Yi enu ci yí lemɛ ji

Yi enyɔtawo nɔxu

Mínyaa?

Mínyaa?

Lé amɛwo wɛ yí kpɔnɔ tɔjihun ɖonɔ nɔ wojikɔ axɔ mɔ le blemaɔ?

LE AKPA sugbɔtɔ mɛɔ, tɔjihun ɖe deli teŋ nɔ emɔzɔntɔwo le Pɔlu hwenu o. Gbɔxwe emɔzɔntɔ ɖe akpɔ tɔjihun ɔ, ébiɔnɔ mɛbuwo se mɔ wonya afisasatɔjihun ɖe ci yí yikɔ shiage yeyikɔ ma. (Edɔ. 21:​2, 3) Nɔ emɔzɔntɔ ɖe ɖo tɔjihun ci yí deyikɔ fini eyikɔ teŋ can ɔ, átɛnŋ agbeji tɔjihun bu ci yí asɔɛ da do texwe ci yí gogo fini eyikɔ hwenu tɔjihun ci eɖo cikɔ te do fibuwo le mɔzɔnzɔn lɔ mɛ.​—Edɔ. 27:​1-6.

Hwenuwo li koŋ nɔ axujimɔzɔnzɔn le xwe lɔ mɛ yí tɔjihunkutɔwo deɖonɔ gamɛ ɖe teŋ nɔ mɔzɔnzɔn lɔ o. Denyi hwenu manyɔmanyɔwo ɖekɛ yí nanɔ tɔjihunkutɔwo glinɔ wowo mɔzɔnzɔn o, ŋsukankanjixɔsewo can na woglini. Le kpɔwɛ mɛ, woglini nɔ canŋkpoli ɖe fan le tɔjihun lɔ mɛ alo nɔ wokpɔ tɔjihun gbangban ɖe le agoji. Nɔ ayamɛ nyɔɔ, tɔjihunkutɔwo zɔnnɔ do nu yí sonɔ. Nɔ mɔzɔntɔ ɖe kpɔ tɔjihun ci yí asɔɛɔ, élɔnɔ yi gbanwo va tɔjihunɖoxu lɔ keŋ nɔnɔ te kpɔ hwenu tɔjihunga lɔ aɖe gbe mɔ yewoaso.

Exolɔtɔ Lionel Casson nu mɔ: “Le Rɔma juganmɛɔ, woɖo dɔwaxu ciwo kpɔnɔ axujimɔzɔnzɔn nyɔwo gbɔ. Ecɛ wɛ mɔ emɔzɔntɔwo degbejinɔ tɔjihun wowoŋtɔwo le axutu o. Rɔma tɔjihunɖoxu le fini yí Tibre tɔsasa koɖo axu do go do. Ostia jugan dejinjin le nɔ o; dɔwaxuwo trɔdo texwe gbajaa ɖeka le jugan cɛ mɛ. Dɔwaxu sugbɔtɔ nyi tɔjihunkutɔ ciwo yí so tɔjihunɖoxu vovovowo tɔ: tɔjihunkutɔ ciwo yí so Narbonne ɖo ɖeka [eju cɛ le France gbɛ], tɔjihunkutɔ ciwo yí so Carthage ɖo bu [eju cɛ le Tunisie gbɛ] . . . koɖo ebuwo. Nɔ mɛɖe jikɔ aɖo tɔjihun ɔ, dɔwaxu cɛwo yí ayi kpoŋ keŋ anya tɔjihun ci yí asɔ yi mɔ.”

Tɔjihunɖoɖo na emɔzɔntɔwo ɖonɔ fini woyikɔ blaŋ, vɔ afɔkuwo le mɛ. Pɔlu ɖo tɔjihun ciwo yí gban di zenɛniɖe le ejugoduŋɛnywidradradɔ yi tɔ mɛ.​—2 Kor. 11:25.