A te pati palagi ko te “amene” e fakauiga ki te “ke fai eiloa penā,” io me “mautinoa eiloa.” Ne ‵fuli mai i te pati Epelu telā e fakauiga ki te “ke fakamaoni,” io me “ke fakatalitonugina.” Ne fakaaoga sāle i nisi taimi i fono fakamasino. Kafai ko oti ne fai ne se tino se tautoga, ka fai atu a ia penei “amene” ke fakamautinoa aka ei me i ana pati kolā ne fai e ‵tonu eiloa kae ka talia ne ia so se ikuga e ‵tusa mo pati ne fai ne ia. (Nume. 5:22) I te taimi ne fai ei ne ia te pati “amene” i mua o tino, e ‵tau eiloa o tausi a ia ki tena tautoga tenā.—Nee. 5:13.

A te fakaakoakoga tu ‵kese ki te auala e fakaaoga ei te pati “amene” ne fakamau i te Teutelonome mataupu e 27. I te otiga ne ulu atu te kau Isalaelu ki te Fenua o te Folafolaga, ne maopoopo eiloa latou i te vā o te mauga o Epalu mo te mauga o Kelesima ke faka‵logo ki te faitauga o te Tulafono. Ne ‵nofo atu latou i konā ke fakalogo‵logo kae ke tauto atu foki me ko talia ne latou te Tulafono. Ne fai ne latou te mea tenei mai te tali atu “Amene!” i te taimi ne faitau mai ei a ikuga o te sē faka‵logo. (Teu. 27:15-26) Mafaufau la ki te ma‵luga o leo o te fia afe o tāgata, fāfine mo tama‵liki kolā e tali atu! (Iosu. 8:30-35) E mautinoa eiloa me seki puli i a latou a pati ne fai ne latou i te aso tenā. Kae ne tausi ne tino Isalaelu konā a olotou pati, me e fai mai te tala, penei: “Ne tumau eiloa o tavini atu a Isalaelu ki a Ieova i aso katoa o Iosua mo aso katoa o toeaina kolā ne ola kae ko oti ne mate a Iosua kae ne iloa ne latou a faifaiga ne fai ne Ieova mō Isalaelu.”—Iosu. 24:31.

Ne fakaaoga foki ne Iesu te pati “amene” ke fakamautinoa atu a te ‵tonu o ana pati ne fai, kae ne fai ne ia i se auala tu ‵kese. I lō te fakaaoga ne ia ke tali atu ki se fakamatalaga, ne fakaaoga ne ia te “amene” “telā ne ‵fuli fakapalagi ki te “e tonu”) ke fakatomua ki ei ana  akoakoga e uiga ki te munatonu. I nisi taimi, ne fakafokifoki atu ne ia te pati mai te fai atu “amene amene.” (Mata. 5:18; Ioa. 1:51) Tela la, ne fakamautinoa atu ne ia ki ana tino fakalogo‵logo me i ana pati ko te munatonu eiloa. Ne mafai o faipati atu a Iesu mo te mautinoa ona i a ia ko te tino telā ne ‵tofi aka ke fakataunu eiloa ne ia a folafolaga katoa a te Atua.—2 Koli. 1:20; Faka. 3:14.

Ne fakaaoga ne te kau Isalaelu a te pati “amene” i te taimi ne ofo atu ne latou a vikiga mo ‵talo ki a Ieova. (Nee. 8:6; Sala. 41:13) Mai te fai atu o te pati tenā mai tua o se ‵talo, ko fakaasi atu ei ne latou kolā e fakalogo‵logo me ko talia ne latou a pati konā. Tela la, ko fakaasi atu ne latou katoa kolā ne aofia i ei me fia‵fia latou ki te fakatokaga faka-te-agaga tenā. Tenā te mea ne tupu i te taimi ne avatu ei ne te Tupu ko Tavita a te Pusa o te Feagaiga a Ieova ki Ielusalema. I te taimi o te fakamanatuga, ne fai ne ia se ‵talo e auala i se pese telā ne fakamau i te 1 Nofoaiga Tupu 16:8-36. A tino kolā ne ‵kau atu ne otia eiloa i ana pati telā ne “tali atu a tino katoa penei, ‘Amene!’ kae ne ‵viki atu latou ki a Ieova.” Ao, ne fia‵fia eiloa latou o tapuaki fakatasi atu ki a Ieova i te aso eiloa tenā.

Ne fakaaoga foki ne Kelisiano i te senitenali muamua a te pati “amene” i te taimi ne ‵viki atu ei latou ki a Ieova. Ne aofia faeloa ne tino tusitala o te Tusi Tapu a te pati tenā i olotou tusi. (Loma 1:25; 16:27; 1 Pe. 4:11) E fakamatala mai foki i te tusi o Fakaasiga me ne faka‵malu ne agelu i te lagi a Ieova mai te fai atu: “Amene! ‵Viki atu ki a Ioa!” (Faka. 19:1, 4) Ne masani o fai atu ne Kelisiano i te senitenali muamua a te pati “amene” mai tua o ‵talo kolā ne fai sāle i olotou fakatasiga. (1 Koli. 14:16) Kae ko te pati tenā e sē se pati telā e manakogina ke fakafokifoki e aunoa mo te mafaufau ki ei.

Kafai ko iloa ne tatou te auala ne fakaaoga ei ne tavini a Ieova a te pati “amene”, ko mafai ei o lavea ne tatou te pogai e tāua i ei ke fai atu te pati tenā i te fakaotiga o se ‵talo. Kafai e taku  atu ne tatou i te fakaotiga o ‵tou ‵talo, ko fakaasi atu ei me e fakatāua ne tatou a pati ne fai atu ne tatou. Kae kafai foki loa e fai atu ne tatou te pati “amene,” i se leo malalo, ki se ‵talo a se tino, e fakaasi atu me e ‵lago katoatoa tatou ki te auala ne fai ei te ‵talo tenā. Ke mafau‵fau la ki nisi pogai e tāua i ei a ‵tou “amene.”

E fakalogo‵logo faka‵lei tatou ki ‵talo a nisi tino me se vaega o ‵tou tapuakiga. E tapuaki atu eiloa tatou ki a Ieova i ‵talo mai ‵tou pati e fai mo te auala e fai ei ne tatou. A ‵tou manakoga ke fai atu “amene” i ‵tou ‵talo e mafai o fesoasoani mai ke fakatumau ne tatou se kilokiloga ‵lei kae tuku ‵tonu ‵tou mafaufau ki te ‵talo.

E ‵kau fakatasi tatou e pelā me ne tino tapuaki. A te ‵talo telā e fai i mua o tino e tokouke e lagona katoa ne tino o te fakapotopotoga. (Galu. 1:14; 12:5) Kafai e fai fakatasi ne tatou mo ‵tou taina mo tuagane, ko ‵kau fakatasi eiloa tatou. Faitalia me fai atu ne tatou i se leo maluga io me mai i ‵tou loto, e mafai eiloa o fai ne Ieova a mea kolā e fakamolemole atu tatou ki ei i ‵tou ‵talo.

E ‵viki tatou ki a Ieova. E lavea ne Ieova a mea katoa e fai ne tatou i ‵tou tapuakiga. (Luka 21:2, 3) E lavea ne ia ‵tou gasuesuega mo mea i ‵tou loto. Kafai foki loa me e ‵tau o fakalogo‵logo tatou ki se fakatasiga e auala i se telefoni, e mautinoa eiloa me e lagona mai ne Ieova a te ‵tou “amene” telā e fai atu i se leo malalo. E aofia eiloa tatou i a latou kolā e avatu ne latou a vikiga ki a ia i te fakatasiga.

E mafai o foliga mai ki a tatou i ‵tou “amene” e se na loa ko tāua, kae e mautinoa eiloa me e tāua ‵ki eiloa ki a Ieova. “Mai te fai atu fua o te pati tenei e tasi,” e fai mai se Bible encyclopedia penei, e mafai eiloa o fai atu ne tavini a te Atua a “te loto talitonu, te loto fia‵fia mo te fakamoemoega tāua mai i olotou loto.” Ke fai eiloa a te pati tenei “amene” e pelā me se mea fakafiafia atu ki a Ieova.—Sala. 19:14.