil. Ili ora, Dios miʼ cʼʌn jiñi Biblia chaʼan miʼ pejcañonla, muʼ bʌ i chʼʌm tilel i cʌntesa tac Jesús, yicʼot miʼ cʼʌn i yorganización. Ti ili temaj, mi caj laj qʼuel chuqui yom mi lac mel chaʼan mi lac taj lac wenlel cheʼ mi la cubiben i tʼan Jehová yicʼot Jesús.

^ parr. 52 MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO TAC: Juntiquil anciano miʼ qʼuel chaʼan juntiquil siervo ministerial woliʼ yʌcʼ i coltaya ti cʌntʌntel i Yotlel Tempa bʌ yicʼot cheʼ woli ti eʼtel baʼ miʼ yʌjqʼuel jiñi jun tac, i miʼ yʌqʼuen i yubin i tijicñʌyel.

^ parr. 54 MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO: Jumpʼejl xñujpuñel yaʼ ti Sierra Leona miʼ yʌqʼuen i pʌyol chaʼan tempa bʌ juntiquil xchuc chʌy.

^ parr. 56 MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO: Ti jumpʼejl país baqui ticʼbil la queʼtel, jiñi hermanojob miʼ tempañob i bʌ ti jumpʼejl otot. Chaʼan maʼañic miʼ cʌjñelob, mach qʼuextʌbilobic i pislel chaʼan tempa bʌ.