KAINGĨ, meri cia gũkuua o andũ tu itiarĩ kuo matukũ-inĩ ma Paulo. Nĩgetha mũndũ ahote gũthiĩ thabarĩ, aabataraga kũũrĩrĩria kana harĩ merĩ ya mĩrigo ĩngĩkuua andũ ĩrathiĩ kũrĩa arenda gũthiĩ. (Atũm. 21:2, 3) O na angĩkorũo meri ĩyo ndĩathiaga kũrĩa hihi arenda gũthiĩ, nĩ angĩaingĩrire meri ĩyo, no yarũgama kũndũ kũngĩ thabarĩ-inĩ ĩyo, aingĩre meri ĩngĩ ĩngĩmũtwara hakuhĩ na kũrĩa arenda gũthiĩ.—Atũm. 27:1-6.

Kaingĩ meri ciathiaga mahinda mamwe na mamwe harĩ mwaka, na itiakoragwo na mũtaratara mwega wa thabarĩ. Atwarithia a meri nĩ maaregaga kwamba gũthiĩ mangĩonire rĩera rĩrĩ rĩũru kana mone meri ĩngĩ ĩthũkĩte ĩrĩ hũgũrũrũ-inĩ cia iria. Ningĩ, atwarithia arĩa meetĩkĩtie maũndũ ma ũgo na ũragũri, nĩ maaregaga gũthiĩ mangĩonire maũndũ moonaga marĩ moru ta kĩgogo kũgamba gĩkinyĩte mĩkwa ĩrĩa yoohaga itambaya cia meri. Atwarithia a meri maambaga kũrora mwena ũrĩa rũhuho rũrahurutana rũthiĩte matanakũũra. Mũthii angĩonire meri ĩkũmũkuua, aathiaga harĩa meri yakoragwo arĩ na mĩrigo yake, ageterera ihinda rĩrĩa rĩkwanĩrĩrũo atĩ meri ĩyo ĩrĩ hakuhĩ gũkũũra.

Kũringana na mũthuthuria ũmwe wa maũndũ ma historĩ wĩtagwo Lionel Casson, “Thĩinĩ wa Roma, warĩ ũndũ mũhũthũ harĩ andũ kuona meri ya gũthiĩ nayo na athii matiabataraga gũcaria meri o ene. Gĩcukĩro gĩakuo kĩa meri gĩakoragwo harĩa Rũũĩ rwa Tiberia rũnyitanĩire na iria. Taũni-inĩ ya Ostia ĩrĩa yarĩ hau hakuhĩ, nĩ yarĩ na kĩhaaro kĩnene gĩathiũrũrũkĩirio nĩ mawabici, wabici nyingĩ harĩ icio ciakoragwo irĩ cia meri cia gũthiĩ icukĩro-inĩ itiganĩte: meri cia Narbonne [kũrĩa ũmũthĩ gwĩtagwo Faranja] ciarĩ na wabici ĩmwe, meri cia Carthage [kũrĩa ũmũthĩ gwĩtagwo Tunisia] ciarĩ na wabici ĩmwe, . . . na ingĩ nyingĩ. Mũndũ wothe ũrathiĩ thabarĩ aabataraga kũingĩra wabici ĩrĩ itũũra-inĩ o rĩothe kũrĩa aragerera.”

Thabarĩ icio cia meri nĩ ciahonokagia mahinda, o na gũtuĩka no ciakoragwo na mogwati. Maita maigana ũna, Paulo nĩ aathũkĩirũo nĩ meri arĩ ng’endo-inĩ ciake cia ũmishonarĩ.—2 Kor. 11:25.