1-2. (a) Oghẹn oghaạph omaaniọm kụ aḍeenaan mọ eḍighi ni eseeriom ayira owạ ghan iidereghị ḍighaạgh awe, ḅilhẹ r’inyaạm ongọ aani ghan abunhọn iidereghị? (b) Ika kụ idị eeni amem roḍighi ghan iyaạr dị kepin esi obumoọny phọ?

EḌIGHI eseeriom ayira owạ ghan iidereghị ḍighaạgh awe ḅilhẹ r’inyaạm ongọ aani ghan abunhọn iidereghị. Esi omaạm, mem lọ obạm obumoọny rapegh ephegh, kụ amheel akpoghoronaạn eekum odị, ramoghiom ghan k’aghị ateẹny odẹ obobọ onhiin odị. Odẹ r’onhiin phọ odị ko/tue ookonhom esi phọ, kuolọ kotue ni oodereghị obumoọny phọ. Bidị kopuru ni mọ: uḍighi ika? ogbuurogh izin phọ, oḅeton oobọ eeni kẹn ogbul iyaạr esi phọ. Moọny amem bịn obumoọny phọ asophe aḅilhẹ amiigh ephegh phọ. Esighẹ rekị bịn esi phọ megheel.

² Eeni amem, roḍighi ghan ni iyaạr dị repin ghan iboom ilhoghi ibạm anmụny. Bunhiin robiighi ghan. Otue ni obiighi obumoọny phọ mem bịn obobọ ibadị asiạ. Etigheri onhụ amem mọ, eetu phọ re/ḍuạ ghan olhoghi obumoọny phọ. Eeni amem, otue ni osiphom abiighia phọ oliọm. Inhọn amem, eeni ko/siphom obiighia phọ. Kuolọ, ghalamọ uliọm ni obiighia phọ mem mem mọ, bịn eetu phọ kekiọm ni ghisigh etọl ghan loor obumoọny phọ ghalamọ mamanạm ni.

3. Idiphọ oghaạph bọ siphẹ 2 Korịnt 1:3, 4, eeghe kụ ogbi aZihova, ḅilhẹ eeghe asipuru kụ edị yira kooḅeghiọn?

³ Eeghe ologhonaạn aḍighaạgh kụ odianaan onyọ aKristẹn dị obiighi mem eghoroghọr, kuolọ aghiọm ni ghisigh ramiinọn eetu phọ ghalamọ r’amem dị mamanạm ni? (Bạl 2 Korịnt 1:3, 4.) Eten dị eegholaan, eḍighi ogbi aZihova oḍeenhaan ghan ephomoghiạn ḅilẹ r’iidereghị iyool phọ odị. Kụ iḍighi kụ ooḅeghiọn ophogh iraạr asipuru phọ iphẹn: (1) Eeghe kụ iḍighi kụ buphẹ  mobiighi ghan bọ owạ bọ ni iidereghị? (2) Anhiạn kụ kaadereghị bọ? (3) Ika kụ idị yira kotue oodereghị bidị eten dị emhoon?

4-5. (a) Eeghe kụ iḍighi kụ emạn bọ ni maạr olegheri mọ ibạm anmụny ogbatanaạn ni r’ikumor awe? (b) Ika kụ idị ibiighi ketue etir oḍuom olhoghi phọ obumoọny phọ amhoọgh bọ aghị esi abunhọn?

⁴ Buniin ikumor awe dị eeni obiighi mem iḍoọgh, otue ni oḅilhẹ omoghi iidereghị ghalamọ r’idiphọ ibadị asiạ meten bọ ni. Eeghe kụ iḍighi? Orue onaghanạn, pọ eḅẹl phọ, ewạ dị yira kolhegheri mọ ibạm anmụny ogbatanaạn ni r’ikumor awe. Eten phọ epẹ iyaạr retir ghan bọ obumoọny egbatanhaạn ni r’eten phọ retir ghan bọ okumor oye. Ooḅeghiọn omhiịn iniin areḍeenhaan.

⁵ Ewạ dị ibạm anmụny phọ kotuman ghan oḅilhẹ oḍuom olhoghi buphẹ rookonom bọ bidị. Otuman phọ ophọn phọ raloghonaạn ghan ḍighaạgh dị ibạm anmụny phọ kologhoma oghoph ḅilhẹ oḍuom olhoghi bunhọn awe dị ophomoghiạn bidị. (Ps. 22:9) Dị eeph ni iboom, ibiighi phọ ekạr remite ghan siphẹ ologhotu phọ kụ igbogh, kụ asiya dị akạr ri atuman obobọ arighirị kụ rogbor ghan kobiighi ibạm anmụny phọ. Obi obumoọny phọ eten phọ ephẹn ketue ni eḍighi iyaạr dị kekparanaạn iboom obumoọny phọ oḍuom abunhọn awe olhoghi, ghalamọ ibadị asiạ meten ni.

6. Eeghe kụ iḍighi kụ ibiighi eḍighi bọ sipioghọm r’oḍighi oye iyaạr?

⁶ Ibạm anmụny ro/tue ghan koghopha loor, kụ ibiighi eḍighi ni sipioghọm ḅilhẹ reḍighi ghan oye iyaạr. Orolhạn esi ibạm anmụny mem dị bidị ko/manạm, iitughiạn abidị ke/ghị epẹ phọ, obobọ koo/kolobian orolhạn esi idiphọ olom r’anhịr, ketue ni eḍighi obumoọny phọ iyaạr. Ibiighi ketue ni enme ephoghom obumoọny phọ ilọ orolhạn esi, ilọ aloor odị, obobọ ilọ oḍuomolhoghi phọ odị amoọgh bọ esi abunhọn.

7. (a) Eeghe kụ iḍighi kụ edugh bọ ni dị oye kaakeleghi obumoọny abiighi, kụ ika kụ idị odị katue bọ aḍighi iduọn phọ? (b) Okpẹ phọ ophọn phọ kakọm eeghe kụ amiteom?

⁷ Ibạm anmụny ko/kạr omaạr ilọ ootughiạn, osopha, obobọ olhọgh elhegh iiḅaghamị bịn ogbọl. (1 Kọr. 13:11) Kụ iḍighi kụ edugh ni dị oye kaakeleghi bidị bịn abiighi. Abuọ ibiighi phọ rotughemiọm ghan ibạm anmụny phọ okpẹ mo; ibạm anmụny phọ kụ edị kokpalạm, mọ ku/kaạph uḅenị oye, mọ oye ka/meeraam bidị, obobọ mọ orolạn esi igbo obumoọny r’okumor oye pọ eḍeenhaan ephomoghiạn. Kesighẹ ni ibadị asiạ kụ obumoọny phọ agbi olhegheri mọ oomo ipẹ phọ eḍighi okpẹ. Odọ obumoọny phọ ophọn katue ni aatughiạn ghan mem lọ amanạm mọ onọ, maapuạn, ḅilhẹ mọ onọ o/kpeanaạn ophomoghiạn obobọ oodereghị.

8. Eeghe kụ iḍighi kụ yira okuphom bọ ni owol mọ aZihova katue ni angọ iidereghị bulọ awe moḍighi ikarạph?

⁸ Iikia i/lo, ibiighi rekọm ghan iiḅaghamị dị ko/tue obula. P’eeghe igbogh ikarạph! Ibiighi ibạm anmụny phọ eleeny bọ iduọn eleeny oomo aḅirini phọ ekạr eḍeenhaan mọ yira odi ruukuna amem mọ, mem dị awe “ko/moọgh ghan igbiririph” ḅilhẹ r’amem dị “abuḍighinom ikarạph r’awe iigbegheḍiom koIoghorị ghan ni bịn.” (2 Tim. 3:1-5, 13) Ikeḍi phọ aSetan ekạr kụ ebeeph, kụ repin ghan mem dị awe rozooghị eten dị eḅeraạn Eru phọ. Toroboiperolbọ, aZihova amoọgh ni inyaạm apu Setan r’otul phọ odị. AZihova alegheri ni oomo ikeḍi phọ aSetan. Okạr agey aZihova alegheri ni oomo iminimiịn phọ ayira, kụ odị katue ni ungọ iyira iidereghị phọ ipẹ ewạ bọ. Eḍighi ni ḍisẹph okumu “Enaạn phọ eḍighi bọ zin oomo iidereghị phọ, ruudereghị ghan iyoor esi oomo iminimiịn, obọ yoor orue osighẹ odọ iidereghị phọ Enaạn riidereghiọm ghan bọ iyoor kụ oodẹreghiọm aani buphẹ romiinọm bọ iminimiịn kirokirọ phọ.” (2 Kọr. 1:3, 4) Anhiạn nuụn kụ edị aZihova rasighẹ ghan bọ kangoọm iidereghị?

9. Odaphạn ikpo onhụ Uw-emhạ phọ Devid ogẹ bọ siphẹ Psalm 27:10, aZihova kaḍighi ika buẹn abuọ eghun otu phọ abidị mophogh bọ oḅitonaạn?

⁹ Ekạr ewạ dị koodereghị buphẹ aburudẹ phọ r’aburunhiin phọ moḅitonaạn bọ obobọ awe mobiighi bọ. Okọ suọr phọ aDevid alegheri mọ aZihova kụ azin iidereghị dị akpẹ obeḍenọm. (Bạl Psalm 27:10.) ADevid amhoọgh ni omheeraam mọ aZihova kakuraam ni oomo abuphẹ abuọ eghun otu phọ abidị ophogh bọ oḅitonaạn. Ika kụ idị aZihova raḍighi ghan bọ iduọn phọ? Odị rasighẹ ghan kaḍighinhom rebenẹ phọ odị okpẹ bọ oḍuomolhoghi phọ. Abuẹn r’ayira rooḅereghị bọ aZihova oḍighi idiphọ eghun otu ayira. Esi omaạm, aZizọs aḅẹm mọ abuẹn r’odị rooḅereghị bọ aZihova oḍighi bumor, bumarani ḅilhẹ r’aburunhiin odị.—Mat. 12:48-50.

10. Otelhedom mọ aPọl aghaạph ika ilọ oḍighi phọ odị idiphọ okumor oye?

¹⁰ Ooḅeghiọn idị ookpomoghan aKristẹn phọ katue atọl idiphọ eghun otu. Otelhedom mọ aPọl akumuan ghan ni agey idiphọ okumor oye ookpomoghan dị akpẹ oḍuomolhoghi. Odị aphighi ni imạ eḍeenhaan, kụ uwaloor phọ aphum nyodị oḅenị aani abunhọn mọ otuughaạny nyodị idiphọ odị atuughaạny bọ Kraist. (1 Kọr. 11:1) APọl aghaạph iduọn ilọ oḍighi phọ odị idiphọ okumor oye mọ: “Yoor usooromi ni loor ogbo phọ anyina, idiphọ onhiin dị aphạm nmụny.” (1 Tẹs. 2:7) Ikumor awe dị oḅạr ḍio arodon rosighẹ aani ghan koḍighinhom iyoghoyoghọ ikpo onhụ mem dị osighẹ Baibul phọ roodereghiọm bunhọn.

11. Eeghe kụ iḍeenhaan bọ mọ ikumor awe phọ bịn kụ r’o/ngọ ghan iidereghị?

¹¹ Ikumor awe phọ bịn kụ kotue ongọ iidereghị we dị mobiighi ḍughum? Eeye. Oomo phọ ayira kụ umhoọgh oḍighi ‘oodereghị’ ghan abuerị phọ. (1 Tẹs. 4:18) Abumarani dị omhoọgh mugey amasian r’Zihova kotue ni oodereghị aani bumor dị omhoghi iidereghị. Dị ekạr ekasiạn, aZihova atomaạm loor odị idiphọ onhiin dị raadereghị oọny odị. (Isa. 66:13) ABaibul phọ apạm ni reḍeenhaan anmariịr dị oodereghị aani ghan bunhọn dị iyaạr emitenaan. (Job 42:11) P’eeghe idị reḅaạl ghan olhoghi aZihova ḍio arodon omhiịn dị anmariịr dị oḍighi Kristẹn roodereghị ghan bumarani abidị dị odi esi  iminimiịn! Eeni amem, oniin obobọ iyạl ikumor awe kotue ni oḅenị onyọ umarani dị asi amananaạm oghị ologhonaạn aḍighaạgh onhọn onyọ umarani dị iyaạr emitenaan. *

12. Eeghe kụ edị i/wạ mọ yira oḍighi?

¹² Mem lọ yira rologhonaạn ḍighaạgh bumor phọ, i/wạ mọ okpaariọm ghan bidị oghaạph araraạr lọ bidị u/wạ oghaạph. (1 Tẹs. 4:11) Eeghe nuụn kụ edị ewạ mọ oḍighinaan buẹn omhoghi bọ ologhonaạn aḍighaạgh r’iidereghị? Ooḅeghiọn oogh areten dị aBaibul phọ atughemị ilọ oodereghị ghan abunhọn.

13. Iduọn oghaạph bọ siphẹ 1 Kings 19:5-8, eeghe kụ edị ookpaạny aZihova aḍighi angọ Ilaizạ, ika kụ idị yira kotughaạny aani ookpaạny phọ?

¹³ Ḍighi raraạr dị keloghonaạn ḍighaạgh. Mem mọ oyil phọ Ilaizạ rasuma bọ esi abuẹn rowạ bọ oghiigh odị, odị aḅonyonu ni azuan dị tutụ aḅẹm mọ onọ amhugh. AZihova arom ookpaạny dị amhoọgh iikpọ oghị oteẹny odị. Ookpaạny phọ angọ ni nyodị ologhonaạn aḍighaạgh dị akasiạn. Angọ nyodị eḍien dị r’eenyuụm ku aḅenị nyodị r’eyoghoyhoghọ eten mọ, lhe. (Bạl 1 Kings 19:5-8.) Iphẹn phọ eḍeenhaan ephigh igey. Eeni, amem eẹny eten ozoọm oye ketue ni eloghonaạn ḍighaagh iboom. Eeni oọny eḍien, inmo dị etuụgh erọl, imạ ikpo onhụ dị ogẹ esi aḍinyạ ketue ni eḍeenhaan ephomoghiạn r’ogbolomaam onyọ umor dị maḅonyonu azuan. Eḍighi maạr lọ r’ekparanaạn ghan nyinạ oghaaphạn awe ilọ ipẹ bidị ologhoma bọ, pọ nạ katue ni aloghonaạn ḍighaạgh reten phọ iphẹn phọ.

14. Yira otuughạ eeghe esi ipẹ emitenaan bọ Ilaizạ?

¹⁴ Ḍighi idị abuẹn mobiighi ghan bọ kologhoma oghoph r’eborọph. Yira koḅilẹ ni otuughạ enhọn iyaạr esi ipẹ ogẹ bọ ilọ Ilaizạ. Eten iiḍaạny, aZihova angọ ni oyil phọ ologhonaạn aḍighaạgh phọ ewạ bọ, orue orelhe osi epẹ Eeḅarạph phọ Horeb. Eeni Ilaizạ aloghoma ni oghoph ekpisi phọ ephẹn phọ ekẹl bọ, ekpisi phọ aZihova aghiran bọ iyọ r’awe phọ odị rukuron asiạ dị meten. Eeni odị aloghoma ni mọ onọ makpetenaan ḍighaạgh abuphẹ owạ bọ oghiigh odị. Yira otuughạ eeghe siẹn phọ? Tutụ yira koodereghị buẹn mobiighi bọ, pọ yira kopụr oḍighi idị bidị kaloghoma oghoph. Esi omaạm, ikumor awe phọ olhọgh elhegh mọ eeni onyọ umarani dị iyaạr emitenaan keḅeraạn ghụn ophạm araghaạph r’odị ologhi otu kparipẹ r’aKindọm Họl. Bunhọn keḅeraạn orọl aKindọm Họl.

15-16. Remạ ghan eeghe olher arurụ ongọ?

¹⁵ Maạr ghan alher rurụ angọ. ABaibul phọ angọ ni oroma dị aagholhaan mọ: “torobọ oye anuụn ghan ni anaghanạn, aaḅeghiọn ghan ikpo oghaạph kụ aghaạph.” (Jems. 1:19) Yira romaạr ghan ni kolher rurụ ḍughụm? Yira kotue ni ootughiạn mọ olher arurụ pọ oḅoorian bịn mem lọ onhọn oye rakaạph—esi ophogh ghan oye phọ rakaạph bọ, bịn r’iyaạr yira u/kaạph. Kuolọ omaạr olher arurụ eḅarạm ni inhọn. Esi omaạm, eekuna phọ Ilaizạ aḅenị ni aZihova ipẹ odị aloghoma bọ, kụ aZihova akạr kụ alher rurụ. AZihova akạr kụ anaghanạn oghiilaan phọ Ilaizạ, bilhẹ r’ipẹ odị aatughiạn ghan bọ mọ ogina odị bịn kụ ebenẹ aZihova dị asugha, ḅilhẹ kẹn mọ oomo arukumuan phọ odị i/moọgh maạr oḍighinom. Eten ephomoghiạn, aZihova aloghonhaạn ni nyodị ḍighaạgh okpạr opu iitughiạn phọ ipẹ phọ. Odị akạr kụ aḍeenhaan mọ onọ aler ri rurụ angọ nyodị.—1 Ki. 19:9-11, 15-18.

¹⁶ Ika kụ idị yira kotue oḍeenhaan oseenyạn r’igbiririph phọ eḍighi bọ eḍeenhaan ephomoghiạn—mem dị yira olher rurụ ongọ onyọ umor—dị iiḅaghamhị emitenaan? Eeni amem, oḅạ ikpo onhụ dị eyoghoyoghọ r’amagheel, ketue ni eḍeenhaan odọ ipẹ yira olhoghoma aani bọ. Nạ atue ni aḅẹm mọ: “Olhoḍio wo esi iphẹn  emite bọ! Obumoọny o/lho dị oḍighi iphẹn phọ kụ keḅeraạn!” Eeni nạ atue kẹn ni apuru iyạl ikpo asipuru, olhegheri ipẹ oye phọ alhoghoma bọ. Nạ atue ni apuru mọ, “ikạr emite ika?” obobọ “Mị ugbi mọ pọ . . . Iduọn phọ ni ḍughụm?” Idọ ikpo onhụ phọ iphẹn reḍeenhaan ghan mọ nạ aler ri rurụ angọ ipẹ dị rakaạph bọ.—1 Kọr. 13:4, 7.

17. Eeghe kụ iḍighi kụ ewạ bọ ni okparạm ḅilhẹ ‘ooḅeghiọn ghan ikpo onhụ’ kụ ogbi oḅạ?

¹⁷ Ghalamọ r’iduọn phọ ni, miigha loor “aaḅeghiọn ghan ikpo oghaạph kụ aghaạph.” Ka/soph ghan aḍigh loor esi dị nạ rawạ ongọ oroma obobọ oolemi aḍituughiạn oye phọ. Ḍeenhaan ghan okparạm! Mem mọ Ilaizạ aghaạph bọ ipẹ edi bọ olhoghi odị aḅenị aZihova, odị aghaaphọm igbagarạ ikpo onhụ dị eḍeenhaan e/ḅaạl olhoghi. Onyebeel roten, aZihova r’okparamị omheeraam mọ Ilaizạ, Ilaizạ aḅilhẹ ni aḍighinom iniin phọ ikpo onhụ phọ. (1 Ki. 19:9, 10, 13, 14) Yira otuughạ eeghe? Eeni amem awe dị odi esi iiḅaghamị kotue ni okaạph ipẹ reḍighi bọ bidị ibadị amem. Idiphọ aZihova, yira okparạm ghan olher rurụ ongọ bidị. Kparipẹ roogboronom oḅenị abidị ilọ oḍighi, ewạ mọ yira oseenyạn ghan bidị.—1 Pit. 3:8.

18. Ika kụ idị iiḅereghị ayira ketue eedereghị oye dị odi esi iiḅaghamị?

¹⁸ Ḅeeḅereghị r’oye phọ iiḅaghamị phọ emitenaan bọ. Abuphẹ odi bọ esi iiḅaghamị phọ eeni amem ro/tue ghan kooḅereghị. Eeni kaatughiạn mọ onọ o/kpeanaạn mun oḅaanaạn aZihova. Eten dị yira kotue oodereghị bidị pọ, ooḅereghị r’oye phọ, kụ ogholom aḍien oye phọ siphẹ iiḅereghị phọ. Mem dị yira rooḅereghị, oḅenhị ghan ni aZihova odọ idị yira ḅilhẹ r’ookpomoghan phọ ophomoghiạn oye phọ. Yira otue ni olọm aZihova mọ aloghonhaạn ḍighaạgh ebenẹ phọ odị ophọn phọ omhoọgh okparạm r’iidereghị. Odọ iiḅereghị phọ iphẹn phọ k’ekạr kụ eedereghị oye phọ.—Jems 5:16.

19. Eeghe kụ ketue iloghonhaạn iyira ḍighaạgh ookolobian idị yira kotue oodereghị oye?

¹⁹ Ḍighinhom ghan ikpo onhụ dị k’eekonom eḅilhẹ eedereghị oye phọ. Tuutughiạn ghan kụ  agbi oghaạph iyaạr. Ikpo onhụ dị uu/tughiạn kụ oḅạ rekọm ghan iiḅaghamị. Kuolọ iyoghoyoghọ ikpo onhụ ketue ni eekonom oye. (Prov. 12:18) Kụ iḍighi kụ, ḅeeḅereghị aZihova aloghonhaạn nyinhạ ḍighaạgh oḅạ ikpo onhụ dị eyoghoyoghọ, eḍighi ilọ iiḍereghị, ḅilhẹ eḍighi elọ eekonhom. Legheri mọ ikpo onhụ i/lo dị ketue eeḍereghị oye epu ikpo onhụ phọ aZihova edi bọ siphẹ aBaibul phọ.—Hib. 4:12.

20. Ikarạph dị memitenaan ghan oye igbaany reḍighi ghan idị oye phọ kaatughiạn ika, kụ ewạ mọ yira ootughianạm ghan bidị eeghe?

²⁰ Abuniin abudị mobiighi ghan igbaany, rologhoma ghan mọ bunọ m’oopuạn, u/moọgh mun maạr oḍighinhom—obobọ u/kpeanaạn mun dị kopomoghiạn. Kuolọ iitughiạn phọ ipẹ phọ i/tu inẹ. Kụ iḍighi kụ, sighẹ Baibul phọ aghiọm bidị olhoghi mọ aZihova amaghamhị ni bidị maạr. (Miịn igbe phọ “ Iidereghị Dị Edi Siphẹ Ikpo Onhụ Phọ Enaạn.”) Tuutughiạn ipẹ ookpaạny phọ asighẹ bọ eyoghoyoghọ eten akparamiọm oyil phọ Daniẹl, mem mọ odị aḅonyonu bọ azuan. AZihova aḍighi idị ooḅi oye phọ aloghoma mọ odị amạn ni maạr esi onọ. (Dan. 10:2, 11, 19) Igina phọ kẹn, abumor r’abumarani phọ ayira okạr kụ omoọgh maạr oḍighinhom esi aZihova!

21. Eeghe kụ kemitenaan oomo abuḍighinom ikarạph lọ u/meera ukiton, kuolọ eeghe kụ idị ewạ mọ oomo phọ ayira oḍighi siẹn amem mọ amuẹn phọ?

²¹ Mem dị yira oodereghị bunhọn, pọ yira roḍighi ghan idị bidị kolegheri mọ aZihova apomoghiạn ni bidị. Kụ yira phọ kẹn ku/bula mọ aZihova aḍighi Enaạn elhiom ooruẹn. Kụ idighi kụ, oye o/lho dị obiighi dị aZihova u/legheri. AZihova amiịn ni oomo ipẹ emite bọ, kụ odị ka/bilhẹ olhiọm awe ibiighi dị u/meera ukiton. (Num. 14:18) Toroboiperolbọ, ewạ mọ yira oḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ oḍeenhaan ephomoghiạn buphẹ mobiighi ghan bọ. Dị epelom siẹn, p’eeghe idị eḍighi iyaạr iidereghị olhegheri mọ aZihova kaakonom ni oomo abuphẹ aSetan r’aḅirini phọ odị mookeleghi bọ! Oọny ekula amem bịn, araraạr phọ iphẹn rekọm ghan bọ iduọn eephina ke/tọl ghan mun ekpom obobọ ilhoghi ayira.—Isa. 65:17.