Skip to content

Skip to table of contents

Mwalizi Na?

Mwalizi Na?

Chiindi, bantu bakali kweenda biyeni amaato?

MUCHIINDI chaPawulu, taakali kujanika pe maato aakabambilidwe kubweza bantu. Kuti muntu akonzye kujana bwaato bwakali kuya nkwaakali kuya, wakeelede kubuzya kuli bamwi kuti azibe kuti bwakaliwo na bwaato bwakali kubweza zintu akuti bwakali kuzumina na kubweza bantu. (Mil. 21:2, 3) Nikuba kuti muntu wajana bwaato bwakatali kuya nkwaakali kuya loko pesi wakali kutanta luzutu alubo kuti bwayimikila aali chimwi chito, wakali kutanta bumbi bwakali kumusisya aafwiifwi ankwaakali kuya.—Mil. 27:1-6.

Bantu bakali kweenda aamaato muchiindi chakabikkidwe munyaka amunyaka alubo maato taakalikwe chiindi chibikkidwe nchaakali kunyampukaacho. Basikweenzya maato bakali kunonoka kunyampuka kutali akaambo kabwiime bwakunze luzutu pesi akaambo kakusyoma zyamasalamusi. Mbuuli chiindi nikwakali kulila chikwangala kakkede aantambo zyabwaato naakuti nibakali kubona bumwi bwaato bwakanyonyooka aachito. Basikweenzya maato bakali kunyampuka chiindi nibakali kubona kuti luuwo lulikuunga kabotu. Kuti silweendo wajana bwaato bwakali kuya nkwaakali kuya, wakali kwiinka azintu zyakwe aafwiifwi abwaato, kalindila kumvwa chaambilizyo chakuti bwaato bwaba aafwiifwi kunyampuka.

Sikulanga-langa makani aachiindi uutegwa Lionel Casson, wakati: “Dolopo lyakuRoma lyakali aanzila nguba yakugwasya bantu kuti bajane bwaato bwakutanta kutali kuti baliyandwiide. Chito chaRoma chakali aafwiifwi amulonga waTibberi. Aafwiifwi aadolopo litegwa Ostia, kwakali bbuwa pati lyakali aamawofesi. Mawofesi miingi akali aabasikweenzya maato bazwa kuzito zisiyene-siyene mbuuli basikweenzya maato bakuNarbonne [lino iitegwa France] bakali aawofesi yabo, abakuCarthage [lino iitegwa Tunisia] bakali aayabo, . . . kaziyabuya. Muntu wakali kuyanduula bwaato bwakutanta, wakeelede kwiinka kumawofesi kuti azibe maato aakali kuya nkwaakali kuya.”

Kweenda aamaato kwakali kutola chiindi chiche pesi kwakali kuyoosya. Munyendo zyakwe zyabumishinali, Pawulu wakafwidwa bwaato kwaziindi zyiingi.—2 Kor. 11:25.