Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Asoo Ɛze?

Asoo Ɛze?

Kɛzi ɛnee bɛyɛ meli adendulɛ nwo ngyehyɛleɛ wɔ tete ne ɛ?

WƆ PƆƆLO mekɛ zo, ɛnee bɛnlɛ meli mɔɔ menli ala a ɔfa a. Saa awie kulo kɛ ɔfa meli ɔtu adenle a, ɔbiza saa ɔbanyia meli mɔɔ fa ninyɛne mɔɔ bava ɛleka mɔɔ ɔlɛkɔ la bie yeavo a. (Gyi. 21:2, 3) Saa bɔbɔ meli ne ɛngɔ ɛleka mɔɔ ɔkɔ la pɛpɛɛpɛ a, ɔfo bie ɔkɔdwu habɔ mɔɔ bikye la, na yeavo fofolɛ yeadoa zo.​—Gyi. 27:1-6.

Tɛ mekɛ ne amuala a ɛnee bɛfa meli bɛtu adenle a, yɛɛ ɛnee bɛnlɛ nwolɛ ngyehyɛleɛ fɔɔnwo wɔ ɛkɛ. Maanle nu tɛnlabelɛ mɔɔ ɔyɛ a ɔnle kpalɛ yɛɛ diedi funli bie mɔ ati, ɛnee bɛnda bɛnva meli bɛndu adenle, kɛ neazo la, ɛnee saa kɔkɔsɛlɛ bagyinla meli ne anwuma su anzɛɛ bɛnwu kɛ meli bie ɛbutu a, bɛbu ye kɛ ɔle munzule. Ɛnee menli mɔɔ ka meli la yɛ zɔ wɔ mekɛ mɔɔ maanle nu le kpalɛ la. Ɛnee saa awie mɔɔ fa meli adu adenle la nwu meli mɔɔ ɔbavo la a, ɔfa ye ninyɛne ɔkɔ habɔ ɛkɛ ne ɔkɔkendɛ kɔkpula kɛ, ɔbade mekɛ mɔɔ ɔbava yeadu la anwo amaneɛbɔlɛ.

Tetedwɛkɛ kɛlɛvolɛ Lionel Casson ka kɛ: “Wulomuma yɛle ngyehyɛleɛ maanle meli adendulɛ yɛle sikalɛ wɔ zɔhane mekɛ ne. Bɛyɛle habɔ wɔ Azule Tiber ne anloa. Wɔ sua Ostia azo, ɛnee ɛleka kpole mɔɔ ɔfese ngakyile wɔ ɛkɛ la bikye ɛkɛ. Ɛnee Narbonne [yɛ mekɛ ye azo France] lɛ ɔfese ɛhye mɔ ko, Carthage [yɛ mekɛ ye azo Tunisia] noko lɛ ko, . . . nee mɔɔ bokɛboka nwo la. Awie biala mɔɔ ɔkulo kɛ ɔfa meli ɔtu adenle la kɔ ɔfese ɛhye mɔ bie anu na ɔtua ye ezukoa ne ɔmaa mgbanyima mɔɔ bɛ meli ɛlɛkɔ ɛleka mɔɔ ɔkulo kɛ ɔkɔ la.”

Ɛnee menli mɔɔ fa meli tu adenle la ɛnzɛkye mekɛ dɔɔnwo, noko ɛnee esiane wɔ nu. Wɔ Pɔɔlo edwɛkpatɛlɛvolɛ adendulɛ nu, ɛnee meli mɔɔ ɔfo la bie mɔ ta butu.​—2 Kɔl. 11:25.