Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Ani Ole?

Ani Ole?

Yɛ blema lɛ, kɛ́ mɔ ko miitao ekɛ meele afã gbɛ lɛ, mɛni efeɔ?

YƐ Paulo beiaŋ lɛ, jatsu titri akɛ meelei woɔ; akɛwooo gbɔmɛi. No hewɔ lɛ, kɛ́ mɔ ko miitao ekɛ meele afã gbɛ lɛ, esa akɛ ebi mɛi kɛji amɛle meele ko ni miiya he ni eyaa lɛ gbɛ, ni agbɛnɛ hu ebi kɛji abaakpɛlɛ ni ekwɔ. (Bɔf. 21:2, 3) Kɛ́ meele lɛ eyaaa he tuuntu ni eyaa lɛ po lɛ, ebaanyɛ ekwɔ, koni kɛ́ ayakpeleke yɛ lɛjiadaamɔhei ni yɔɔ gbɛ lɛ nɔ lɛ, ekwɛ akɛ ebaaná meele kroko ni kɛ lɛ baabɛŋkɛ he ni eyaa lɛ lo.​—Bɔf. 27:1-6.

Nakai beiaŋ lɛ, jeee be fɛɛ be yɛ afi lɛ mli meelei fãa gbɛ, ni be ni amɛfãa gbɛ lɛ po lɛ, anyɛɛɛ atsɔɔ be pɔtɛɛ ni amɛbaafã. Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ amlakui lɛ kwɛ ni kɔɔyɔɔ lɛ mli hi lɛ, amɛyiɔ gbɛ, shi kɛ́ kɔɔyɔɔ lɛ mli ehiii lɛ, amɛfãaa gbɛ lɛ dã. Agbɛnɛ hu, nibii ni amɛteŋ mɛi komɛi heɔ amɛyeɔ lɛ hewɔ lɛ, kɛ́ amɛna nibii komɛi, tamɔ kwaakwaalabite sɔ̃ amɛbalaa lɛ yiteŋ eebolɔ, loo meele ko ni eyasha shi lɛ he nibii yɛ ŋshɔ lɛ naa lɛ, amɛtsiɔ amɛgbɛfãa lɛ amɛtoɔ. Kɛ́ gbɛfalɔ lɛ ná meele ni kɛ lɛ baaya lɛ, etoɔ enibii kɛyaa lɛjiadaamɔhe lɛ, ni emɛɔ kɛyashi abaatswa adafi akɛ meele lɛ miiba ebafã.

Yinɔsaneŋmalɔ Lionel Casson wie akɛ: “Yɛ Roma lɛ, ato gbɛjianɔ ko ni hã nibii fee mlɛo fioo kɛhã mɛi ni miitao amɛkɛ meelei afã gbɛ lɛ.” Ewie kɛtsa nɔ akɛ: “Tiber faa lɛ naa lɛjiadaamɔhe ni yɔɔ Roma lɛ yɔɔ. Yɛ maŋ ko ni bɛŋkɛ jɛmɛ, ni atsɛɔ lɛ Ostia lɛ mli lɛ, ayɛ he ko agbo ni nitsumɔhei srɔtoisrɔtoi yɔɔ. Nitsumɔhei nɛɛ pii yɛ ni mɛi ni tsuɔ nii yɛ lɛjiadaamɔhei srɔtoi lɛ anajiaŋdamɔlɔi ni tsuɔ nii yɛ jɛmɛ: Narbonne [ni ŋmɛnɛ lɛ wɔle lɛ akɛ France lɛ] lɛjiadaamɔhe lɛ najiaŋdamɔlɔi yɛ nitsumɔhe yɛ jɛmɛ, Carthage [ni ŋmɛnɛ lɛ wɔle lɛ akɛ Tunisia lɛ] lɛjiadaamɔhe lɛ najiaŋdamɔlɔi hu yɛ jɛmɛ, . . . kɛ ekrokomɛi ni fata he. No hewɔ lɛ, kɛ́ mɔ ko miitao ekɛ meele afã gbɛ kɛya he ko lɛ, ekwɛɔ lɛjiadaamɔhei ni yɔɔ he ni etaoɔ eya lɛ gbɛ, ni eyanaa lɛjiadaamɔhei nɛɛ anajiaŋdamɔlɔi lɛ koni amɛye amɛbua lɛ.”

Nakai beiaŋ lɛ, kɛ́ okɛ meele fã gbɛ lɛ, efoɔ onane nɔ, shi bei komɛi lɛ eyɛ oshãra. Paulo kɛ meele yasha shi shii abɔ yɛ emaŋsɛɛ sɔɔmɔ gbɛfãi lɛ amli.​—2 Kor. 11:25.