Skip to content

Skip to table of contents

STADI ATIKOL 20

Natuna Hadikaia Karadia amo Dika Idia Davaria Taudia Hagoadaia Dalana

Natuna Hadikaia Karadia amo Dika Idia Davaria Taudia Hagoadaia Dalana

“Ia be hebogahisi Tamana bona lalogoada ibounai ia henia Diravana. Iseda hisihisi ibounai lalonai ia ese ita dekenai lalogoada ia henia noho.”​—⁠2 KOR. 1:3, 4.

ANE 134 Natudia be Dirava Ena Harihari Gaudia

INAI ATIKOL ENA POINT BADANA *

1-2. (a) Edena haheitalai ese ia hahedinaraia taunimanima ibounai idia ura ta ese idia hagoadaia bona ma haida dekenai unai bamona idia karaia diba? (b) Edena dala ai natudia haida be kara dikana amo hisihisi idia abia?

TAUNIMANIMA ibounai be idia ura ta ese idia ia hagoadaia bona haida dekenai unai bamona idia karaia diba. Hegeregere, bema natuna maragina ta be ia gadara bona ia moru bena ena tuina ia haberoa, ia be ena Tamana eiava Sinana dekenai mai taitai ida do ia heau lao. Tama sina ese iena bero do idia hanamoa lasi, to ena lalona do idia hagoadaia. Edia natuna do idia nanadaia dahaka ia vara, edia natuna ena mata ranu do idia dahua, mai lalokau ida lalona hanamoa herevadia idia gwauraia bona idia rosia, bona bero hanamoa muramura idia atoa eiava bero idia kumia. Nega sisina murinai natuna be taitai ia hadokoa bona ia gadara lou. To ena bero be metairametaira do ia namo ia lao.

2 Nega haida, natudia be hisihisi badadia idia davaria. Hegeregere idia haida be sex karana amo ma haida ese idia hadikaia. Natudia dekenai unai ia vara neganai, nega tamona eiava lagani momo lalonai unai kara dikana amo idia abia hisihisi idia mamia. To nega haida, unai dika eiava hadikaia karana amo idia abia hemami be toto ta bamona ia noho daudau diba. Bona nega momo unai kara dikana momokani ia karaia tauna idia davaria bona idia panisia. Eiava nega haida unai kara dikana ia karaia tauna be panisi ia abia lasi. Ena be kara dikana ia karaia tauna be maoromaoro panisi ia abia, to sex karana amo ia hadikaia natuna​—⁠ena be ia be kekeni o mero badana ai ia lao​—⁠to unai hisihisi be nega daudau lalonai do ia mamia.

3. Korinto Iharuana 1:3, 4 ena hereva bamona, Iehova ena ura be dahaka, bona edena henanadai do ita herevalaia?

3 Bema kongrigeisen lalonai tadikaka ta o taihu ta be guna unai kara dikana momokani dainai hisihisi ia abia noho, dahaka ese ia do ia durua? (2 Korinto 1:3, 4 duahia.) Momokani, Iehova vairanai iena hesiai taudia be dava bada gaudia dainai mai lalokau ida heduru ia henia. Hari henanadai toi do ita herevalaia: (1) Sex karana amo idia hadikaia natudia be lagani momo lalonai idia lalohisihisi, to dahaka dainai idia ita hagoadaia? (2) Daika ese idia ia hagoadaia diba? (3) Edena dala ai ma haida ita hagoadaia diba?

DAHAKA DAINAI TA ITA HAGOADAIA?

4-5. (a) Dahaka dainai ita gwau diba natu maragidia edia kara bona hemami be taunimanima badadia edia amo ia idau? (b) Bema ta ese kara dikana momokani amo natuna ta ia hadikaia, unai natuna dekenai dahaka ia vara diba?

4 Taunimanima badadia haida be idia maragi neganai kara dikana momokani amo hisihisi idia abia, ena be lagani momo idia ore vadaeni to namona be edia lalona ita hagoadaia noho. Dahaka dainai? Unai ita lalopararalaia namonamo totona inai ita diba be namo: Natu maragidia edia kara bona hemami be taunimanima badadia edia amo ia idau. Natuna maragina ese kara dikana amo ia abia hisihisi ia haheaukalaia dalana be taunimanima badana ese ia haheaukalaia dalana amo ia idau. Mani haheitalai haida ita itaia.

5 Natudia be ruma bese lalonai idia naridia bona lalokau henia taudia kahirakahira idia noho be namo. Unai amo do idia gari lasi bona do idia diba idia naridia bona lalokau henia taudia ese idia do idia gimaia o naria namonamo diba. (Sal. 22:9) Nega momo, unai kara dikana momokani idia karaia taudia be, ruma bese taudia bona varavara taudia. Bema ta ese unai kara dikana momokani amo natuna ta ia hadikaia, lagani momo lalonai unai natuna be ma haida do ia gari henia.

6. Dahaka dainai sex amo ta hadikaia karana be haida hahisia karana bona kara dikana momokani?

6 Natu maragidia be sibona idia gimaia diba lasi, bona sex amo ta hadikaia karana be haida hahisia karana bona kara dikana momokani. Ta ese natuna maragina ta ia doria sex karana ia karaia neganai, unai kara ese lagani momo lalonai natuna ena hemami, bona headava lalonai sex karana ia laloa dalana ia hadikaia diba. Bona unai kara dikana momokani dainai natuna maragina be ia bada daekau neganai sex karana dekenai eiava ma haida dekenai lalohadai kererena do ia abia.

7. (a) Dahaka dainai kara dikana momokani ia karaia tauna ese natu maragina ia koia haraga diba, bona edena dala ai unai ia karaia? (b) Unai koikoi herevadia dainai dahaka ia vara diba?

7 Natudia be gau ta lalohadailaia namonamo karana bona abia hidi karaia dalana idia diba namonamo lasi. (1 Kor. 13:11) Unai dainai kara dikana momokani idia karaia taudia ese natu maragidia idia koia haraga diba. Sex amo natu maragina ta ia hadikaia tauna be natuna dekenai koikoi herevadia do gwauraia, hegeregere: Do ia gwau natu maragina ena kerere dainai unai kara dikana momokani ia vara, unai natuna ese unai kara do ia hunia be namo, bema unai kara dikana momokani ia gwauraia hedinarai, ta ese ena hereva do ia hamomokania lasi eiava unai tauna bona natu maragina huanai ia vara kara be edia lalokau karana ia hahedinaraia. Unai bamona koikoi herevadia dainai, lagani momo idia ore murinai natuna do ia laloparara ia dekenai ia vara gauna be kara dikana momokani. Unai natu maragina ia bada ia lao neganai do ia laloa ena hetura karana ma haida ida be ia dika bona do ia mamia ta ese ia lalokau henia lasi bona ia durua diba lasi.

8. Dahaka dainai ita diba momokani Iehova be ita abia hisihisi ibounai ia diba bona ita do ia hagoadaia?

8 Ita herevalaia vadaeni gaudia ese ita idia durua unai amo ita laloparara, dahaka dainai unai bamona hisihisi idia abia taudia be lagani momo lalonai idia lalohisihisi. Tanobada hegegemadai ai, ta ese sex amo natu maragina ta ia hadikaia karana be ia bada momokani. Bona unai ese ia hahedinaraia ita be nega dokona ai ita noho bona “lalokau be lasi” bona “kara dika taudia bona koikoi taudia ese edia kara dika do idia habadaia momokani.” (2 Tim. 3:1-5, 13) Satani ena palani ibounai be dika momokani, bona bema ta ese iena palani ia badinaia ia be Diabolo ia hamoalea unai. To Iehova ena siahu be Satani bona iena ura idia badinaia taudia edia siahu ia hereaia. Iehova be hanaihanai Satani ena palani dikadia ia diba. Ita diba momokani Iehova be ita abia hisihisi ibounai ia diba bona ita ia hagoadaia diba. Ita moale badina ita be “lalogoada ibounai ia henia Diravana” ita hesiai henia. Unai amo “iseda hisihisi ibounai lalonai ia ese ita dekenai lalogoada ia henia noho, vadaeni Dirava amo ita abia lalogoada amo hisihisi idauidau idia abia taudia ma haida ita hagoadaia diba.” (2 Kor. 1:3, 4) Ma haida hagoadaia totona Iehova be daika ia gaukaralaia?

DAIKA ESE TA IA HAGOADAIA DIBA?

9. King Davida ena hereva Salamo 27:10 ai, tama sina ese idia rakatania natudia dekenai Iehova be dahaka do karaia?

9 Edia tama sina ese idia rakatania natudia eiava edia ruma bese o varavara ese idia kara dika henidia natudia edia lalona ita hagoadaia be namo. Salamo torea tauna, Davida ia diba Iehova be hanaihanai ita do ia hagoadaia. (Salamo 27:10 duahia.) Davida ia diba momokani edia ruma bese ese idia kara dika henia taudia be Iehova ese ia laloa bada. Iehova be edena dala ai unai ia karaia? Ia ese mai abidadama ida ia idia hesiai henia taudia ia gaukaralaia unai idia hahedinaraia totona. Hegeregere, Iesu ia gwau ia ida Iehova idia tomadiho henia taudia be ena tadikaka, taihuna bona sinana.​—⁠Mat. 12:48-50.

10. Aposetolo Paulo ese ena elda gaukara be edena dala ai ia herevalaia?

10 Inai atikol bona stadi atikol 21 ai, do ita itaia edena dala ai kongrigeisen be ruma bese ta bamona ai do ia lao. Aposetolo Paulo be ia gaukara goada elda ta. Ia ese haheitalai namona ia hahedinaraia, bona ia ura Keriso ia tohotohoa hegeregerena haida ese ia idia tohotohoa be namo. (1 Kor. 11:1) Paulo ese ena elda gaukarana ia herevalaia dalana mani ita itaia, ia gwau: “Ai be umui huanai ai noho neganai, ai kara auka lasi, ai be ena natudia ia ubua bona naria sinana ta bamona ai kara.” (1 Tes. 2:7) Hari inai negai, elda taudia be hagoadaia herevadia idia henia neganai, namona be idia kara auka lasi bona Baibel idia gaukaralaia ma haida durua totona.

Nega momo Keristani taihu goadadia ese hagoadaia hereva namodia idia henia (Paragraf  11 itaia) *

11. Dahaka dainai ita gwau lasi elda taudia sibona ese ma haida idia hagoadaia diba?

11 Elda taudia sibona be kara dikana amo hisihisi idia abia taudia idia hagoadaia diba, a? Lasi. Ita ibounai be mai iseda maduna “do ita hagoadaia heheni noho” totona. (1 Tes. 4:18) Keristani taihu momo​—⁠edia hetura karana Iehova ida be ia goada​—⁠ese heduru idia ura abia taihu ma haida idia hagoadaia diba. Sinana ta ese ena natuna mero ia hagoadaia hegeregerena, Iehova be unai bamona do ia karaia. (Isa. 66:13) Hahine haida edia haheitalai be Baibel lalonai do ita duahia, idia ese lalohisihisi bada taudia idia hagoadaia. (Iobu 42:11) Hari inai negai Keristani taihu momo be idia lalohisihisi bada taihu ma haida idia hagoadaia neganai, Iehova be ia moale bada! Nega haida elda ta eiava rua be taihu ta​—⁠ena hetura karana Iehova ida be ia goada​—⁠do idia nanadaia bema ia hegeregere lalohisihisi taihu ta ia durua totona. *

EDENA DALA AI MA HAIDA ITA HAGOADAIA DIBA?

12. Dahaka ita karaia lasi be namo?

12 Bema tadikaka eiava taihu ta ita hagoadaia, namo lasi ia ura lasi herevalaia gaudia totona ita henanadai. (1 Tes. 4:11) Vadaeni, unai bamona taudia ita hagoadaia totona dahaka ita karaia be namo? Mani Baibel amo ta ita hagoadaia daladia faiv ita itaia.

13. King Taudia Ginigunana 19:5-8 ena hereva bamona, Iehova ena aneru ese Elia totona dahaka ia karaia, bona edena dala ai unai aneru ita tohotohoa diba?

13 Kara dikana amo hisihisi ia abia tauna durua totona gau ta oi karaia. Peroveta tauna Elia be ia idia ura alaia taudia amo ia heau neganai, ia lalohisihisi bada dainai ia mamia ia ura mase. Iehova be aneru goadana ta ia siaia Elia durua totona. Aneru ese ia durua totona gau ta ia karaia. Elia dekenai aniani ia henia bona ia hagoadaia ia ania totona. (1 King Taudia 19:5-8 duahia.) Unai haheitalai ese ita karaia diba gauna ta ia hahedinaraia: Nega haida ta durua totona ita karaia kara maragina ese idia ia hagoadaia bada. Reana aniani, harihari gauna maragina ta, eiava hagoadaia herevadia ita torea kadi ta amo ita hahedinaraia idia lalomanoka tadikaka eiava taihu ta ita lalokau henia bona idia ita laloa bada. Bema ia auka ta ida ena hemami ita herevalaia totona, vadaeni unai bamona kara maragidia ita karaia diba.

14. Elia ena sivarai amo dahaka ita dibaia?

14 Kara dikana dainai ia lalohisihisi bada tauna dekenai ita hahedinaraia tau ta ese ia do ia hadikaia lou lasi. Elia ena sivarai amo gau ma ta ita dibaia. Iehova be hoa dalanai peroveta tauna ia durua unai amo gabu daudau dekenai ia raka lao ela bona Horeba Ororona dekenai ia ginidae. Reana Elia be unai gabu dekenai ia ginidae neganai ia mamia gau dikana ta be ia dekenai do ia vara lasi. Unai gabu ai Iehova be guna iena taunimanima ida gwauhamata ia karaia. Elia ia mamia ia be ia idia ura alaia taudia amo ia daudau. Unai haheitalai amo dahaka ita dibaia? Kara dikana amo hisihisi idia abia taudia ita ura hagoadaia neganai, namona be idia dekenai ita hahedinaraia gau ta o tau ta ese idia do ia hadikaia lasi. Hegeregere, namona be elda taudia idia laloatao ia lalohisihisi bada taihu ta idia ura durua neganai, iena hemami idia laloa bada be namo. Reana unai taihu be do ia ura ena ruma dekenai eiava Kingdom Hall dekenai ia idia hereva henia. Badina ta ta edia hemami be idauidau.

Mai haheauka ida ita kamonai namonamo, mai iseda lalona ibounai ida ita guriguri, bona hagoadaia herevadia ita gwauraia karana ese ta ia hagoadaia diba (Paragraf 15-20 itaia) *

15-16. Kamonai namonamo karana ena anina be dahaka?

15 Namona be oi be kamonai namonamo tauna. Baibel ese ita ia sisiba henia, ia gwau: “Namona be taunimanima ibounai be idia kamonai haraga, to idia hereva haraga lasi.” (Iam. 1:19) Ita be kamonai namonamo taudia, a? Reana do ita laloa ta ia hereva bona ena hereva ita kamonai namonamo ena anina be, ia hereva tauna sibona ita itaia bona hereva ta ita gwauraia lasi. To ita kamonai namonamo ena anina be inai: Hegeregere, Elia be ia lalohisihisilaia gaudia ibounai be Iehova dekenai ia gwauraia neganai, Iehova ia kamonai namonamo. Ia laloparara Elia be ia gari, sibona ia noho hemami ia abia bona ia mamia ia karaia gaukara ibounai be anina lasi. Iehova be mai lalokau ida Elia ese ia mamia gaudia ta ta ia laloa. Elia dekenai ia hahedinaraia iena hereva ia kamonai namonamo.​—⁠1 Kin. 19:9-11, 15-18.

16 Bema tadikaka eiava taihu ta ia hereva bona iena hereva ita kamonai namonamo neganai, edena dala ai hebogahisi ita hahedinaraia? Nega haida, mai aonega ida ita gwauraia hereva be ia hegeregere ta dekenai ita hahedinaraia ia ita laloa bada. Reana inai bamona do oi hereva: “Lau sori bada oi dekenai ia vara gauna dainai! Natu maragina ta dekenai unai ia vara lasi be namo!” Reana ia lalohisihisi bada turana dekenai henanadai ta eiava rua oi henia, unai amo ia gwauraia gauna oi lalopararalaia namonamo diba. Reana inai bamona do oi henanadai: “Lau laloparara totona, mani oi gwauraia hedinarai namonamo.” Eiava “Unai oi gwauraia herevana ena anina be inai, a?” Unai bamona henanadai oi henia karana amo oi hahedinaraia oi be oi kamonai namonamo, bona oi ura ia herevalaia gauna oi lalopararalaia.​—⁠1 Kor. 13:4, 7.

17. Dahaka dainai haheauka karana ita hahedinaraia bona ‘ita hereva haraga lasi’ be namo?

17 Namona be ita naria namonamo ita “hereva haraga lasi.” Ta ese ena lalohadai ia gwauraia neganai, namo lasi ena hereva oi utua bona sisiba oi henia bona ena lalohadai oi hamaoromaoroa. To mai haheauka ida oi naria ela bona ena hereva ia haorea! Elia be ia lalohisihisilaia gaudia ibounai be Iehova dekenai ia gwauraia. Iehova ese Elia ena abidadama ia hagoadaia murinai, Elia be nega iharuana ena lalohisihisi ia gwauraia. (1 Kin. 19:9, 10, 13, 14) Unai ese ita dekenai dahaka ia hadibaia? Nega haida ia lalohisihisi bada tauna ese ena hemami be nega tamona lasi to nega momo lalonai do ia herevalaia. Iehova bamona, mai haheauka ida ta ia hereva neganai ita kamonai namonamo. To namo lasi maoromaoro ta ena hekwakwanai hanamoa daladia ita gwauraia, to hebogahisi ita hahedinaraia.​—⁠1 Pet. 3:8.

18. Dahaka dainai ia lalohisihisi bada tauna totona ita guriguri karana ese ia do ia hagoadaia?

18 Mai iseda lalona ibounai ida ia lalohisihisi bada tauna totona ita guriguri. Idia lalohisihisi bada taudia idia mamia idia sibona idia guriguri be auka. Unai tauna do ia mamia Iehova vairanai ia be anina lasi. Bema ita ura unai bamona tauna ita hagoadaia, idia ida ita guriguri hebou, bona unai tauna ena ladana be guriguri lalonai ita gwauraia diba. Iseda guriguri lalonai Iehova dekenai ita hahedinaraia ita bona kongrigeisen taudia ese ia lalohisihisi bada tauna idia lalokau henia bona laloa bada. Guriguri lalonai Iehova do ita noia iena hesiai tauna do ia hagoadaia. Unai bamona guriguri ese ta ia hagoadaia bada diba.​—⁠Iam. 5:16.

19. Ta ita hagoadaia totona dahaka ese ita ia durua diba?

19 Ta do ia hagoadaia diba herevadia ita gwauraia. Oi laloa namonamo guna bena oi hereva. Ita laloa namonamo lasi bena ita hereva neganai, iseda hereva amo ta ita hahisia diba. To mai aonega ida ita gwauraia hereva ese ta ia hagoadaia diba. (Aon. 12:18) Unai dainai Iehova dekenai heduru totona ita guriguri, unai amo hagoadaia herevadia bona hereva namodia ita gwauraia diba. Namona be ita laloatao Iehova sibona ese ia henia hagoadaia hereva be mai ena siahu, bona unai be Baibel ai ita duahia diba.​—⁠Heb. 4:12.

20. Idia lalohisihisi taudia be dahaka lalohadai idia abia diba, to idia ita hagoadaia totona dahaka ita karaia be namo?

20 Guna kara dikana momokani amo hisihisi idia abia taudia idia mamia idia be anina lasi bona ta ese idia ia lalokau henia lasi. Unai be momokani lasi! Unai dainai, Baibel oi gaukaralaia bona idia oi hadibaia Iehova ese idia ia lalokau henia bada. (Inai maua ladana “ Baibel ese Ita Ia Hagoadaia” itaia.) Oi laloatao peroveta tauna Daniela be ia lalohisihisi bada neganai, aneru ese ia hagoadaia. Iehova ia ura Daniela ia diba ia ese ia lalokau henia bada. (Dan. 10:2, 11, 19) Unai hegeregerena, Iehova ese idia lalohisihisi bada tadikaka bona taihu ia lalokau henidia!

21. Kara dikadia idia karaia bona idia helalo-kerehai lasi taudia dekenai dahaka do ia vara, to hari dahaka ita karaia be namo?

21 Bema haida ita hagoadaia, idia ita hadibaia Iehova ese idia ia lalokau henia. Bona ita laloatao Iehova be hahemaoro maorona do ia karaia Diravana. Ena be kara dikana momokani amo hisihisi idia abia taudia ta ta dekenai idia vara gaudia be ta ia diba lasi, to Iehova be unai ia diba. Iehova be ita dekenai idia vara gaudia ibounai ia itaia, bona kara dikana momokani idia karaia bona helalo-kerehai lasi taudia ibounai do ia panisia. (Num. 14:18) Unai dainai, gau ibounai ita karaia unai amo kara dikana momokani amo hisihisi idia abia taudia dekenai iseda lalokau ita hahedinaraia totona. To, ita diba Satani bona iena tanobada amo idia mai hisihisi ibounai be Iehova ese do ia haorea momokani. Unai ese ita ia hagoadaia bada! Kahirakahira, unai bamona hisihisi idia havaraia gaudia ibounai do ita laloa lou lasi.​—⁠Isa. 65:17.

ANE 109 Kudouna amo Lalokau Ita Hahedinaraia

^ par. 5 Those who have endured sexual abuse in childhood may face challenges even years later. This article will help us to understand why. We will also consider who may be able to comfort such ones. Finally, we will discuss some effective ways in which we can provide comfort

^ par. 11 Kara dikana momokani amo hisihisi ia abia tauna be sibona abia hidi do ia karaia doketa edia heduru do ia abia eiava lasi.

^ par. 76 LAULAU EDIA HEREVA: Ena hetura karana Iehova ida ia goada taihu ese lalohisihisi bada taihu ia hagoadaia.

^ par. 78 LAULAU EDIA HEREVA: Elda ta be ia lalohisihisi bada taihu ta ida ia guriguri; elda ma ta bona ena hetura karana Iehova ida ia goada taihu be idia kamonai