Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

Ako Iruẹmwi 20

E Jehova Ẹre Ọ Rhie Ifuẹko Ne Emwa Na Mu Yagha

E Jehova Ẹre Ọ Rhie Ifuẹko Ne Emwa Na Mu Yagha

“Erha ne ọ mwẹ itohan . . . Irẹn ẹre ọ ye ima obọ vbe uwu ọlọghọmwa mwa hia.”—2 KỌR 1:3, 4.

IHUAN 134 Ẹse Nọ Ke Obọ Osanobua Rre Ẹre Emọ Khin

OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA *

1-2. (a) De igiemwi nọ rhiẹre ma wẹẹ ai miẹn ọmwa ne ẹi gualọ ifuẹko kevbe wẹẹ, ai vbe miẹn ọmwa ne ẹi sẹtin rhie ifuẹko ne ọmwa ọvbehe? (b) A gha mu ọvbokhan yagha, de obalọ nọ si yọ re egbe?

AI MIẸN ọmwa ne ẹi gualọ ifuẹko. Ai vbe miẹn ọmwa ne ẹi sẹtin rhie ifuẹko ne ọmwa ọvbehe. Evba biẹ ọmwa biẹ nọ. Vbe igiemwi, ọvbokhan ghaa ku, ọ na dee bolo iguẹ, ọ ghi viẹ bu erhae ra iyẹe. Evbibiẹ ọre i khian wa sẹtin ruẹ, ne iguẹ nọ bolo rrie vbobọvbobọ nii sokpan, iran gha sẹtin fu ẹre ẹko rre, iran ghi bọ re. Iran sẹtin nọ rẹn emwi nọ muẹn gbotọ, iran ghi khiẹn ọnrẹn ameve, iran ghi vbe ya ukhunmwu ye ehe nọ bolo nii. Ọmọ na ya obọ esi mu vberriọ i khian viẹ la ẹghẹ nọ taẹn, vbene u te rẹn, ọ ghi werriegbe suẹn gha ku.

2 Ugbẹnso, ọ mwẹ obalọ ne ibiẹka miẹn nọ khọ sẹ na ya unu kaẹn na. Emwa dan keghi mu ibiẹka eso yagha. Ọmwa sẹtin mu ọvbokhan yagha uhukpa, ọ sẹtin wa vbe loo ọvbokhan nii la ẹghẹ nọ taẹn. Vbọrhirhighayehẹ, emwi vbenian keghi si obalọ kevbe akhiẹ ne ẹi rherhe fo vbe otọ. Ugbẹnso, obọ wa rherhe vbae ọmwa nọ mu ibiẹka yagha. Sokpan, ugbẹnso, ai miẹn ọmwa nọ do ẹki nii mu, na rri ọre oya. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, a rherhe rri ọmwa nọ do uza vberriọ oya, ọvbokhan na mu yagha sẹtin ye gha khiẹ yọ, uhiẹn vbe ọ gha ghi khian enọwanrẹn nẹ.

3. Zẹvbe nọ rre ebe 2 Kọrinti 1:3, 4, de obọ ne Jehova hoo na ya gha mu eguọmwadia re? De avbe inọta ne ima gha zẹ ewanniẹn yi?

3 Deghẹ ọtẹn na mu yagha vbe ọvbokhan ye khiẹkhiẹ egbe ye emwi nọ sunu daa re, vbe ima khian ya sẹtin ru iyobọ nẹẹn hẹ? (Tie 2 Kọrinti 1:3, 4.) Vbene ẹmwata, e Jehova ne Erha mwa hoo na rhie ifuẹko ne eguọmwadia re ni irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn, ni rre ibavbaro. Nia, ma gha zẹ ewanniẹn ye inọta eha na: (1) Vbọzẹe nọ na khẹke na rhie ifuẹko ne emwa na mu yagha vbe iran rre ọvbokhan? (2) De emwa ni gha sẹtin rhie ifuẹko ne iran? (3) De odẹ ne ima khian ya sẹtin rhie ifuẹko ne iran?

VBỌZẸE NE IRAN NA GUALỌ IFUẸKO?

4-5. (a) Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha yerre wẹẹ, ibiẹka lughaẹn ne eniwanrẹn? (b) A gha mu ọvbokhan yagha, de aro nọ ghi ghee emwa ọvbehe?

4 Etẹn eso na mu yagha vbe iran rre ọvbokhan sẹtin ye gha gualọ ifuẹko vbe iran gha khian eniwanrẹn nẹ. Vbọzẹe? Ne ima mieke na gele rẹn evbọzẹe, ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ, ibiẹka lughaẹn ne eniwanrẹn. A gha ya obọ atosi mu ọvbokhan, ọrhiọn i ghi sotọ. Ẹi re erriọ ye ne eniwanrẹn. Gia ghee igiemwi eso.

5 Te ibiẹka kakabọ sikẹ emwa ni gbaroghe iran, erriọ iran vbe ya mu ẹtin yan iran. Asikẹgbe vbenian ẹre ọ ya ibiẹka mwẹ agbẹkunsotọ, ẹre ọ vbe ya iran mu ẹtin yan emwa ni hoẹmwẹ iran. (Psm 22:9) Ọ keghi re emwi da ọmwa wẹẹ, emwa vbuwe ẹgbẹe kevbe avbe ọse ẹre ọ mobọ mu ibiẹka yagha. Emwi vbenian gha sunu daa ibiẹka, ọ do gha lọghọ ne ibiẹka sẹtin mu ẹtin yan emwa ọvbehe, uhiẹn vbe ukpo nibun gha ye gberra nẹ.

6. Vbọzẹe ne ibiẹka na mu yagha na re emwi ohanabe?

6 Ọ keghi re uyinmwẹ atosi na gha mu ibiẹka yagha rhunmwuda ibiẹka i sẹtin gbaroghe egbe iran. Ibiẹka ma he sẹ ni ru emwi ọdọ vbe amwẹ rhunmwuda ọni, ọmwa gha mu iran yagha ra ọ na gu iran ru emwi ke emwi nọ ma khẹke nọ dekaẹn emwi ọdọ vbe amwẹ, ọ keghi kakabọ ya agbọn lọghọ iran. Emwi vbenian gha sunu, ọ do gha lọghọ ne ibiẹka gele rẹn emwi na ya emwi ọdọ vbe amwẹ kha, iran i ghi ghee egbe iran sẹ emwi rhọkpa, iran ghi vbe gha ghee emwa hia vbirhi vbirhi.

7. (a) Vbọzẹe ne ẹi na lọghọ ne emwa dan mu ọvbokhan rẹrẹ? Vbe iran ya mu iran rẹrẹ hẹ? (b) De ẹbe ne ohoghe vberriọ si?

7 Ibiẹka i he mwẹ ẹwaẹn na ya gban egbe ne ẹbe vberriọ. (1 Kọr 13:11) Ọna ẹre ọ si ẹre ne ẹi na lọghọ ne emwa dan rẹrẹ ibiẹka mu yagha. Emwa ni mu ibiẹka yagha keghi ta ohoghe ma iran. Usun ohoghe ne iran tama ibiẹka ọre wẹẹ, ai tae ladian, wa gha tae ladian, wa ẹre ọ khian rri oya yọ, ọmwa rhọkpa i vbe yayi kevbe wẹẹ, enọwanrẹn ghaa gu ọvbokhan ru emwi ọdọ vbe amwẹ, ọ rhiema wẹẹ, iran hoẹmwẹ egbe. Ọ rhie ẹghẹ ibiẹka ke do rẹn wẹẹ, ohoghe ena hia khin. Ọvbokhan na mu yagha vbenian gha ye khian enọwanrẹn nẹ, ọ sẹtin ye gha roro ẹre wẹẹ, te a mu ẹdagbọn irẹn rhia, kevbe wẹẹ, irẹn i mwẹ esa ne irẹn ye.

8. Vbọzẹe ne ima na mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ e Jehova gha sẹtin rhie ifuẹko ne emwa na mu yagha?

8 Ẹi khabe nọ na kpẹ vbe otọ ighẹ obalọ kevbe akhiẹ ne uyinmwẹ atosi na si ye emwa na mu yagha egbe. Vbene ẹmwata, uyinmwẹ ika nọ! Te uyinmwẹ ẹwia na wa gba ehe hia vbe uhunmwu otagbọn. Ọna gele rhiema wẹẹ, okiekie ẹdẹ ẹre ima ye. Emwa i ghi mwẹ “itohan” kevbe wẹẹ, te “emwa dan” kevbe emwa okeke ghi “rhia yọ rhia yọ.” (2 Tim 3:1-5, 13) Obẹlẹ ughughan ne Esu ya mu emwa rẹrẹ keghi si obalọ. Ọ keghi re emwi nọ si akhiẹ vbe emwa ghaa ru emwi nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn Esu. Vbọrhirhighayehẹ, e Jehova mwẹ ẹtin sẹ Esu kevbe emwa ni lele ukpowẹ ọghe Esu. E Jehova wa bẹghe emwi dan hia ne Esu ru. Gi ima hia gha mwẹ ọnrẹn vbe ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova rẹn oya ne ima re, kevbe wẹẹ, ọ gha sẹtin fu ima ẹko rre. Osa ne ima ga keghi re “Osanobua ne iyobọ hia ke obọ ẹre rre. Irẹn ẹre ọ ye ima obọ vbe uwu ọlọghọmwa mwa hia, ne ima sẹtin gha ye avbe emwa hia, ni ghi rre uwu ọlọghọmwa ughughan hia obọ, vbekpa ne a na lo egbe iyobọ ni, ne ima vbe miẹn vbe obọ Osanobua.” (2 Kọr 1:3, 4) De emwa ne Jehova loo ya rhie ifuẹko ne emwa na mu yagha?

DE EMWA NI GHA SẸTIN RHIE IFUẸKO NE IRAN?

9. Zẹvbe ne Devid khare vbe ebe Psalm 27:10, de iyobọ ne Jehova ru ne emwa ne ẹgbẹe iran fiyekegbe?

9 Ọ mwẹ emọ ne evbibiẹ iran fiyekegbe ra ne iran ma gbaroghe vbe nọ khẹke, nọ ghi si ẹre ighẹ emwa mu iran yagha. Ọ vbe mwẹ emwa eso ne etẹn vbuwe ẹgbẹe ra avbe ọse mu yagha. Emwa vbenian wa gele gualọ ifuẹko. Ọsian ighẹ Devid wa miẹn ifuẹko vbe obọ e Jehova. Ọna ẹre ọ zẹe nọ na wẹẹ ne ima mu ẹtin yan e Jehova rhunmwuda, ọ gha sẹtin rhie ifuẹko ne ima. (Tie Psalm 27:10.) E Devid rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ gbaroghe emwa ne ẹgbẹe ya obọ atosi mu. Vbe Jehova a ya ru ọna hẹ? Eguọmwadia re ni mwẹ ẹkoata ẹre ọ loo. Te etẹn vbe iko ye vbe na ghee etẹn ima vbuwe ẹgbẹe. Vbe igiemwi, Jesu keghi kha wẹẹ, emwa ni deba irẹn vbe ugamwẹ e Jehova ọre etẹn irẹn nikpia, etẹn irẹn nikhuo kevbe iye irẹn.—Mat 12:48-50.

10. De vbene Pọl ya rhiegba ye iwinna ugamwẹ zẹvbe ọdiọn vbe iko?

10 Gi ima ghee vbene asikẹgbe nọ rre iko ọghe Ivbiotu e Kristi ya khọ ọghe ẹgbẹe hẹ. Te Ukọ e Pọl wa rhiegba ye iwinna ugamwẹ zẹvbe ọdiọn vbe iko. Ọ wa rhie igiemwi esi yotọ sẹrriọ wẹẹ, orhiọn nọhuanrẹn na guaekpa ya rhie igiọdu ne emwa ọvbehe, ne iran ya egbe taa irẹn zẹ vbene irẹn ya ya egbe tae Kristi. (1 Kọr 11:1) Ọ mwẹ ẹghẹ ne Pọl ya tama etẹn vbe Tẹsalonaika wẹẹ: “Ma keghi do khian emwa ni fu vbuwe ẹbu uwa vbene iye ọmọ ya mwẹ agiẹngiẹn daa ivbi ẹre.” (1 Tẹs 2:7, NW ) Erriọ vbe khẹke ne ediọn gha taa ẹmwẹ nọ fu ọmwa ẹko rre vbe iran ghaa ye Baibol rhie ifuẹko ne emwa ni gele gualọ ifuẹko.

Etẹn nikhuo ni khian eniwanrẹn nẹ kevbe ni wẹro vbe odẹ ọghe orhiọn wa guẹ vbe na ya rhie ifuẹko ne emwa ọvbehe hẹ (Ghee okhuẹn 11) *

11. Vbe ima ya rẹn hẹ wẹẹ, ẹi re ediọn ọkpa ẹre ọ khẹke nọ gha rhie ifuẹko ne emwa ọvbehe?

11 Ediọn ọkpa ẹre ọ wa bi yọ re izabọ nọ gha rhie ifuẹko ne etẹn na mu yagha ra? Ẹo. Ma hia ẹre ọ khẹke nọ gha “fu egbe ẹko rre.” (1 Tẹs 4:18) Etẹn nikhuo ni wẹro vbe odẹ ọghe orhiọn gha wa sẹtin rhie ifuẹko ne etẹn nikhuo ni rre ibavbaro. E Jehova keghi gie egbe ẹre vbe na ghee iye ọmọ nọ rhie ifuẹko ne ivbi ẹre. (Aiz 66:13) E Baibol guan kaẹn ikhuo nibun ni rhie ifuẹko ne emwa nibun ni rre ọlọghọmwa. (Job 42:11) U miẹn vbene ẹko khian gha rhiẹnrhiẹn e Jehova hẹ, vbe ọ ghaa bẹghe etẹn nikhuo vbe iran ghaa rhie ifuẹko ne etẹn nikhuo ni khiẹkhiẹ egbe. Ugbẹnso, ediọn sẹtin nọ ọtẹn nokhuo deghẹ ọ gha sẹtin rhie igiọdu ne ọtẹn nokhuo ọvbehe nọ rre ọlọghọmwa. *

DE VBENE IMA KHIAN YA SẸTIN RHIE IFUẸKO NE IRAN HẸ?

12. De emwi nọ ma khẹke ne ima gha ru?

12 Ma gha khian ru iyobọ ne ọtẹn na mu yagha, ọ khẹke ne ima gha ya ẹwaẹn nọ rẹn ọta, rhunmwuda, a sẹtin miẹn wẹẹ, ọ mwẹ emwi eso nọ ma hoo nọ ta ladian. (1 Tẹs 4:11) De odẹ nọ ghi khẹke ne ima ya ru iyobọ ne etẹn vbenian? Gi ima ziro yan odẹ isẹn ne Baibol khian ya sẹtin ru iyobọ ne ima.

13. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Ọba 19:5-8, de emwi ne odibosa ru ne Ẹlaija? Vbe ima khian ya sẹtin ya egbe taa odibo nii hẹ?

13 Ru iyobọ ọghe uzaromiẹn. Vbe ẹghẹ ne Ẹlaija ya gha lẹ khian ne eghian ghẹ gbẹ rua, iro keghi han rẹn sẹrriọ wẹẹ, ọ na wẹẹ irẹn wa wu ẹre ọ maan sẹ. E Jehova keghi gie odibo nọ ya rhie ifuẹko ne Ẹlaija. Odibo nii keghi ru iyobọ nọ khẹke nẹẹn. Vbe odẹ ọghe ọyunnuan, ọ na kpemehe evbare nọ mwẹ ọghae ne Ẹlaija, ọ na vbe rhie igiọdu nẹẹn nọ rri ọre. (Tie 1 Ọba 19:5-8.) Emwi ne kpataki ne ima miẹn ruẹ vbe okha na ọre wẹẹ, emwi ke emwi ne ima ya ru iyobọ ne etẹn ni rre ibavbaro, keghi biẹ ọmọ esi. Ma sẹtin tie etẹn vbenian gha die owa, ne iran do deba ima rri evbare, ma sẹtin dẹ emwi ya ru ẹse ne iran, ma sẹtin vbe gbẹn elẹta ya rhie igiọdu ne etẹn vberriọ. A sẹtin miẹn wẹẹ, ima ma miẹn ẹmwẹ agbọn ta ya rhie igiọdu ne ọtẹn nọ khiẹkhiẹ egbe ye emwi nọ sunu daa re, ọ ghaa yerriọ, ma gha ye sẹtin ru iyobọ ọghe uzaromiẹn.

14. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe okha ọghe Ẹlaija?

14 Hia ne u mu iran orhiọn sotọ. Ọ mwẹ emwi ọvbehe ne ima gha miẹn ruẹ vbe okha ọghe Ẹlaija. Iyobọ ọghe ọyunnuan ne Jehova ru ne Ẹlaija, ẹre ọ zẹe ighẹ ọ sẹtin sẹ Oke Horẹb. Ọ gha kẹ, te orhiọn Ẹlaija wa sotọ vbe Oke Horẹb, rhunmwuda, ọ wa kakabọ khian fua. Oke nii, ẹre Jehova na vbe gu Ivbi Izrẹl ta ile vbe orre nibun nọ gberra. Ughaghe Ẹlaija vbe gha roro ẹre wẹẹ, obọ eghian irẹn i khian ghi sẹtin vba irẹn, rhunmwuda, irẹn wa khian rree ne iran. Vbe ima miẹn ruẹ vbe okha na? Ma gha hoo ne ima rhie ifuẹko ne emwa na mu yagha, ọ khẹke ne ima ka gbe iran ẹkun sotọ. Vbe igiemwi, ediọn gha khian ru iyobọ ne ọtẹn nokhuo na mu yagha, ọ khẹke ne iran ka muẹn roro, ehe ne ọtẹn nokhuo nii khian na gha mwẹ agbẹkunsotọ. Rhunmwuda ne emwa na lughaẹn ne egbe, ọtẹn nokhuo ọkpa sẹtin gha mwẹ agbẹkunsotọ vbe ediọn ghaa rhie igiọdu nẹẹn vbe owa re, ọvbehe sẹtin vbe kha wẹẹ Ọgua Arriọba ẹre ọ maan sẹ.

Ma gha sẹtin rhie ifuẹko ne emwa deghẹ ima na gbe ehọ kotọ danmwehọ iran, ima na gu iran na erhunmwu, ima na vbe ta ẹmwẹ nọ gha rhie ifuẹko ne iran (Ghee okhuẹn 15-20) *

15-16. Vbe a yae kha na gele gha re emwa ni gbehọ kotọ danmwehọ?

15 Rhie ehọ ne iran ta yi. Ọna ọre ibude ne Baibol rhie ne ima, ọ wẹẹ: “Wa ghi gha re nọ rherhe danmwehọ ẹmwẹ, sokpan ne ẹi rherhe guan.” (Jems 1:19) Emwa ni gele gbehọ kotọ danmwehọ ẹre ima khin ra? Ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, na danmwehọ ọmwa ọvbehe ma gberra na wa hunwan gha ghee ẹre vbe ọ ghaa guan, vbe ne ai na gbe eta yọre unu. Vbọrhirhighayehẹ, ọ gberra vberriọ. Vbe igiemwi, ẹghẹ ne Ẹlaija ya fannọ otọ ẹko ẹre ma e Jehova, e Jehova keghi rhie ehọ nẹẹn ta yi. E Jehova keghi bẹghe ẹre wẹẹ, ohan ghaa mu Ẹlaija, ọ vbe gha roro ẹre wẹẹ, irẹn ọkpa ẹre ọ ghi ga e Jehova kevbe wẹẹ, iwinna hia ne irẹn he ru vbe ugamwẹ Jehova keghi re iwinna ogbekua. E Jehova keghi ru iyobọ nọ khẹke ne Ẹlaija, nọ rhiẹre ma wẹẹ, ọ gele gbehọ kotọ danmwehọ Ẹlaija.—1 Ọba 19:9-11, 15-18.

16 Ẹnina kevbe itohan na mwẹ daa emwa ọvbehe keghi re odẹ ọkpa na ya rhie ahoẹmwọmwa ma. Vbe ima khian ya sẹtin gha rhie avbe akpa na ma hẹ vbe emwa ghaa gu ima guan? Ugbẹnso, ẹmwẹ eso vbenian sẹtin mu orhiọn ọmwa ne ima danmwehọ ọre sotọ: Ma sẹtin kha wẹẹ, “Emwi nọ sunu daa ruẹ na wa da mwẹ! Ai ghẹ ru ẹre ọmwa nii ru!” U sẹtin vbe ya ẹwaẹn nọ rẹn ọta eso ne u mieke na gele rẹn emwi nọ la gberra. U sẹtin kha wẹẹ, “Ghẹ gui o, I hoo ne I rẹn otọ ẹmwẹ ne u tae ban.” Ẹmwẹ vbenian gha ya emwa ne u danmwehọ re, rẹn wẹẹ, u gele hoo ne u rẹn vbene emwi ye iran hẹ.—1 Kọr 13:4, 7.

17. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha re emwa ni mwẹ izinegbe kevbe “ne ẹi rherhe guan”?

17 Hia ne u ghẹ “rherhe guan.” Ghẹ fian ẹmwẹ ye ọmwa unu rhunmwuda ibude ne u hoo ne u rhie nẹẹn. Mwẹ izinegbe! Ẹghẹ ne Ẹlaija ghi ya fannọ otọ ẹko ẹre ma e Jehova, ọ keghi ta ẹmwẹ eso nọ ma khẹke, rhunmwuda obalọ nọ ghaa ye. E Jehova keghi rhie igiọdu nẹẹn. Vbe iyeke ọni, Ẹlaija na werriegbe fannọ otọ ẹko ẹre ma e Jehova, ọ na ye vbe ta ẹmwẹ nọ ka ta vbe ẹghẹ okaro. (1 Ọba 19:9, 10, 13, 14) Vbe ima miẹn ruẹ vbọ? Ugbẹnso, emwa ghaa rre ibavbaro, iran keghi ta vbene emwi ye iran hẹ yaengbe yaengbe. Vbe na ghee Jehova, te ọ khẹke ne ima mwẹ izinegbe. Ọ khẹke ne ima vbe gha yerre wẹẹ, ẹi re vbene ima khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa ne iran ye ẹre ima khian mu ye okaro, gi ima gha mwẹ ẹnina kevbe itohan daa iran.—1 Pit 3:8.

18. A gha gu ọtẹn na mu yagha na erhunmwu, ọ keghi rhie ifuẹko nẹẹn. Vbọzẹe?

18 U ghaa gu iran na erhunmwu, gi iran rẹn wẹẹ u gele hoẹmwẹ iran. Ọmwa na mu yagha ne iro han rẹn sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, irẹn i ghi mwẹ esa ne irẹn ye, rhunmwuda ọni, ọ sẹtin dobọ erhunmwu ne a na yi. Ma gha khian rhie ifuẹko ne ọtẹn vberriọ, ọ khẹke ne ima deba re na erhunmwu, ma ghi vbe sunu ye eni ẹnrẹn vbuwe erhunmwu nii. Ma sẹtin vbe gie Jehova rẹn vbe erhunmwu nii wẹẹ, etẹn hia vbe iko wa kakabọ hoẹmwẹ ọtẹn nii nọ rri oya. Ma ghi vbe rinmwian e Jehova nọ rhie ifuẹko nẹẹn. Erhunmwu vbenian ẹre ọ gele mu ọmwa orhiọn sotọ.—Jems 5:16.

19. De emwi nọ gha ru iyobọ ne ima ya rhie ifuẹko ne ọtẹn nọ rre uwu obalọ?

19 Loo ẹmwẹ nọ rhie ifuẹko ne ọmwa. Gha kọn ẹmwẹ ta. Ẹmwẹ na ma gua mu ye owa keghi si obalọ, sokpan ẹmwẹ na ya ẹwaẹn ta keghi “kpe ẹwẹn rrie.” (Itan 12:18) Nọnaghiyerriọ, rinmwian e Jehova vbe erhunmwu nọ ru iyobọ nuẹn ya loo ẹmwẹ nọ fu ọmwa ẹko rre. Ghẹ mianmian wẹẹ, ẹmwẹ nọ ghi fu ọmwa ẹko rre sẹ keghi re ẹmwẹ ni rre Evbagbẹn Nọhuanrẹn.—Hib 4:12.

20. De iziro ne emwa eso ghi mwẹ rhunmwuda ne a na mu iran yagha? De emwi nọ khẹke ne ima gha ye iran re rre?

20 Etẹn eso na mu yagha keghi roro ẹre wẹẹ, iran i ghi mwẹ esa ne iran ye vbe agbọn amaiwẹ te emwa ọvbehe khian hoẹmwẹ iran. Ọna i re ẹmwata hiehie! Nọnaghiyerriọ, Evbagbẹn Nọhuanrẹn ẹre ọ khẹke ne ima ya ye iran re rre wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre Jehova ya ghee iran. (Ya ghee ne ẹkpẹti “ Ifuẹko Ne Ima Miẹn Vbe Evbagbẹn Nọhuanrẹn.”) Ma ghi vbe gha yerre, vbene odibosa ya rhie igiọdu ne Daniẹl hẹ vbe ẹghẹ ne orhiọn ya gbe yọre iwu. Te Jehova ghaa hoo ne Daniẹl rẹn wẹẹ, irẹn gele hoẹmwẹ ọnrẹn. (Dan 10:2, 11, 19) Erriọ e Jehova vbe ya hoẹmwẹ etẹn ni khiẹkhiẹ egbe rhunmwuda ne a na mu iran yagha!

21. De emwi nọ khian sunu daa emwa dan ni ma kue fi werriẹ? Vbene ọ te sẹ ẹghẹ nii, vbọ khẹke ne ima gha ru?

21 Ma ghaa rhie ifuẹko ne emwa ọvbehe, ọ khẹke ne ima gi ran rẹn wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ iran kevbe wẹẹ, e Jehova ọre Osa ne ẹi bu eku. Ọ rẹn emwa hia na mu yagha. Ọ ma fo ye evba, ọ gha buohiẹn emwa hia ni mu ibiẹka yagha. (Nọm 14:18) Vbene ọ te sẹ ẹghẹ nii, gi ima gha rhiẹre ma wẹẹ ima gele hoẹmwẹ etẹn ima na mu yagha. U miẹn vbe nọ fu ima ẹko rre hẹ, ne ima na rẹn wẹẹ, e Jehova gha sọfurre ye ọlọghọmwa hia ne Esu kevbe agbọn ọnrẹn he si ye ima egbe! Vbe ne ẹi khian ghi kpẹ gbe, ma gha mianmian obalọ hia ne ima miẹn vbe agbọn Esu.—Aiz 65:17.

IHUAN 109 Gia Gha Mwẹ Ahoẹmwọmwa Nọ Ke Ekhọe Rre

^ okhuẹn 5 Emwa na mu yagha vbe ẹghẹ ọvbokhan keghi zinegbe emwi nibun uhiẹn vbe iran gha ye khian eniwanrẹn nẹ. Ako iruẹmwi na gha ya ima rẹn evbọzẹe nọ na yerriọ. Ma gha vbe guan kaẹn emwa ni gha sẹtin rhie ifuẹko ne iran, ma ghi vbe do ziro yan odẹ nọ khẹke na ya gha rhie ifuẹko ne iran.

^ okhuẹn 11 Deghẹ ọmwa na mu yagha hoo ne ọbo ebo ru iyobọ ne irẹn, ọ ma de emwi nọ rhiaẹ, azẹ nọ gha tobọre ru nọ.

^ okhuẹn 76 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Ọtẹn nokhuo nọ vbe khian enọwanrẹn nẹ gha rhie igiọdu ne ọtẹn nokhuo nọ khiẹ.

^ okhuẹn 78 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Ediọn eva mu otuẹ gie nene ọtẹn nokhuo nọ khiẹkhiẹ egbe. Ọ na vbe tie ọtẹn nokhuo nọ ka rhie igiọdu nẹẹn, nọ gu irẹn vbe gha rre evba.