Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

EDWƐKƐ 11

Tie Gyihova Ane

Tie Gyihova Ane

“Ɛhye a le me Ra . . . Bɛdie ye.”​—MAT. 17:5.

EDWƐNE 89 Tie, Di Zo, Na Nyia Nyilalɛ

MƆƆ YƐBAZUKOA *

1-2. (a) Kɛzi Gyihova nee alesama di adwelie ɛ? (b) Duzu a yɛbazuzu nwo wɔ edwɛkɛ ɛhye anu a?

GYIHOVA kulo kɛ ɔ nee yɛ di adwelie. Tete ne, ɔluale ngapezoma, anwumabɔvolɛma nee ɔ Ra, Kelaese Gyisɛse anwo zo ɔlale ye nzuzulɛ ali ɔhilele yɛ. (Emɔso 3:7; Gal. 3:19; Yek. 1:1) Ɛnɛ, ɔdua ye Edwɛkɛ Baebolo ne azo a ɔ nee yɛ di adwelie a. Ɔvale ɔmaanle yɛ amaa yɛahola yɛazukoa adwenle mɔɔ ɔlɛ la anwo debie na yɛade kɛzi ɔyɛ ye ninyɛne la abo.

2 Mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, Gyihova dendɛle vile anwuma fane nsa. Bɛmaa yɛzuzu mɔɔ Gyihova hanle, mɔɔ yɛbahola yɛazukoa yɛavi ye edwɛkɛ ne anu yɛɛ kɛzi yɛbanyia mɔɔ ɔhanle la azo nvasoɛ la anwo.

“ƐLE ME RA MƆƆ MEKULO WƆ”

3. Kɛ mɔɔ yɛgengale ye wɔ Maake 1:9-11 la, edwɛkɛ boni a Gyihova hanle wɔ mekɛ mɔɔ bɛzɔnenle Gyisɛse la ɛ, na nɔhalɛ edwɛkɛ nsa boni mɔ a bɛmaa yɛnwu ye a?

3 Maake 1:9-11 maa yɛnwu mekɛ mɔɔ limoa mɔɔ Gyihova dendɛle vile anwuma la. (Kenga.) Ɔhanle kɛ: “Ɛle me Ra mɔɔ mekulo wɔ; melie wɔ medo nu.” Mɔɔ Gyihova dendɛle vile anwuma kɛ ɔkulo Gyisɛse na ɔdie ye ɔto nu la, nea kɛzi ɔhanle ye ahonle a! Gyihova edwɛkɛ ne maa yɛnwu nɔhalɛ edwɛkɛ nsa bie wɔ Gyisɛse anwo. Mɔɔ limoa, Gyisɛse le ɔ Ra. Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, Gyihova kulo ɔ Ra ne. Mɔɔ tɔ zo nsa, Gyihova die ɔ Ra ne to nu. Bɛmaa yɛzuzu edwɛkɛ ɛhye mɔ ko biala anwo kpalɛ.

4. Agɔnwolɛvalɛ fofolɛ boni a Gyisɛse nee Nyamenle nyianle ye wɔ ye ɛzɔnenlɛ ne anu a?

4 “Ɛle me Ra.” Edwɛkɛ ɛhye mɔɔ Gyihova hanle la kile kɛ Ɔ nee ye kulovolɛ Ralɛ, Gyisɛse ɛnyia agɔnwolɛvalɛ fofolɛ. Mɔɔ Gyisɛse wɔ anwuma la, ɛnee ɔle Nyamenle sunsum nu ralɛ. Noko, mɔɔ bɛzɔnenle ye la, bɛvale sunsum nwuanzanwuanza ne bɛkpokpale ye. Mekɛ zɔhane, Nyamenle hilele kɛ Gyisɛse le Ɔ Ra mɔɔ yekpokpa ye, na kɛkala ɔlɛ anyelazo kɛ ɔbazia yeahɔ anwuma na yeayɛ Belemgbunli mɔɔ Nyamenle ɛkpa ye yɛɛ Ɛsɔfo Kpanyinli. (Luku 1:31-33; Hib. 1:8, 9; 2:17) Ɔti, wɔ Gyisɛse ɛzɔnenlɛ ne anu, ɛnee ɔ Ze lɛ ndelebɛbo kpalɛ bie ɔgyinla zo ɔka kɛ: “Ɛle me Ra.”​—Luku 3:22.

Nganvolɛ nee anwosesebɛmaanlɛ maa yɛnyia anyuhɔlɛ (Nea ɛdendɛkpunli 5) *

5. Kɛzi yɛbahola yɛazukoa Gyihova neazo ne yɛahile kɛ yɛkulo awie mɔ na yɛdie bɛ yɛto nu ɛ?

5 “Ɛle me Ra mɔɔ mekulo wɔ.” Neazo mɔɔ Gyihova yɛle, ɔhanle kɛ ɔkulo ɔ ra ne na ɔdie ye ɔto nu la maa yɛnwu kɛ ɔwɔ kɛ yɛkpondɛ ndenle yɛdua zo yɛmaa awie mɔ anwosesebɛ. (Dwɔn 5:20) Saa awie mɔɔ yɛze ye la kile kɛ ɔkulo yɛ na ɔkanvo yɛ wɔ ninyɛne mgbalɛ mɔɔ yɛyɛ la anwo a, ɔmaa yɛnyia anyuhɔlɛ. Zɔhane ala a yɛ asafo ne anu amra nee yɛ mbusuafoɔ hyia yɛ ɛlɔlɛ nee yɛ anwosesebɛmaanlɛ a. Saa yɛkanvo awie mɔ a, ɔmaa bɛ diedi nu mia yɛɛ ɔboa bɛ ɔmaa bɛfa nɔhalɛlilɛ bɛsonle Gyihova. Ɔwɔ kɛ awovolɛ titili maa bɛ mra anwosesebɛ. Saa awovolɛ fi ahonle nu kanvo bɛ mra na bɛkulo bɛ a, ɔmaa bɛkpazi.

6. Kɛmɔti a yɛbahola yɛanyia Gyisɛse Kelaese anu anwodozo ɛ?

6 “Melie wɔ medo nu.” Edwɛkɛ ɛhye kile kɛ ɛnee Gyihova lɛ anwodozo kɛ Gyisɛse bava nɔhalɛlilɛ ayɛ ɔ Ze ɛhulolɛdeɛ. Gyihova nyianle anwodozo zɛhae wɔ ɔ Ra ne anu, yemɔti, yɛdayɛ noko yɛbahola yɛanyia anwodozo bɔkɔɔ kɛ Gyisɛse bali nɔhalɛ na yeamaa Gyihova ɛwɔkɛ ne mɔ kɔsɔɔti ara nu. (2 Kɔl. 1:20) Saa yɛsuzu Gyisɛse neazo ne anwo a, ɔmaa yɛmia kpɔkɛ mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛfa ɔ gyakɛ la anu. Gyihova noko lɛ anwodozo kɛ, kɛ ekpunli la, ye azonvolɛ bahɔ zo azukoa ɔ Ra ne.​—1 Pita 2:21.

“BƐDIE YE”

7. Kɛ mɔɔ Mateyu 17:1-5 ka la, mekɛ boni a Gyihova dendɛle vile anwuma a, na duzu a ɔhanle a?

7 Kenga Mateyu 17:1-5. Fane nwiɔ azo mɔɔ Gyihova dendɛle vile anwuma la a le mekɛ mɔɔ Gyisɛse ‘hakyile’ la. Gyisɛse vɛlɛle Pita, Gyemise nee Dwɔn kɛ bɛhɔzɔho ye wɔ boka tendenle bie azo. Mɔɔ bɛwɔ ɛkɛ la bɛnwunle yekile bie. Gyisɛse anyunlu dale kɛ sɛnzɛne, na ye tɛladeɛ ne yɛle fufule nwohyee. Mrenyia nwiɔ mɔɔ bɛgyi ɛkɛ bɛmaa Mosisi nee Yilaegya la bɔle ɔ bo kɛ bɛ nee Gyisɛse ka ye ewule nee ye ewudwazo ne anwo edwɛkɛ. Ɔnva nwo kɛ ɛnee ɛzoanvolɛ nsa ne mɔ ɛvɛ na “nafelɛ ɛzi” bɛ nye la, bɛnwunle yekile ɛhye mɔɔ yɛ nwanwane la wɔ mekɛ mɔɔ bɛ nye zo ɛtete bɛ la. (Luku 9:29-32) Akee amungu rahedale bɛ nwo zo na bɛdele ɛnelɛ bie wɔ amungu ne anu​—Nyamenle ane! Gyihova hanle kɛ ɔkulo ɔ Ra ne na ɔdie ye ɔto nu, kɛ mɔɔ Gyisɛse ɛzɔnenlɛ ne anu ɔyɛle la, ɔhanle kɛ: “Ɛhye a le me Ra mɔɔ mekpa ye la.” Noko mekɛ ɛhye anu, Gyihova vale doale zo kɛ: “Bɛdie ye.”

8. Kɛzi yekile ne boale Gyisɛse nee ɛdoavolɛma ne ɛ?

8 Yekile ne ɛnee le anyunlunyia mɔɔ Gyisɛse banyia ye kenle bie kɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne azo Belemgbunli la anwo nvoninli ekyi. Ɔda ali kɛ, ɛhye maanle Kelaese anwosesebɛ ɔmaanle ɔgyinlanle amaneɛnwunlɛ nee ewule mɔɔ la ɔ nyunlu la anloa. Yekile ne eza maanle ɛdoavolɛma ne diedi nu mianle yɛɛ ɔmaanle bɛ anwosesebɛ mɔɔ bɛbava bɛagyinla bɛ munlililɛ nu na bɛayɛ gyima ɛsesebɛ mɔɔ ɛnee la bɛ nyunlu la. Kɛyɛ ɛvolɛ 30 anzi, ɛzoanvolɛ Pita hwenle adwenle hɔle ɛhakyilɛ ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ne azo hilele kɛ ɔkakye ye kpalɛ.​—2 Pita 1:16-18.

9. Folɛ kpalɛ boni a Gyisɛse dule ye ɛdoavolɛma ne a?

9 “Bɛdie ye.” Gyihova maanle ɔlale ali kɛ ɔkulo kɛ yɛtie ɔ Ra ne ane na yɛyɛ mɔɔ ɔkɛha la. Mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, duzu edwɛkɛ a ɔhanle a? Ɔhanle edwɛkɛ dɔɔnwo mɔɔ ɔhyia kɛ yɛtie a! Kɛ neazo la, ɔvile ɛlɔlɛ nu ɔhilele ye ɛdoavolɛma kɛzi bɛbabɔ edwɛkpa ne nolo la, na ɔhakyele bɛ fane dɔɔnwo kɛ bɛhɔ zo bɛzinza. (Mat. 24:42; 28:19, 20) Eza ɔzele bɛ kɛ bɛbɔ mɔdenle kpalɛ yɛɛ ɔmaanle bɛ anwosesebɛ kɛ bɛmmamaa bɛ sa nu to. (Luku 13:24) Gyisɛse maanle ye ɛdoavolɛma anwosesebɛ kɛ bɛhulo bɛ nwo ngoko, bɛyɛ ko na bɛli ye mɛla zo. (Dwɔn 15:10, 12, 13) Nea kɛzi Gyisɛse folɛdulɛ ɛhye le kpalɛ a! Folɛdulɛ zɔhane anwo hyia ɛnɛ kɛ mɔɔ ɛnee ɔde wɔ mekɛ mɔɔ Gyisɛse vale maanle la.

10-11. Kɛ ɔkɛyɛ na yɛahile kɛ yɛlɛtie Gyisɛse ɛ?

10 Gyisɛse hanle kɛ: “Awie biala mɔɔ wɔ nɔhalɛ ne afoa la tie me ne.” (Dwɔn 18:37) Yɛkile kɛ yɛlɛtie ɔ ne saa ‘yɛkɔ zo yɛnyia abotane na yɛfa ɛtane yɛkyɛ yɛ nwo bɔkɔɔ a.’ (Kɔl. 3:13; Luku 17:3, 4) Eza yɛkile kɛ yɛlɛtie ɔ ne ɔlua daselɛlilɛ gyima ne mɔɔ yɛbayele yɛ nwo yɛayɛ ye kpalɛ “wɔ mekɛ kpalɛ nee mekɛ ɛtane nu” la azo.​—2 Tim. 4:2.

11 Gyisɛse hanle kɛ: “Me mboane ne tie me ne.” (Dwɔn 10:27) Kelaese ɛdoavolɛma kile kɛ bɛtie Gyisɛse ɔlua ye edwɛkɛ mɔɔ bɛtie na bɛdi zo la azo. Bɛmmaa “ɛbɛlabɔlɛ nu adwenleadwenle” ɛndwehwe bɛ adwenle. (Luku 21:34) Emomu, bɛmaa Gyisɛse mɛla mɔɔ bɛdi zo la kyia bɛ wɔ bɛ ɛbɛlabɔlɛ nu, bɔbɔ wɔ tɛnlabelɛ mɔɔ anu yɛ se la anu. Yɛ mediema dɔɔnwo ɛlɛyia sɔnea mɔɔ anu yɛ se, dwazotia, ehyia fufule yɛɛ esiane. Bɛdi nɔhalɛ bɛmaa Gyihova wɔ ɔ muala anu, ɔnva nwo kɛzi bɛ nwo bahyele bɛ la. Gyisɛse maanle bɛnyianle anwodozo kɛ: “Awie biala mɔɔ kɛlie me mɛla ne na ɔkɛli zo la ɛnee ɔkulo me. Na awie biala mɔɔ kulo me la, me Ze bahulo ye.”​—Dwɔn 14:21.

Yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne boa maa yɛkɔ zo yɛtie Gyisɛse ane (Nea ɛdendɛkpunli 12) *

12. Adenle boni bieko a yɛbahola yɛalua zo yɛahile kɛ yɛlɛtie Gyisɛse a?

12 Adenle bieko mɔɔ yɛbahola yɛalua zo yɛadie Gyisɛse la a le kɛ yɛbadie menli mɔɔ yekpa bɛ kɛ bɛli yɛ nyunlu la. (Hib. 13:7, 17) Nyamenle ahyehyɛdeɛ ne ɛyɛ nzenzaleɛ dɔɔnwo kenle nsa ye. Kɛ neazo la, ninyɛne nee ndenle fofolɛ mɔɔ bɛdua zo bɛdi daselɛ, yɛ dapɛne avinli nyianu ne yɛɛ kɛzi bɛsi na bɛsiezie yɛ Belemgbunlililɛ Asalo ne mɔ la. Yɛ nye die adehilelɛ mɔɔ bɛfi ɛlɔlɛ nu bɛfa bɛmaa yɛ la anwo kpalɛ! Mekɛ mɔɔ yɛlɛdi ahyehyɛdeɛ ne adehilelɛ zo la, yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ Gyihova bayila yɛ mɔdenlebɔlɛ zo.

13. Saa yɛtie Gyisɛse a, nvasoɛ boni mɔ a yɛbanyia a?

13 Saa yɛdi Gyisɛse ngilehilelɛ ne amuala azo a, ɔboa yɛ. Gyisɛse maanle ye ɛdoavolɛma nyianle anwodozo kɛ, ye ngilehilelɛ bamaa bɛ nye alie. Ɔhanle kɛ: “Bɛ nwo [badɔ] bɛ. . . . Me gyɛnvayile ne ɛmmaa bɛ kɔme ɛnyɛ bɛ nyane, yɛɛ me adesoa ɛnyɛ ɛnlomboɛ.” (Mat. 11:28-30) Nyamenle Edwɛkɛ ne mɔɔ Edwɛkpa nna ne mɔɔ ka Gyisɛse ɛbɛlabɔlɛ nee ye ɛzonlenlɛ gyima ne anwo edwɛkɛ boka nwo la maa yɛ nye die, ɔmaa yɛ nwo yɛ se wɔ sunsum nu na yɛnwu nrɛlɛbɛ. (Edw. 19:7; 23:3) Gyisɛse hanle kɛ: “Anyelielɛ a le bɛdabɛ mɔɔ bɛtie Nyamenle edwɛkɛ ne na bɛdi zo la!”​—Luku 11:28.

‘MEBAWULA ME DUMA NE ANYUNLUNYIA’

14-15. (a) Mekɛ mɔɔ tɔ zo nsa mɔɔ Gyihova dendɛle vile anwuma la boni a bɛha nwolɛ edwɛkɛ wɔ Dwɔn 12:27, 28 a? (b) Kɛmɔti a Gyihova edwɛkɛ ne kyekyele Gyisɛse arɛle na ɔmaanle ye anwosesebɛ ɛ?

14 Kenga Dwɔn 12:27, 28. Dwɔn Edwɛkpa ne maa yɛnwu mekɛ mɔɔ tɔ zo nsa mɔɔ Gyihova dendɛle vile anwuma la. Mɔɔ ɔhale kenle ekyi na Gyisɛse awu la, ɔhɔle Gyɛlusalɛm kɛ ɔkali ye Akpabɛnwo Ɛvoyia mɔɔ li awieleɛ la. Ɔhanle kɛ: “Nyane kpole ɛha me.” Akee ɔyɛle asɔne kɛ: “Egya, wula wɔ duma anyunlunyia.” Ɔ Ze buale ye vile anwuma kɛ: “Mewula ye anyunlunyia, na mebawula ye bieko.”

15 Nyane kpole hanle Gyisɛse ɔluakɛ ɛnee ɔlɛ ɛzonlelilɛ kpole kɛ ɔbali nɔhalɛ yeamaa Gyihova. Ɛnee Gyisɛse ze kɛ ɔbanwu nyane kpole na bɛahu ye atisesebɛ nu. (Mat. 26:38) Noko, mɔɔ ɛnee hyia Gyisɛse kpalɛ la a le kɛ ɔbawula ɔ Ze duma ne anyunlunyia. Bɛdole Gyisɛse ɛzonle kɛ yebɔ munzule, na ɛnee ɔyɛ ye nyane kɛ ye ewule ne bagua Nyamenle duma ne anwo evinli. Yemɔti, nea kɛzi Gyihova edwɛkɛ ne maanle Gyisɛse anwosesebɛ a! Ɔnyianle anwodozo kɛ Gyihova bawula ye duma ne anyunlunyia. Ɔda ali wienyi kɛ, Ɔ Ze edwɛkɛ ne kyekyele ɔ rɛle kpalɛ na ɔnyianle anwosesebɛ ɔgyinlanle mɔɔ bara la anloa. Ɔnva nwo kɛ bie a Gyisɛse angome a dele mɔɔ ɔ Ze hanle ye wɔ mekɛ zɔhane abo la, Gyihova maanle bɛhɛlɛle Ye edwɛkɛ ne amaa yeaboa yɛ muala.​—Dwɔn 12:29, 30.

Gyihova bawula ye duma ne anyunlunyia na yealie ye menli (Nea ɛdendɛkpunli 16) *

16. Kɛmɔti a ɔyɛ a yɛdwenle Nyamenle duma ne mɔɔ bɛlɛgua nwolɛ evinli la anwo a?

16 Le kɛ Gyisɛse la, bie a yɛdayɛ noko yɛbadwenle Gyihova duma ne mɔɔ bɛlɛgua nwolɛ evinli la anwo. Bie a bɛ nee yɛ ɛnli ye boɛ kɛ Gyisɛse la. Anzɛɛ ɔgyegye yɛ kɛ dwazotiama keha yɛ nwo edwɛkɛ mɔɔ ɛnle nɔhalɛ la. Bie a yɛbadwenle kɛzi adalɛ edwɛkɛ ɛhye mɔ bagua Gyihova duma ne nee ye ahyehyɛdeɛ ne anwo evinli la anwo. Wɔ mekɛ zɛhae mɔ anu, Gyihova edwɛkɛ ne kyekye yɛ rɛle kpalɛ. Ɔnle kɛ yɛmaa ɛhye gyegye yɛ somaa. Yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ, “Nyamenle anzodwolɛ ne mɔɔ bo ndelebɛbo muala azo la balua Kelaese Gyisɛse anwo zo abɔ [yɛ] ahonle nee [yɛ] adwenle nzuzulɛ nwo bane.” (Fel. 4:6, 7) Gyihova bahɔ zo awula ye duma ne anyunlunyia. Ɔbalua Belemgbunlililɛ ne azo yeaziezie ngyegyelɛ biala mɔɔ Seetan nee ye ewiade ne ɛva ɛra Ye nɔhalɛ azonvolɛ anwo zo la.​—Edw. 94:22, 23; Aye. 65:17.

TIE GYIHOVA ANE ƐNƐ NA NYIA NVASOƐ

17. Kɛ mɔɔ Ayezaya 30:21 kile la, kɛzi Gyihova tendɛ kile yɛ ɛnɛ ɛ?

17 Gyihova ɛlɛkɔ zo adendɛ ahile yɛ ɛnɛ. (Kenga Ayezaya 30:21.) Ɔle nɔhalɛ kɛ, yɛnde kɛ Nyamenle ɛlɛtendɛ avi anwuma ahile yɛ. Noko, yeva ye Edwɛkɛ Baebolo ne mɔɔ maa yɛnyia adehilelɛ la yemaa yɛ. Bieko, Gyihova sunsum ne boa “neavolɛ nɔhavo” ne amaa yeamaa Ye azonvolɛ aleɛ wɔ mekɛ kpalɛ nu. (Luku 12:42) Nea sunsum nu aleɛ dɔɔnwo mɔɔ yɛnyia a, mɔɔ bɛpenlete, yintanɛte zo ɛdeɛ yɛɛ mɔɔ le vidio nee ɔdio la!

18. Kɛzi Gyihova edwɛkɛ ne maa wɔ diedi nu mia na ɛnyia akɛnrasesebɛ ɛ?

18 Bɛmaa yɛhakye edwɛkɛ mɔɔ Gyihova hanle wɔ mekɛ mɔɔ ɔ Ra ne wɔ azɛlɛ ye azo la dahuu. Ɔrɛla ye kɛ, Nyamenle mumua ne edwɛkɛ mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la bamaa yɛanyia anwodozo kɛ, Gyihova bali ninyɛne nwo gyima na yeayɛ debie biala mɔɔ Seetan ɛzɛkye ye wɔ ewiade ɛhye anu la boɛ. Na yɛsika yɛ bo kɛ yɛbahɔ zo yɛadie Gyihova ane kpalɛ. Saa yɛyɛ zɔ a, yɛbahola yɛagyinla ngyegyelɛ mɔɔ yɛyia ye kɛkala nee mɔɔ la yɛ nyunlu la anloa. Baebolo ne kakye yɛ kɛ: “Ɔwɔ kɛ bɛnyia abotane, amaa bɛyɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ bɛwie a, bɛ sa aha ɛwɔkɛ ne.”​—Hib. 10:36.

EDWƐNE 4 ‘Gyihova Le Me Neavolɛ’

^ ɛden. 5 Mɔɔ Gyisɛse wɔ azɛlɛ ye azo la, Gyihova dendɛle vile anwuma fane nsa. Wɔ ko anu, Gyihova zele Kelaese ɛdoavolɛma kɛ bɛdie ɔ Ra ne. Ɛnɛ, Gyihova dua ye Edwɛkɛ ne mɔɔ Gyisɛse ngilehilelɛ ne boka nwo yɛɛ ye ahyehyɛdeɛ ne azo tendɛ kile yɛ. Edwɛkɛ ɛhye bamaa yɛanwu nvasoɛ mɔɔ wɔ zo kɛ yɛbadie Gyihova nee Gyisɛse la.

^ ɛden. 52 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Asafo nu kpanyinli bie ɛnwu kɛ asafo nu sonvolɛ bie ɛlɛsiezie Belemgbunlililɛ Asalo ɛkɛ, eza ɔlɛyɛ gyima wɔ ɛleka mɔɔ bɛdie mbuluku la. Akee ɔlɛkanvo ye.

^ ɛden. 54 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Agyalɛma bie ɛlɛfa debiezukoalɛ ɛsalɛdolɛ kɛlata amaa fɛlɛkyevolɛ bie.

^ ɛden. 56 NVONINLI NWO EDWƐKƐ: Alasevolɛ bie mɔɔ wɔ maanle mɔɔ bɛva bɛ sa bɛdo yɛ gyima ne azo anu la ɛyia wɔ awie sua nu. Bɛanziezie bɛ nwo kɛ bɛlɛkɔ debiezukoalɛ amaa awie adwenle amba bɛ nwo zo.