U Ka Rẹn Ra?
De vbene ọmwa nọ hoo nọ ye okọ ẹzẹ mu okhian gha rrie ehe vbe ẹghẹ nẹdẹ, ya gha ru emwamwa rẹn hẹ?
VBE ẹghẹ e Pọl, okọ ẹzẹ na ya mu ekhẹn ma gha rrọọ. Ọmwa gha hoo nọ la okọ ẹzẹ gha rrie ehe, ọ ghi ya nọ emwa ọvbehe, deghẹ iran rẹn vbekpae okọ ẹzẹ na ya mu ihẹ, nọ gha kue mu ekhẹn, nọ vbe rrie eke ne irẹn rrie. (Iwinna 21:2, 3) Ọmwa sẹtin vbe lae okọ ẹzẹ ne ẹi wa rrie ehe ne irẹn rrie zẹẹ. Ọ ghaa yerriọ, okọ ẹzẹ nii gha sẹ ehe nọ na kun sie, ọmwa nii ghi gualọ okọ ẹzẹ ọvbehe nọ gha mu irẹn sẹ ehe ne irẹn rrie.—Iwinna 27:1-6.
Ẹi re ẹghẹ hia vbe ukpo ẹre avbe oziguẹ ya yo okhian vbe ẹghẹ nii. Ọ mwẹ ẹghẹ ne ai ya miẹn okọ ẹzẹ vbe olokun. Avbe oziguẹ sẹtin fi emwamwa ọghe okhian werriẹ. Emwi ughughan ẹre ọ ya iran fi emwamwa okhian werriẹ. Ọ sẹtin gha re okpe ẹhoho nọ la. Oziguẹ eso vbe mu idandan. Ogbodu (raven) ghaa viẹ vbe uhunmwu okọ ẹzẹ ọghe iran, iran i ghi yo okhian, rhunmwuda, iran yayi wẹẹ, emwi ohanabe sẹtin sunu. Oziguẹ eso i vbe yo okhian vbe iran gha bẹghe okọ ẹzẹ nọ zagha vbe ọkpẹn eghute. Sokpan, ẹhoho ghaa la ghee odẹ ehe ne avbe oziguẹ mu okhian rrie, iran ghi suẹn okhian. Ọmwa nọ mu okhian rrie ehe gha ghi miẹn okọ ẹzẹ nọ khian mu irẹn nẹ, ọ ghi mu ihẹ ọre ya mudia ye ehe ne okọ ẹzẹ na kun sie, ọ ghi gha khẹ na yae wewe, ẹghẹ ne okọ ẹzẹ nii khian ya kpa.
Ọtokha ọkpa na tie ẹre Lionel Casson keghi kha wẹẹ: “Vbe Rome, emwamwa ghaa rrọọ nọ ru iyobọ ne emwa ya rherhe miẹn okọ ẹzẹ ne iran gha laọ, vbene iran i na tobọ iran zozo gualọe. Ẹzẹ na tie ẹre Tiber ẹre okọ ẹzẹ na gha kun sie vbe Rome. Ẹvbo ọvbehe nọ sikẹ Ẹzẹ Tiber na tie ẹre Ostia ẹre ọfisi na wa gha bun, okpe ẹki vbe gha rre evba. Ẹvbo nii, ẹre emwa na ya gha ru emwamwa ọghe okhian. E kọmpini ni yan avbe okọ ẹzẹ ẹre ọ yan nibun vbuwe avbe ọfisi nii. Eso vbuwe avbe kọmpini ni mwẹ ọfisi vbe Ostia, ọre Narbonne [nọ rre France] Carthage [nọ rre Tunisia]. Erriọ kompini ughughan ya mwẹ ọfisi vbe Ostia. Ọmwa nọ hoo nọ la okọ ẹzẹ ghaa rrie ehe rhọkpa vbe ẹghẹ nii, ọ ghi gha rrie ọkpa vbe usun avbe ọfisi nii.”
Okọ ẹzẹ wa gha ya okhian kẹ, vbọrhirhighayehẹ, ọ vbe gha mu arrọọ ọghe emwa ye ikpadede. Ẹi re avbiẹ inugba ẹre okọ ẹzẹ ne Pọl la re nii, vbe ọ mu okhian rrie ihe ọvbehe zẹvbe arọndẹ na gie ye isi.—2 Kọr 11:25.
