Skip to content

Skip to table of contents

Ngye Zebi?

Ngye Zebi?

Mu sekulu yitheti, bwidi mutu kaba kubiminanga mwingi kukwenda mu mavula mankaka mu dikumbi?

MU BILUMBU bi mvwala Polo, kusa ba ko makumbi maba natanga to batu. Mwingi kukwendila mu dikumbi mu mavula mankaka, mutu kafweti kuvula batu bankaka boti bawu bazebi dikumbi dinnatanga mimfunu dinkwenda ku kibwangu nandi katidi kwenda ayi boti babeki diawu balenda kikinina kunata batu. (Mavanga 21:2, 3) Boti dikumbi disinkwenda ko ku divula katidi kukwenda, nandi kalenda maka muna, vayi kukuluka va divula kalenda bakila dikumbi dinkwenda ku divula katidi kukwenda.—Mavanga 27:1-6.

Bakana ko kadika kilumbu makumbi maba kwendanga ku mavula mankaka, vayi baba solanga bilumbu mu khati mvu, ayi makumbi beni masa ba ko thwadusulu yi kulandakana mu matedi thangu ayi kilumbu bafweti kwendila mu mavula mankaka. Khumbu zinkaka baba balulanga kilumbu batsikika mwingi kukwenda mu mavula mankaka bika to mu kibila ki thangu yimbi, vayi khumbu zinkaka mu kibila ki mayindu makhambu fwana. Buka, batu ba kumona ngongongo kubeta mu dikumbi ayi kutula lusuku luwombo, voti ba kumona dikumbi divavuka mu kibila ki kivuka, buna mawu mansundula ti zifwanga. Vayi khumbu zinkaka, ba kumona ti phemo yimboti yidi mu kuvevumuka, bawu baba sadilanga lwaku beni mwingi kufika kwenda. Bo mutu kambaka dikumbi mwingi kukwendila, nandi waba tediminanga va kibwangu bansesulanga dikumbi nati bamvana ndubu ti dikumbi beni dyannaguka.

“Ku Loma mu thangu yikhulu, kuba phila yimweka yi kufika bakila dikumbi di kukwendila mu mavula mankaka. Mutu mweka wuntanga binongu bantedilanga Lionel Casson, wutuba: “Kibwangu baba sesanga makumbi ku Loma kyaba banga vasukila mwila wu Tibre. Va ndeko divula di Óstia vaba kibwangu kinneni kiba bikatalayi biwombo. Biwombo mu bikatalayi beni biba bi batu bavwidi bisesulu biwombo: kimweka kiba ki basi Narbonne [bubu bantedilanga França], kinkaka ki basi Cartago [bubu bantedilanga Tunísia].  . .  ayi tutanga tulembu. Woso mutu tidi dikumbi mwingi kukwenda ku divula dinkaka, waba kwendanga mu bikatalayi bidi mu divula bidi dikumbi dinkwenda ku divula katidi kukwenda.”

Diba dyambu dimboti kukwendila mu makumbi ku mavula mankaka, vayi khumbu zinkaka dyaba banga dyambu diphasi. Bo kaba kwendanga mu mavula mankaka mu kisalu kyandi ki misyoni, zikhumbu ziwombo mvwala Polo waba monikinanga bivuka.—2 Kolinto 11:25.